John v. d. Rest
van nature geen
navelstaarder
Leven en werken van
Annie M. G. Schmidt
TELEVISIE VANAVOND
A
gfP
TELEVISIE MORGEN
RADIO VANAVOND
RADIO MORGEN
Ton van Duinhoven
krijgt vrijheid
voor radio-show
PAGINA 2
LEIDSE COURANT s
DONDERDAG 3 JANUARI 1974
>A(
Met de eerste aflevering van de AVRO-BRT-serie
„Een mens van goede wilnaar het gelijknamige
boek van Gerard Walschap heeft regisseur John
v.d. Rest duidelijk zijn visitekaartje van visueel
dramaticus afgegeven. Hij liet Walschap in zijn
waarde in het volgen van de afwisseling tussen ly
rische poëzie en drama, maar in de passages die
hem persoonlijk bijzonder beroerden laat hij zich
zien als een herschepper die een eigen visie op
deze roman ontvouwt. En niet alleen op deze ro
man, maar ook op de boerenzoon Thijs, de hoofd
persoon. die als een gedrevene rechtlijnig door het
leven loopt.
Neem de introductie tot dit spel die in grote trek
ken toont hoe Thijs op grond van jeugdervaringen
zich ontwikkelde tot de man die zijn lot niet wenste
te ontlopen. Deze intro is niet van Walschap, ook
niet van de bewerkster Nel Bakker, zij is een eigen
werkstukje van John v.d. Rest zelf, een drama in
een drama, waarvoor hij de aanknopingspunten
zegt bij Walschap gevonden te hebben.
John: „In zijn boek beschrijft Walschap hoe Thijs
werd aangegrepen door het tafereel van de kat die
een vogel ving. Hij kan dit niet verwerken. Dit te
kent zijn hele verdere leven. De kijker, die het
boek niet kent, heeft mogelijk moeite met deze in
tro. maar dat heeft dan te maken met mijn werk
wijze. Ik wil de aandacht van de kijker, ik wil hem
boeien, bezig houden, desnoods door hem in ver
warring te brengen. Zo heb ik gelijk de aandacht.
Het verhaal kan dan in alle rust beginnen. Daarna
tast ik met de camera in één lange trek de vier
muren van de boerderij af, waar het drama zich
gaat voltrekken, dat geldig is voor alle mensen en
voor alle tijden. Om dit duidelijk te maken, heb ik
niet gemakkelijk willen beginnen. Als regisseur
leer je kijken met de ogen van het publiek, al ga
je daarvoor uit van je eigen ervaring en intuïtie en
uiteraard van je vakkennis. De vragen die ik in de
intro openlaat, die onzekerheid, irriteren. Dat heb
ik bewust gezocht, omdat dit de kijker activeert".
Naar uit Belgische bron werd vernomen heeft John
v.d. Rest als regisseur exorbitant hoge eisen ge
steld. Hij vroeg dingen die niet snel aan een BRT-
regisseur zullen worden toegestaan. John zou zijn
zin alleen maar hebben gekregen, omdat men In
tijdnood zat en verder uitstel van de opnamen na
dee weigering door de BRT-regisseur Kris Betz nog
meer geld zou hebben gekost.
Veeleisend
John: „Die klacht over veeleisendheid hoor je al
leen maar van de mensen die over het geld gaan.
Technici, acteurs, requisiteurs en al die anderen
die bij een dergelijke produktie betrokken zijn,
praten daar niet over, terwijl zij toch het uiterste
van zichzelf hebben gegeven. En wat noem je vee
van zichzelf hebben gegeven. En wat noem je veel
eisend: een monsterproduktie voltooien in vier
werken die alleen maar geld bespaart. In weinig
tijd heb ik een enorme investering aan persoonlijke
energie ingebracht. Bij alles wat ik onderhanden
heb word ik gedreven door de ambitie er iets
goeds van te maken. Dat moet je niet negatief be
kijken. Ik verg het uiterste van mezelf terwille
van de kijker. Ik wil in dat korte leven van mii
iets realiseren. Toen ik 22 was en leerling van Wil
ly van Hemert moest ik mezelf bewijzen. Dat hoef
ik nu niet meer. Ik had geen tijd om met de BRT
te discussiëren over een camera meer of minder.
