Thomas van Aquino
CDA is meer dan
samenvoeging van drie
christelijke partijen
Baskische volk
onderdrukt
Korte metten
:»ak
Profest Griekse
synode tegen
gevangenis op
eiland Yaros
DINSDAG 5 MAART 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA !NSDAG
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG „Het is hoogst onverstandig zoals minis
ter-president Den Uyl zich tegenover de CHU opstelt. De
minister-president doet er goed aan in het belang van het
land, in het belang van zijn kabinet en van zijn eigen
positie zijn houding tegenover de CHU te veranderen".
Dit verklaart prof. dr. P. Steenkamp, voorzitter van
het bestuursorgaan van het Christen-Demokratisch Appel
en lid van de Eerste Kamer voor de KVP. Prof. Steen
kamp laat er meteen bij weten dat hij niet de man is om
Den Uyl de les te lezen of te adviseren. Maar aan de
vooravond van de Provinciale Statenverkiezingen klinken
de woorden van prof. Steenkamp de „vader" van de
christen-democratische samenwerking als een schot
voor de boeg.
De samenwerking van KVP,
ARP en CHU krijgt gestalte in
het Christen-Demokratisch Ap
pel, waarvan prof. Steenkamp lei
ding heeft. Maar uiteindelijk wil
dit Christen-Demokratisch Appel
veel meer zijn dan een samen
voeging van de drie confessio
nele partijen. Het wil ook een
tehuis worden voor mensen die
zich niet tot de VVD van Wiegel
of de PvdA van Den Uyl aange
trokken voelen, maar zich wel
op hun plaats weten bij een
groot blok in het politieke mid
den.
Landelijk ondervindt de samen
werking van KVP. ARP en CHU
moeilijkheden, doordat KVP en
ARP wel ministers aan het kabi
net Den Uyl hebben geleverd en
de, CHU niet aan de regering
deelneemt. Voor de toekomst
van de christen-democratische
samenwerking beschouwt prof.
Steenkamp dit echter als een
„incident". „De CHU wil voort
gaan met de samenwerking. Ik
heb daar vertrouwen in. Dr.
Kruisinga voert in de Tweede
Kamer trouwens duidelijk een an
dere oppositie dan Wiegel. Onze
grootste zorg is: Hoe kun je in
de landelijke politiek toch zoveel
mogelijk één politieke lijn vol
gen. Duidelijk is dat de chris-
ten-Democraten een aparte, ei
gen rol tegenover het kabinet
vervullen. Gezien de verschillen
de opstelling van enerzijds de
KVP en ARP en anderzijds de
CHU levert dat moeilijkheden
op, maar samen zetten we door
en we komen samen ongetwij
feld over de hobbels heen".
Prof. Steenkamp toont zich zeer
optimistisch over de Christen-
Democratische samenwerking.
„Juist de laatste weken ben ik
steeds optimistischer geworden.
Eerlijk gezegd, gaat het zo goed
dat ik dit nu niet voor mogelijk
had gehouden. Eerst waren we
alleen aan de top met die sa
menwerking bezig. Maar het
frappante is dat de samenwer
king nu aan de basis veel snel
ler gaat dan iedereen had ver
wacht. Als je ziet hoe wordt sa
mengewerkt, dan kun je niet an
ders dan daarin het volste ver
trouwen hebben". En zijn op
merking: „Het gaat boven ver
wachting goed", illustreert prof.
Steenkamp met de volgende fei
ten: in vijf provincies nemen
KVP, ARP en CHU aan de pro
vinciale verkiezingen met één
Christen-Democratisch lijst deel.
Maar in negen van de elf pro
vincies gaan KVP. ARP en CHU
na de verkiezingen één fractie
vormen.
