De zwaarste Arabische klap
kan voor Rotterdam zijn
(Van een onzer verslagge
vers)
ROTTERDAM Rotter
dam is de grootste haven
stad ter wereld. De rijnha
vens, olie-opslagtanks en
raffinaderijen strekt zich
45 kilometer langs de
Nieuwe Maas en de Nieu
we Waterweg uit. De laat
ste vijfentwintig jaar is
de stad steeds maar gro
ter en rijker geworden
doordat ze kon voorzien in
de gretige vraag naar
brandstof door de snel
groeiende naoorlogse in
dustriële samenleving. Tot
voor kort schenen de pro
blemen van Rotterdam al
leen te maken te hebben
met de snelle groei. Jaren
lang hebben milieudeskun
digen het Waterweggebied
een afschuwelijk voor
beeld genoemd van een
gebied dat door raffinade
rijen en afval veranderd
wordt in 'n vervuilde hel.
Nu is echter door de
steeds erger wordende
energiecrisis een enorme
nieuwe wolk boven Rotter
dam komen drijven. Geen
enkele stad ter wereld
wordt erger bedreigd door
de Arabische olieboycot
dan Rotterdam.
Op de scheepskantoren en ban
ken bestaat bezorgdheid over
de gevolgen die de boycot voor
de toekomst van Rotterdam
kan hebben. Deze bezorgdheid
blijft niet tot Rotterdam of Ne
derland beperkt. In meer of
mindere mate is het econo
misch welzijn van alle landen
in Noordwest-Europa verbon
den met de olie die door Rot
terdam vloeit. Dat geldt vooral
voor West-Duitsland, dat 25 tot
30 procent van zijn olie via
Rotterdam krijgt, en voor Bel
gië, dat voor 35 procent van
zijn olie afhankelijk is van de
Nederlandse haven. Naast de
reusachtige pijpleidingen die
de olie naar het westen naar
het Duits Ruhrgebied vervoe
ren en naar het zuiden naar
België, zorgt Rotterdam er ook
voor dat er 20 miljoen ton
ruwe olie per jaar per schip
naar Engeland en Scandinavië
vervoerd wordt.
Zonder enorme investeringen
aan tijd en geld kunnen de be
trokken landen dit distributie-
en vervoerssysteem niet veran
deren. Als de boycot voojt-
duurt zouden West-Duitsland en
België maar een klein voor
proefje zijn van de economi
sche moeilijkheden die de win
ter voor Noord-Europa in petto
heeft.
In feite geloven veel mensen
dat de poging om de Neder
landers te straffen maar een
bijkomend motief is voor de
boycot. Het werkelijke doel is
volgens hen dat de toekomst
van de Arabische wereld ten
opzichte van West-Europa ver
sterkt wordt, wanneer de Ara
bieren de ravage laten zien die
ze kunnen aanrichten door de
olietoevoer stop te zetten.
Als dat het geval is, dan zou
den ze geen strategischer doel
hebben kunnen uitzoeken dan
Rotterdam. Rotterdam is bijna
twee keer zo groot als zijn
grootste concurrenten in de
wereld: Koben, Yokohama en
New York. Iedere andere grote
Europese haven zou onzicht
baar in het enorme havencom
plex van Rotterdam verstopt
kunnen worden. Iedere zes mi
nuten, iedere dag van het jaar,
gaat er een schip in of uit Rot
terdam. De hoeveelheid vracht
zal dit jaar ongeveer 300 mil
joen ton bedragen. Dat is meer
dan het tonnage dat door Ant
werpen, Le Havre, Londen,
Hamburg en Bremen samen
vervoerd wordt.
Rotterdam heeft geen gebrek
aan verscheidenheid in het
verschepen. De stad heeft het
grootste aandeel in het uitge
breide containerverkeer tussen
West-Europa en de Verenigde
Staten en Japan. Er is ook een
enorme handel in erts, graan
en ander verbruiksartikelen.
Zo gaat bijna iedere banaan
die in West-Europa gegeten
wordt via Rotterdam. Maar de
werkelijke springplank voor de
fantastische naoorlogse op
komst van Rotterdam is de
olie geweest.
Op 14 mei 1930 gooiden de Na
zi-bombardementen het stads
centrum en de oude haven in
puin. Het gevolg was dat Rot
terdam na de Tweede Wereld
oorlog alles weer op moest
bouwen. Bij deze opbouw
maakte de stad gebruik van
het feit dat de meeste concur
rerende havens met hun haven-
ins.alia.ies in s.adsgebieden
zonder ru'mte voor uitbreiding,
niet geschikt waren voor de
grotere schepen die na de oor
log gebouwd werden. Rotter
dam concentreerde zijn uit
breiding buiten de stad en
bouwde de faciliteiten langs de
Waterweg die naar de Noord
zee leidt.
