KEES
VERKERK:
Zuid-Molukkers
voelen
zich
nog steeds
in de steek
gelaten
«t;„Ik ben
nog
nooit
gelukkig
geweest"
kerstdiner voorgeschoteld maar ook
daaraan ontbrak nog wel eens wat.
Een topsporter mocht namelijk niet
alles eten. Het kerstmenue werd met
enige zorg samengesteld. Niet te veel
van dit en niet te veel van dat, we
'mochten ons nooit „voleten", want
dat was slecht voor de conditie. Nu
ontdek ik pas wat ik al die jaren heb
moeten missen. De huiselijke sfeer
ontbrak en dat vond ik altijd het erg
ste".
.„Als we een keertje thuis waren dan
kregen we van Leert Pfrommer de
opdracht matig te zijn in het eten en
drinken. En wat erger was: vroeg
naar bed. De feestdagen in december
.waren voor alle kernploegleden vaak
een straf, aldus Kees Verkerk, die
dit jaar voor het eerst sinds 12 jaar
een echte kerstmis hoopt te vieren.
„Toen ik 12 jaar geleden in de kern
ploeg kwam deed ik precies wat er
van mij werd verlangd. Later nam
ik het niet zo nauw. De routine en de
mentale instelling waren van invloed.
Sinds ik Sally ken heb ik gebroken
'met de ijzeren wetten van een'
schaatscoach. Drie jaar geleden heb
.ik voor de eerste maal kerstmis in
de huiselijke kring gevierd. In Noor
wegen is kerstmis een grandioos
feest. De avond voor kerstmis is het
pakjesavond en de eigenlijke kerst-
dagen worden thuis en in de kerk ge-'
vierd. Kerstmis betekent voor mij
'meer dan alleen maar eten en drin-
•Kees Verkerk, de veel bewonderde
schaatscrack uit het Zuid-Hollandse
Puttershoek^ trok de afgelopen drie
jaar steeds naar Noorwegen om sa
men met zijn lieftallige verloofde en
zijn schoonouders het kerstfeest te
vieren. „Door de schaatssport heb ik
veel van de wereld gezien. Ik heb in
veel landen en. steden kerstfeest ge
vierd. In Davos, Insel, Innsbruck,.
Göteborg, Oslo en Puttershoek, .maar-
zoals kerstmis in Hammeresanden
wordt gevierd, heb ik het nog ner
gens meegemaakt. Het is een groot
familiefeest. Om er een voorstelling
van te kunnen hebben moet je eigen
lijk naar Noorwegen komen. Je zou
er een film van moeten maken. Met
•versierde arrensleeën, veel muziek,-
'vrolijk klinkende, belletjes en roman
tische kaarsjes gaan de Noren naai
de kerk. In een woord: fantastisch.
Ik zou nergens anders het kerstfeest
meer kunnen vieren. Ik verheug me'
nu al op het feest anno 1973. Het zal.
.de mooiste kerstmis van m'n leven
zijn. Samen met Sally en samen met
m'n schoonfamilie", aldus Kees Ver-
De profschaatser die onlangs in Alk
maar nog bewees "bij de wereldtop te
behoren, maakt ."zich dit jaar geen
zorgen over de strenge regels van
een topsporter. „Vroeger had ik een
andere instelling. Als je een dag niet
had getraind, of je had een dag goed
je best gedaan bij een diner, dan-
dacht ik dat m'n vorm was aange
tast. Ik ging er over piekeren, want
ik had gezondigd. Als profschaatser
'is m'n mentale instelling anders ge
worden. Zelfdiscipline is nu erg be
langrijk. Ik zal het kerstfeest intens
meebeleven maar toch ook geen gek
ke bokkesprongen maken. Een dagje
zonder training kan nu geen kwaad.
Vroeger wel, want dan ging ik er
over nadenken".
De Tomantiek ligt dit jaar als een
sluier over het kerstfeest van Kees.
Verkerk en Sally Bernander. Twee
jonggehuwden vieren over enkele da
gen samen kerstmis, een feest dat
voor hen veel meer betekent. „Ik
ben hervormd. Natuurlijk gaan we in
.Hammeresanden samen naar de
kerk. Kerstmis moet namelijk in de
kerk worden gevierd. Het is een
feest voor iedereen. De kerk is het
gebouw waarin iedereen kan samen
komen. Rijk en arm, blank en zwart,
oud en jong denken op die dagen het
zelfde. Samen zoeken ze naar het
woord van Christus en kerstmis heeft
iets aparts. Kerstmis is voor mij het
mooiste feest".
WIL V.D. PLAS
„Het vroegere Nedèrlands' Indie
was een gezin met vele kinde
ren. En bij de soevereiniteitso
verdracht in 1948 had elk kind'
zijn recht moeten krijgen.
Maar het bloed van de zuid Mo-
lukkers_ is "Jjeruild voor goede,
betrekkingen met Indonesië."