Ook bij de raadsverkiezingen
signaleert prof. Steenkamp een
gunstige ontwikkeling. Van de 41
steden met een inwonertal bo
ven 50.000 komen er 37 met een
CDA-lijst uit. Prof. Steenkamp
verwacht dat in vele kleinere
gemeenten ook één Christen-De-
mokratische lijst aan de raads
verkiezingen zal deelnemen. „Ik
kom veel in het land en dan er
vaar je dat de CDA-trein volop
in beweging is. Ik hoop dat het
een sneltrein is. Als je in zalen
spreekt, merk je het ongeduld
van de mensen. Dan vragen ze:
kunt u niet zorgen dat de sa
menwerking van de Kamerfrac
ties vlotter gaat? Als ik in een
afdeling spreek, weet ik niet of
de voorzitter uit de KVP, de
ARP of uit dfe CHU afkomstig
is".
Prof. Steenkamp wijst erop dat
partijen als ARP en CHU hier
en daar beducht zijn om kiezers
kwijt te raken aan GPV en
SGP. Dat speelt bij de besluit
vorming over de christen-demo
cratische samenwerking een rol.
Voor de CHU geldt verder dat
alle kringen In één provincie
zich met de samenwerking ak
koord moeten verklaren. Een
kring kan om welke redenen
dan ook stagnatie opleveren.
Voor prof. Steenkamp is het be
staansrecht van een politiek
blok van christen-democraten
De bijna 49-jarige prof. dr. P. Steenkamp Is voorzitter van het
Crhisten-Democraten Appel, het samenwerkingsverband van KVP,
ARP en CHU. Hij studeerde economie, was directeur van een con-
servenfabriek en is nu hoogleraar in het sociaal recht aan de techni
sche hogeschool in Eindhoven. Prof. Steenkamp is meermalen voor
een ministerspost gevraagd, maar hij verkoos een wetenschappelijk
loopbaan. In de zomer van 1971 was hij als kabinetsinformateur de
grondlegger van het kabinet-Biesheuvel.
boven alle twijfel verheven. Nu
al zien we. zegt hij, dat het poli
tieke krachtenveld zich in drie
blokken kristalliseert: de VVD
van Wiegel, de PvdA van Den
Uyl; en het christen-democra
tisch appel.
„We moeten duidelijk maken
dat er naast de VVD en de
PvdA een „derde weg" in de
Nederlandse politiek mogelijk en
wenselijk is. Dat is voor mij
dan natuurlijk: de eerste weg.
„Het aantal politieke partijen is
nu veel te groot. We moeten
proberen tot enkele nolitieke
blokken te komen. Als Christen-
Democratisch Appel willen we
niet alleen een optelsom zijn
van KVP. ARP en CHU. Dat
zou niet voldoende zijn. We wil
len ook een oproep doen tot an
deren die nog niet tot KVP,
ARP en CHU horen. Ook voob
hen zal binnen het CDA een
plaats worden ingeruimd. Nu al
melden zich mensen die nog niet
tot een van de bestaande chris
ten-democratische partijen beho
ren. De tijd van het oude con-
fessionalisme in de politiek is
voorbij. Er zullen mensen tot
het CDA toetreden die zich niet
tot een bepaalde kerk voelen
aangetrokken, maar wel vanuit
een christelijke levensovertui
ging handelen. We eisen het
recht op om in de politiek iets'
van onze christelijke levensvisie
te maken. Maar dat betekent
niet dat we aan onze leden vra
gen om hun evangelische pas
poort te laten zien. In het be
stuur van het CDA worden
plaatsen gereserveerd voor men
sen die niet uit KVP, ARP en
CHU afkomstig zijn. En op het
eerste CDA-congres, dat in het
najaar wordt gehouden, zijn er
minstens 35 plaatsen voor men
sen die nu nog „buitenstaander"
in de christen-democratie zijn.