Als ik iets vraag, doe ik dat, omdat ik het nodig
heb. In het boek van Walschap gaat het om een
puur Hollands drama, dat niet kneuterig op het
scherm moest. Lk had daarvoor in de toneelspelers
de mensen in huis, met wie een produktie van in
ternationale allure was te maken. Daar heb ik aan
gewerkt. Ik heb faciliteiten geëist, omdat ik geen
tijd had om daar eens rustig over te gaan praten.
Ik moest een leger van mensen activeren en in de
juiste stemming houden en kon geen inbreuk op
het tempo toestaan. Daarmee maak je een zelfbe
wuste indruk, maar zelfbewuste mensen zijn ook
zelfkritische mensen en daar doet men in zo'n pro
duktie alleen maar zijn voordeel mee. Bij de opna
men moet je per minuut tien beslissingen nemen,
per beeld een knoop doorhakken. Dat is waanzinnig
vermoeiend. Bij de montage herhaalt zich dat pro
ces nog eens. Welke muziek bij welke emotie, hoe
hard die stemmen en hoe hard die muziek, waar
werkt stilte dramatischer dan geluid? Ik ben van
nature geen navelstaarder. Dat kun je daarbij ook
niet. Je moet voort. Je moet weer op tijd de studio
uit. De mensen moesten eens weten hoe arbeidsin
tensief een dergelijke produktie is".
Citroentje
Tussen de bedrijven door regisseerde John v.d.
Rest ook het KRO-Citroentje met suiker, tv-kome-
die naast drama, zoals hij ook zijn carrière begon
met gelijktijdig Carrell en Pipo en Hughie van
O'Neill. Hij legde zich vroeger vooral toe op werk
van eigentijdse auteurs als Pinter (De minnaar),
Johnny Speight (Als er geen zwarten bestonden
een produktie die hij als mede-oprichter ook in
Mickery bracht) en Lodewijk de Boer (De sprake-
lozen). Schnitzler, Heijermans en Bouber liet hij
evenmin aan zich voorbijgaan.
Toen hij bij de tv een verzadigingspunt bereikte in
de jaren '60, kreeg hij de uitnodiging om over te
stappen naar het toenmalige Nieuw Rotterdams
Toneel. Rob de Vries stierf en John werd op ziin
28e directeur van het NRT. Bij de terugloop van de
Rotterdamse toneelinteresse schreef hij een rap
port om daar wijziging in te brengen. Hij zegt
daaivan: „Het was een goed rapport, maar het
werd niet geaccepteerd". Terug naar de tv viel hij
met zijn neus in het „Citroentje met suiker".
Ik weet niet of ik nog lang doorga met Citroentje.
Ik werft in 'n waanzinnig tempo. Ik ben aan vakan
tie toe. Maak ik „Een mens van goede wil" met
15.00
15.05
15.50
NEDERLAND II
EO
I Vakantie-kinderkrant
VPRO
Betty Boop
Fifty happy years
Corrle
NOS
Ti-Ta-Tovenaar
Journaal
VPRO
Beertje Colargol
Zwijgen Is goud
Popeye
Journaal
Berichten uit de samenle
ving
All in the family
Celstraf voor het geweten
Paris vue par
EO
19.30 Tips voor je toekomst
20.00 Journaal
20.21 Duys op donderdag mei
Annie Schmidt
21.40 Hoogtepunten uit de
kliniek
22.25 Ontdek je plekje
NOS
22.30 Den Haag vandaag
22.40 Journaal
19.05
19.15
19.45
20.00
20.21
20.35
21.00
21.45
22.00
22.05
1525 Journaal. 15.30 Skispringen ln
1 prop^*mi
17.55-1800 Journaal
Reg. progr.: NDR 18.00 Cult, magazi-
Progr overz. WDR: 18.00 Reg. nws.
1805 Klnderprogr. 1815 Die Macht
des Geldes 18.40 Journaal 19.20 Die
Macht des Geldes 20.00. Journaal en
wecrovetrz. 20.15 Wetensch. magazi
ne 21.00 Cannon. 21.45 Inf. progr.