Ds. Samuel Metiary (56) kerke
lijk leider van de 25.000 in ons>
•land wonende zuid Molukkers;
zegt het op een toon, die ver
wijten inhoudt, geen verbitte
ring. Hij is teleurgesteld- ovei'.
de houding van de Nederlands^
regering inzake de bevordering
van een vrije republiek der-
zuid Molukken. „We vinden het'
bovendien jammer dat de
doorsnee-Nederlander zich niet
met onze zaak bezig houdt",
voegt ds. Metiary er aan toe.-
Desondanks hopen en bidden
hij en zijn volgelingen elke dag
opnieuw dat eenmaal hun wens
van een vrij Ambon in vervul
ling zal mogen gaan.
Kerstmis is voor de in ons land ver
blijvende zuid-Molukkers een feest
van_ verzoening. Familieruzies wor-j
den bijgelegd, vetes begraven. „Ei-,
genlijk zou elke dag in het teken van
de verzoening moeten staan", aldus'
ds. Metiary. „Maar dat is nu een
maal niet het geval en daarom moet
fle verzoening op Kerstmis plaats
vinden. Moeten deze dagen in dienst
van de naaste staan".
Ds. Metiary is voorganger van de
Moluks Evangelische Kerk die op 6
september 1937 als zelfstandig kerk
genootschap uit de Nederlands Her
vormde Kerk voortkwam. Daarnaast
j is hij landelijk voorzitter van de re-
geringspartij die aangevoerd wordt
j door ir. Manusama, de zuid Molukse
president in ballingschap. Dat laatste
moge wat grotesk klinken, voor Me-
tiary en andere zuid Molukkers is
het 'een vast gegeven. Evenals het
een feit is dat de zuid Molukkers
zich niet assimileren met de Neder
landse bevolking waar tussen zij wo
nen. „Wij vormen geen aparte wijk",
zegt ds. Metiary in Assen. „Maar we'
willen wel graag bij elkaar wonen.
Dan kunnen we onze tradities bewa
ren, onze kerk bezóeken, onze identi
teit handhaven". Hij geeft toe dat de'
zuid Molukkers ondanks allerlei ma
teriële voorzieningen niet gelukkig
zijn' in Nederland, ook al omdat hun'
politieke streven niet of nauwelijks
weerklank vindt bij de doorsnee-be
volking. „Maar eens keren wij te
rug", zegt ds. Metiary vol overtui-,
ging. „Misschien dat wij dat zelf niet
meer zullen beleven. Maar
Het contact tussen de zuid Molukse
kolonie in Nederland en de bewoners
van Ambon is intensief. „Onze men
sen hebben het'moeilijk daar", zegt
Metiary. „Ze begrijpen niet dat het
Nederlandse volk en zijn regering
ons in de steek gelaten - hebben.
Daarom moeten we proberen de Ner
'derlandse jeugd achter ons te krij
gen. Hoewel, aan de andere kant we
ten we hoe moeilijk politiek gezien
onze zaak van een vrije republiek!
der zuid Molukken ligt".
Als ds. Metiary een vergelijking
maakt, kijkt hij onbewust naar de
Palestijnen, al wil hij zich volstrekt,
niet met hun politieke oogmerken
verenigen. Wel zegt hij dat de Pales
tijnen ,,een reëel gevecht" leveren'
voor "hun land. „Maar de wereld
heeft het pas als probleem onderkend
toen er bloed vloeide. Zo doen wij
het niet. Daarom vinden wij in de
wereld geen gehoor voor Ambon.
Omdat wij stil blijven worden wij
niet géhoord, dat is erg jammer. Een
christelijke regering zou het niet op
bloed vergieten moeten laten aanko
men"-.
Als hij over de problematiek nat
denkt, zegt hij, „dat we niet in vrede
zitten, maar ons in de strijd bevin-
den.
We verlangen naar ons vaderland.
We geloven in God en daarom gelo
ven we dat we ooit inderdaad terug
kunnen komen. Bidden en wagen
aan God is de enige weg". Zijn woor-
den lijken met elkaar in tegenstel
ling. Aan»'de ene kant de strijd, aan
de andere, kant het gebed en de vaak
geklonken oproep tot geweldloosheid.
Het is bekend dat met name zuid
Molukse jongeren een militantere
houding aannemen dan de ouderen,.
Veelal ex knil-militairen die gewend
zijn aan orde en gezag. Ds. Metiary
ziet dat probleem niet zo zitten. Wel
is. S. Metiary: heimwee naar eigen vaderland Ambon.
geeft hij toe dat het zaak is de jonge
Ambonnezen te binden aan de oude
ren. Niet alleen om het behoud van
eigen gebruiken en identiteit, maar
ook om op die manier een vreed
zaam samenwonen in de Nederlandse
gemeenschap te waarborgen. Op dat
punt aangekomen spreekt hij over
God's leiding in de zaak van het
vrije Ambon, hoewel zijn weg erg
moeilijk is te dezent. Daarom bidt de
in ons land wonende zuid Molukker
elke 24ste van iedere maand voor
land en volk van Ambon. „Maar het
is niet de schuld van God", zegLds.
