Anti-geneeskunde
kondigt zich aan
1USSJ
#7£RR^
MAANDAG 4 FEBRUARI 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
MEDISCHE RUBRIEK
Na de term „antipsychiatrie" begint nu ook het begrip „anti-
geneeskunde" meer en meer door te sijpelen in de medische
wereld. Zoals bij alle begrippen die nieuwe inzichten trachten
te verwoorden, is ook de inhoud van dit nieuwe woord niet
steeds even duidelijk en klaar omschreven. Terwijl de moder
ne geneeskunde op het eerste gezicht van succes naar succes
wandelt, gaan er voortdurend meer stemmen op die al deze
triomfen kritisch bekijken.
Bij naaer onderzoek lijken de barsten in de witmarmeren
tempel van de klassieke geneeskunde talrijker en breder te
worden. De geneesheer die bewust zijn beroep uitoefent voelt
zich meer en meer gefrustreerd omdat hij zich bijna machte
loos voelt ten overstaan van een reeks problemen die onze ge
zondheid bedreigen en aantasten. De aantasting van ons leef
milieu en de beschavingsziekten vormen hiervan de grote
brok.
De natuur wordt ieder jaar meer aaneetast. De resultaten
van wetenschao en techno'oeie bliiken dikwiils maar sch'lno-
verwinninpen te z'in, want ze hebben niet ze'den een afteke-
ling van het natuurlijk leefm'Feu voor trpvolfr. Een kleine
green uit een lange liist vergiftigde gassen bedreigen de mens
in steden en industriecentra. Roofbouw on bossen en wouden:
scheikundige afval doodt planten en dieren in rivieren en me
ren.
Vaste afval draagt b:i tot verontreiniging door infiltratie, pis-
ting en een toename van knaagdieren. Zeewater wordt ver
vuild door rivieren en schenen. Giftige spro°:stoffen in de
landbouw, antibiotica en hormonen in de voeding, lawaai,
stress, toenemende misdadmhe'd. onevenwichtige voedine fte
vet. te vee', te slechte SDre:d'ng van do maalt"«denV natuur
gebieden definitief uiteengereten door het net van de autowe
gen. enz.
Telkens als het leefmilieu, bron van lichamelijk en geestelijk
welzijn, geschonden wordt moet het menseliik orcan-sme zich
aanoassen om zelf niet uit zijn evenwicht geduwd te worden.
Deze aanoassinigen ziin zelden positief en gaan meestal re-
paard met een verder afknagen van essentieel menselijke
v/aarden.
Prof. Jean Bernard in „La dernière Chance de la Medicine"
verklaart dat de huid:ge geneeskunde af te rekenen heeft met
vier grote problemen: kanker, hart- en vaatziekten, aangebo
ren misvormingen en geestesziekten. Alhoewel moeilijk kan
beweerd worden dat deze aandoeningen enkel te wiiten ziin
aan de beschaving, is er een niet te loochenen wisselwerking
die n:et zelden negatief uitvalt. Sigarettenrokers lopen 12
maal meer kans aan longkanker te sterven dan niet-rokers.
Kanker van het strottenhoofd is 10 maal hoger bij rokers dan
bij niet rokers. Voor kanker van de mondholte is dit zes
maal, voor slokdarmkanker vijf maal en voor blaaskanker
twee maal.
Indien het aantal rokers op nul zou gebracht worden, dan zou
het aantal longkankers met 90 procent dalen. Het verder ver
dwijnen van de natuurlijke selektie maakt het probleem van
de aangeboren misvormingen ieder jaar nijpender. Het seden
tair leven, overvoeding, roken'en stress bevorderen de hart
en vaatziekten. De psvchiaters vragen zich af wie psychisch
gestoord zijn, hun patiënten ofwel de maatschappij, die behal
ve koelkasten en auto's, ook nog overspanningen en zenuwin
zinkingen produceert aan de lopende band. Bij deze lijst van
beschavingsziekten zouden we zeker de auto-ongevallen ,de
drugs en het toenemend aantal zelfmoorden willen bijvoegen.
