Houding van generaal
Kranenburg: provocerend
SeidócGomant
VUURWERKFABRIKANTEN
BELEVEN GOUDEN TIJDEN
illl
VOORZITTER ONDEROFFICIEREN:
Nederland mag geen
immigratieland worden
Shell houdt
uitverkoop
in Italië
PAGINA 6
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 29 DECEMBER 1973
UTRECHT (ANP) Tijdens een re
presentatieve ontmoeting in de Julia-
nakazerne onlangs in Den Haag heeft
generaal-majoor L. A. D. Kranenburg
zo'n provocerende houding aangeno
men tegen voorzitter H. J. J. Hoogen-
boom van de katholieke onderofficie
renvereniging St. Martinus dat een an
dere opperofficier zich genoodzaakt
zag daarvoor zijn excuses aan te bie
den.
Dit schrijft de heer Hoogenboom aan gene
raal Kranenburg in een nadere toelichting op
uitspraken die hij onlangs in zijn kwaliteit
van voorzitter van St. Martinus over de ge
neraal deed. De heer Hoogenboom had o.m.
verklaard dat gezaghebbende figuren als ge
neraal Kranenburg zo behoudend zijn in hun
denken dat ze in St. Martinus een gevaar
zien voor de krijgsmacht en via anti-propa-
ganda ten aanzien van de vereniging het
vertrouwen van de leden in St. Martinus pro
beren te ondergraven.
Naar aanleiding van deze opmerkingen ver
zocht de generaal de heer Hoogenboom
schriftelijk zijn. uitlatingen aan de hand van
feiten te staven.
In zijn antwoord schrijft de heer Hoogen
boom dat het incident in Den Haag de juist
heid van zijn opmerkingen staaft. U kent mij
slechts voorzover ik in de kwaliteit van
voorzitter van St. Martinus in de openbaar
heid treed. Waar dat optreden een verper
soonlijking en een onderdeel is van het be
leid van de vereniging, is uw waardering
voor dat optroden tevens een waardering
voor dat beleid, aldus de heer Hoogenboom.
Voorts wijst hij op een passage in de door de
generaal verspreide circulaire „De aanval
op defensie", een circulaire die zoals bekend
leidde tot een conflict tussen de generaal en
defensieminister Vredeling. In die circulaire,
aldus Hoogenboom, kent <Je generaal een
duidelijk negatieve rol toe aan een „tand-
technicus-vrijgesteld-van-alle-diensten". Dat
ik daarmee word bedoeld is in brede lagen
bekend, schrijft Hoogenboom. U zult begrij
pen dat het bestuur van St. Martinus deze
feiten zeer nadelig acht voor de positie van
de vereniging en van mening is, dat zulke
gebeurtenissen een anti-propagandistisch ef
fect hebben en dat daarin moeilijk goede
trouw kan worden ontuekt, aldus de heer
Hoogenboom.
ROME (AP) De Shell-oliemaat-
schappij heeft nagenoeg haar
hele bedrijf in Italië verkocht,
met inbegrip van drie raffinade
rijen en 4500 benzinestations
aan de AGIP. Dat is een onder
deel van de Italiaanse staats
oliemaatschappij de Eni. Hoe
veel de AGIP voor de bezittin
gen van de Shell heeft moeten
betalen is niet gezegd.
Wel gemeld is dat Shell in Italië
op chemisch gebied werkzaam
zal blijven en daar haar water-
onderzoek zal voortzetten. De
Shell heeft samen met de Mon-
tecatini-Edison een gelijk aan
deel in de Monte-Shell chemi
sche onderneming.
Uit rapporten, de laatste tijd in
Italië gepubliceerd zouden de
bezittingen van de Shell onge
veer 400 miljoen dollar waard
zijn geweest, maar in kringen
van de ENI is vernomen dat de
verkoopprijs eerder in de buurt
van de 200 min dollar zou hebben
gelegen.
Hoofdagent
schiet man
in been
AMSTERDAM ANP) De 54-ja-
rige hoofdagent bij de Amster
damse gemeentepolitie C.V.
heeft gisteravond de 49-jarige
Johan L. van W. uit de hoofd
stad in een been geschoten.
