Para's uit Rhodesië
moorden in Mozambique
Prijswijzers
onzorgvuldig
koopadvies'
Frankrijk zet
zoutlozing in
Rijn nog voort
CONSUMENTENBOND
VERKEERSLAWAAI
KAN VEEL MINDER
Radio-actieve treinen
WILLY BRANDT BIJ SUEZ-KANAAL
Dennendal:
„etterend bromfietsers
gezwel"
Erger dan burengerucht
Oud beugeltasje
Moeder van Boekovski
vraagt hulp aan Kennedy
WOENSDAG 24 APRIL 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Kort geding in Den Haag
(Van onze correspondent, Roger Simons)
LONDEN De Rhodesische journalist Peter
Niesewand, 'die afgelopen jaar verdreven
werd uit Salisbury en sindsdien in Fleet
Street werkt, heeft gisteren, zoals gemeld, in
The Guardian een ontstellend nieuw rapport
over Portugese massamoorden in Mozambi
que gepubliceerd. Gistermiddag wees hij in
een interview op de betekenis van zijn ont
hullingen. „Het rapport werd opgesteld door
Portugese legerofficieren, die gediend heb
ben in Mozambiqpe", zei Niesewand. „Vervol
gens heeft men de tekst uit Lissabon gesmok
keld. Het is de eerste maal, dat Portugese
hoge militairen de beschuldigingen over het
bloedbad van Wirijamu toegeven, die afgelo
pen jaar wereldkundig gemaakt, maar ont
kend werden door Lissabon".
In het document worden talrijke andere
massamoorden aan het licht gebracht, die
Portugese troepen gepleegd zouden hebben
in dorpen of gehuchten van Mozambique, be
woond door aanhangers van de Fremilo-guer-
rilla's. Volgens Peter Niesewand steunen de
opstellers van dit rapport generaal Antonio
Spinola. die afgelopen maamd ontslagen werd
als vice-stafchef van de Portugese strijd
krachten.
Generaal Spinola is van oordeel, dat de oor
log in de overzeese gebiedsdelen van Portu
gal niet gewonnen kan worden door middel
van militaire actie.
Volgens hem moet de oplossing gezocht wor
den in de toekenning van een vorm van poli
tieke autonomie aan de Portugese kolonies.
Het spreekt echter van zelf, dat zijn oordeel
niet in goede aarde valt bij de uiterst recht
se heersers van Lissabon.
Paracommando's
De beschuldigingen in het nieuwe rapport
gaan verder dan alles wat tot nu toe bekend
was over de situatie in de Portugese Oost-
afrikaanse kolonie. De legerofficieren onthul
len onder meer, dat Rhodesische paracom
mando's geregeld optreden op het grondge
bied van Mozambique. Het Portugese leger
laat hen diep doordringen in het land. Deze
Rhodesische valschermeenheden, die groten
deels bestaan uit Zuid-Afrikaanse, Ameri
kaanse en andere huurlingen, hebben op
dracht gekregen geen militaire of burgerlijke
gevangenen te maken. Zij vermoorden ieder
een, met inbegrip van de vrouwen, kinderen
en bejaarden, die zij kunnen vinden in steun-
puiten van de guerrilla's.
Missionarissen, die terugkeerden uit Mozam
bique, hadden al gewag gemaakt van een
dergelijke Rhodesische inmenging. Volgens
het rapport werken het Portugese leger en
Rhodesische troepen „intiem" samen.
Waarnemers noemen deze actie een gevolg
van het feit, dat de zwarte vrijheidsstrijders
van Fremilo sinds ongeveer een jaar ook het
„blanke hart" van centraal Mozambique be
dreigen. Daar brengen zij de verbindingswe
gen tussen Rhodesië en de haven van Beira,
aan de kust van de Stille Oceaan, in gevaar.
De blanke Rhodesiërs beseffen, dat hun posi
tie onhoudbaar zou worden als Mozambique
een zwarte regering zou krijgen, die Salisbu
ry vijandig gezind is. In dergelijke omstan
digheden zou het zelfs tot een grote oorlog
kunnen komen aan de noordoostelijke gren
zen van Zuid-Afrika.