DUITSLAND 2
Dolltüe
chen. 17.45. A
18.25 Zwischen don Flugen 19.
MaJnzelmann-
John v. d. Rest: „Het
een niet-kneuterig, echt-Hollands drama"
heel mijn hart, desnoods zonder geld, het „Ci
troentje" doe ik om het plezier, om het geld en om
de praktijkervaring. De afleveringen van „Ci
troentje" van 50 minuten met veel beeldwisselin
gen zijn erg inspannend en tijdrovend. Ik kan het
er bijna niet bij doen, nu ik ook Lodewijk de Boers
„Receptie voor de AVRO nog onder handen heb.
Ik heb groot respect voor Eli Asser, dat hij het
„Citroentje" uit het café heeft weggehaald en het
in de huiskamer heeft gesitueerd. Dat spreekt de
kijker meer aan, omdat het minder typisch Am
sterdams is. Geen borrelpraat meer. Daar wilden
we vanaf. Voor EIö geeft dat minder dramatische
mogelijkheden, maar hij ziet kans een stel toffe
Nederlanders in 'n herkenbare, emotionele situatie
te plaatsen. De kijkdichtheid groeit nog steeds. Het
is een ontzettend fijne club die „Citroentje" maakt.
Daarom ben ik het blijven doen. Maar van het „Ci
troentje" leer ik nriets meer. Ik hanteer vakmatig
heden. Ik ben meer iemand om nieuwe dingen te
ontdekken. Bovendien wordt er in Engeland aan
me getrokken. Daar willen ze me als filmregisseur.
Ik heb de mogelijkheid om kwaliteit te leveren.
Dat heeft te maken met het intens begeleiden van
acteurs en ze toch zelfwerkzaam te laten. Kwaliteit
bepaal je niet in je eentje. Daar heb je anderen en
ook de factor toeval voor nodig".
TON OLIEMULLER
Annie M. G. Schmidt: „Als de spanning om het succes we is schrijf ik gemakkelijker"
„Het verstrekken van letteren
aan kinderen zit er bij mil nog
steeds in", aldus ex-bibliotheca
resse Annie M(aria Gfeertruidal
Schmidt, thans schrijfster van
praktisch ontelbare kinderboe
ken, kinderrijmpjes en oh, ia.
ook nog enkele groie-mensen-
musicals. Op haar lijst „Jip on
Janneke", „Schaap Veronica'*.
„Familie Doorsnee", „Pension
Hommeles", „En nu naar hert"
en .Wat ec;i planeet" Annie
M.G. Schmidt wordt door Wil
lem Days vanavond geïntrodu
ceerd in diens „Duys op dondor-
In zo'n keurg -groot formaat -
boodschappsnwagentje, dat win
kelende huismoeders in de su
permarkt gebruiken, lag het
oeuvre van Ar.nie M.G. Schmidt
opgesiapold. Het aantal uitgaven
In hst Nedcria: as (en de verta
lingen daarvan in het Duits. En
gels, Hebree. Noors. Japans,
om maar enkele voorbeelden te
noemen) is simpelweg niet te
tellen. En over dit werk, maar
vooral over ae manier, waarop
al die boeken en boekjes en to
neelstukken en musicais ziin
ontstaan, gaat het gesprek van
vanavond. Annie M.G. Schrr d:
blijft werken leuk vinden,
„maar de zweep moet er wel
achter zitten, anders doe ik
mets.... Het frustrerende van:
'ik moet succes hebben, ik moet
het halen, anders kóm ik er
niet' is weg". Misschien is het
juist dat wegvallen van die
dwang, die het haar nu mogelijk
maakt, het ere succes na het
andere aan het papier toe te
vertrouwen. Succes, dat niet be
staat uit, zoals Annie. M.G.
Schmidt het noemt, „het gooien
van zwavelzuur in het gezicht
van het publiek". Haar bedoe
ling is het, de mensen ,.een lek
ker avondje uit" te geven. „Dat
staat bij mij primair. Als je de
mensen uitnodigt voor een feest
je gooi je niet niet zwavelzuur.
Van de andere kant zou je na
tuurlijk een stompzinnige idioot
zijn, als je niet over de dingen
van deze tijd schreef. Maar of
je dat nu 'geëngageerd' moet
noemenKijk, in die schouw
burg zit een vrouw met haar
zakje snoep een avondje uit te
zijn, haar ogen gaan overal
rond... En nu moet ik proberen
haar aandacht naar het gebeu
ren op het toneel te sleuren. Dat
is voor mij de grote uitdaging.
