De drie om wie het
Chaban, Giscard en
gaat:
Mitterrand
Raptim startte 25 jaar geleden
vervoer van missie en zending
Nixon stort
republikeinen
met zich in
de afgrond
Interkerkelijke
Delta Denk Dag
Veertig jaar priester
VRIJDAG 19 APRIL 1974
LEIDSE COURANT
Itrijd
Van onze Parljse medewerker
PARIJS In de nacht van 16 op 17 april klokslag 12
uur werd de lijst van kandidaten voor de presidents
verkiezingen onherroepelijk gesloten. Van hen maken
er maar drie serieus een kans: Chaban-Delmas voor
de gaullisten, Giscard d'Estaing voor de conservatief-
Ilberalen en Mitterrand voor het socialistisch-commu-
nistisch eenheidsfront.
Er is bij de rechterzijde ook nog een derde, Royer,
maar die hult zich nog in stilzwijgen en was voor de
radio nog niet te bewegen iets over zijn programma
los te laten. Hij noemt zich de kandidaat van alle on
tevredenen.
In de schaal wegen Chaban en Giscard ongeveer ge
lijk tegen elkaar op. Dat is althans de eerste indruk.
De een lijkt vooruitstrvend, de ander conservatief,
keihard van huis uit. Maar is dat we lzo? Is de
man die doorgaat voor een liberaal, Chaban, in wezen
niet aartsconservatief gebonden aan de tradities van
De Gaulle en van Pompidou? En kan ook het omge
keerde niet het geval zijn? Houdt de verkiezing van
Giscard niet de hoop in dat ondanks al zijn conserva
tisme op het ministerie van financiën in de Rue de Ri-
voli het stuiptrekkende gaullisme gaat verdwijnen en
dat het ontspoorde Europa weer op de rails zal wor
den gezet?
GEE1V KLEINE JONGEN
Een kleine jongen is Chaban om de drommel niet. In
alle beschouwingen over zijn leven als politicus wordt
de nadruk gelegd op twee eigenschappen: vriendelijk
beminnelijk en tegelijkertijd handig. Overziet men de
loopbaan van Chaban, dan is die inderdaad indruk
wekkend. Geboren in Parijs, 7 maart 1915 als Jac-
ques-Pierre-Michel Delmas. Pas in de illegaliteit tegen
de Duitsers kwam de schuilnaam Chaban erbij en die
is er bij gebleven. Op school muntte hij uit in de poli
tieke en economische wetenschappen en al vroeg, toen
hij 18 was, journalist bij de „Information" gepromo
veerd in de rechten. In het verzet is hij heel wat
mans geweest. Als verzetsgeneraal deed hij mee aan
de bevrijding van Parijs.
Jacques Chaban-Delmas met zijn vrouw Micheline
Na de herovering van Parijs kwam de verovering van
Bordeaux, de stad van de grote wijnboeren. Zo vast
als eens Herriot vastzat op zijn burgemeestersstoel in
Lyon, zo stevig voor anker ligt Chaban in Bordeaux,
waar hij burgemeester werd en bleef.
Driemaal is Chaban Delmas minister geweest. Eerst
onder liberale regeringen (Mendes France en de te
vroeg gestorven Gaillard) en in een socialistische re
gering (onder Guy Mollet). Bij De Gaulle stond hij
niet goed aangeschreven. De generaal zag in hem te
veel een politicus uit de vierde republiek. Tegen de
zin van De Gaulle werd Chaban in 1958 voorzitter van
de Kamer en dat is hij tot 1969 gebleven, toen hij eer-
ste-minister onder Pompidou werd. Bijtijds wist hij
over te springen van de vierde naar de vijfde repu
bliek. Onder zijn voorzitterschap werd de volksverte
genwoordiging tot nul gereduceerd, waar hij zich nau
welijks tegen heeft verzet. Hij had hogere ambities en
kon wachten.
KANS
Zijn grote kans kreeg hij onder Pompidou, toen De
Gaulle er niet meer was. Tijdens zijn eerste-minister-
schap heeft Chaban, vurig gaullist geworden, zich bij
de arbeidersbeweging populair willen maken met de
„participation", de zgn. medezeggenschap in de be
drijven, die in werkelijkheid niet anders betekende
dan de arbeiders door een aandeel of door een obliga
tie aandeel te geven in de winst. Bij de burgerij van
Frankrijk en zeker bij die van Bordeaux, had Chaban
met zijn „nieuwe maatschappij" succes. Hij werd er
populair door. Doch populariteit is in de geschiedenis
van de mensheid een zwevend begrip.