IVapal]
m
Een andere reden waarom de Rhodesiërs
doordringen oin Mozambique om er guerrilla's
of hun aanhangers uit te moorden, is dat he
bevrijdingsfront van deze Portugese kolen F
de Afrikaanse terroristen steunt, die actief
zijn in Rhodesië. Door hard toe te slaan in
Mozambique, hopen de Rhodesiërs dus een
einde te kunnen maken aan de guerrilla-be
drijvigheid op hun eigen grondgebied.
Volgens het rapport van de Portugese leger
officieren probeert Portugal sommige ^op
standige" dorpen en gehuchten van Mozam
bique te onderwerpen door een hongersnood
te veroorzaken. Portugese helikopters bespui
ten er de bomen, het struikgewas en de ak
kers met een scheikundig product dat alle
gewassen ontbladert. Soms wordt ook ge
bruik gemaakt van napalm.
DEN HAAG De vice-president van de Haagse rechtbank, mr. C. P.
Hierneiss. zal op 14 mei antwoord geven op de vraag of de Stichting
Konsumenten Kontakt en de Consumentenbond in hun „Prijswij
zers" in dagbladen prijzen hebben vergeleken van een pakket arti
kelen dat niet representatief wordt geacht. Vóór die uitspraak zul
len de consumentenorganisaties en de klagers, supermarkten in En
schede en Utrecht, nog proberen tot overeenstemming te komen
over het publiceren van een rectificatie. Tijdens de zitting van gis
teren ontstond namelijk die laatste mogelijkheid.
Een onbekende heeft in Oostenrijk al enkele keren radio-actieve stof
in treinen verspreid. Terwijl de politie op zoek is naar de „gerech-
tigheids-guerrilla", zoals de man zich noemt, worden de treinen die
Wenen verlaten met geigertellers op radio-actieve besmetting on
derzocht.
Kernvraag was: mag de prijswij-
zer wel worden gepubliceerd?
De raadsman van het Utrechtse
bedrijf, mr. J. Willems beant
woordde de vraag ontkennend.
Hij meende dat de consumen
tenorganisaties met het onder
zoek naar de prijzen onzorgvul
dig te werk waren gegaan, dat
de Prijswijzers als koopadvies
werkten en dat de consumenten
organisaties hierbij alleen dan
behoorlijk handelen als ze ook
op kwaliteitsverschillen wijzen.
Hij had bovendien bezwaar te
gen de samenstelling van het
ZURICH - Het is thans uitgesloten, ln Bonn december vorig jaar
was afgesproken, dat Frankrijk
op 1 januari 1975 mcc de opslag
zou beginnen.
Vooral voor Nederland is het vela
zout in de Rijn van nadeel voor
De Duitse Bondskanselier Brandt heeft bij zijn bezoek aan Egypte I krijgt hier een uiteenzetting van generaal Saad Manoun, de vroe-
ook de oostelijke oever van het Suezkanaal bezichtigd, waar de gere commandant van het derde Egyptische leger, dat tijdens de
Israëli's tot aan de oktoberoorlog hun Bar Lev-linie hadden. Brandt I oktoberoorlog op deze oever ingesloten werd.
dat Frankrijk op 1 januari van
het volgend jaar zal beginnen
met de opslag van het afvalzout
uit de Elzasser kallmijnen. Het
Rijnwater zal daardoor langer
zout blijven dan men aanvanke
lijk had gedacht. Dit bleek gis
teren op de eerste dag van do
tweedaagse bijeenkomst van do
Internationale Rljn-commlssie in
ZUrich. Wat betreft de chemi
sche verontreiniging van de
Rijn worden door de commissie
goede vorderingen gemaakt.
De Franse delegatie is niet op tijd
klaar gekomen met een voorlo-
pig plan over de plaats en de
wijze van opslag van het zout,
waarvan jaarlijks bijna 7 mil
joen ton in de Rijn wordt ge
loosd. Op de ministersconferentie
ondervindt veel hinder van het
zoute Rijnwater. De schade
wordt hier geschat op 35 mil
joen gulden per jaar.
