Gevarieerde expositie
leden van Ars Aemula
Naturae in eigen huis
kunst
Wat u
OOK
moet
weten
m O
m
e U
D
ZATERDAG 23 MAART 1974 PAGINA 5
kinder!
7.0Ó eij
debaj
J
lezin;
SchoIM
Informa-
1,00.
»derlan|
,m. Per
PhlltoJ
Jules Croiset: extravagante emoties en gemoedsaandoeningen.
MET JULES CROISET KOMT
EEN ZEKERE VINCENT"
DRAMATISCH TOT Z'N RECHT
LEIDEN Sinds de eerste produktle van „De zangen van Maldo-
ror" in première ging, is het langzamerhand iedereen wel duide
lijk geworden, dat Jules Croiset uitermate veel aanleg bezit voor
een enigszins uitbundig soort solotoneel. De meest extravagante
emoties en gemoedsaandoeningen worden door hem met de
grootste overtuigingskracht tot leven gebracht en wie geen be
zwaren heeft tegen zijn barokke en soms zelfs wat al te overda
dige speelstijl, kan aan zijn optreden een welbestede avond over
houden.
Gedurende het afgelopen Holland Festival kwam Croiset weer met
een geheel nieuw programma, opgebouwd rond de persoon van
Vincent van Gogh en gebaseerd op diens correspondentie met
zijn broer Theo. Uit de grote stapel brieven zijn er een aantal
gelicht, die betrekking hebben op de periode 1879-1883. Aan het
begin hiervan treffen wij hem aan in de Borinage, gedurende
zijn evangelisatieperiode onder de mijnwerkers aldaar, en het
einde ligt op de Drentse hei, waar hij volledig overweldigd wordt
door de hem omringende natuur. Bovendien raakt hij in deze
vier jaar tot twee maal toe In een liefdesavontuur verwikkeld,
dat allebei de keren tot een mislukking gedoemd is.
Hoewel alle brieven gericht zijn aan Theo van Gogh, heeft Jules
Croiset terecht diens antwoorden bij het geheel betrokken. Theo
nam in het leven van Vincent een bijzonder belangrijke plaats
in, maar hij bleef tot het einde toe de zwijgende figuur op de
achtergrond en het ds ook op deze wijze dat hij bij een dramati
sering het meest tot zijn recht komt.
„...een zekere Vincent" wordt op woensdag 27 maart door Jules
Croiset uitgevoerd in het LAK-theater.
Paul Korenhof
Antonio Pereira Arias volgt dezelfde roemrijke weg die
leermeester Andres Segovia volgde.
BEROEMDE GITARIST
ANTONIO P. ARIAS
OP KOFFIECONCERT
LEIDEN Het koffieconcert In de Stadsgehoorzaal op zondag 24
maart heeft voor de gitaarliefhebbers een verrassing In petto.
De bekende, ook beroemde gitarist Antonio Pereira Arias geeft
een recital met werken van Luys Milan, Luys de Narvdez, de
Cabezón (Dlferencias sobre un Ayre Alfonsiono), Mudarra (Fan
tasia que contrahaze Ia harpa), Sor, Giuliana, Frank Martin, Re
ginald Smith-Brindle, Manuel de Falla (Homenaje a Debussy) en
M. de Ponce.
De In 1929 te Montivideo In Uruguay geboren Antonio Pereira
Arias studeerde contrabas in zijn geboorteplaats met de voor
een conservatorium gebruikelijke bijvakken, en ook compositie.
Het merkwaardige was dat hij reeds op 6-jarige leeftijd begon
nen was met gitaarlessen en desondanks een andere richting
koos. Maar zijn ontmoeting met Andres Segovia was van door
slaggevende betekenis. Bij hem perfectioneerde hij zijn gitaar
spel en daarna begon hij met zijn concertreizen in de Verenigde
Staten en in Zuid-Amerika. Hij kwam naar Nederland In 1963 om
deel te nemen aan de dirigentencursus in Hilversum, dat onder
leiding stond van Jean Martinon. Het beviel hem hier in Neder
land, werkte als contrabassist in enige orkesten en werd vervol
gens hoofdleraar gitaar aan het Koninklijk Haags Conservato
rium. Volgende maand vertrekt hij wederom voor een tournee
door Zuid-Amerika.