Onder Giscard d'Estaing als minister van economie
en financiën bestond een wetsbepaling bekend als
„avoir fiscal", die inhield dat hij, die bereid was zijn
geld te beleggen in Franse ondernemingen, recht had
op aftrek in belastingen. Er zijn dingen die ieder an
der kan doen, maar niet een minister-president. Had
Chaban kunnen zeggen: „Ik, als eerste-minister heb
van dat voorrecht geen gebruik willen maken", dan
had hij een pers gehad die klonk als een klok. Voort
aan was bij het grote publiek van wie de belasting
wordt afgehouden in het loonzakje, de nieuwe maat
schappij gediskwalificeerd.
Na zijn vervanging als eerste minister door Pierre
Messmer heeft Chaban zich op de presidentsverkiezin
gen voorbereid. Dat Giscard d'Estaing onder Pompi
dou president van de republiek wilde worden, wist ie
dereen allang, zo goed als men van Pompidou wist,
dat hij opvolger wilde worden van De Gaulle'. Zijn
kaarten liggen niet slecht. Als anderen, zoals Chaban
Delmas, er zich op beroemen trouw te hebben gediend
onder Pompidou, kan Giscard erop bogen dat hij onaf
gebroken 12 jaar lang minister van financiën is ge
weest en dat Frankrijk er, economisch gezien, goed
voorstond, ware de ongelukkige oliecrisis er niet ge
weest.
HARMONICA
tankwapen van generaal De Lattre de Tassigny. Hij
vocht mee aan de bevrijding van Frankrijk, de bezet
ting van het verslagen Duitsland en hervatte zijn stu
dies aan de polytechnische school met een oorlogs-
kruis op de borst. Edgar Faure, thans Kamervoorzit
ter, haalde hem in 1955 als directeur in zijn kabinet
Met Poher, de tegenwoordige voorzitter van d
naat, werd Giscard d'Estaing een tegenstander vat
De Gaulle.
Giscard is een koele, maar tegelijk hyperbekwamji
technocraat, die bij de behandeling van zijn jaarlijkse
begroting als minister van financiën geen aantekening
op papier nodig had om gedurende anderhalf uur met
cijfers en statistieken te goochelen. Zelden zal men
hem in een brede lach zien schieten. Dat past niet bij
zijn voorname en toch niet hautaine stijl. Maar hij zal
zich niet ontzien bij een internationaal congres van
harmonicaspelers zelf op het podium te klimmen en
mee een deun te trekken op „Le piano des pauvres",
de piano van de armen.
Hij geeft het fluitsignaal bij wielrennen. Om te bezui
nigen laat hij zijn dienstauto staan en loopt van het
Elysées naar rijn ministerie aan de Rue de Rivoli, een
afstand van een kleine drie kilometer.
Wint zijn tegenstander Chaban Delmas de verkiezfn. H
gen, dan wordt de lijn De Gaulle - Pompidou doorge-
trokken. Wint Valeri Giscard d'Estaing, dan i:
met de alleenheerschappij van het gaulisme gedaan.
Alleen al dat zal voor Frankrijk en voor Europa geen al
gering voordeel zijn.
Lucas Kleyn P:
Een poster met Valery Giscard d'Estaing, geflankeerd door zijn dochters Jacinte (links) en Valerie Anne.
Van onze correspondent Simon
Winchester
WASHINGTON Reclamemen
sen hebben een tamelijk een
voudige filosofie, een fundamen
tele grondregel, die luidt: als
een produkt onverkoopbaar is
moet je het vervangen door
een ander produkt dat wel te
verhopen is. De gladde opper
hoofden van de Madison Avenue
zijn zo langzamerhand tot aan
de grens van hun kunnen ge
gaan om Richard Nixon aan het
goede volk van Michigan te ver
kopen hetgeen, getuige de ver
bijsterende stembusuitslagen,
niet gelukt is. Zij, en Amerika,
beginnen zich steeds sneller te
realiseren dat Richard Nixon op
die weinig gewilde tweedehands
Chevrolet lijkt, die onverkoop
baar is en zelfs niet weggege
ven kan worden.