Politie geeft
les aan
DEN HAAG Bij de behandeling
van de begroting van volksge
zondheid en milieuhygiëne (n de
Eerste Kamer heeft de WD-er
Louwes gisteren gezegd dat de
Dennendal-affaire door de into
lerantie van maatschappijkriti
sche figuren een „etterend ge
zwel" dreigt te worden. Hij
drong er bij staatssecretaris
Hendriks op aan, onverwijld
Orde op zaken te stellen.
Mater (PvdA) vond terughoudend
heid inzake de Dennendalaffaire
geboden, temeer omdat hierover
morgen in de Tweede Kamer
een interpellatie wordt gehou
den. Hij sprak van een tragi
sche zaak, en hoopte dat de ver-
mleuwingsgedachte in de zwak
zinnigenzorg, zoals die'in Den
nendal gestalte kreeg, in ieder
geval voortgang zal vinden.
Ook de KVP-er Maenen, die mede
namens ARP en CHU sprak,
wilde niet te diep op de affaire
ingaan. Wel zei hij dat het sle
pende karakter van de affaire,
waarbij ouders en gehandicap-1
ten in het gedrang komen, ver
ontrustend is.
Streaker - op -
leeftijd in
Griekenland
KHALKIS (AP) Dat ook men
sen op de leeftijd des onder
scheids neiging vertonen tot
naakthollen, bewees gisteren de
54-jarige gepensioneerde ambte
naar George Tsirimokos die
door de politie werd gearres
teerd, nadat hij de straten van
Khalkis een half uur lang bloot
onveilig had gemaakt.
De voormalige overheidsdienaar
ontwikkelde geen grote snelheid,
maar maakte van zijn flits
veeleer een ontspannen wande
ling.
Tot dusver zijn alle Griekse vol-
gelingers van de nieuwe tak
van sport tot lange gevangenis- i
straffen veroordeeld.
ENSCHEDE (ANP) De En-
schedese gemeentepolitie is be
gonnen met een cursus voor de
brorafietsende jeugd. Op initia
tief van een scholengemeen
schap in Enschede krijgen der
tig jongelui drie middagen les
over de bromfiets.
De politie wijst onder meer op de
gevolgen van het „opvoeren"
waardoor de snelheid wordt ver
groot. Het lawaai van opgevoer
de brommer is veel groter, dan
dat van bromfietsen waar niet
aan geknoeid is. De kennis over
het eigen vervoersmiddel moet
de verkeersveiligheid vergroten.
De Zeeuw:
milieubeleid
versnipperd
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG De KVP-er De
Zeeuw heeft gisteren in de Eer
ste Kamer kritiek geuit op het
milieubeleid. Mede namens de
ARP en CHU zei hij, dat düt be
leid gekenmerkt wordt door een
enorme versnippering. Het mi
lieubeleid is kortzichtig, het
wordt tijd dat er voorstellen ko
men om het beleid meer struc
tureel aan te pakken, aldus dr. I
De Zeeuw.
Nog steeds is verspilling de motor
waarop onze maatschappij
draait. Het wordt een steeds j
dringender eis om schoner te
produceren en kritischer te con-
sumeren. De verspilling zal j
moeten worden tegengegaan. De
onaanvaardbare gevolgen van
een ongeremde economische j
groei dienen te worden verme-
den. Met maatregelen in de
marge komen wij er niet, zei
De Zeeuw. Hij bepleitte een
pakket van maatregelen, onder
meer: beteugeling van het ener
gieverbruik, stimulering van de
produktie van duurzame goede
ren, en een verantwoorder ge
bruik van spaarzame goederen.
Van minister Vorrink wilde dr.
De Zeeuw onder meer weten
welke concrete maatregelen
worden overwogen om de bevol
king milieubewust te maken.
Hoe staat het met de studie
naar alternatieve energiebron
nen?
DEN HAAG De Consumentenbond meent dat zonder veel kosten,
de geluidshinder van het verkeer kan worden verminderd.
Om te beginnen kunnen auto's en andere motorvoertuigen veel min
der lawaaiig worden gemaakt, zonder dat zij er duurder op behoe
ven te worden: sommige goedkope auto's maken maar half zoveel
lawaai als sommige dure auto's. Verder kan een gunstiger situering
van woningen en verkeerswegen bijdragen tot vermindering van ge
luidshinder en tenslotte zijn bij een ongunstige situering afscher
mingsmaatregelen tot vermindering van de geluidshinder mogelijk.