In „Public et santé publique" geven o. D'Elme en A. Gins-
bourg een karikaturale beschrijving van de huidige genees
heer: ,.De arts van vandaag herstelt mensen wier gezondheid
door de levensomstandigheden werd aangetast. om ze zo
vlug mogelijk opnieuw naar de pijnbank te sturen".
Dit gevoel is reeds geruime t:jd aanwezig bij de psychiaters
maar begint nu ook naar de andere medische takken over te
waaien.
Men begint aan te voelen dat het zo niet verder kan, dat de
huidige geneeskunde herzien fhoet worden, dat er misschien
een andere aanpak mogelijk is, dat er misschien altenat:even
bestaan.
De specialist loert met toenemende aandacht door een sleutel
gat naar een steeds inkrimpend gedeelte van ons lichaam ter
wijl hij .bewust of onbewust, aanvoelt dat de patient als per
soon hem ontsnapt. Maar ook de huisarts voelt zich weieens
geïsoleerd (afhankelijk van organisatie van geneeskunde in
een bepaald land) en niet meer opgewassen tegen de proble
matiek van zijn zieken die steeds ingewikkelder wordt en
ste'eds meer doorweven is van sociale problemen waar hij
geen vat meer op heeft. En hier komt de antigeneeskunde op
de proppen. Niet zozeer als een geneeskunde „tegen" iets,
maar eerder als een andere aanpak.
Een geneeskunde en een geneesheer die meer geëngageerd
zijn, preventief gericht, mede-verantwoordelijk voor het leef
milieu, de natuur en de arbeidsvoorwaarden. Een geneeskun
de die d ezieke of de potentiële zieke een aktieve rol toekent
in het bevorderen.,het behoud en het herstel van zijn gezond
heid.
Een geneesheer- patiënt waarbij de patiënt geïnformeerd
wordt en als waardige gesprekspartner aanhoord wordt omdat
het tenslotte over zijn gezondheid gaat. Een geneeskunde die
de patiënt weer ziet als persoon.
Een geneeskunde die een globale, voortdurende en een geïn-
tergreerde behandeling verschaft.
Geen geneeskunde' die enkel het lichaam van een patient weer
zo vlug mogelijk gesmeerd doet lopen maar wel een genees
kunde die een bepaalde persoon soepel doet draaien in een be
paalde maatschappij. Tenslotte een geneeskunde waarvan de
toekomst voorbereid wordt door geneesheren, in samenspraak
met paramedici en burgers, om alzo te komen tot een demo-
kratische aanpak van stedebouw, leefmilieu, opvoeding, strijd
tegen alkohol, drugs en tabak en vele andere ziekmakende
faktoren van de welvaartsmaatschappij.
Deze geneeskunde is nog niet voor morgen, maar de gedach
ten zijn al aan het gisten.
California Mascara bij Max Factor
VROUWELIJKHEDEN
In het bad gaan is niet alleen
je schoon boenen, maar ook
een soort relaxen. In deze tijd
van pillen en drankjes om de
zenuwen te bedaren Is het bad
een „terug naar de natuur",
wat soms heel goed helpt voor
kleine kwaaltjes. Een warm
verblijf in badwater met thym,
dennenaalden of eucalyptus
helpt fagen verkoudheid. Een
bad met lindebloesem (ook
goed om thee van tezetten)
zorgt voor een verkwikkende
slaap. Valeriaanwortel (be
staat ook in druppeltjes in
het badwater zou rustgevend
werken.
Dan de kamillen! In vroeger
tijden gorgelde men ermee om
keelpijn weg te werken. Welnu,
de kamillen zijn terug als mid
del tegen krampen en ontste
kingen (spoelen met kamillen-
thee, als een kies opspeelt) Ro
zemarijn in het ibadwater sti
muleert de bloedomloop.