De verkiezingsnederlaag in Sagi
naw voor de ongelukkige Jim
Sparling is in feite niet zo'n
ramp voor Jim, of voor het volk
van "de Duim", het kleine acht
ste distrikt van Michigan. In de
algemene verkiezingen in no
vember zullen ze allemaal een
nieuwe kans krijgen en het is
best mogelijk dat Traxler, de
eerste demokraat in 40 jaar die
hier in Saginaw een overwin
ning behaalde, dan weèr de laan
zal worden uitgestuurd om te
worden vervangen door een re
publikein die het vastgeroeste
conservatisme van dit gebied
wat beter zal weten te vertegen
woordigen.
Iedereen is het er over eens dat
Traxler een tijdelijk psycholo
gisch verschijnsel is. Niettemin
is hij een verschijnsel dat Nixon
weieens van schrik subiet het
Witte Huis uit zou kunnen doen
rennen, hoewel tot nu toe geen
enkel verschijnsel dat heeft kun
nen bewerkstelligen.
Het is aan de republikeinse partij
om Nixon er van te overtuigen
dat het nu welletjes is. De voor
zitter van de partij, George
Bush, trok een dapper gezicht
toen de uitslagen bekend wer
den en zei: "In november krij
gen we een heel andere wed
strijd... de situatie op de ar
beidsmarkt zal dan anders zijn.
evenals in de Watergate-affaire
en op het energiefront". Hij be
zwoer dat zijn partijfunctionaris
sen "nog harder zouden gaan
werken om te voorkomen dat
dit land zich verder naar links
beweegt".
W.aarschijnlijk heeft hij gelijk:
het land is, zoals senator Ken
nedy onlangs in Europa ver
klaarde, waarschijnlijk nog niet
klaar voor een progressieve
president, of voor een zwaai
naar links, of zelfs maar voor
een zich afkeren van de hoge
traditionele republikeinse prin
cipes. Niettemin gebruikt het
volk de stemmen nu,, zoals
in Saginaw, Bay City en Bad
Axe, om George Bush en zijn
collega's aan te tonen dat het
alles in het werk zal stellen om
tegen het aanblijven van Nixon
te protesteren.
Een vooraanstaande advokaat in
Bad Axe stelde het vlak voor de
verkiezingen glashelder. Hij zei:
"Ik heb hier al 40 jaah republi
keins gestemd. Ik ben nog
steeds een republikein .Ik veraf
schuw liberalen. Sparling is een
goede kandidaat, en voor Sagi
naw beter dan Traxler, die vol
gens mij een vagebond is. Toch
zal ik deze keer cp Traxler
stemmen om die kerels in Wash
ington duidelijk te maken dat
ik geen genoegen kan. nemen
met wat er daar gebeurt. We
zijn eerlijke mensen hier en
verwachten een behoorlijk op
rechte regering. Als we die
boodschap alleen over kunnen
brengen door Sparüng te laten
verliezen, dan moet dat maar
Wat zullen de republikeinen dus
doen als ze straks bijeen komen
om de verkiezingsstrategie te
bespreken? Zullen ze gezamen
lijk, als groep, naar Richard
Nixon gaan om hem te vragen
af te treden? Of zullen ze zich
tot partij-peetvaders als Gold-
water richten om samen met de
conservatieve eenlingen aan het
volk duidelijk te maken wat
voor gevoelens er binnen de
partij over de president heer
sen? Zullen ze proberen een
snelle impeachment-procedure
op gang te brengen? Of zullen
ze gewoon aanvaarden dat de
president hardhoofdig, slecht
geadviseerd en volkomen fout
was door naar Michigan te ko
men, en het vergeten door ge
woon verder te gaan?
Dat laatste plan schijnt de meeste
gevaren voor de partij in te
houden. Sommige vooraanstaan
de leden spreken nu al van een
"ramp" in november, en gelo
ven dat er misschien wel vijf of
meer senaatszetels voor de par
tij verloren zullen gaan en der
tig of meer zetels in het huis
van afgevaardigden. Het eindre
sultaat zou een "veto-bestendig"
congres zijn, zei George Bush.
Dat zou, zoals Ford waarschuwde,
inhouden dat er een "wetgeven
de diktatuur" zou ontstaan, het
geen het drieledige systeem van
de Amerikaanse regering tijde
lijk ineen zou doen storten. Nie
mand had echter de moed
Ford te zeggen dat er de afgeloll
pen vier of vijf jaar vrijwel eenll
presidentiële diktatuur heeft!
bestaan, en dat overname van'
de macht door het congres mis.
schien nog niet zo'n slecht idee
zou zijn
Het meest waarschijnlijke is
dat de partij Nixon op de een of
andere manier zal proberen
over te halen tot aftreden om de
weg vrij te maken voor de on
beschrijflijk saaie, maar ogen
schijnlijk eerlijke Gerald Ford.'