Aanleiding was V's 47-jarige
echtgenote, die vijf jaar geleden
van Van W. is gescheiden.
Van W. belde gistermiddag, direct
nadat hij uit het Provinciaal
ziekenhuis in Santpoort was ont
slagen, naar zijn vroegere
vrouw die hij al vijf jaar placht
lastig te vallen. Hij kreeg V.
aan de lijn en bedreigde deze.
Om kwart voor zeven 's avonds
kwam hij aan huis op bezoek,
trapte een draadglazen toe
gangsdeur tot de woning stuk
en liep met een mes op de
hoofdagent af. De agent voelde
zich bedreigd en schoot Van W.
in een been.
Moara-Shira
gered
ENSCHEDE ANP) Het cos-
metica-bedrijf Acis Moara-Shira
zal in de eerste week van ja
nuari worden verkocht aan een
groep Nederlandse belangstel
lenden. Het ministerie van eco
nomische zaken heeft donderdag
definitieve steun in de vorm
van een garantie toegezegd aan
het bedrijf. De Enschedese wet
houder van economische zaken,
drs. A. Oldenhof, heeft dit giste
ren meegedeeld. Hij heeft don
derdag met het ministerie over
leg gepleegd over de redding
van het bedrijf.
Bij Acis Moara-Shira werken 280
merendeels vrouwelijke werkne
mers en ongeveer 7000 free lan
ce consulentes. Het ministerie
van economische zaken heeft
haar steun toegezegd, nadat het
bedrijf was doorgelicht en bleek
dat het te redden was. Er zal
nu een nieuwe opzet voor het
bedrijf worden gemaakt. Aan
zijn steun heeft het ministerie
de voorwaarde verbonden dat
zij bepaalde facetten van de
nieuwe opzet moet goedkeuren.
De huidige eigenaar van Acis
Moara-Shira is het Westduitse
concern Preussag A. G. De Ne
derlandse groep belangstellen
den wil zich nog niet bekend
maken.
Verloving
prins Charles?
SANDRINGMAM (AP) Het En-
pe'se plaatsie
gisteren van de geruchten over
een cn handen z inde verloving
Van kron prins Charles. H©t
nieuws :'-''f»el?kt dat Charles
de knappe Lady Jane Wellesley
had uitgenodigd om de jaarwisse
ling te komen vieren in zijn fami-
Uekrir De Engelse koninklijke
familie brengt oud en nieuw door
«p het platteland.
Mgr.
N. Hettinga
overleden
BOLSWARD (ANP) -
Mgr. Nicolaas Hettin
ga, missionaris van
Mill Hill en bisschop
van Rawalpindi in
Pakistan, is op 65-ja
rige leeftijd overle
den. Mgr. Hettinga
werd in Heeg (Fries
land) geboren. Hij
was ridder in de orde
van Oranje-Nassau.
De ontvoerde Grundig-directeur Thomas Niedermayer.
(Van onze correspondent).
LONDEN De Britse regering
en de Westduitse ambassade in
Londen wachtten vandaag be
zorgd op nieuws van de kidnap
pers van Thomas Niedermaier,
ereconsul van West Duitsland in
Belfast, en aldaar directeur van
een grote Grundigfabriek.
Niedermaier werd donderdag
avond op zijn pantoffels ont
voerd door twee onbekenden,
die hem per auto weghaalden
uit zijn bungalow op de rahd
van Andersons Town, een ves
ting van de IRA in Belfast.
Sinds Niedermaier verdwenen
is, werd niets meer van hem
gehoord. Men beschouwt hem
als de belangrijkste buitenland
se industrieel in Ulster, wiens
voorbeeld nog 14 andere-vreem-
de bedrijven naar deze rustige
Britse provincie gelokt heeft.
Voor zijn inspanningen werd
Jacht op
ontvoerders
Westduitse
zakenman
Niedermaier door de Britten be
loond met een ere-decoratie.
Over htet algemeen wordt aange
nomen, dat de IRA consul Nie
dermaier zal proberen als gijze
laar te gebruiken om de vrijla
ting af te dwingen van belang
rijke republikeinse gevangenen,
onder wie de gezusters Brice,
die levenslang hebben gekregen
wegens hun aandeel in de bom
aanslagen van maart 1973 in
Londen.