Muntblaadjes versterken de
huid en de geur ervan is op
wekkend. Ook het schuimbad
is een plezierig middel om
zichzelf op te krikken. Bij de
drogist zijn kruiden te koop,
die al jaren geleden in het ver
geetboek zijn geraakt, maar er
nu weer worden uitgehaald,
omdat we leven in de tijd van
de VEREENVOUDIGING.
Vergeet niet bij alles wat u zelf
invriest de datum op 't pakje te
zetten. Bewaar de verschillen
de levensmiddelen (en vooral
vlees) niet langer dan staat
aangegeven in het boekje dat
u gekocht hebt bij de aanschaf
Jacques Esterel lanceert als
nieuwe lijn voor lente en zomer
1974 de „hoepel" (Ligne Cer-
c eau).
van een 3-sterren koelkast (die
niet hetzelfde is als een diep-
vrieskast)D iepvriestempera
tuur is tenminste 18 gr. C. Een
huishouddiepvrieskast ver
bruikt niet veel meer dan een
gewone koelkast d.w.z.100-200
Watt, afhankelijk van het ge
bruik. Is de vrieskist al
leen gebruikt wordt voor het
bewaren van diepvriesproduk-
ten (dus al bevroren) zal het
aggregaat minder stroom ver
bruiken dan wanneer er regel
matig zaken in gaan die nog
moeten worden ingevroren.We
moeten weer zuinig zijn!
Kam en kleur de wimpers in
één handeling en krul ze met
een. California Mascara plus
kam van Max Factor is een
mascararoller met een kam
metje aan het uiteinde inplaats
van een borsteltje, (kammetje
langzaam uit de huls trekken).
Om gasten te verwennen een
makkelijk menuutje: een laag
aubergines in boter smoren en
dit afdekken met een laag
champignons en gemalen kaas.
Breng een tweede laag van de
zelfde ingrediënten aan en a'.s
het er smeuig uitziet een blik
onverdunde champignonsoep
over de massa uitgieten. Op
dienen met stokbrood en een
landwijntje. Om tegen het
voorjaar het huis een beetje op
te frissen introduceren coutu
rier Frans Molenaar en Flexa
(verf'fabriek) vijf „hautes cou-
leurs" (zoa's ze d'e noemen):
zwart, groen, geellila en oran-
je. In de tinten van de verf
werden door onze topmanne-
quins jurken getoond, die erg
mooi waren. Daarna mocht de
bijna vo'tallige modepers in
Frans' salon (groot p'astic
kleed op de v'oerbedpkk'ng
van grijs ve'oursï met F'exa-
verf een „schi'derij" maken.
Een dol'e boel. Nu eens de
mod-eredactrloes on he*, s'nnne
koord met het penseel inolaats
van met de ballpoint. A's win
nares werd door schilder Ca •■el
WiT'nk fin bmin !e-en jas:e>
free lapce jonrna'iste Poeli
Mever aangewe-en. Willin'-'s
vrouw Ma'hilde zat in
een soort Chinese gewatte°rde
k'eurig e jastotoodeenke's
k'euriee jas tot oo de erke's
met twee gebeeldhouwde kop
jes van haar e'®en "ez.icht oo
de revers, belangs'el'end toe
te kijken Pari'se. cout"r:«-
Jaques Fsterel lanceert als
n'euwe liin voor lente/zomer
1974 de „hoepel" (Ligne Cer-
ceau)
PAULUS DE BOSKABOUTER - Het Blokkenplan
Door
JEAN
DILIEU
H-85 Weer was Eucalypta gevloerd door vast te sjor/en, die hem bij de aanval van
één van haar eigen houtblokken en weer Eucalypta ontschoten was. De heks lag
kregen Oehoeboeroe en Salomo een haast voor oud vuil op de grond en Paulus riep:
ten. Daarna knielde het boskaboutertje
neer bij de gevallen heks en smeerde haar
harde kollekop zorgzaam in. terwijl hij
onbedaarlijke lachbui. Maar wie er niet „Nu of nooit", waarna hij haastig zijn zalf- zachtjes zei: „Hoe is dat? Lekker hé? Let
meelachte. dat was Paulus. Hij gunde zich pot opraapte. „Ze zól merken dat het
nauwelijks de tijd om zijn broekriem weer heerlijk zalfje is", mompelde hij vastbeslo-
maar eens op hoe je daar van opknapt".