De CDA wordt een evangelisch-
geïnspireerde partij, maar geen
partij van uitgesproken kerkgan
gers. Bij de KVP bestaat er
veel minder bezwaar tegen dat
die nieuwe partij er een van
„het midden" is dan bij de
ARP. „Als men mij vraagt:
waar sta je?, dan zeg ik: ten
aanzien van de ontwikkelings
hulp links, wat betreft de abor
tus rechts. Mag ik verwijzen
naar het woord van de oud-tes-
tamentische profeet Micha: onze
taak is recht te doen. We willen
recht doen aan de achtergeble
venen in de samenleving, dicht
bij en veraf. Aan de buitenland
se arbeiders hier, de minimum-
loontrekkers, maar ook de kleine
zelfstandigen, de zwarten in
Zuid-Afrika, om maar een paar
voorbeelden te noemen. Op so
ciaal-economisch terrein ben ik
er voor dat werknemers in het
vermogen van de onderneming
delen. En dat ik voor medezeg
genschap van de werknemers
ben, is overduidelijk bekend.
Maar het is natuurlijk altijd de
vraag: waar trek je de scheids
lijnen.
Als de WD van Wiegel de
belastingen wil verlagen door op
CRM en Ontwikkelingshulp te
bezuinigen, dan zeggen wij daar
zonder meer nee tegen. Want
die zaken staan bij ons hoog ge
noteerd. ook al kun je over af
zonderlijke posten twisten. Maar
als van progressieve zijde aan
de NAVO en de Defensie wordt
getornd, dan acht ik het niet on
mogelijk dat dit m de houding
van de christen-democraten te
genover het kabinet een breek
punt wordt. Als je hoort hoe in
linkse kringen over de NAVO
wordt gepraat, dat acht ik
hoogst bedenkelijk. Laat ik dui-
Prof. Steenkamp:
Den Uyl moet
zich verstandiger
tegenover de
CHU opstellen
delijk zijn: over Den Uyl of Vre-
deling (Defensie) in dit verband
geen kwaad woord. Maar even
duidelijk moet ik zeggen: over
de NAVO is er met mij niet te
praten".
Prof. Steenkamp zegt dat voor
het meedoen van de christen-de
mocraten aan de regering bepa
lend is, hoeveel van hun eigen
politieke wensen tot gelding kan
komen. Daarbij wil hij „politie
ke partnerruil" niet uitsluiten.
Het kiezen van de politieke part
ners wordt bepaald door de gro-
want dat is voor hem „de ge
woonste zaak van de wereld",
te vraagstukken waarvoor het
land staat en het antwoord dat
daarop wordt gegeven.
Min of meer ter geruststelling
voegt prof. Steenkamp eraan
toe: het kan best zijn dat we
heel lang met de PvdA regeren.
Je mag trouwens op onbelangrij
ke zaken geen kabinet laten val
len. Maar als het echt tot een
botsing komt, zijn de verhoudin
gen meestal toch al bedorven.
Prof. Steenkamp is van oordeel
dat de uitslagen van de Provin
ciale Verkiezingen op 27 maart
mede een graadmeter zullen zijn
voor de waardering van het ka
binetsbeleid. Welke invloed de
verkiezingsuitslagen zullen heb
ben, acht hij nog moeilijk te
voorspellen. Als de prc.gressie-
ven zouden winnen, zouden zij
een hardere opstelling tegenover
de christen-demokraten kunnen
innemen. Wiegel heeft met zijn
harde oppositie veel sympathie
in het christen-democratische
kamp verloren. Wiegel zegt din
gen waar wij ons onmogelijk in
kunnen vinden, maar ik vind de
hetze tegen Wiegel ook wel wat
overtrokken. Ik hoop dat de ge
matigde mensen in dit land be
grijpen dat hun keuze niet Wie
gel kan zijn.
Wat betreft de opstelling tegen
over het kabinet-Den Uyl citeert
idstof
van
(ft een
prof. Steenkamp het tweede)
merlid Schakel (ARP): „Dit
binet is in ongerechtigheid g,
ren". De drie christen-dema
tische partijen hebben tot j
het beleid van Den Uyl bi
sturen. Stemmen op de -■
heeft daarvoor geen zin, y
die verkeert in een geïsole*
positie. De fractievoorzitters)
driessen (KVP), Aantjes (A|
en Kruisinga (CHU) hebben i
drie in dat „bijsturen" dez^
opdracht. Over het resul|
hoeven we niet ontevreden
zijn, want er zijn duideï
voorbeelden dat de christen
mocraten invloed op het kal*
hebben. Nu dit kabinet ,,met|
weeffout" (oud-premier De Jcj
er eenmaal zit, moeten wé
het beste van maken. In datiIICC_T
sturen kan Kruisinga wat J
der" optreden dan Andriessef811 -1
Aantjes, maar ze moeten prl'
ren zo goed mogelijk op éénf
te blijven zitten.