Dit betekende de vernietiging
van een paar van de beste
zandstranden in Nederland en
iets wat de milieudeskundi
gen nooit zullen vergeven
de belangrijkste vogelbroed
plaats van het land, de Beer.
Maar de industrie werd be
langrijker gevonden dan de na
tuurbescherming. Er werden
miljoenen besteed aan het ver
diepen van de delta, om de
monding in een rechte zee
straat zonder bruggen te ver
anderen en om grote nieuwe
dokken en raffinaderijen te
bouwen voor het 20 vierkante
kilometer grote Europoort.
De investering was zijn geld
wel waard omdat Rotterdam
daardoor de enige haven in
Europa werd met het vermo
gen om grote aantallen reus
achtige nieuwe supertankers te
bergen. De Europoort kan bij
voorbeeld tankers van 255.000
ton bergen en de faciliteiten
zijn er op gemaakt dat
zelfs tankers van 350.000
ton naar binnen kunnen varen.
Dit, samen met de geografi
sche ligging van Rotterdam in
het kustcentrum van het groot
ste industriegebied van Euro
pa, heeft de haven tot het
grootste centrum van de we
reld van olieverscheping en
raffinering gemaakt. In 1972
ging er 188 miljoen ton olie en
olieprodukten door Rotterdam
heen wat ongeveer 70 pro
cent was van de totale Rotter
damse handel. Van deze 188
miljoen ton bestond 130 mil
joen ton uit ruwe olie. Onge
veer 60 procent daarvan werd
direkt weer geëxporteerd, vrij
wel alles ging naar anderen
landen van de EEG zoals
West-Duitsland en België. De
overblijvende 70 ton werd ge
raffineerd in de enorme fabrie
ken van Shell, BP, Esso, Che
vron, Gulf, Mobil en Total.
Omdat Nederland slechts 23
miljoen ton van deze geraffi
neerde olie voor zichzelf nodig
heeft, wordt de rest ook uitge
voerd. Alles bij elkaar is dit
een zeer lucratieve handel die
Rotterdam tot een van de wel
varendste steden van Europa
gemaakt heeft.
Van de 130 miljoen ton ruwe
olie die vorig jaar ingevoerd
werden, kwam 93 miljoen ton
van de Arabische producenten,
voornamelijk Koeweit, Saoedi-
Arabië en Libië. Nederland
kan aan haar eigen binnen
landse behoefte voldoen door in
voer uit andere landen zoals
Iran en Nigeria, maar een
voortduring van de Arabische
olieboycot zou wel eens nood
lottig voor de Rotterdamse
handelspositie kunnen zijn. De
Shell raffinaderij, die de groot
ste ter wereld is met een jaar
lijkse vermogen van 26,5 mil
joen ton per jaar, was één van
de eerste die aankondigde dat
hij de dagelijkse produktie met
20 procent terug zou brengen.
Esso ging nog verder en zei
dat hij met 40 procent zou be
perken.
Wanneer de produktie voor een
lange tijd beperkt zou worden,
schat men dat 15.000 havenar
beiders hun baan zullen verlie
zen. En op de lange duur be
staat de angst dat Rotterdam
heel wat handel zal verliezen
die het niet terug kan krijgen.
Ha:o Vierzen, de wethouder van
havenzaken en economische
ontwikkeling, heeft zijn be
zorgdheid uitgesproken dat
zelfs wanneer er een e;nde
komt aan de boycot, de olie
maatschappijen nooit meer
zullen toestaan dat er zo'n
zware concentratie van raffi
naderijen in één stad zou zijn.
Vierzen zegt, dat Rotterdam
wat handel gaat verliezen aan
de Franse haven Le Havre en
dat er een oliecentrum op de
Shetland Eilanden gepland is.
In het hele Rotterdamse za
kenleven komt men dezelfde
bezorgdheid tegen. Hoewel nie
mand het in het openbaar zal
zeggen, bestaat er een sterke
veronderstelling dat Frankrijk,
dat hechte banden heeft met
de Arabieren, op een bedekte
manier de boycot tegenover
Nederland aangemoedigd heeft
om raffinaderijen voor Le Ha
vre en Marseille te krijgen.
Als je het zo bekijkt, dan heb
ben de Fransen de voornaam
ste rol gespeeld bij het verhin
deren van de pogingen die Ne
derland gedaan heeft om een
blijk van solidariteit van de
EEG-partners te krijgen.
Optimisten beweren, dat de
acht andere landen van de
EEG geen andere keus hebben
dan samen met de Nederlan
ders een gemeenschappelijk
standpunt in te nemen, hoezeer
zij ook geneigd zijn de Arabie
ren niets in de weg te leggen.
E2