PARIJS (RTR) In Parijs is
een nieuw boek van de Russi
sche auteur Alexander Solszje-
nitszyn verschenen, getiteld „De
Goelag-archipel". Het gaat over
de Russische concentratiekam
pen in de tijd van 1918 tot 1956.
De schrijver gaf toestemming tot
publikatie nadat de Russische
geheime politie een kopie van
het manuscript in beslag had
Nieuw boek
Solzjenitszyn
genomen. Hij had het boek vijf
jaar geleden al voltooid, maar
wilde het niet laten verschijnen
vanwege de vele namen die erin
genoemd worden.
Spaanse kerkgangers
staken herderlijke
brief in brand
MADRID (ANP) In een kerk van Madrid is uit protest
een herderlijke brief van kardinaal Tarancon en zijn
hulpbisschoppen verbrand. Het incident, dat eerst nu be
kend is geworden, gebeurde op 16 december in de Kar-
mel-kerk, gelegen in een villawijk van de stad.
Toen de brief werd voorgelezen,
liep iemand naar voren, rukte
het schrijven uit de handen van
de priester die het voorlas en
stak het met een kaars in
brand. Intussen riepen de mees
te aanwezigen: „Wij zijn geko
men voor de heilige mis en niet
om politieke toespraken aan te
horen."
In de omstreden brief spreken de
bisschoppen zich krachtig uit te
gen extremisme van rechts en
van links en pleiten zij voor
eensgezindheid.
Nadat de brief verbrand was,
vroeg de pastoor de gelovigen
tot bedaren te komen of de kerk
te verlaten, hetgeen gebeurde.
De politie, die het gebouw had
omsingeld, kwam niet tussenbei
de.
Hoewel 't reeds vaak is voorgeko
men dat preken werden onder
broken door katholieken die de
taal te politiek vonden, was dit
de eerste keer dat het voorlezen
van een bisschoppelijke brief
werd verstoord. Uit angst voor
moeilijkheden vonden sommige
Regeringsnota ruimtelijke ordening:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Nederland mag geen immigratie
land worden. Gestreefd moet worden naar een sta
tionaire bevolkingsomvang. De daling van het kin
dertal moet positief beoordeeld worden. Uit een
oogpunt van ruimtelijke ordening moet de daling
van de vruchtbaarheid van de vrouw worden be
vorderd. Dat zijn enkele van de zeer vele conclu
sies, uit de gisteren gepubliceerde regeringsnota
betreffende de ruimtelijke ordening. Deze nota „de
orienteringsnota", is het eerste deel van de derde
nota ruimtelijke ordening.
Uit deze nieuwe nota blijkt, dat ruimtelijk beleid
zoals dat in 1966 in de tweede nota ruimtelijke or
dening werd geformuleerd, zich belangrijk anders
heeft ontwikkeld dan werd verwacht. De spreiding
van de bevolkingsgroei over de verschillende lands
delen en de toename van de bevolking, met name
in het noorden, is anders verlopen dan men zich in
1966 had voorgesteld. Nederland zal in het jaar
2000 geen 20 miljoen inwoners tellen, maar hooguit
15 tot 16 miljoen. Deze minder grote groei van de
bevolking wordt door de regering positief gewaar
deerd, een belangrijke component van de bevol
kingsaanwas is volgens de regering de vestiging
van buitenlandse werknemers in ons land. Als deze
vestiging ongebreideld zou voortgaan, dan zou de
bevolking alleen al door deze vestiging met 400.000
tot 500.000 groeien tot het jaar 2000. Dit is onaan
vaardbaar volgens de regering. Daarom moet er
gestreefd worden naar een beleid dat de internatio
nale arbeidsverdeling beter regelt.
Op Europees, c.q. Koninkrijksniveau (d.w.z. met
de Antillen en Suriname) moet een regionaal be
leid worden uitgestippeld dat de ooTzaken van de
immigratie naar Nederland bestrijdt. De spreiding
van de bevolking over Nederland dient krachtig te
worden voortgezet. Richtsnoer daarvoor moet zijn:
zo min mogelijk mensen in de Randstad, zo veel
mogelijk mensén naar het Noorden.