Bij zijn contacten op allrfte,a'
plaatsen ervaart prof. Stjen.
kamp dat het oordeel overr V
kabinet ,niet mals' is. Er isrr
dens christendemocatische ten
gaderingen in den lande irag
kritiek op het kabinet en rj.e sp„
name op minister-president i>Wante"
Uyl. Dikwijls is die kritiek o? Proce^
delijk en onbillijk. Er zijn }en a
tuurlijk fouten gemaakt en eP'
een zigzag-koers gevolgd, r
als men tijdens een vergad<
praat over ,die volksfront-r
ring', zeg ik: hoe durft u de
zeggen. De uitslag van de v
kiezingen zal ook invloed hety
op de onderlinge verhoudin|
binnen het Christen-Demokr)
sche Appel. En ongetwijfeld
na 27 maart de vraag aan
orde komen, of er meer of rn
dere steun aan het kabinet m;
worden gegeven.
„Ik herhaal wat oud-premier i
Jong, fractievoorzitter van
KVP in de Eerste Kamer he
gezegd: de band van de christ)
democraten onderling is sterfN HAA<
dan de band met de socialistfeit nu
Het ontbreken van een van Het aant
drie christen-democratische pfO.000 pe
tijen (de CHU) in de regerii
blijft dit kabinet achtervolg»
Zolang een van de drie buitenl-
deur van het kabinet wordt f
houden, zal dit blijven wrikkej
Voor minister-president Den l'
genoeg stof om over na te dtVCfl
ken...
gd, nu—
irgadei;
ront-ré
t u dat
d<
.ervoigi
buiten*-*
A. Hoogkami ^/j]
BEROEMDSTE DER MIDDELEEUWSE DENKERS OVERLEED ZEVEN EEUWEN GELEDEN
Zeven eeuwen geleden zal het donderdag 7
maart zijn, dat de man die mag geiden ais
de beroemdste der middeleeuwse denkers en
wiens invloed reikt tot in de moderne tijd,
overieeed op weg naa- het concilie van
Lyon: Thomas van Aquino bijgenaamd de
doctor angelicus, oftewel de engelachtige le
raar.
Adellijk bloed stroomde in zijn aderen, dat
terugging tot de noormannen en de Hohen-
staufen. Een opvallende wereldlijke carrière
leek binnen Thomas' bereik te liggen door
zijn aanzienlijke geboorte - zijn vader was
graaf van Aquino in midden- Italië - en door
zijn bijzondere intellectuele capaciteiten.
Blijkbaar had de opleiding die hij genoten
had in het klooster Monte Cassino, de baker
mat van de Benedictijner- orde. grote in
vloed op hem uitgeoefend: Ondanks langduri
ge en bijzonder hardnekkige tegenstand van
zijn familie trad hij op zijn twintigste jaar in
bij de nog niet zo lang geleden gestichte
orde van de dominicanen.
De faam van de grote dominicaner leraar
Albertus de Grote trok hem naar Parijs
(1245 - 1248) en later naar Keulen. Het was
Albertus die bekendheid had verworven door
zijn pogingen het aristotelisme te gebruiken
voor de filosofisch- theologische basis van de
katholieke leer. Op de door zijn leermeester
ingeslagen weg is Thomas verder gegaan,
hetgeen uiteindelijk resulteerde in velerlei
werken, waarvan vooral de summa theologi-
ca te noemen is, omdat hier in één grote
synthese de waarheden van de rede en de
openbaring met elkaar in harmonie worden
gebracht.