SUSKE EN WISKE - „Het Ros Bazhaar"
DitisQoedmrkteutersjHttljuist.
die noï niet veel karn Moeteen*?
dikpjit voelen1^
LUCKY LUKE - DE PREMIEJAGER
Maandag 4 februari
Koninklijke Schouwburg 20.15 ,.De
wilde eend" (Toneelgroep Glo
be)
Congresgebouw: 20.30 uur, Concert
door het Nederlands Kameror
kest.
Dinsdag 5 februari
Koninklijke Schouwburg 20.15
Paul van Vliet met zijn Engelse
show „The truth behind the dy
kes"
HOT 20.30 „Baal" (Toneelgroep
Baal) (J)
Diligentia 20.15 „Téte a Ted 3"
door Ted de Braak en Sylvia
Alberts
Congresgebouw 20.15 „Die Jahres-
zeiten" door Cantamus Alati
o.l.v. Willem Bruinsma m.m.v
solisten en het Gewestelijk
Orkest voor Zuid Holland. (J)
APOLLO: The legend of Heil hou
se (18) 12.15. 2.30, 7.00, 9.15.
ASTA: O. lucky man (18) 2.00
8.00. BIJOU: 'n Moordspel (18)
2.00, 7.00, 9.30. CAMERA: The
Canterbury tales (18) 2.15, 7.30
CINEAC: 101 Dalmatiërs (a.l.)
9.30, 11.30, 1.30, 3.30. Naakt over
de schutting (14) 5.30, 7.30, 9.30.
CORSO: Live and let die (14)
2.00, 7.00, 9.30. DU MIDI: The
Poseidon adventure (14) 8.15.
Asterix en de helden (a.l.) wo.
2.00. EUROCINEMA: 't Is een
gekke, rare, dolle, dwaze we
reld (a.l.) 1.45, 7.45- wo. 3.45,
7.45 Zoetwatermatrozen (a.l.)
wo. 1.30. FLORA: Justine (18)
2.00, 7.00, 9.15. KRITERION: La
nuit americaine (14) 3.00, 7.00,
9.30. METROPOLE: Jesus
Christ superstar (a.l.) 2.00, 7.00,
9.30. ODEON: De avonturen
van Rabbi Jacob (a.l.) 2.00,
6.45, 9.15. OLYMPIA: Once
upon a time in the west (14)
2.00, 8.00. PASSAGE: Live and
let die (14) 2.30, 7.00, 9.30.
REX: De avonturen van Rabbi
Jacob (a.!.) 9.30. 11.30, 1.30,
3.30, 5.30, 7.30, 9.30. ROYAL 70:
Karate Chen (18) 2.0, 8.00 STU
DIO DE LUXE: Vrolijke on
tucht in Tirol (18) 2.15, 7.15,
9.30. STUDIO 2000: Drijfjacht
(18) 7.00, 9.30 beh. di. Winnetou
tegen de witte buffel (a.'l.) wo.
2.00. DE UITKIJK: L'amour l'a-
près midi (18) 2.30, 7.00, 9.15.
DELFT
CITY: The graduate (18) 2.30,
7.00, 9.15. CITY SELECT:
Schreeuw zonder antwoord (18)
2.30, 8.15. wo. 8.15 Winnetou het
grote opperhoofd (a.l.) wo. 2.15.
DELFIA: Mondo Canibale (18)
2.30, 7.00, 9.15. DOELEN KINO:
Rode zon over de Bosporus (18)
2.30, 7.00, 9.00. FLORA: (S)ex-
plosies aon het front (18) 7.00,
9.15. STUDIO D: Once upon a
time in the west (14) 8.00. Fritz
the cat (18-FILMLIGA) di. en
wo. 23.30.