Maar ja. ik ben en blijf de do
mineesdochter en of het nu de
domineesmoraal is gebleven, die
toch naast alle amusante dingen
nog wat anders wil zeggen ook,
weet ik niet..." Het is deze An
nie M. G. Schmidt, die met Wil
lem Duys over haar werk en
over haarzelf praat. En van dat
werk is natuurlijk in dit pro
gramma ook niets te zien en te
horen: Hetty Blok zingt, bege
leid door Cor Lemaire, een van
haar liedjes en er zijn in de ar
chieven van de omroep gelukkig
nog wel een aantal opnamen be
waard van produkties, die door
haar zijn geschreven en waarvan
vanavond enige fragmenten te
zien zijn! „Duys op donderdag"
wordt geproduceerd en samen
gesteld door Willem Duys en ge-
rag isseerd door Theo Ordeman.
Ned II 20.21 uur
Beertje Colargol
„Griezelientje is in gevaar" is
de titel van deze aflevering. De
bandieten hebben nog steeds een
flinke voorsprong op Colargol,
Hektor en Raaf 12. Toch geven
deze de moed niet op, want het
nichtje van Colargol, Grieze
lientje. werd immers door de ro
vers meegenomen.
Ned. I 19.05 uur
All in the family
„Mike geheimzinnige zoon". Een
jonge vrouw levert bij Edith een
jongetje af met de mededeling
dat Mike de vader is.
Ned. I 20.35 uur
Celstraf
De grote meerderheid van de
landen op deze aardbol heeft de
„verklaring van de rechten van
de mens" getekend. Toch zitten
in vele landen mensen gevangen
omdat ze zich beroepen op die
verklaring en dan in botsing ko
men met hun eigen overheid. De
organisatie, die zich het lot van
deze gewetensbezwaarden aan
trekt. is Amnesty International,
een club van vrijwilligers, die
probeert zo'n gevangene vrij te
krijgen of op z'n minst te steu
nen in diens strijd. Netty Rosen-
feld ging na wat de tussenkomst
van Amnesty International voc.r
een gedetineerde betekent.
Ned. I 21.00 uur
Paris vu par
Onder deze verzamelnaam
brachten vijf bekende Franse
regisseurs in 1966 korte film-im
pressies bijeen van vijf typische
Parijse wijken. Het ware Parijs
van de zestiger jaren als achter
grond van verrassende, beknop
te speelfilmpjes. Vanavond:
Montparnasse-Levallois van
Jean-Luc Godard: een kleine co-
medie van vergissingen.
Ned. I 21.45 uur
Tips voor toekomst
Met ingang van vanavond zal de
AVRO-tv een serie programma's
uitzenden, bestemd voor jonge
mensen (en hun ouders) onder
de titel „Tips voor je toekomst".
In deze serie zal aandacht wor
den. besteed aan de inhoud, de
toekomsmogelijkheden en de op
leidingseisen van een groot aan
tal beroepen. Het is de derde
maal dat de AVRO-televisie een
'dergelijke serie op het scherm
zal brengen. Naast het program
ma zal ook een boekje worden
uitgegeven, waarin de informa
tie die over verschillende beroe
pen wordt verstrekt, wordt aan
gevuld met gegevens over be
roepskeuzebureaus, adressen
van gewestelijke arbeidsbu
reaus, etc..
Ned. II 19.30 uur
Uit de kliniek
De mening dat Nederland op in
ternationaal niveau niet veel
heeft ln te brengen op het ter
rein van de medische weten
schap, is volgens dokter A.C.
van Swol op geen enkel argu
ment gebaseerd. Het tegendeel
is juist het geval en om dit aan
te tonen, zal dokter Van Swol
voor de AVRO-tv een serie pro
gramma's presenteren onder de
titel „Hoogtepunten uit de kli
niek". waarin duidelijk zal wor
den, dat ook nu nog Nederlandse
geleerden internationaal een gro
te reputatie hebben. In het eer
ste van deze gesprekken spreekt
dokter Van Swol met prof. dr. I.