Voor Thomas kon er geen twijfel aan be
staan dat de openbaring en de waarheidsken
nis die met de menselijke rede te verwerven
is niet met elkaar in strijd kunnen zijn, om
dat ze beide aan God hun oorsprong danken,
die de opperste waarheid is. Het is zijn grote
betekenis dat hij heeft aangegeven hoe men
onafhankelijk van de christelijke openbaring,
maar zonder daarmee in strijd te zijn, een
volledig filosofisch stelsel kon opbouwen op
de grondslag vooral van de beginselen van
Aristoteles.
In de nog geen vijftig jaar van zijn vrij korte
leven schiep Thomas een levenswerk van
zeer grote omvang: summae, commentaren,
verhandelingen, preken. Het was bovendien
van een verbazingwekkende diepgang. Het is
echter in zijn abstractie, strengheid en
schoolsheid niet gemakkelijk, en allerminst
uitnodigend om ter hand te nemen.
Zijn taal is koel en nuchter, helder en pre
cies. Ze is niet meer dan een middel, een re
toriek of passie zoekt men er tevergeefs. De
opbouw van de afzonderlijke artikelen van
de summae is voorbeeldig. Eerst komt de
kwestie in precieze formulering, vervolgens
de gezagvolle meningen die voor een bepaal
de opvatting zijn, voorzien van citaten, dan
de meningen contra eveneens met aanhalin
gen.
Dan volgt de eigen behandeling, waarbij
Thomas werkt met nauwkeurige begripsvor
mingen. Telkens ordent hij met grote zorg
vuldigheid, brengt bijeen wat bijeen hoort,
onderscheidt wat gescheiden dient te blijven.
Uit zijn opvattingen kunnen we hier slechts
enkele punten naar voren brengen. Het
grondprincipe van zijn wereldvisie is de
orde, de ordening, waardoor volgens Thomas
de hele wereld wordt beheerst. Alles is geor
dend, naar tijd, plaats, volmaaktheid en
rang. Er bestaat een samenhang tussen de
delen en de delen zijn in overeenstemming
met het geheel. Dit geheel is op een doel ge
richt.
Was de betekenis van harmonie en orde
reeds een bestaand gegeven, door Thomas is
het op grootse wijze uitgewerkt. Kende Aris-
tote'es een hiërarchische indeling van de din
gen, bij Thomas wordt daar de augustijnse
(neoplatonische) gedachte aan toegevoegd
dat ze in hun rangorde een verschillende
deelneming aan Gods goedheid betekenen.
God is het principe waarop het universum
berust. En alle zijn is van God, het hoogste
zijn, af te leiden. Al het geschapene is in
schoonheid en harmonie met elkaar verbon
den, omdat liet geordend is naar de schep
per- God toe.
Er is, aldus Thomas, geen kwaad in absolute
zin. Ook het boze heeft een plaats in het ge
heel. Het kan zelfs van nut zijn in een groter
verband. Er zou veel goeds verloren gaan
als het kwaad er niet was. Immers de heili
ge komt eerst door de bekoring als zodanig
naar voren en martelaren hebben we
slechts, doordat er ook wrede tirannen zijn'
geweest.
V/at de verhouding tussen rede en geloof be
treft gaat Thomas een weg die tegengesteld
is aan die van August nus, die er van uitging
dat de goddelijke verlichting door de openba
ring bepalend zou zijn en dat de openbaring
alle kennis reeds in zich bergt. Thomas rede
neert: in het actieve vermogen van de men
sen tot kennis ligt het eigenlijke wezen van
de ziel en de wortel van de menselijke ver
antwoordelijkheid en vrijheid. Terwijl Augus-
tinus de filosofie en de andere profane we
tenschappen zich eerst uit de geloofskennis
liet ontplooien, gaan bij Thomas filosofie en
theologie haar eigen wegen en eerst aan het
einde van de weg vinden ze elkaar weer in
de hoogste waarheid.