Pereira Arias kreeg In Nederland bekendheid door de gitaarcur
sussen die hij leidde, waaronder de Zwolse gitaarwerken 1973.
Wij verwachten morgen een uitverkochte foyer. Men is welkom
om 11 uur voor het gebruiken van een kop koffie, die men krijgt
aangeboden en het concert begint zoals altijd om half twaalf.
B. Rijnders
currnen a
arK
Noorthel' n
ophiaka® hi
'of' Ze' w
LEIDEN - Tot en niet zaterdag 6
april a.s. houden een aantal le
den van Ars Aemula Naturae
een tentoonstelling van hun
werk in de eigen expositiezaal
van deze oudste schilder- en te
kenacademie van ons land (Pie
terskerkgracht 9). Het is dus
een groepstentoonstelling, het
geen betekent veel variatie, zo
wel in stijl en opvatting als in
artistiek gehalte en richting: te
keningen, schilderijen, grafiek,
mede een aquarel „Bloemen"
W. H. MühlstaCf viel ons weer
op door zijn mooie doekjes in
fijnpeinture. Dat deed ook M.
Oosterhout-Versteeg met
„Dorpsgezicht Oegstgeest" en 1
een heel mooi stilleven met bus
sen. Op de wandkleden van
Mary Plooij-De B .ec wezen
wij reeds' bij eerdere gelegenhe
den. Deze naaldwerkster houdt
overigens van 10 mei tot 8 juni j
a.s. een expositie van haar
werk in de Haagse Bijenkorf.
■r~
naaldwerk, keramiek en beeld- 0p he, werk van Lucla steinbach
houwwerk. Voor „elck wat
wils" dus.
Dat variabele is prettig voor de
gewone doorsnee bezoeker, min
der echter voor de recensent,
die zijn eigen concentratie moet
verdelen over vele kunstrichtin-
loieniaf gen en opvattingen.
Er is bovendien nog een andere
moeilijkheid: het grote aantal
exposanten, op deze tentoonstel
ling niet minder dan 29, die met
ilkaar 8 4objekten i;
ng Onn
Prof,
iltzerpli
soen, I
SteenlE
of, Paul
ie x grofv
hoeven we de aandacht niet
meer zozeer te vestigen. Dat
werk is langzamerhand bekend
genoeg en ook nu weer springt
het er uit door het geheel eigen,
ietwat mannelijk-stoere hand
schrift. Ook niet op het zeer op
merkelijke werk van het laat-
ontdekte talent van Mevr. Van
Traa, met haar surrealistisch
getendeerde kunst.
Van Jan van der Veer zijn er een
tweetal tekeningen van histo
risch belang. Zijn ets „Afbraak
Witte Singel" is wat statisch.
Mooier vonden wij - door de
fraaie compositie van zwart en
wit - „De Hoeksteen", voorstel
lende de afbraak van dit eer
tijds zo bekende Leidse ge
bouw. Een prent vooi de topo
grafische verzameling van de
gemeente?
Jaap Volkers zond o.m. een grote,
zeer mooie, wat strakke aquarel
„Stilleven met glas" in en Ger-
rit de Wit een tweetal grote
doeken, waarbjj onze (persoon
lijke) voorkeur uitging naar
„Veldbouquet". Wij meenden te
zien dat zijn trant van schilde
ren wat „wilder" is geworden,
maar dat dat aan de artistieke
kwaliteit niets afdoet.
Dat betekent ook dat, willen we
het werk van Iedere exposant
de revue laten passeren, het
voor een kranterecensie wel
haast ondoenlijk is. De leef
houde het ons dus ten goede dat
wij ons de nodige beperking op
leggen en daarbfj de belangstel
lende lezer graag dc raad geven
deze toch wel interessante expo
sitie van het werk van stad- en
streekgenoten te bezoeken. Ze is
het waard.
Niet alle ingezonden werken zijn
nieuw, verschillende stukken za
gen wij reeds eerder op Ars-ten-
toonstellingen en/of bij andere
gelegenheden.