Boerema, die in mei vorig jaar
afscheid heeft genomen van de
Universiteit te Amsterdam. Op
verschillende terreinen van de
chirurgie heeft prof. Boerema
zijn stempel gedrukt óf dcor ei
gen vindingen óf door verbete
ringen van bestaande technie
ken. Gesproken wordt onder
meer over de „overdruktank"
als mogelijkheid voor hartopera
ties, de tank als uniek „genees
middel" voor bepaalde dodelijke
ziekten; de door prof. Boerema
vervolmaakte maagoperatie
techniek, die bekend staat als
„de knoop van Boerema" en ten
slotte over de door hem geïntro
duceerde en ontwikkelde exper.-
mentele chirurgie. Het door Jan
Schaper gefilmde programma
wordt geregisseerd door Leen
Timp.
Ned. II 21.40 uur.
Nieuwjaarstoespraak door
ds. Maris
De wind blaast waarheen
hij wil
Christen zijn in India 16.30 Voordracht 17.00 Journaal 17.10
Horen en zien met
Brahms
Journaal
NEDERLAND I
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
AVRO
i 19.05 Het ziekenhuis
S NEDERLANDS
Tienerprogramma 1905
R.K. religieuze ultz. 19.35 Act 19.43
Med. 1W5 Journaal 2015 Quiz.
20 45 Columbo. 22.15 Pretmière 22.35
NEDERLAND I
14.00
14.40
15.00
15.50
19.05
19.30
20.00
VARA
Conqulsta
Kom maar binnen
Santiago's ark
Jason en Frans, tekenfilm
NOS
Ti-Ta-Tovenaar
Journaal
TROS
Wat een familie
Jackpot
Journaal
Miss Holland 1974
De vrouw d'.e ik liefheb,
film
IKOR
De kleine aarde
NOS
Journaal
NCRV
19.05 Waar of niet waar
20.00 Journaal
20.21 The Eddy go round-show -+■
21.10 Ted en de meesterkwissers
22.40 Orgelbespeling door
Feike Asma
NOS
22.50 Eigentijds: Down by the
Greenwood Side
23.20 Uit de kunst
23.30 Journaal
DUITSLAND II
18.25 Vater der Klamotte. 19.00 Jour-
Es geschah Ubermorgen. 21.05
Knopfsplelerelen. 3L25 Journaal.
21.30 Hauptrnlle für eine Unbekann-
te. 22.55 Journaal.
BELGIS NEDERLANDS:
NEDERLAND II
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
1 18.55 Journaal
16.00-17.10 Het jongetje
weerber.
19.45 Journaal. 20.15 Sam. 21.05 Het
Jaar In beeld 21.50 Journaal. 22.00-
23.30 L'an 01. ge-var. fllmprogr.
HILVERSUM 1
',VRO18.00 Nws. 18.11 Radiojour
naal PP: 18.20 Uiiz. v.i. CKU.
IKOU U-O Kiev" Inf. en comm.
over 7aken Rc 116 19 5 Vrjt lutt
Mammoetwet. 19.35 De Kern van
daag: nws en comm. 20.00 (S) Me-
trop.-ork. en solisten: amusem.
muz. 21.00 Veel gevr. gewijde muz.
21.25 Vraaggesprek 31.55 (S) Kerk-
orgelconc.oude- en mod. muz.
22.20 Avondoverdenking. 22 30 Nws.
22.40 (S) Hier en Nu. 32.50 Radio
VU-magazlne. 23.10 Kunst- en vlleg-
HILVERSUM 2
Sanrael terug
kwam. 22.65 Lichter WJ de
muz.nieuwe liedjes, chansons of
songs. 23.20 (S) Essay: progr. waar-
In over kunst wordt doorgepraat.
23.50 Radiojournaal. 33.8544.00 Nws.
NOS: 18.02 Joost mag niet eten.
TROS: 19.02 (S) Plaatvarla. 20.02
(S) Poster. 21 02 (S) Sesjun: Jazz en
pop live. 22.02 (S) Hugo van Gelde
ren Show met de Nederlandstalige
Top Tien en Kwlswljs. 22.65 Mcd.
23 02 (S)T...S...T: Tros-Sport-Tijd.
sport en muz. 0.02 Aktua. 0.10 CS)
Jazz-Slr. 1.03 Nachtwacht. NOS: 5.02
De Satésaus Show. EO: 6-02-7.00 (S)
Marlnata: gevar gramm. muz.