Maar Thomas kent het verstand ook een op
gave toe op het gebied van het geloof.Hij
hield het voor belangrijk de goddelijke waar
heid rationeel te doorvorsen, al heeft hij de
beperktheid van de menselijke rede wel de
gelijk ingezien. Hij heeft begrepen dat bij
voorbeeld de verstandelijke bewijzen betref
fende het bestaan van God niet absoluut zijn
en dat wij God uit de schepping slechts on
volkomen kunnen leren kennen.
Tegen Thomas' synthese ontstond aanvan
kelijk veel verzet, vooral van de theologen
van de Parijse theologische faculteit, maar
in de veertiende eeuw zette zijn leer zich
volledig door en sindsdien is er van zijn ge
dachten, methoden en oplossingen een grote
invloed uitbegaan, tot in de moderne tijd toe.
Cok a'.s dichter van enkele prachtige hym-
tchermin
Washingt
vallen va
president
m ichermer
nen en sequensen heeft Thomas naam foiegtuigi
maakt. In 1264 kreeg hij van paus Urbaqjjdschrif
de opdracht het officie te schrijven voor h
nieuwe feest van Sacramentsdag. Wij danUlgens he
hieraan prachtige liturgische verzen, die ueen gevo
munten door strengheid van vorm, bondfvaarbij
lieid van uitdrukking en fraaie klankwerkiioldaat i
Het Lauda Sion is waarschijnlijk het beiopter o
dogmatische gedicht uit de middeleeuw^itte Hu
terwijl ook de vesperhymne Pang Lingua pere een
verder Verbum Supernum en Sacris Soleptoorde
niis hoogtepunten in de middeleeuwse geesten vliej
lijke dichtkunst betekenen. Ook het Adoro t>p het
mag men waarschijnlijk aan hem toeschftorten.
ven, dat evenwel een warme gevoelstd^r ,.Avi
heeft zoals men in onpersoonlijke liturgisch lijfw;
lyriek niet aantreft. uitgerust
In 1879 verklaarde Leo Xlll in zijn encyclilype
„Aeterni Patris" de werken van Thomas vSchouder
Aquino tot norm voor de kerkelijke studifch0^"-
al dienden volgens de paus de resultaten vP^B611"0
het moderne denken daarbij steeds in a4litsbr'alil1
merking te worden genomen. In de daarf^331'11^
volgende periode heeft het neo- thomis#oeken-
met geleerden als Sertillanges en Gilson fn woor<
aanhangers als Jacques Maritain dan ope dieni
krachtig de vleugels uitgeslagen. bevestigt
G. Bartelii
Mgr. Anoveros:
Het conflict rondom bis
schop van Bilbao, mgr. A.
Anoveros is het ernstigste, dat
;.ich sinds het aan het bewind
komen van generaal Franco in
1939 tussen de Spaanse rege
ring en de kerk heeft voorge
daan. Geen enkele bisschop is
ooit berecht of aangeklaagd
sinds Franco aan de macht is.
Het conflict wordt aan beide
zijden hoog opgenomen. Mgr.
Anoveros heeft al gezegd, dat,
als hij met geweld zou worden
uitgewezen, dit excommunica
tie zou kunnen betekenen voor
diegenen die daar verantwoor
delijk voor zijn. De regering
beschouwt het optreden van
mgr. Anoveros als „een zeer
ernstige aanval op de nationa
le eenheid".
Aanleiding tot het conflict, dat
het huisarrest tot gevolg had,
was een herdelijk schrijven,
dat Ln bijna alle tweehonderd
kerken van het bisdom Bilbao,
dat de Baskische provincie
Viscaya omvat, is voorgelezen.
In de brief stelde mgr. Anove
ros de discriminatie van de
Basken aan de kaak. Hij ci
teerde vele pauselijke teksten
over de rechten van de mens
en het recht op zelfbeschikking
van de volkeren. „Het Baski
sche volk heeft net als alle an
dere volken van de Spaanse
staat het recht zijn eigen iden
titeit te bewaren", aldus de
bisschop die pleitte voor be
vrijding en pluralisme en stel
de, dat het Baskische volk
wordt onderdrukt.