Nu noteren wij o.m. een drietal
fraaie portretten in krijt van
Jan Mank, W. J. Maan zond
o.a. een tweetal houtskoolteke
ningen in en Joop Gans een Tenslotte nog een drietal kleina
kwasi-primitief schilderij met grafische prentjes van de jonge
als titel I.M. Een materie-schil
derij „Gekleurde Aarde" zond
Bas Haasnoot in: Herfst IBBnBBHBBBÜ
twee portrettekeningen, ty.o. dat
van een heel fraai meisje, als-
Leidse
bioscopen
Klndermatlnco
Paard van Zorro" z
14.00 en 16.15 uur Ni
..The French Connec
14.30 zo.
'oorztelllnB:
(18 Jaar)
Luxor: „Serpico" 18 Jnnr da*. 14.3U,
19.00 en 31,30 uur. Zo. 14.15 uut.
16.30. 19.00 en 21.30 uur.
rrlnnon: ,,De avonturen van Rabbt
Jakob" a l. 14.30. 19.00 en 21.15 uur,
zo. 14.13, 16.15. 19.00 en 21.16 uur.
"De pop van Leentje" van Lucresa Kern.
Bab v.d. Wijngaard, die wij
reeds eerder op een tentoonstel
ling bij De Brink signaleerden.
Het zijn enkele persoonlijke im
pressies, ontleend aan de ras
senwaanzin der Duitsers in
1940/45. Technisch verraden ze
een originele, geheel eigen stijl,
maar missen toch de bezieling
van „het zelf meegemaakt heh-
ben van die tijd". Uit een pren
tje met een enkele streep, waar
op een aantal kleine galgjes,
kan geen echte verbondenheid
met het toen geleden leed wor
den gedistilleerd. Daarentegen
is zijn voorstelling van de le
gendarische figuur „Don Qui-
chot" een niet alleen grappig,
maar ook aantrekkelijk prentje
door een originele weergave.
Nog een aantal anderen zonden
schilderwerk, tekeningen of gra
fiek in. Voorts zijn er nog ob-
jekten te zien van Gerrit van
der Post, plastieken van M. P
den Hollander en keramiek van
Jetty Werey. Deze laatste me
nen wij ons nog te herinneren
van een onlangs gehouden spe
ciale tentoonstelling van zulke
kunstvoorwerpen in Oegstgeest.
WILLEM PRINS
Het decor van Sheriffs "einde van de reis": een kille loopgraaf.
„Einde van de reis"
typeert de Engelsman
tijdens wereldoorlog
LEIDEN „Einde van de reis" van R. C. Sheriff, dat volgende
week zaterdag door de toneelgroep Podium in het Rijnlands Ly
ceum op de planken wordt gebracht, kan niet bepaald een actueel
stuk worden genoemd. Het teruggrijpen op de jaren twintig on der
tig, wat steeds veelvuldiger schijnt te gebeuren, heeft alleen maar
betrekking op de uiterlijke verschijningsvormen: mode, dans, mu
ziek enz.
De toen heersende mentaliteit spreekt de mens van nu over het alge
meen minder aan, Iaat slaan dat wij ons thuisvoelen bij de karakte
ristiek van de Engelsman tijdens de eerste wereldoorlog: vader
land, plicht en traditie.
Toen Sheriff tien jaar na de oorlog zijn loópgravenstuk geschreven
had, durfde geen enkele theaterdirecteur het risico te nemen. Ook
toen zag men al weinig heil in het vertonen van een typisch milita
ristisch oorlogsstuk, dat qua sfeer en mentaliteit helemaal getint
was op één bepaalde periode uit de Westeuropese geschiedenis. Uit
eindelijk zorgde de „Incorporated Stage Society" voor een éénmali
ge uitvoering (december 1928) met in een van de hoofdrollen de
toen 21 jaar oude Laurence Olivier. Dit werd het begin van een gro
te serie successen (o.a. twee jaar achter elkaar voorstellingen in
het Londense Savoy Theatre).
Een onmiskenbaar gevoel voor drama en toneel kan Sheriff niet ont
zegd worden. Hij wist op de juiste wijze een dramatische climax op
te bouwen, schreef uitstekende en natuurlijke dialogen en zorgde
ook voor de nodige afwisseling in de stemming. De voorstelling van
de toneelgroep Podium zal moeten aantonen of deze kwaliteiten ook
nu nog een voorstelling rechtvaardigen.