HILVERSUM I
HILVERSUM 2
V.d. kleuters. 10.10 (S-M) Arbelds\
clorico (1): Iberische volksmuz.
11.55 Beursber. Beursber. NOS:
12.00 Toerlsmo - toerist Inf. uit bin
nen- en bultenl. Overheldsvoorl.:
12.30 Ultz. v.d. landb. NOS: 12.40
(S) Licht ensemble. 12.50 Recht en
slecht. 13.00 Nws. VARA: 13.11 Din
gen v.d. dag. NOS: 13.25 Spiegel
van Belglè: muz. en nws van onze
ulderburen. 13.50 Intern. Spectrum:
MUZ. (7.30'Nws; 7.41-7.50 Echo.)
8 24 Overweging. 8.30 Nws. S.36
Gymn. J'
verhalen van wel en wee. 11.55
Med. 12.00 (S) Van twaalf tót twee:
pauzeprogr. mot 12.22 WIJ v.h. land;
12.26 Med. t.b.v. land- en tulnb.:
12.30-12.40 Nws; 12.41-12.50 Echo;
Schoolradio. 14.30 (S) Interlokaal op
vrijdag, met 1530 Nws. 17.00 Zonder
grenzi n: rubr. over missie en zen
ding. 17.10 (S) Camerettcn '73: ca-
baretprogr. 17.30 Nws. 17.32 Echó.
HILVERSUM 1
klass. kamer-
de Derde Wereld: lnf.
erk. 15.00 "£us-
Zoekllcht op Nederland: rep.
comm. uit alle delen v.h. land en
veel muz. 06.00-16.02 Nws). Human.
Verb.: 16.45 Laat Je niks wijsma
ken: lnf. progr. VPRO: 17.00
progr. over
zlkale fruitmand: vcrzoekpl. progr.
van en voor zieken. NCRV: 11.03
Zing, zing, zing! 12.03 BIJ Barend -
op de Holl. toer. 13.03 (S) Ppocorn.
Nos: 14.03 Heug en Meug Show.
AVRO: 15.03 Cees van ZIJtveld 1.
met o.a. Soultlme USA 16.03 Cees
van ZIJtveld II. met o.a. dc Amerlk.
en Engelse hit-parade. 17.03 Radio-
Journaal. 17.06 Postbus 700: ver-
zockpl. progr.
HILVERSUM Ton van Duinho
ven heeft een gesprek gehad
met NOS-voorzitter E.A. Schilt-
tenhelm, de Juridisch adviseur
van de NOS, mr. J. van Sant
brink en het hoofd van de afde
ling actualiteiten van de NOS-
radio over zijn eventuele mede
werking aan een nieuw woens
dagavondprogramma van de
NOS op Hilversum 3.
Ton van Duinhoven wenste zich
hieromtrent nader te oriënteren,
omdat hij tijdens de eerste be
sprekingen hierover de indruk
had gekregen, wellicht betrok
ken te kunnen raken in omroep
politieke aangelegenheden. Met
name in verband met het door
van Duinhoven als 'roemruchte
verleden' van het NOS-woens-
dagavondprogramma aangedui
de project van Paul Meier wilde
hij weten, welke plannen de om-
roepleidlng voor de woensdag
avond heeft. Van Duinhoven,
vergezeld van zijn raadsman,
zei de nodige persoonlijke vrij
heid ten a.'nzien van de presen
tatie te wille" hebben en zich
kritisch te willet» 'juinen opstel
len. Van Duinhoven gar tijdens
de bespreking te kennen, in eer
ste aanleg teveel beïnvloeding
van de zijde van Kees Buurman
te vrezen.
NOS-voorzitter E.A.Schllttenhelm
gaf van Duinhoven de zeker
heid. voldoende vrijheid te zul
len krijgen om zijn eigen Creati
viteit te ontplooien, zulks met
inachtneming van de bepalingen
van de omroepwet. De heer
Schüttenhelm zei. dat de NOS
met het nieuwe woensdagavond-
programma_ beslist geen voort
zetting beoogt van de in het
voorjaar van 1973 stopgezette
Paul Meiershow.