De brief werd in de meeste
kerken rustig aanhoord. Op
sommige plaatsen verlieten
mensen het kerkgebouw of ap
plaudisseerden. In één kerk
kwamen tijdens het voorlezen
enkele jongemannen naar vo
ren, die het documetnt uit de
handen van de priester trokken
en ermee verdwetnen.
De Spaanse autoriteiten heb
ben geprobeerd mgr. Anoveros
te bewegen af te zien van pu-
blikatie van de brief. Toen dat
niet lukte werd de kranten ver
boden de tekst te publiceren.
Volgens betrouwbare bronnen
zou de regering nog op de
vooravond van het voorlezen
van de brief hebben gepro
beerd via kardinaal Enrique y
Tarancon van Madrid druk uit
te oefenen op mgr. Anoveros.
Het gevolg was echter, dat de
bisschop zijn brief niet introk,
maar het overliet aan de pries
ters om hem al dan niet voor
te lezen. Dat is in vijfennegen
tig procent van de kerken ge
beurd.
„De stem van het volk ls de
gramschap van God", zegt een
Grieks spreekwoord, en hoewel
het door militairen gesteunde
regime in Athene er dan in
mag zijn geslaagd om zijn vij
anden de mond te snoeren,
zijn methoden roepen sfeeds
meer uitingen van bezorgdheid
op in kerkelijke kringen.
Het is zelfs zover gekomen dat
de Heilige Synode van Grie
kenland zich geroepen voelde
voor het eerst s nds de coup
van 1967 in te grijpen door
middel van een protestbrief
aan minister-president An-
droutsopoulos. Hierin werd ge
pleit voor verbetering van de
omstandigheden in het gevan
genenkamp op het eiland Ya
ros.
Volgens een bisschop vraagt
de brief ook om vrijlating van
diegenen tegen wie geen bij
zondere aanklacht is inge
diend. Volgens klerikale krin
gen is zij ondertekend door
aartsbisschop Serafim en de
b sschoppen, die samen de 32
man sterke synode vormen.
De Synode, die in januari door
het regime werd aangewezen
komt nu geregeld b jeen om de
Kerk van een nieuw handvest
te voorzien en om de orde te
herstellen na het „onkerkrech
telijke bewind" van Hierony-
mos, die aartsbisschop was on
der Papadopoulos.
Enige tijd geleden protesteerde
Dorotheos, de bisschop van
Sira, in wiens bisdom Yaros is
opgenomen, tegen het gebruik
van de „ongezonde werkkam
pen en kerkers" op het eiland.
Deze werden na de coup van
1967 ook twee jaar lang door
de kolonels gebruikt, waarna
ze na hevige internationale
protesten en veroordeling door
het Rode Kruis werden geslo
ten.
Yaros, ook wel bekend onder
de naam Youra. is een onbe
woonde. winderige rots zonder
water. Zelfs de bewakers heb
ben bezwaren gemaakt tegen
verblijf op het eiland.
Tot nu toe z;jn or-"veer ze
ventig mensen naar Yaros ver
bannen, de meesten op grond
van de beschuldiging „zeer
staatsgevaarlijke individuen"
te zijn. Onder hen bevinden
zich communisten, vakbonds
mensen. een m'n;ster uit het
regime van Pap idopoulos, een
acteur, een professor en twee
journalisten. De bezorgdheid
van de kerk werd nog vergroot
toen bleek dat een van die
twee journalisten N'kolaos
Psaroudakis was, de redacteur
van het kerkblad „de Chris
ten", dat twee weken na de
november-coup door de militai
re politie werd verboden.
Binnen de solidariteitsbewe
ging van Italiaanse priesters
"7 november" is het tot ern
stig verschil van mening geko
men tijdens een bijeenkomst
van de nationale raad in
Rome. De meerderheid van de
leden sprak zich uit voor „een
nauw contact met het totale
godsvolk". Een minderheid zal
liever een k-a^htiger samen
gaan van de beweging met
„specifieke avantgardislische
theologische' dissidente groe
pen". Nog voordat de bespre
kingen waren afgelopen verlie
ten tien van de in totaal zeven
entwintig leden van de natio
nale raad uit protest de bijeen
komst.