Paul Korenhof
LEIDEN Op de lederverga
dering van 19 maart J.I.
heelt de ARP haar kandiaten
gekozen voor de komende
gemeenteraadsverkiezingen
in Leiden. Deze leden zijn: 1.
A. J. Kret, 2, J. Bosch, 3. C.
Kramp-Heitink, 4. H. Roffel,
5. G. K. D. Dronkert, 6. J.
M. Blok, 7. P, v.d. Waals-
Kooi, 8. C. Boersma, 9. E. H.
Chardor, 10. B. v. Zwieten,
11. G. Spijker, 12. P. Moer
man en 13. H. Heins.
LEIDEN Voor de eigenares
se van een Austin Cooper
moet het een vreemde ge
waarwording zijn geweest
toen zij in haar auto, die ge
parkeerd was op de Middel
stegracht, stapte en haar
stuur miste. Deze was eT in
de nacht van donderdag op
vrijdag door onbekende afge-
sloopt. Het stuurwiel had een
waarde van 100 gulden. Bo
vendien werd er flinke scha
de aangericht aan de stuur-
kolom.
LEIDEN Emstig beenletsel
liep een 33-jarige Leidse
bromfietser op toen hij don
derdagmorgen tegen de zij
kant van een vrachtauto
reed en onder het achterwiel
terecht kwam. Hij had de
vrachtauto die uit de Ket
tingstraat kwam geen voor
rang verleend.
CRUSIFIX
Kerkconcert in
Oudewetering
Oude Wetering ontvangt heden
avond om 20.15 uur in de Kerk
Jacobus de Meerdere twee ko
ren, die een concert verzorgen:
„Vox Laeta" onder leiding van
Jan van der Meer, en „Cantate
corde" uit Raamsdonk, dat on
der leiding staat van Harry
Musikens. Beide hebben een uit
gebreid repertoire. „Vox Laeta"
t brengt ten gehore de Hymne
8.30-1! ..Hör mein Bitten" van Men
delssohn, voor sopraan (Esther
Hillinga), koor en piano (Jan
van der Meer).
In het „Magnificat" van Joh. Chr.
Bach laten zich vier solisten ho
ren met het koor: Riekje Hoo-
genboom-Van der Poel (so
praan), Corry Rotteveel-Van
der Poel (alt), Jan van der
Meer II (tenor) en Wim Hille-
brand (bas). Dit kwartet zingt
ook „O che bon eco" van Orlan
do di Lasso. „Vox Laeta" heeft
verder nog enige negro spiri
tuals, twee kleine koorwerken
van Fauré en ..Ave maris Stel
la" van Grieg op zijn repertoi
re.
►Cantate corde", vertegenwoor
digd met de twee solisten Jo
hanna de Groot (sopraan) en
Ben Schumacher (bas) voert
werken uit van Haydn, Handel.
Buxtehude, Da Viadana, Wae'-
rant Een negro spiritual com
pleteert zijn programma.
Bij een van de lezers zagen we
deze crucifix. Het kruis is van
zwart geschilderd hout, wrs. lin
dehout, het corps, schedel en
beenderen cn het INRI van zil
ver. Een dergelijk kruis met de
passiewerktuigen wordt ook wel
passiekruis genoemd.
Crucifixen hebben een lange histo
rie, zij bevinden dich in de eer
ste eeuwen van het christendom
vnl. op de altaren in de kerken
en kapellen. Pas aan het eind
van de zeventiende eeuw ds er
in elk katholiek huis één te vin
den. In de twee eeuwen daar
voor komen zij ook wel in inte
rieurs voor, maar dan alleen bij
de betere stand.
Deze huiscrucifixen zijn gemaakt
naar de exemplaren in de ker
ken. De symbolen zijn bekend.
De Arma Christi, o.a. de ladder
en de speren herinneren aan de
lijdensweg van Christus, de
schedel en botten aan Golgotha,
de schedelplaats, en INRI is de
afkort van IESUS NAZARENUS
REX IUDAEORUM.