Nixon is een man met een verle
den vol ontzettend grove en
domme beslissingen (zijn be?
sluit om naar Michigan te gaan j
was er zo eentje), en de vraag
is nu dus: zal hij naar zijn par?
tij luisteren of zal hij doormar
cheren tot hij in de afgrond tui-
melt die nu zeer zeker op hem
ligt te wachten?
sters).
DEN HAAG - Een organisatie
die zich bezighield met het
vervoeren van zendelingen en
priesters naar en van Neder
land. Dat was het ideaal, dat
Witte Pater G. van der Ven
duidelijk voor ogen had en dat
hij verwezenlijkt zag in de op
richting van Raptim Transport
Services U.A. De oprichting
had nu precfles 25 jaar geleden
plaats. In die 25 jaar is er wel
het een en ander veranderd,
ook aan Raptim. Maar nog
steeds is een van de belang
rijkste taken het vervoeren
van geestelijken.
Nieuwe initiatieven en activi
teiten tilden Raptim echter bo
ven het alleen-maar-vervoeren
uit. Hij groeide uit tot een vol
waardige toeristische organisa
tie met een naam die er niet
om liegt.
Om even terug te gaan in de
historie: Pater van der Ven
verwierf de steun van de heer
F. J. L. van Diepen, toen di
recteur van de chartermaat
schappij Aero Holland. Juist
hij kon er voor zorgen dat de
chartervluchten voor een sterk
gereduceerd tarief uitgevoerd
konden worden. Met natuurlijk
het gevolg, dat zeer velen er
gebruik van maakten. Tot nu
toe werden maar liefst 70.000
missionarissen en zendelinger
door Raptim vervoerd. Slechts
20 procent van hen zijn Neder
landers. want Raptim mag dan
in Nederland geboren zijn, de
instelling is internationaal aan
de slag gegaan. In het eerste
jaar werden met kleine vlieg
tuigjes 20 passagiers per keer
vervoerd, nu heeft Raptim de
beschikking over VC-10 straaJ-
verkeersvliegtuigen düe 150
passagiers tegelijk meenemen.
Raptim heeft overigens ook
een unieke contra-service in
het leven geroepen. Familiele
den, vrienden en kennissen
van zendelingen en missiona
rissen kunnen, eveneens tegen
gereduceerd tarief, naar de
verschillende missie- en zen-
dingsgebieden vliegen.
Ook de toeristische afdeling is
wijd en zijd bekend. Jaarlijks
wordt een pakket exclusieve
reizen geëtaleerd voor wie
eens iets anders wil- Het zijn
reizen, speciaal afgestemd op
de .individuele vakantieganger
voor wie een vakantie het ka
rakter van privacy en service
moet hebben.
Familieleden van emigranten
worden door Raptim ook niet
vergeten. Voor slechts 700 gul
den is men al heen en weer
naar Toronto of Montreal.
Menige bedevaart naar Lour-
des werd door Raptim georga
niseerd. Ongetwijfeld zal deze
internationale reisorganisatie,
die al 54 agenten over de hele
wereld heeft, nog veel meer
activiteiten op het gebied van
reizen ontplooien. Zowel veel
jongeren als ouderen zullen de
weg naar het kantoor aan de
Haagse Anna Paulownastraat
nog vinden"
men achter het succes van Ratim staan hier bijeen: pater drs. P. M. J. de Ruyter, gedele
geerde van de Ledenraad ir. E. F. E., vice-voorzitter van de Raad van Bestuur, F. J. H. M. van
der Ven, voorzitter, F. J. L. Diepen, mr. J. M. van Wessum, secretaris, mr. F. W. M. van der
Ven, H. L. F. M. Storimans, directeur en Th. H. Th. Wassing, directeur.
Bisschop Simonis, dr. A. v.d.
Heuvel en vicaris-generaal A.
P. F. Theeuwis hebben toege
zegd aanwezig te zullen zijn op
de grote Delta Dank Dag, die
op zaterdag 27 april gehouden
wordt in het schouwburgge
bouw „Kunstmin" te Dor
drecht. De organisatie van
deze dag gaat uit van het in
terkerkelijk Deltaberaad, Tuin-
laan 18 te Schiedam, gevormd
door de katholieke, de her
vormde en de gereformeerde
kerken in het deltagebied van
Zuid-Holland, Zeeland en
Noord-Brabant.