Ook het Oosten moet in de visie van de regering in
het spreiidingsbeleid aktief worden betrokken, mits
men zorgvuldig omspringt met de Veluwe en het ri
vierengebied. Niet alleen een betere bevolkings
spreiding, maar ook een betere spreiding van de
werkgelegenheid en van het welzijn zal ter hand
genomen moeten worden. Enkele van de door de
regering als wezenlijk ervaren doelstellingen
een goed ruimtelijk beleid zijn voorts: instand
houding van de centrale open ruimte tussen de ste
delijke zones (middengebied van de randstad, dat
is het groene huis van Holland) handhaving van
open ruimten tussen de stadsgewesten en binnen de
stadsgewesten (bufferzones).
pastoors van Madrid het ver
standiger om de brief in de
doofpot te stoppen.
Vliegreizen
6 pet dujurder
MANILLA (AP) De internatio
nale luchtvaarttarieven zullen
op 1 januari over het algemeen
worden verhoogd met 6 procent
als gevoïg van de stijging der
oliekosten, aldus is gisteren
meegedeeld door een woord
voerder van de IATA, de bond
voor het internationale luchtver.
voer.
De woorvoerder, Anthony van
Dijk, zei dat op bepaalde routes
de verhoging 4 procent zal be
dragen. De IATA heeft 113 le-1 De ontdekker van de komeel Kohoutek, de Duitse astronoom dr. Lubos Kohoutek, heeft gisteravond van
den, alle regeringen, en 111 uit het ruimtecentrum in Houston een gesprek gevoerd met de astronauten van Skylab-3. Dr. Kohou-
daarvan hebben al hun toestem- tek, die via een gesloten t.v.-circuit de astronauten (v.l.rur.) Carr, Gibson en Pogue, kon zien, zei dat
ming met de verhogingen be- de observaties vanuit Skylab-3 veel zullen bijdragen tot ontsluiering van het raadsel van het ontstaan
tuigd. van ons zonnestelsel.
Mens en maatschappij
WIE NIET MEER ZO PIEP-JONG IS, herinnert zich ongetwijfeld hei
busje van Blookers-cacao: de verpleegster die weer met een busj<
cacao uitgebeeld was en zo, via een soort van repeterende breuk re
clame maakte voor zichzelf en natuurlijk voor Blookers' cacao.
Daaraan moeten we wel eens denken bij het lezen van de vele artike
len welke de laatste tijd gepubliceerd worden over de maatschappi
welke de mensen ziek zou maken. Bij gelegenheid van kerstmis bij
voorbeeld heeft de medisch socioloog dr. W. Aakster in de periodie
ken van het N.K.V. zo'n beschouwing geschreven onder de titel
„De maatschappij maakt de mensen ziek, verander hem!
Naar dr. Aakster's schatting is 70 procent van alle gezondheidsstoor
nissen een uiting van sociale problemen. De dokter is in die geval
len niet de genezende kracht; dat zouden maatschappelijke veraa
deringen zijn, met als voornaamste recept*, democratisering.
IN HET BETOOG VAN DR. AAKSTER zit veel waarheid, maar d
zwakke stee is, dat hij overdrijft.
In een perfect gedemocratiseerde samenleving zullen ook gezond
heidsstoornissen voorkomen, al was het alleen maar, omdat d
mens uit puur geluk weer andere gekke dingen gaat doen. Behalv
hartinfarcten en maagzweren zijn er immers tal van andere ziekte
oorzaken en de maatschappij is beslist niet voor zeventig procen
ook daar de oorzaak van.
Maar bovendien: wie zegt dat de maatschappij de mensen zie
maakt, zou ook mogen constateren dat de mensen weer de maat
schappij verzieken. Met name gebeurt dit ook in een democratisch
samenleving. Dan dringt dus de gelijkenis met het Blokker busj
zich op.