De Consumentenbond meent dat
de regering op korte termijn in
overleg met de EEG-partners
ertoe dient over te gaan het ge
luidsmaximum te verlagen voor
auto's, vrachtwagens en auto
bussen.
De Consumentenbond vindt verder
dat de mensen die last hebben
van verkeerslawaai, door zich
aaneen te sluiten, iets tegen
deze hinder kunnen onderne
men. Groepen bewoners kunnen
bij overheid en huiseigenaren
meer bereiken dan eenlingen.
Men zou zich gezamenlijk tot de
huiseigenaar kunnen wenden om
te bereiken dat de woningen be
ter worden geïsoleerd. Dit zou
als voorwaarde moeten worden
gestrid voor ver'ere huurverho-
gir- Alleen bü gezamenlijke
akt bestaat er kans op verbe
ter n en de ve chillende ak-
tie." Ten zouden dan weer met
elkan- in kontakt m en treden
voor informatie-uitwisseling.
De Consumentenbond is tot deze
conclusies gekomen aan de
hand van het eerste van een
reeks onderzoeken die de bond
uitvoert met het oog op een
wetsontwerp betreffende de ge
luidshinder. dat in de loop van
hpt jaar in de Tweede Kamer
zal worden behandeld. De bond
„Maand van
dierentuin
WASSENAAR De 5 grote parti
culiere dierentuinen die Neder
land kent, Ouwehand's dieren
park in Rhenen Dierenpark
Amersfoort, Noorder Dieren
park Emmen en Burger's Die
renpark in Arnhem, hebben
evenals vorig jaar de maand
mei tot dierentuinmaand uitge
roepen.
In die maand krijgen de bezoe
kers per gezin een poster gratis
aangeboden, aarnaast is door de
dierentuinen in samenwerking
met het blad „Ons huisdier"
een puzzle georganiseerd,waar-
bij voor de winnaars, en dat
zijn dan de kritische bezoekers
van de dierentuinen, prachtige
prijzen zijn te winnen, zoalssa-
fari's naar Afrika enzovoorts.
In mei wordt verder dankzij de
medewerking van deze dieren
tuinen door de uitgeverij „Het
spedtrum" een boek tegen gere-
duceerdeprijs uitgegeven, geti
teld ..bedreigde dieren".
Het goek gaat ondanks alle reduc
ties toch 27,75 in de boekhan-
del kosten.
wil met zijn onderzoeken mate
riaal aandragen voor de maat
regelen, die in het kader van de
wet moeten worden genomen.
Na een enquête onder de leden
heeft de Consumentenbond acht
punten in ons land gekozen om
het geluld van het verkeer te
meten. In Alphen aan de Rijn
was dat aan de Witte de With-
straat, waar de provinciale weg
op slechts zeven meter van de
huizen loopt: in Zoetermeer
waar huizen bewust op 100 me
ter van de E-8 zijn neergezet.
Verder in Amsterdam, Gronin
gen, Lochem, Nijmegen, Rotter
dam, Utrecht.
Op al de gemeten punten bleek
het storende lawaai groter dan
de Gezondheidsraad toelaatbaar
acht. Op sommige plaatsen
heeft men maar een zeer korte
„verkeersnacht" namelijk van
ongeveer twee tot vier uur. Bij
ondervraging van de omwonen
den bleek dat de meesten van
hen het lawaai zonder meer ac
cepteren. omdat „het nu een
maal niet anders is" en „omdat
er toch niets aan te doen is."
Maar vaak is een gesprek aan do
deur niet mogelijk en werd het
beluisteren van radio en televi
sie gehinderd door het verkeers
lawaai, kon niet met open ra
men worden geslapen, werden
de kamers aan de voorkant van
het huis vermeden en kwamen
loge's niet meer slapen.
Pas op de autoloze zondagen had
den de mensen in de flats op de
onderzochte plaatsen bemerkt
dat hun woningen eigenlijk zeer
gehorig waren: voordien was
het geluid van de buren gemas
keerd door het verkeerslawaal.