Minister van Staat mevrouw
dr. M. Klompé zal het slot
woord spreken op deze dag,
die in het teken staat van
„Kleur bekennen in de delta".
Dit thema heeft velen de laat
ste tijd in het gebied ernstig
beziggehouden en zal dit voor
lopig ook blijven doen.
Naast de problematiek, die
aan de orde komt. krijgt ook
het praktisch leven volop zijn
kans. Zo komen er informa
tiestands van het Centrum Mi
lieubeheer van Zuid-Holland,
Zeeland, en Noord-Brabant, de
werkgroep Kernenergie, het
Interkerkelijk Deltaberaad, de
Rijks Planologische dienst, het
koningin Juliana Fonds en an
dere.
KERK
EN
WERELD
Vanuit het bisdom Rotterdam
wordt op 25 en 26 mei a.s. een
tweedaagse bedevaart naar
Banneux-Notre-Dams gehou
den. De bussen voor deze reis
zullen zaterdagmiddag rond
het middaguur vertrekken uit
dé volgende plaatsen: Noord-
wijk, Lelden, Alphen a.d. Rijn,
Den Haag, Delft en Rotter-
Bedevaart
Banneux
ning en gerechtigheid", het
thema van het Heilig Jaar
Men kan rich aanmelden bij
het Diocesaan Banneux-secre-
tariaat. Meeuwenbeemd 1 te
Nootdorp, -mevrouw Oosthout,
Sportlaan 168, Den Haag (tel.
321709) en mevrouw Paagman,
Buizerdlaan 23, Den Haag,
(tel. 233905).
Pater Kotte
wint
kort geding
Pater Winand Kotte uit Wijk
bij Duurstede heeft in hoger
beroep zijn kort geding tegen
het Utrechts Nieuwsblad en
diens hoofdredacteur gewon
nen. Het góng om berichten in
deze krant over een onderzoek
dat de Congregatie van de Ge
loofsleer van het Vaticaan zou
instellen naar de activiteiten
van pater Kotte en diens bewe
ging, de Sint Willibrordus stich
ting van de stichting Rooms
Katholieke Zender, waarvan de
pater bestuurslid is.
De Civiele Kamer van het ge
rechtshof in Amsterdam oor
deelde m ziin pisterpn in hopor
beroep gedane uitspraak dat
de berichtgeving in het
Utrechts Nieowsbbd onjuist i.s
geweest. De krant en de hoofd
redacteur, drs. M.L. Snijders
werden veroordeeld om binnen
een week na het arrest een
door de civiele kamer opge
steld bericht in de krant op te
Het hof veroordeelde het
Utrechts Nieuwsblad en de
hoofdredacteur tot betalinc
van de kosten van het geding
in beide instanties, toraoi
2685. De beide stichtingen,
die mede-eisers warep .r hei
geding, werden, omdat zi;
niets met do zaak te make
hadden, veroordeeld tot het;:
ling van de kosten van de be
handeling van het geding in
hoger beroep aan het Utrechts
Nieuwsblad ieder 56,56.
Elf priesters van het bisdom
Rotterdam vieren op 26 mei
a.s. hun veertigjarig priester
feest. Zij delen dit fees- met
bisschop Zwartkruis van Haar
lem, die zijn 40-jarig jubileum
vooral in de Haarlemse kathe
draal viert rond het thema
„De Kerk, wij samen: een nieu
we roeping". Dit in verband
met zijn brief over ,,de keTk,
wij samen", die hii dezer da
gen aan zijn priesters in het
bisdom Haarlem gestuurd
heeft.
De elf jubilerende priesters in
het bisdom Rotterdam zijn: F.
J. Bank te Rijswijk, P. C. Not-
telier te Dordrecht, A. G. F.
Burcksen te Den Haag, W. A.
Nicolaas te Poeldijk, Th van
Niekerk te Roelofarendsveen,
J. J. Oudshoorn te Sch edam,
2. H. A. Remmer te Rijswijk,
P. G. M. Schoonebeek toud-
fdleeeraalmoezenier) te
is wijk, C'. W. Thomas te Lei-
ui dei:. W. G, Tw-ehuysen te
Nocrdwijkerhout en C. A.
Thijssen te Krimpen a.d. IJs-
sel.