In de welzijnstheorie zoals zich die de laatste jaren met toenemend
kracht presenteert, zit de veronderstelling dat de mens-in-welziji
ook een mens zonder de menselijke hebbelijkheden is. Moet mei
dan aannemen dat zelfs zo'n gedemocratiseerde samenleving be
paalde mensen nog ziek maakt of zijn die mensen van nature t
slecht voor de geidealiseerde samenleving?
OOK WIJ ZETTEN DRIE UITROEPTEKENS achter de oproep on
de maatschappij beter te maken om daardoor meer mensen gelui
kig te doen zijn.
Maar het begin van zo'n streven moet bij mensen gemaakt worden
Bijvoorbeeld door hen meer inzicht te geven in het essentiele gelul
van een samenleving.
En daarover zijn de mensen het vooralsnog niet eens. Te veel verge
ten wij allemaal dat een stukje offer dan onmisbaar is.
illTI
Dank zij de djure dubbeltjes
EEN DER PIONIERS van het oude ortiroepbestel klaagde donderdaj
in een N.C.R.V.-interview erover, dat nieuwe omroepverenigingei
het maar gemakkelijk hebben.
Terwijl gerichte omroepverenigingen als VARA. KRO en NCRV voo:
de oorlog door hard werken en door de dure dubbeltjes van trouwi
leden fundamenten gelegd hebben voor een kwalitatief goed om
roepsysteem in Nederland, gaat het tegenwoordig maar gemakke
lijk. Een bijna symbolische bijdrage is al genoeg, mits men zijt
verplichte kijk- en luistergeld maar aan de overheid betaalt.
De klacht is begrijpelijk en voor een deel ook waar. Maar in dat op
zicht is er in de samenleving wel meer veranderd: er gaan al kre;
ten op, dat het feitelijk niet democratisch is om een omroepverem
ging aan zendtijd of meer zendtijd te helpen op voorwaarde, dat dt
in deze kwestie stemgerechtigde burger kijk- en luistergeld betaalt
De spreiding van onderwijs, cultuur, sport, ontspanning, voorkome'
dat alleen de kapitaal-krachtigen hiervan kunnen profiteren, dat ij
een der beste consequenties van de veranderingen welke zich dl
laatste generaties in onze maatschappij hebben voorgedaan. Jani|
mer genoeg is daarmee tevens de opvatting gaan leven, dat di<
vruchten geoogst moeten kunnen worden zonder ploegen, zaaien;
wieden en verzorgen.
Lièfst zouden sommigen zien, dat het oogsten ook nog aan een ande
overgelaten zou kunnen worden.
VANDAAR DAT MENIGEEN het ook de gewoonste zaak van de wt
reld vindt, bijna een recht, dat hij zelf zonder enige inspanning ka
kankeren op de kwaliteit van radio en televisie, op het niet brenge
van de informatie e>. ontspanning welke hij zo graag gezien of b<
luisterd.zou hebben. En dan vooral op het tijdstip dat hem het best'
uitkamt.
Het vóórgeslacht kan veel verweten worden; maar niet dat het zidj
in bepaalde opzichten geen persoonlijke moeite heeft getroost on
iets tot stand te brengen.
In dat opzicht zijn de latere generaties op de keper beschouwd vee
meer vrijblijvend. Hun engagement is soms meer schijn dan wezen
Weeroverzicht
DEN HAAG „Het is bij ons de laatste weken een gekkenhuis ge
weest. Van een terughoudendheid in verband met de huidige oliecrisis
was geen sprake. Het lijkt wel of men zijn benzinegeld nu voor vuur
werk heeft willen uitgeven. Voor velen is het kennelijk een noodzake
lijke uitlaatklep". Dit heeft de heer J. V. Van Belkom, directeur van
de firma Beko N.V. in Tilburg, medegedeeld. Het Tilburgse bedrijf
importeert vuurwerk uit tal van landen (China, Hong Kong, Korea,
maar ook uit België en Frankrijk) en levert ruim 280 verschillende
vuurwerkartikelen. Daarmee heeft het één van de grootste collecties
uit Europa. „Onze omzet is ten opzichte van het vorig jaar met 40 tot
45 procent gestegen", zo zei de heer Van Belkom. Hij rekent op een
totale verkoop van ruim 400.000 ton vuurwerk.