AFLEVERING 45
ACILA 2 100 zw Los Angeles nr Yo-
ko.'Kima, ALCOR 4 le RoUerdnm.
ALKMAAR 4 le San Juan ver»..
AM STELLA ND 3 1c Santos. ARCHI
MEDES
York. CAPULONIX 3
vn Halul cil. nr- Mombasa. CARTA-
GO 3 vn New Orleans nr Tela. CAS-
TILLA 2 le Los Angeles. CERES 5
IINULIA 2 t.a i
CORAL MA EANDRA
3 te Ro '.crdam. DIONE 3 4'T no
P mar.bo nr Bonny. HEEMS
KERK 2 vn Rotterdam nr Air, er-
d- i.i, KATKLYSIA 3 vn Rotterdam
nr zee, KHAS1ELLA 4 le S'.anlow.
KOROVINA 2 vn Bajo Grande nr
Philadelphia, MARNE LLOYD 3 te
Barcelona, MERCURIUS 3 390 no
Georgetown nr Rotterdam. NEDER
LINGE 2 vn Rotterdam nr Bremen.
NIEUW AMSTERDAM 3 vn Los An-
„Als mrs. van Groeben er niet was, dan ging ik er mor
gen met je vandoor," zei William om haar niet teleur
te stellen.
„Ja, maar waar naar toe? Misscsien kan Je een betrek
king krijgen. Je kunt lezen en schrijven en je bent
sterk."
Maar al zei ze dit, ze wist dat het hopeloos was. Er heer
ste ontzettende werkeloosheid in Londen en William
had haar verteld, dat mrs. van Groeben hem had be
loofd, dat hij eens butler zou worden. Mrs. van Groe
ben scheen haar hoe langer hoe meer als een reuze ko
los de weg naar hun geluk te versperren.
„Houd je van me. William?"
Emily had d;t nog nooit durven vragen, maar het was
voor haar opeens ontzettend belangrijk om precies te
weten, waar het op stond.
„Dat weet je toch wel. Ik vind je het knapste meisje, dat
ik ooit heb gez en."
..Maar voel je hartstocht voor mij? Of vind jc mii alleen
W
rap r
CL. PER LAND 1 -O „nu B
nr Smnboja. TALAMANCA 4
C.uayaqut
VIVIPARA 2
moest er zwaar over nadenken, „la", zei hij,
d hf s an ie."
Ze waren zich beiden heel goed bewust van de weinige
overtu ging in zijn stem.
„Ik voel een grote hartstocht William Ik dacht nooit, dat
mij zo iets zou overkomen, als deze hartstocht. Daar
voor was er niets in mijn leven, William, helemaal
niets. En nu doet het mij pijn, omdat het zo hevig is."
,,'t Komt best in orde. Ik zal wel voor je zorgen, Em."
„Hoe? Hoe wil je dat doen? Wat kunnen we doen. Willv.
er is geen plaats voor ons."
William haalde zijn schouders op. Emily scheen het pret
tig te vinden de dingen somber in te zien.
„Je doet vaak zo zielig, Em."
„Zou jij dat niet zijn. Ik bezit niets in de wereld behalve
Jou. Mijn moeder stierf in het armenhuis. Mijn ene
broer is in Amerika, de andere sneuvelde in de Afri
kaanse oorlog. Twee van mijn zusjes stierven voor ze
konden lopen en van de twee. die het overleefden, is er
een in het klooster en de andere is met een paarden
koopman weggelopen. Pa is ook al twee Jaar dood. Er
is heus maar bitter weinig over voor mij."
Het werd donker en hij sloeg zijn arm om haar heen.Ze
nestelde zich tegen zijn schouder. Na een poosje vroeg
hij of hij haar mocht kussen.
„We moesten het niet doen. Het is fout. Maar ik voel
zo'n hartstocht voor je, William."
En toen kusten ze elkaar voor de eerste keer.
Mevrouw van Groeben had In Afrika geleerd haar be
dienden als huishoudelijke objecten en min of meer als
haar eigendom te beschouwen. Ze had een goed wer
kende gohelme dienst In haar huls, gebusoerd op angst
en omkoperij.
