„Niet kwetsen. Niemand pijn doen.
Dat is het geheim van de smid"
MAJEUR
NAARDEN Terwijl in
het Britse Brighton het
puik der mierzoete kelen
doende is om de jaarlijk
se liederenavond in Euro-
visie-verband tot een
slaapverwekkende happe
ning te kneden, legt het
wakkere knapenkoor van
Farce Majeur in de ves
ting Naarden de laatste,
chaotische hand aan het
alternatieve Songfestival,
dat de NCRV vanavond
als een baanveger vóór
de mtizikale sneeuwstorm
over de buis zal sturen.
Plaats van handeling is de
voormalige schouwburg
„Hof van Holland", een
droefgeestige pijpela in
een smalle straat, die al
leen door een kerkpoortje
tussen een boekhandel en
een schoenlapperij te be
reiken is. Kalende ex-Ha
genaar Albert Gbls heeft
daar in 1957 zijn filmbe
drijf Ago met passen en
meten in ondergebracht
en stuurt sindsdien een
gestage stroom celluloid
de lage landen in. In 1966
sleepte hij de vetste op
dracht tot nu toe binnen.
„Ik kende Dick van Bom
mel van de NCRV. We
zijn visvrindjes en op een
gegeven dag vrgeg hij, of
ik trek had in het filmen
van 'een satirisch televisie
programma. Dat bleek
Farce Majeur te zijn.
Sindsdien heb ik er zo'n
130 gemaakt".
Gols, in een vroeger leven
violist, daarna PTT-amb-
tenaar en nog steeds ver
dienstelijk amateurschil
der weet ondertussen,
waarom Farce Majeur on
danks de moordende fre
quentie, waarin het pro
gramma wordt uitgezon
den, zijn constante kwali
teit behoudt. „Dat komt,
omdat we één hechte
vriendenclub vormen.
Noem het voor mijn part
een soort padvinderij, die
hier bedreven wordt. Ik
heb in die acht jaar nog
nooit een slaande ruzie
meegemaakt. Wel strub
belingen, wat meningsver
schillen. Tussen de jon
gens is uiteraard een ze
kere animositeit. Als ie
mand een liedje over Koe
weit schrijft en het wordt
een hit, dan heeft een an
der er effe de pest in. Die
droomt ook al jaren van
een carnavalskraker.
Maar doordrammen is er.
niet bij. Een paar weken
geleden werd het liedje
„Harmony" opgenomen
en daarin moesten ze on
wijze, rieten rokjes dra
gen. Pola weigerde aan
vankelijk „Ik verdom het
om me als travestiet aan
te stellen", riep hij. En dat
meende hij. Hij is jaren
huistravestiet van FarCe
Majeur geweest. Totdat
hij zijn baard liet staan.
Toen heeft Jan Fillekers
die benijdenswaardige
taak van hem overgeno
men.
Hier kan alles
Ik geloof, dat er geen an
dere filmstudio in Neder
land is waar een pro
gramma als Farce Majeur
gemaakt kan worden. En
dat is toevallig geen
grootspraak. Vraag het de
jongens.- Hier kan alles.
Hier staat altijd een bor
reltje klaar en een brood
je paling. Als straks dat,
Zuid-Afrikaanse liedje op
de rol staat, zorg ik, dat
er een pan met huzaren
sla op tafel staat. Dat ver
wachten ze van me. En 's
nachts werken is ook
nooit een punt. Benavente
en v.d. Horst, zitten hier
drie keer per week tot 's
morgens vier uur te mon
teren. In feite zou je kun
nen zeggen, dat ze hun
gezinsleven naar Naarden
verplaatst hebben. Nee,
Farce Majeur zou ik niet
willen missen. Al was het
alleen maar vanwege de
financiën".
Verbleekte strepen
Tussen de bedrijven door
kleurt Fred Benavente
het familie portret van
Farce Majeur nog wat bij.
Op de pay-rol staat hij
genoemd als regisseur,
„maar dat is in de prak
tijk een lachertje. Je kimt
zo'n krankzinnig pro
gramma alleen met de he
le groep maken. In feite
heb ik geen donder te ver
tellen. En ik hoef ook niet
op mijn strepen te gaan
staan, want die zijn allang
verbleekt.
'Toch hoop ik, dat we met
dit programma de tien
jaar mogen volmaken.
