4'ïfr
TOEKOMST VOOR
SUIKERZIEKEN
WORDT BETER
T
m
I m
LIEVER FRUIT
DAN SNOEP
ZE
MEDISCHE RUBRIEK
FARI 1,
ÈNSDAG 20 FEBRUARI 1974
LEIDSE COURANT
.111
—it
mee
t u wel een saam de onder-
n een fraai bord van
porselein gekeken? Als
daar een aantal wonderlijke
uurtjes ziet, kijkt u recht in
t verleden. Dit is geen porse-
dat het geheugen verloren
left. De sfeer, de geur, de lé-
i«f Rsadem van toen omringt het
g. Het zijn de merken van
jde dynastiën, aangebracht
St gevoelens van eerbied en
S grote verering voor vroeger
en. Toen Keizer Cheng-tsu in
52 de Chinese troon besteeg,
im hij de naam K'ang-Hsi aan
(vel Vreugde der Vrede. Hij
tte daarmee de eeuwenoude
iditie voort in het aannemen
n een regeringsnaam, de zo-
naamde nien-hao. Het rege-
igsketnmerk met de nien-hao
ferd aangebracht op tal van
jederen uit de keizerlijke fa-
ieken en dus cok on porse-
ln. Kwam er een andere kei-
t, dan droeg het nieuwe por-
üein 'n andere nien-hao. Hier-
is het voor verzamelaars
.dig vast te stellen uit
periode Chinees porselein
ig is!
komt het dat steeds
antieke voorwer-
1 verzamelen? De meest voor
i hand liggende mening is dat
:ns nu eenmaal aange-
wordt door mooie din-
De Engelsen zeggen „a
of beauty is a joy for
(iets moois is een vreug-
altijd). Een andere
felgehoorde onvattïng is dat
antiek, dus ook porselein,
•zamelt als geldbelegging.
Maar een meer voor de handlig
gende reden is de heimwee van
de hedendaagse mens naar een
tijd toen hij nog niet zo werd
opgejaagd en het leven rustiger
was. Een tijd ook waarin de
mens nog een ambachtsman
kon zijn. Waarin hij iets maken
kon, waarin hij een deel van
zijn hart legde, er van ruwe
grondstof tot en met de verkoop
van een voorwerp met toewij
ding bij betrokken bleef. Met
z'n heimwee naar die nog wer
kelijk ambachtelijke tijd vindt
de mens yan vandaag zichzelf
terug in antieke voorwerpen.
Ongeveer in deze bewoordingen
verklaart de bekende antiek-ex
pert en verzamelaar Mr. Frans
L. M. Dony de hang van de mens
naar antiek. Hij is niet de eerste
de beste op dit gebied. Als
schrijver van standaardwerken
en encvHopèdieën over antiek
heeft hij nationale vermaard
heid. Nu stelde hij een leergang
van 12 rubrieken „Antiek" sa
men,' (iedere maand 4 afleverin
gen met onderwerpen uit ver
schillende rubrieken; gehele
cursus: 18 maanden die op de
praktijk is gericht en de bedoe
ling heeft voorlichting te geven
over antieke voorwerpen en
kunstwerken, die nog in omloop
zijn (te bestellen: Nederlands
Taleh Instituut R'dam en Inter
nationale School Turnhout. Ge
bundeld vormen ze een gewel
dig goed naslagwerk over
brons, koper, tapijten, munten,
porselein etc.
Van de nien -hao vertelt Mr.
Dony in de rubriek „porselein
en aardewerk", dat de rege
ringsnaam gemakkelijk herken
baar is. „Hij werd aan de on
derzijde van een voorwerp (een
bord, een schaal) aangebracht,
omgeven door twee concentri
sche cirkels. Op veel porselein
uit de beginjaren van de Ming-
dynastie ontbreekt de nien-hao.
Maar vanaf 1426 bracht de kei
zerlijke porseleinfabriek de
Ch'ing-tê-chen het op al haar
produkten aan. Het regerings-
merk bestaat meestal uit 6 ka
rakters, die elk een vaste bete
kenis hebben". Groot 2
naam dynastie 3/4 naam kei
zer 5 nien regering 6
chich gemaakt.
Zo komen we tot een vertaling
„gemaakt tijdens de regering
van de grote Ch'ing, keizer
K'ang-Hsi". Deze keizer was
overigens een bijzonder bijgeli-
vig man. Op een dag zag hij
hoe een lid van zijn hofhouding
per ongeluk een porseleinen
vaas in stukken brak. De keizer
schrok ontzettend maar haastte
zich de scherven op te rapen.