Paus Paulus houdt deze
week samen met de curiekar-
d.na'.en de jaarlijkse retraite.
Retraiteleider is de Argentijn-
se bisschop E. P ronio, voorzit
ter van de raad van Latijns-
Amerikaanse bisschoppen. Tij
dens de retraite zijn e- geen
audiënties.
O Het succes van de oecume
nische paasdienst „Opstanding
73" vorig jaar ia de veiling
Zuid te 's-Gravcnzande hccit
kerkelijk 's-Gravenzanci gesti
muleerd om ook d.t jaar weer
een dergeli'ke vieri'g te har
den. De plannen van de jeugd
raad en de oecumenische
werkgroep van de Gemeen
schap van Kerken richten zich
op een massale interkerkelijke
dienst voor alle leeftijden en
alle gezindten. Ook de mede
werking komt van diverse con
fessionele richtingen. De dienst
wordt gehouden aan de voor
avond van Pasen.
De b'sschop van Rotterdam,
dr. A. J. Simonis, heeft P. M.
.sr.iar.s, d.e sinds 1 maart
1972 deserv.or van de paro
chie H. Martha te Den Haag
was. tot pastoor van deze pa
rochie benoemd.
De vastentijd vraagt van
ons „de bevrijding van het al
te zelfzuchtig vastzitten aan
aardse goederen", zo heeft
paus Paulus gezegd in zijn
vastenboodschap. Volgens de
paus worden haat en conflicten
vaak veroorzaakt door het on
recht van degenen „die schat
ten opstapelen, terwijl anderen
niets b-zitten; die de zorg voor
de dag van morgen van zich
zelf dr voorkeur geven boven
de dag van vandaag van hun
naasten; die uit onwetendheid
of egoïsme weigeren om vanuit
hun overvioed le delen met de
gene" die zelfs de ne°st nood
zakelijke levensbehoeften ont
beren". Chrislenen, s>J :s de
paus, die zich niet ir_ L n
voor ten minste een lever.smi-
nimum voor iedereen, maken
de kerk tot schande.
Karl Rahner
in Muenchen
gehuldigd
De Duitse rk theoloog Karl
Rahner s.j. die vandaag zeven
tig jaar is geworden is in Mlln-
chen gehuldigd door vele ver
tegenwoordigers uit kerkelijke,
wetenschappelijke en culturele
kringen.
In zijn toespraak typeerde det
„politieke theoloog" prof. dr.
J. B. Metz zijn collega als een
man „die schreit uit zorg om
zijn kerk". De voorzitter van
de Duitse bisschoppenconven-
tie, kardinaal Döpfner van
Milnchen, noemde Rahner, die
adviseur blijft van de Duitse
bisschoppen, „een man die zijn
geloof beleeft" en een „on
kreukbare getuige". Namens
de bisschoppen bracht kardi
naal Döpfner de theoloog „de
diep gemeende dank" over.
Prof. Rahner doceerde dogma
tische theologie te Inssbruck
en Milnchen waar hij in 1964
Guardini opvolgde op de leer
stoel voor christelijke wereld
beschouwing en godsdienstfilo
sofie. Van 1967 tot 1971 doceer
de hij in MUnster. Van 1957 tot
1963 had hij de algemene lei
ding van het befaamde tiende
lige „Lexikon für Theologie
und Kirche". Als voornaamste
taak zag hij het om nieuwe
wegen te openen voor het ka
thol eke denken op grond van
een diepe kennis van de tradi
tie en de hedendaagse proble
men.
Od het tweede Vatikaanse con
cilie had Rahner een zeer gro
te invloed. Zijn oeuvre omvat
2800 werken, die intussen elf
banden teilen, alsmeJe het
door hem ontworpen en mede
door hem uitgegeven ..Hand
boek der pastors'theologie"
*'5RK
WERELD
zelfstal
den ni
krijgt i
over hi
de vroi
Het ge
durend
zaam
indien
inkoms
prem'e
krijgt
premie
alle in
van de
dien et