Het gaat nu lekker, we
hebben een rustig ar
beidsproces. Natuurlijk
zijn er voortdurend sores,
maar die heb ik ook, als
ik een ander programma
regisseer. Er is in dit vak
altijd gelazer en je kunt
nooit verwezenlijken, wat
je wilt, omdat de midde
len ontoereikend zijn. Je
zit financieel, technisch
en organisatorisch aan je
te lage plafond. En het
mag daarom een wonder
heten, dat er toch elke
veertien dagen een pro
gramma uitrolt. Een echte
„verstjering" halen we al
jaren niet meer. Daarvoor
is Farce Majeur te goed
ingeburgerd. De kijkers
weten precies, wat ze aan
ons hebben. En we zullen
tenminste vijf keer achter
mekaar moeten miskleu-
FILLEKERS:
„RADICALE
MISSERS
KOMEN
NIET MEER
VOOR"
Tijdens het alternatieve Songfestival van
Farce Majeur zullen de volgende zeven lan
den zijn vertegenwoordigd:
1. Nederland.
2. Zwitserland.
3. Rusland.
4. Zuid-Afrika.
5. China.
6. Spanje.
7. Italië.
De muziek van de eerste nummers is van
Harry Bannink, voor het zevende tekende
W. A. Mozart.
Een van de bijdragen tot Alternatieve Songfestival is het aangrijpende Spaanse nummer "de wurgpaal", ook wel
Costa del Sol" genoemd. Tekstschrijver Alexander Pola heeft hierin zijn visie op het vakantieland bij uitstek c
het binnen- en burenge
beuren van Farce Majeur.
Vindt en passant, dat de
kar van Wijnand Gijzen
langzamerhand kan ver
dwijnen, maar heeft nog
geen bruikbaar alterna
tief bij de hand. „In elk
geval mogen we het direc
te contact met ons pu
bliek niet verliezen".
Over zijn werk zegt hij:
„Ik geloof, dat ik in die
8 jaar niet harder ben
•gaan schrijven. Er zat
vroeger alleen meer on
gein tussen. Het peil is,
langzamerhand van onder
af aan opgetrokken. De
radicale missers van het
begin komen bijna niet
meer voor.
Natuurlijk ben je je bij
het schrijven bewust, dat
je voor de NCRV werkt.
Je legt jezelf vrijwillig be
perkingen op. Je schrijft
nooit in de hoop, dat het
niet uitgezonden wordt".
Fillekers ziet ook duide-
nen, voordat we weer1
eens ouderwets afgaan.
Ik heb daar zelf niks op
tegen, want ik ben een
sombere, melancholische
figuur, die weinig lol be
leeft, als alles gesmeerd
loopt. Voor mij moet de
bende eerst uit de klauw
gieren, voordat er tranen
over mijn wangen lopen.
Een voetbalwedstrijd
wordt voor mij pas inte
ressant, als er geknokt
wordt. Ze moeten de
scheidsrechter met bier
flessen bekogelen. Dan
ben ik je man. Vechten,
een hoop rotzooi. Dat
vind ik zalig".
Benavente, die door' de
Farce-familie klost als
een goedmoedige, zwijg
zame reus zou na Farce
Majeur graag het ouder
wetse slapstickwerk on
der zijn hoede willen ne
men. Taarten gooien, in
rioolputten vallen. Dat
werk. Vooruitlopend op
die verrukkelijke taak zou
hij Farce Majeur vast wat
„leuker" willen maken.
„Er zitten nu te weinig
schater-scènes in. Je kijkt
welwillend toe, maar doet
het nooit in je broek. Ik
vind dat een gemis. Ik
geloof ook dat er nog
steeds te veel ongein in
zit. Neem nu de act van
de twee komieken met de
strooien hoedjes. Ik zeg
niet, dat Pola en De
Braak dit nummer niet
goed brengen, maar voor
mij hoeven ze niet. Ik kan
er met de beste wil van
de wereld niet om lachen.
Als ik dan links en rechts
hoor, dat mensen juist die
act enorm vinden denk ik
alleen: „verdrietig, dat er
in 1974 nog om zulke din
gen gelachen kan wor
den".
Na 14 jaar dienstverband
bij de NCRV is Benavente
er tevens achter, wat kan
en niet kan in christelijke
dreven. „We weten tame
lijk goed, wat het publiek
op een bepaald moment
beledigend vindt. Dit pro
gramma ontwikkelt zich
langs lijnen van geleide
lijkheid. Misschien heb-
Na uren staat de Zuidafrikaanse bijdrage voor het Alternatieve Songfestival eindelijk op het celluloid. De laatste buitenopna--
men zijn voltooid en de baaie-brave krijgers van Farce Majeur gaan welgemoed en zeer vermoeid met cameraman Gols naar
het volgende binnengebeuren, dat ditmaal in Spanje gesitueerd is.
mand pijn doen. We heb- te meid laten vloeken. Ik tig bij. Hij behoort met
ben niet de taak om onze heb er trouwens geen en-1 nestor Alexander (Bram)
eigen omroep tot de kele behoefte aan". Pola tot de vaste tekst-
grond toe af te breken. Zuinig geboetseerde Jan, schrijvers van het gezel-
Als mensen van de NCRV Fillekers. ex-onderwijzer schap. Doet sinds twee,
kunnen we niet een naak- in Utrecht, valt hem gro- jaar alleen nog werk voor
ben we met Farce wel
degelijk bijgedragen tot
een mentaliteitsverande
ring in Nederland. Zeker
bij het christelijk volks
deel. Het absorptievermo
gen van de kijkers is be
slist groter geworden.