Tot zijn grote ontsteltenis zag
hij op een scherf de helft van
zijn nien-hao „Vreugde der Vre
de De keizer was ervan
overtuigd dat op deze wijze zijn
vrede werkelijk „gebroken"
zou kunnen worden en verbood
meteen zijn regeringsmerk nog
langer op het breekbare porse
lein aan te brengen
Chinees porselein is verschrikke
lijk oud. Marco Polo, de Vene-
tiaamse ontdekkingsreiziger was
een der eerste Europeanen, die
in China kwamen. Aan het hof
van Kublai Khan, de Mongoolse
keizer zag hij in 1275 voor het
eerst van zijn leven vaatwerk
van een wonderlijk, dun, glan
zend, doorschijnend, maar toch
hard materiaal. Bij zijn terug
komst in 1295 noemde hij dit
„porcellana" toen hij over zijn
Chinese avonturen schreef. Por-
cella betekende „zwijntje" en-
was de naam van een zeeslak
met een glad, hard en doorzich
tig rose huisje dat de vorm had
van een vaiïkentje. Van Marco
Polo stamt dus de naam porse
lein, een keramiek dat geheel
verschillend is van aardewerk,
(de Chinese naam is 'yao'). Aar
dewerk namelijk is poreus (wa-
terdoorlatend) en nooit transpa
rant, het glazuur is kwetsbaar.
Porselein, hoewel het er breke-
lijk uitziet, is hard, laat geen
vloeistoffen door en is meestal
zeer dun (eierschaal porselein).
Het Chinese porselein is soms
Ml
n a sa sas#
31A
-ft A
A"
s chitterend beschilderd, zowel
onder het glazuur als daarop.
Er zijn verschillende soorten
van beschildering. Sommige
Chinese porseleinkunstenaars
wisten hun planten- en draken-
motieven zo geraffineerd in het
materiaal te griffen, dat deze
alleen zichtbaar waren als het
voorwerp tegen het licht werd
gehouden. Deze décoratie noem
den zij hun „an-hua" (geheim
verborgen).
De verzamelaar staat, als hij niet
wegwijs is, voor een moeilijke
taalk. Het bepalen van ouder
dom, herkomst, stijl maakt de
waarde van een voorwerp ujt.
Als hij het koopt op een veiling
of bijvoorbeeld van een particu
lier moet hij minstens proberen
de 'merken' te herkennen (som
mige kostbare voorwerpen zijn
ook niet gemerkt), de gang van
zaken in het veilinggebouw we
ten en bij een particulier)
echt en onecht kunnen onder
scheiden. (De verkoper kan er
zelf ook ingelopen zijn met een
object). Op veilingen zijn prach
tige vazen en dozen te koop,
voor wie iets echts fraais op ta
fel of theetafel wil hebben, noe
men we als voorbeeld
blauw/witte borden 100.-
300.- per stuk) uit omstreeks
1850. Of zes kopjes en schotel
tjes voor samen 300 maar an
dere vazen en schalen lopen in
de duizenden. In Chinees porse
lein ligt een boeiende wereld
verborgen waarop de fijnproe
ver niet gauw uitgekeken raakt.
T.F.
Er zijn weinig landen d;e een
duidelijke gezondhe'dspolitiek
in verband met sukerz'ekte
hebben. De medische en de so-
iale verwikkelingen van sul-
kerz'ekte zijn niettemin van
aard dat ze de voortdu
rende zorg zouden moeten heb-
ian allen d'e het narionaal
{gezondheidsbeleid bepalen.
Twee tot vier procent van de
actieve bevolking lijdt aan sui-
(kerzlekte en in West-Europa is
zelfs 20 procent van de bevol
king drager van de erfelijke
jfaktor die verantwoordelijk is
'voor de aandoening. Het aan
tal diabetici neemt nog jaar-
jrdeijJijks toe. Immers, hun gemid
delde leeftijd stijgt dankzij een
betere verzorging, terwijl de
jonge diabetici nu beter in
39,50staat zijn, te huwen en kinde-
ren te krijgen. Resultaat: in
dien deze trend doorgaat, mag
men verwachten dat in het
jaar 2000 ongeveer 8 pet van
de bevolking aan suikerziekte
zal lijden terwijl ook het ziek
teverwekkend erfelijke ken
merk in de bevolk rig zal toe-
j^genomen zijn. Alle eugeneti-
nUI»sche adv'ezen zullen deze ont
wikkeling niet kunnen afrem-
205411 toen. Geiukk'g ze; de toe-
69313j komst vfcn de ind'v'duele sui-.
kerziek.e er heel wat rcosk'eu-
2236 riger uit. Steeds meer kan een
voer
74,5!
84,51
^DCI
wat vooruitgang geboekt door
het invoeren van de zogenaam
de .monocomponent insuline'
die beter gezuiverd is, minder
antilichamen opwekt, minder
allergisch is en ook in kleinere
hoeveelheden dient ingespoten
te worden. De moeilljkhe'd bi
inspuitingen blijft echter het
vinden van de ju's'e dosering.