Toen ze hoorde van William en Emily, maakte ze zich
niet erg druk erover. Ze kende William te goed. Ze liet
hem bij zich komen, toen ze in haar boudoir haar haar
aan het borstelen was. Ze wist, dat hij haar aanbad en
erg beïnvloedbaar was in zulke intieme omstandighe
den.
Ze wees hem vriendelijk erop, dat er belangrijker dingen
In het leven waren dan een vrijpartijtje met een werk
meisje. Ze maakte het hem duidelijk dat'dit niet ver
standig was voor iemand, die vooruit wilde komen.
Toen stak ze haar slanke blote arm uit en voelde aan
de revers van zijn rokjas.
X,,Dit uniform is vc. ile cn en afgedragen," zei ze en
ze liet haar ochtendjas een beetje openvallen.
,,'a mevrouw." zei W'lliam. Ze wisten beiden dat bef he-
lc- aa' niet waar was.
"e be t zo'n rappe jor-en, we zullen een nieuwe vnnr
je 'aten r u on. .le kunt m j hc pen met de stof en de
leek net een kat. wie een bakje room
>"fd
„Arme mr. Harris, hij wordt oud. Hij kan niet meer zo
veel als hij wel zou willen, en ik vind dat de man, die
hem moet gaan helpen een nieuw uniform verdient.
vind je ook niet William?"
„Ja mevrouw."
„En over die andere kwestie moet je niet meer denken.
Het heeft toch niets te betekenen?" Ze keek hem met
haar speciale lachje aan.
„Nee mevrouw, helemaal niet," stelde William haar ge
rust. „het was maar een grapje."
Lady Marjorle hield er niet van zich met het prtvé-Icven
van haar gedienstigen te bemoeien, maar nadat mn.
van Groeben haar had opgebeld over de palfrenier en
Emily, besloot ze dat het toch vriendelijker was de toe
stand aan Emlly zelf uit te leggen.
Het was een af ;chuwelijk onderhoud. I.ndy Marjorle leg
de zo vriendelijk als ze kon uit, dat Emlly William niet
meer mocht ontmoeten, want dat hij anders zou wor
den ontslagen zonder getuigschrift.
Emily stond zo stijf als een stok met gebalde vuisten, to
taal in de war.
„Jullie zijn allebei nog zo Jong," zei lady Marjorie. „Jul
lie hebben Je hele leven nog voor je. De pijn, die je nu
voelt gnat voorbij. Je zult leren het uit Je gedachten te
zetten. F.en hartstocht brandt zichzelf op. geloof me."
Het had voor Emlly een grote troost moeten zijn, dat
haar meesteres zo lief en meelevend was en zelf door
net zo'n hel was gegaan. Maar helaas kon ze William
niet vergeten en haar hartepijn werd zo erg, dat ze be
sloot ondanks alles contact met haar geliefde te zooken.
Rose, die haar wilde troosten, zou oen brief schrijven.
„Wat wil je dat ik schrijf, Emlly?"
„Lieve Moeder Gods, ik weet niets van schrijven. Zei
maar .Wi"!am'," maar verder kon ze niets bedenken.
„Beste Wi'llnm," stelde Rose voor. „Het is ons verboden
e'kaar te zien. maar ik houd nog van je en denk iederf
dat» aan je."
Ze beet op haar pen.
En de"' „Ah )e nog van mij hou-U...."
„Nee p - zei Fn 'y. ,.s-hr:jf alleen maar: Jij bent al
les wat er nog over k Zeg dat Je van mij houdt.' Aolb-
hill."
W-i" f'-'*' Te nnam?"
t. fe
Dat v-t Ik niet," gaf zt
r>ar weet, o
Fn juist r.u Er-i'v haar medeleven zo broodnodig had
scheen mrs. Bridges er een genoegen In te scheppei
om het arme k nd van de vroege morgen tot de lat-
avond af t- b'affcn en achterna te zitten