Beugels - tassen - knippen is de naam van een tentoonstelling
die in Museum Boymans wordt gehouden. De expositie geeft
een overzicht van deze gebruiksvoorwerpen uit de jaren 1730
tot 1930. Een medewerkster van het museum laat hier een
beugeltasje zien uit omstreeks 1800.
pakket levensmiddelen, waarop
de Prijswijzers waren geba
seerd.
De raadsman van het Enschedese
bedrijf, mr. H. Breitbarth. ver
weet de consumentenorganisa
ties grote onnauwkeurigheid en
kwam tot de conclusie dat het
onderzoek onrechtmatig was.
Beide eiseressen waren het eens
over het effect van de Prijswij-
zer: een derde van de winkelen
de hulsvrouwen leest de Prijs
wijzers en van hen zou tien pro
cent de koopgewoonten aanpas
sen.
Voor de consumentenorganisaties
verklaarde mr. C. van Boscho-
ten dat niet bewust onjuiste in
formatie is gegeven Hij legda
er de nadruk op dat het de or
ganisaties niet ging om statis
tisch onderzoek maar om een
levensmiddelenpakket voor een
gemiddeld werknemersgezin. Da
publicatie van de Prijswijzers is
overigens al gestopt wegens
geldgebrek.
Watergate
band tocli
opzettelijk
uitgewist
ciaal door het Witte Huis aange
trokken deskundige zai de stel
ling niet bestrijden dat een
„gat" van 18 minuten in een
van de Watergate-bandopnnmcn
niet per ongeluk Is ontslaan, zo
heeft de NBC-televlsio gister
avond gezegd.
Volgens NBC stelde dr. Michael
Hccker op verzoek van het Wit
te Huis een onderzoek in nadat
zes deskundigen tot de conclusie
waren gekomen dat van een ge
sprek tussen president Nixon en
zijn voormalige medewerker
Haldeman dat op de band was
opgenomen 18 min. ontbraken en
dat dat stuk was uitgewist op 'n
opname-apparaat van het Witte
Huis door minstens vijf maal en
vermoedelijk negen maal de
knop in te drukken. De zes des
kundigen waren aangetrokken
door rechter John Sirica in
overleg met het Witte Huis.
Nixons secretaresse had getuigd
dat zij mogelijk per ongeluk de
bandopname had gewist.
Europiep
oproepdienst
Duitse PTT
DARMSTADT (DPA) De West-
duitse posterijen hebben een ra-
diotelefonlsche oproepcentraJe
ln gebruik genomen. Deelne
mers aan dit net, dat nog voor
het einde van dit jaar de gehele
Bondsrepubliek en West-Berlijn
zal omvatten, kunnen zich over-
al en te allen tyde of zij nu
in hun auto, zeilboot of in de
vrije natuur zijn - laten oproe
pen. Als men een deelnemer via
de „Europiep", zoals deze ra-
diotelefonische oproepdienst is
gedoopt, wil alarmeren, dan
draait men eerst het nummer
van de oproepcentralc en daar
na dat van de betrokkene.
Door het toepassen van maximaal
vier verschillende signalen kun
nen de „gesprekpartners" -
door vantevoren af te spreken
welke betekenis zij van do af
zonderlijke signalen of combina
ties van signalen toekennen - el
kaar via de „Europiep" ook
boodschappen overseinen. De
ontvanger kost 2000 gulden, het
abonnementsgeld 50,- per
maand voor elk van de vier sig
nalen.
MOSKOU (AP) De moeder van de gevangen
Rus Vladimir Boekovski heeft een beroep gedaan
op de Amerikaanse senator Edward Kennedy om
haar zcon te helpen „wiens leven aan een dunne
draad hangt" in een werkkamp.
De senator die een bezoek van een week brengt
aan de Sovjet Unie was in Tbilisi, de hoofdstad van
Georgië, toen mevr. Nina Boekovski haar „uil
haar hart gegrepen verzoek" deed aan Kennedy, in
een open verklaring die beschikbaar werd gesteld
aan journalisten in Moskou. Zij verzocht Kennedy
haur in Moskou te willen ontmoeten om over de si
tuatie van haar zoon te praten, die zeven jaar ge
vangenisstraf heeft