Tenslotte verandert de hoe
veelhe'd suiker in het bloed
voortdurend onder invloed van
de maaltijden en de geleverde
arbeid. Ook de hoeveelheid in
suline, het hormoon van de al
vleesklier dat het suikergehal-
schommelt in de loop van de
te in het bloed doet dalen,
dag. Momenteel wordt het ont-
Maar een een- of tweemalige
maal per dag ingespoten,
toediening is nog iets helemaal
anders dan een voortdurende
brekende insuline een of twee-
nism'e en controlesysteem:
Hoewel nog in het experimen
tele stadium behoort zulk een
sensor-apparaat zeker tot de
mogel'jkheden..
Insuline, het hormoon dat van
kap'aal be'ang is voor de re
geling van het suikergehalte in
het bloed, wordt geproduceerd
door de alvleesklier of pan
creas. B'j suikerziekte kan er
zowel een storing zijn in de af-
sche'd ng als In de e:genl"jke
produkt:emogel!jkheden van in-
sul ne door de alvleesklier. In
zware gevallen, vooral bij
jeugd'ge personen, kan dit ein
digen met een totaal ontbreken
van insuline. Vandaar de idee
van overplanting te doen van
alvleesklierweefsel. Momenteel
worden er proefnemingen ge
daan met alle mogelijke orga
nen en weefsels, ondermeer
ook met de pancreas. Zijn een-
lijden. Ruw geschat kan men
stellen dat 70 procent van de
nen normaliseren door hun
dieet stipt te volgen Ongeveer
20 pet gebruikt med jn n
de mond en slechts 10
pet heeft inspuitingen van in-
iline nodig. Vooral voor deze
groep werd reeds heel
produktie die het bloedsuiker
gehalte op de voet volgt. Maar
osk op d't geb ed wordt er
reeds uitgebreid geëxperimen
teerd. Voor de toskomst voor
z et men het onderhuids in-
an.en van een vernuf g ap
paraatje, gevuld met insuline
J spparaarjs, een soort sen
sor, zou in staat zijn de be
hoefte aar. Incul'ne op te van
gen en dan onmiddellijk de
ivoodzr.ks! jke hosveelhe d te
doen vrijkomen in het li
chaam. Een soort ingebouwde
reservetank met inspuitmecha-
maal de problemen van de af-
stot'ngsversch'jnselen onder de
krie dan zullen de transplanta
ties waarsch jnl'jk industriële
vormen aannemen. Hoe en
wanneer d't alles zal verlopen
staat nog in de laboratoria en
in de sterren geschreven. Nlet-
t'em'n durven we nu reeds te
voorspellen da: de hu'd'ge sui-
kerz.eke k'nderen niet meer
veroordeeld z jn om zich gedu
rende hun hele leven insuline
in te spuiten. Hun probleem
zal veel eleganter opgelost
worden.
Het eten van de schoolgaande jeugd gaat het Voorlichtingsbureau
voor de Voeding sterk ter harte. V andaar dat het in opstand is ge
komen tegen de STER-adverteerders, die niet ophouden elke avond
snoepgced op de buis aan te prijzen als „versterkend", „energie"
gevend De ministers van Landbouw en Volksgezondheid hebben
meegedaan een anti-snoepfilmpje te maken als anti-reclame tegen
de TV-injecties.
Wat heeft een schoolkind nodig aan voeding om gezond te blijven.
Raadpleeg de r
Vak I
melk of melk
producten
Vak II
aardappelen
groente, rauw of gel
vruchten
Vak III
kaas
vlees
of vis
of peulvruchten
ei
Vak IV
boter, margarine
of aieetmargarine
bruin- of roggebrood naar behoefte
of grove graanproducten
Als u het vreemd vindt dat hier geen suiker, snoepjes, koekjes, zout
jes en frisdranken bij staan, dan meldt het bureau voor de Voeding
dat deze zoete spullen niet nodig zijn om gezond te blijven. Te veel
zoetigheid en hartige tussendoortjes maken niet alleen volwassenen,
maar ook kinderen dik en dat is beslist niet goed. Slanke kinderen
blijven wel slank, maar dikke kinderen maken een goede kans dik
kerds te blijven. Stop uw kind dus niet vol met snoep en dring ze ook
geen enorme porties eten op. ZuurstoKKen, lollies en toffies zijn
voorts vijanden van een gaaf gebit.
„Schijf van Vijf".
4—7 jaar 7—9 jaar
y2 liter lA liter
9—14 jaar
liter
naar behoefte
2 eetlepels 2 h 3 eetl.
tenminste 100 gram per dag
3 eetl.
1 plakje 1 plak
ca. 40 gram ca. 65 gr.
ca. 75 gram ca. 100 gr.
y2 kopje Yt kopje
2 tt 3 per week
2 plakken
ca. 75 gr.
ca. 150 gr.
kopje
met mate
Voor koude dagen: vossenjasvan langharig konijn met witte biezen (Barbara Bontique)