Het corps is waarschijnlijk naar
een realistische crucifix uit de
laat renaissance gemaakt. Ge
zien de aan het kruis toegevoeg
de gekrulde bladeren, zal dit
r» - okruis uit het derde kwart
van dc 19e peuw dateren. De
waarde is plm. 300.
WINDSORSTOEL
Deze armstoel is een „Windsor-
stoel'. Dit zijn Engele fauteuils
die sinds de zeventiende eeuw
gemaakt worden. De streek van
herkomst is Buckinghamshire,
met als centrum High Wycom
be. Waar de naam „Windsor"
vandaan komt en waar het op
slaat is niet bekend. De stoelen
worden gemaakt van allerlei in
landse houtsoorten. De zitting is
meestal van iepenhout, de gebo
gen delen (arm- en rugleuning)
van taxus- of essehout, de spij
len en poten van heukehout. In
1805 is Sam. Traecher begonnen
met het laten maken van deze
stoelen door de boerenknechts
als bilbaan in de winter, en in
1810 stichtte Thom. Widginton
de eerste meubelfabriek in High
Wycombe. In deze „fabriek"
werden de door werklieden
(„bodgers") aan huis gemaakte
en gedraaide delen tot één ge
heel samengevoegd. De kenmer
ken van de Windsorstoelen zijn
de gebogen arm- en rugleunin
gen die één geheel vormen, de
scherpe hoek tussen armleu
ning en -stut en de, voor het
comfort, uitgeholde zittingen.
De eerste Windsorstoelen (eer
ste helft van de 18e eeuw) heb
ben een recht9 met snijwerk
versierde bovenregel, na 1740
raakt de gebogen bovenregel,
zoals op de foto in gebruik. De
V
e
r
t
r
O
u
w
d
middelse spijl van de rugleu
ning is vaak extra bewerkt.
Ster- en haitvormige uitsnijdin
gen komen veel voor .Het type
stoel wordt nog steeds gemaakt,
maar in de decoratieve details
is soms invloed van mode of
stijl te bemerken. Zo wordt aan
het eind van de 18e en net begin
van de 19e eeuw het ornament
de zgn. Prince oi Vales pluim
veel toegepast. Dit bestaat uit
drie veren en was een embleem
van vrinden van de prince of
Wales. Toen deze in 1811 offi
cieel regent werd, moest do
naam veranderd worden in
Regent's Plume of Feathers. On
danks het boeren uitcriijk staan
deze stoelen niet alleen in een
voudige huizen, maar ook in
rijk ingerichte landhuizen e.d.
Zij zijn vaak gevcrY Deze
stoel is na 1835 vervaardigd.
In deze rubriek wordt de le
zer de mogelijkheid gebo
den. te weten te komen
welke curiosa hij bezit.
Hiertoe behoeft hij alleen
maar een beschrijving en
eventueel van een bepaald
voorwerp een foto te sturen
aan: „Vertrouwd met
oud", red. Leidse Courant,
Kort Rapenburg 2, Leiden.
Het voorwerp zal door een
deskundige worden beke
ken en in deze rubriek wor
den besproken.
LEIDSCHENDAM De kunste
naarsvereniging K'70 organi
seert tot en met 29 maart in het
Stiltecentrum „De Schakel" ln
Leidsenhage een tentoonstelling
van ikonen cn beschilderde
paaseieren van dc kunstenares-
se Kyra Roof-Von Iwanofskaya.
De tentoonstelling is te bezichti
gen op weekdagen 's middags
van half twee tot half vijf en
donderdagsavonds, van 7 tot 9
Zeefdrukken
in poli
kliniek
LEIDEN In het polikllnlekge-
bouw van- het Academisch Zie
kenhuis wordt tot 30 Tiaart
weer een expositie gehouden.
Dit maal zijn er 23 zeefdrukken
te zien die door middel van fo
tografie ontstaan zijn.
Op zijdegaas is met behulp van
lichtgevoelige preparaten het
nagatief van een te reproduce
ren afbeelding aangebracht. Bij
het afdrukken van dit nagatief
komt de afbeelding „positief" te
voorschijn. De collectie maakt
deel uit van het collectie-pro
gramma 1973/1974 van de Ne
derlandse kunststichting in Am
sterdam. De tentoonstelling is
dagelijks te bezichtigen gedu
rende de diensttijden.