Het is echter ons goed
recht om het op onze ei
gen manier te doen. Niet
proberen te kwetsen, nie-'
lijk verschillen in tekstbe
nadering tussen hem en
Pola. „Bram is directeur.
Die gaat er keihard tegen
aan. Ergert zich vaker
dan ik. Mijn stijl is an
ders. Ik probeer de din
gen belachelijk te maken
door ze te relativeren.
Mijn aanpak is indirecter,
meer langs een omweg. Ik
hoop, dat die verschillen
tussen Bram en mij het
programma ten goede ko
men".
Deadline
Bram Pola, inmiddels van
de Zuid-Afrikaanse trek
kersbroek overgestapt in
een krappe, zwarte panta
lon uit Andalusië, venti
leert bij de bar, dat Farce
Majeur hem volledig op
slokt „Het is een deel van
je leven geworden, een
tweede natuur. Je bent 14
dagen aan een program
ma bezig en daarna begin
je welgemoed weer van
voren af aan. Natuurlijk
benauwt het me soms,
zoals alles in dit leven een
weldenkend mens be
nauwt Je weet op maan
dag, dat er over drie da
gen drie liedjes op tafel
moeten liggen. Dat is
stress. Maar gelukkig is er
een deadline. De deadline
is mijn grote inspirator.
Als die er niet was voerde
ik waarschijnlijk nooit
meer een fluit uit.
Toch betreurt Pola het
niet, dat hij zich 8 jaar
geleden vrijwillig in het
strakke corset van Farce-
Majeur heeft gehesen.
„Vraag het de anderen. Je
krijgt steeds hezelfde ant
woord. We doen het, om
dat we gek zijn. Als dit
programma in Engeland
of Amerika werd uitge
zonden, waren we nu al
jaren boven Jan. Maar
wij werken ons nog steeds
rot voor die boterham. En
daar zal helaas nooitl ver
andering in komen. Tenzij
het kijkgeld minimaal
drie keer zo hoog wordt.
Tot die tijd hangt ons
werk van „moeten" aan
elkaar".
Farce Majeur scoort on
dertussen keer na keer
het waarderingscijfer
acht en wordt gemiddeld
door 31/2 miljoen Neder
landers met grote gretig
heid verslonden.
Wie in de vesting Naarden
de voorbereidingen gades
laat, verbaast zich erover,
dat een dergelijk resultaat
bereikt kan worden met
een ongehoorde reeks
boertige improvisaties
van de deelnemers.
In het „Hof van Holland"
hangt voortdurend de ou-
wejongenssfeer van een
Volkshogeschool, waar de
cursus „Botaniseren in
beemd en wei" wordt be
sloten met een bonte
avond, verzorgd door de
cursisten. Als assistente
Yvonne tegen tweeën de
pan met huzarensla bin
nendraagt, worden de op
namen spontaan gestaakt.
Achter zijn bar stelt Al-
bert Gols dan tevreden
vast, „dat het net één gro
te familie is".
Even later treft men el
kaar in de montageka
mer, waar het zojuist
gearriveerde filmmate
riaal van de vorige dag
door de monitor wordt ge
jaagd. Wanneer Fillekers
als Chinees in beeld komt
wordt er geroepen: „Mijn
God, je lijkt sprekend op
Lia Dorana. Fillekers als
boerin in Frankrijk".
iMen is na afloop niet om-
verdeeld gelukkig met de
kleurige oogst, maar geen
nöod: meester-snijder
Bob de Graaff zal er met
schaar en lijmpot wel
weer wat moois van bak
ken. Als vaste huis-,.cut
ter" heeft hij inmiddels
nationale faam verworven
door zijn weergaloze mon
tages der aangedragen
beelden.
Veren pak
Boven bij de bar telefo
neert producente Lies van
Bommel links en rechts
met mogelijke redders in
haar opperste nood. Ze
heeft dringend een veren
pak nodig, dringend een
loopse stier voor het
Spaanse nummer. Om
drie uur heeft ze een va
derlander aan de lijn, die
haar wat tussenshots van
applaudisserend publiek
moet leveren. ,,U weet
hoop ik, wat de bedoeling
is", zegt ze, „ik heb het
echte Songfestivalpubliek
nodig. Een beetje sjiek.
Een beetje bekakt En
hoog in het bont".
Verderop in het zaaltje
neemt Bram Pola het de
finitieve besluit om tij
dens het Spaanse num
mer zijn bril op te hou-
.den. „Dat staat wat intel-
lectueler. Ik mag toch
aannemen, dat er in
Spanje ook intellectuelen
zijn. Die zitten waar
schijnlijk dan wel in de
gevangenis".
Het zal waarachtig een
mooi televisieavond je
worden.
LEO THURING.
foto's Simon E. Smit
ALEXANDER
POLA:
„DEADLINE
IS MIJN
GROTE
INSPIRATOR"
Ted de Braak