Het geïmporteerde vuurwerk is Ondanks deze verhoging kunnen
dit jaar wel duurder geworden de Nederlandse vuurwerkfabri-
(sommige artikelen 10 procent, kanten qua prijs nog weinig con-
andere zelfs 100 tot 200 procent), curreren met dit buitenlandse
vuurwerk, dat voor het grootste
deel afkomstig is uit China. De
kwaliteit van het vaderlandse
vuurwerk doet echter niet onder
voor de imoort. Het duurdere
vuurwerk betekent echter geen
geruggang in de verkoop.
Tenslotte meent de heer Van Bel
kom dat het Nederlandse publiek
ten opzichte van vorig jaar weer
meer geld zal uitgeven voor de
aanschaf van vuurwerk. Het tota
le bedrag, dat aan het knalwerk
zal worden besteed, wordt ge
raamd op meer dan 20 miljoen
gulden.
Ook de Koninklijke Nederlandse
Kunstvuurwerk en Munitiefabriek
A. J. Kat v/h Loeff in Leiden
heeft enkele slopende weken ach
ter de rug. Adjunct-directeur K.
C. Hoekstein: „We hebben een
erg goede verkoop gehad, die ho
ger is uitgevallen dan vorig
jaar". Hij zei dat de voorraad
vuurpijlen vrijwel is uitverkocht.
Een derde grote vuurwerkfabri
kant en -importeur is de Eerste
Nederlandse Kunstvuurwerkfa
briek v/h J. N. Schuurmans in
Leeuwarden. Directeur P. A. De
Bruin, verklaarde desgevraagd,
dat ook hij betere verkoopresulta
ten heeft geboekt dan voorheen.
„We hebben een totaal leeg huis.
In onze bestellingen waren we uit
gegaan van een zekere verzadi
ging, maar de vraag naar vuur
werk is groter geweest dan het
aanbod In feite hebben we wat te
weinig geïmporteerd".
Volgens de heer De Bruin is het
afsteken van vuurwerk in het ge
heel niet afhankelijk van de eco
nomische situatie waarin het land
verkeert. „Vuurwerk maken is
een stukje folklore. Het is een
volksvermaak, dat niet is uit te
roeien", zo zegt hij.
mist
tegel
«R» sneeuw
onweer
19 temperaturen
-w-w warmtefront
T-r kou-front
windrichting
toto luchtdruk in millibaren
H hoge-drukgebied
L lage-drukgebied
verplaatsingsnehting
In het huidige weertype komt ook
morgen maar weinig verande
ring. Zuidwestelijke winden blij
ven vochtige, van oorsprong
subtropische, lucht aanvoeren.
Deze aanvoer vindt plaats aan
de noordflank van een nog
steeds iets in omvang toene
mend hogedrukgebied dat zich
uitstrekt van Spanje tot aan de
Zwarte Zee. Het hogedrukgebied
zorgt in Zuid Europa voor een
stabiel weertype. Aan de Spaan
se zuidwestkust waar vrijdag
volop de zon scheen liep het
kwik op tot zestien graden. Zon
nig was het ook in Scandinavië
waar overdag vrijwel overal de
temperatuur boven nul komt.
Alleen 's nachts vriest het daar
nog licht tot matig.
Vooruitzichten voor maandag:
Enige tijd regen of motregen
Later opklaringen en iets min
der zacht. Aantal uren zon 1 tot
4. Min. temp. 1 tot 6 graden bo
ven normaal. Max. temp. van
ongeveer normaal tot 3 graden
boven normaal. Kans op een
droge periode van minstens 12
uur 80 procent. Kans op een ge
heel droog etmaal 50 procent.
WEERRAPPORTEN
Amsterdam geli
De Bilt seh
Doelen mis
Eelde mo
Eindhoven mo
Den Helder geh
Luchth. R'dam geh
Twente mis
Vllsslngen mo
Frankfort
Helsinki
Lissabon
Locarno
temp. sla»
S 03
Madrid
Malaga
MuUprei
Stockholm
Wenen
Zürlch
,2 1
a'