Metiary, „het is de schuld van de
Ds. Metiary woont sinds 1951 in Ne
derland. Daarvoor was hij legerpre-i
dikant zowel op Ambon als Makas
sar. Zijn broer is nog steeds als pre
dikant werkzaam op de noord Moluk
ken. In Nederland is ongeveer 70 pet
van de zuid Molukkers lidmaat van
de Moluks Evangelische Kerk. „Ook,
de jongeren", zegt ds. Metiary. Hij
geeft toe dat er weliswaar enkelen
onder de jonge generatie zijn die los
staan van de kerk, maar „dat komt
veelal als de gezinssituatie niet goed
Overigens proberen de oudere zuid
Molukkers hun kinderen wel op te
voeden in de tradities van hun land.
Op 15-jarige leeftijd gaan ze naa~r ca
techisatie, die drie jaar duurt. In dat
derde jaar wordt belijdenis gedaan.
De moeilijkheid bij deze godsdiensti
ge opvoeding is het gebrek aan pre
dikanten. De Moluks Evangelische
Kerk telt Vier classis, die in totaal 65
gemeenten omvatten. Ds. Metiary
„staat" in Assen, Foxhol én Boven-
smilde. „Alle diensten worden zeer
goed bezocht", besluit de Asser pre
dikant.
Hoewel door sommigen een steeds
dieper wordende kloof tussen de ou
dere en jongere zuid Molukkers in
ons land wordt gesignaleerd, is het
nog steeds zo dat de ouderen een vrij
vaste greep hebben op de nieuwe in
Nederland opgegroeide generatie.
Kampoudsten en kamphoofden genie
ten vaak nog het vertrouwen. Hoe
sterk dat vertrouwen kan zijn werd
aangetoond tijdens de bezetting van
de' Indonesische ambassade in Den
Haag door militante jongeren, waar
bij een politieman werd doodgescho
ten. Ds. Metiary slaagde er in een
bemiddelingspoging succesvol af te
ronden. „We moeten ons recht krij
gen", zegt Metiary nu. „Wij zijn een'
trouw volk. Onze jongeren ook. We
hebben veel vijandschap ondervon
den van de Javanen. En dan ineens
werd ons land overgegeven aan die
Javanen, aan onzg. vijanden".
Zo gaat de zuid Molukse gemeen
schap in ons land het kerstfeest tege
moet In de kerk zal een kerstboom
staan en de liturgie zal - behoudens
het Maleis - niet erg van die in ande
re'protestantse kerken afwijken. Thuis
gekomen zullen de zuid Molukkers
aanschikken aan een met zorg klaar
gemaakte rijsttafel in plaats van de
kerstkalkoen. In hun oren zullen de
woorden van verzoening en de vreug
de over de geboorte van het kind na
klinken. Maar hun hart gaat uit
naar Ambon, naar een vrije zuid Mo
lukse republiek. Selamat kedjadian
kepada semua bangsa maluku-: ge
lukkig kerstfeest voor het heie zuid
Molukse volk. KLAAS GÖINGS
sneeuw willen trouwen en altijd sa-,
men kerstmis willen vieren."
De 'combinatie huwelijk en kerstmis
betekent voor Keesie, zoals hij in
zijn gloriedagen werd genoemd,
meer dan alle schaatstitels samen.
De huwelijksdag is met zorg geko
zen. In het Luthers-hervormde dorps-'
kerkje in het schilderachtige Fager-,
ness zullen al zijn schaatsvrienden
uit Nederland, Noorwegen, Zweden
'en Finland aanwezig zijn om het gro
te feest van Kees Verkerk mee te
maken en mee te beleven. Na 22 4e-
cember zullen de heer en mevrouw
Verkerk-Bernander hun' Noorse berg
hut in het hoge Hammeresanden be
trekken. Dicht bij het knappende
open haard vuur zullen Keesie en-
Sally de kerstdagen tot een hoogte
punt in hun leven maken.
„Bijna 12 jaar heb ik in de nationale
kernploeg gezeten. Ik rijd dus stad en:
land af en een echte kerstmis, zoals
ik me dat altijd had voorgesteld als
jongen, heb ik nooit gekend. Dit jaar
zalik er iets speciaals van maken.
Ik verheug me nu al op kerstmis.
Vroeger moest ik met kerstmis altijd
sober leven. De trainingen gingen ge
woon door. Met de kernploeg zaten
we dan in een hotel, waar wel een
kerstsfeer heerste, maar toch miste
je iets. In die hotels werden we a^s
'vip's behandeld er werd wel een
Deventer - Öecember 'is VQor'
Kees' Verkerk, de oud Euro
pees- en wereldkampioen
schaatsen, de meest romanti
sche maand vooral dit .jaar.;
Volgende week zaterdag, drie
dagen voor kerstmis, treedt 'de.
„mannetjesputter" uit Putters
hoek namelijk in het huwelijk,
met de Noorse schoonheid Sally
Bernander.
„Het is het mooiste meisje dat
ik in Noorwegen heb kunnen
vinden" zegt hij vol trots en
met een schittering in z'n ogen..
Kees Verkerk, 'de grillige
schaatser die in z'n beste dagen
nauwelijks te doorgronden was,
is als een kerstboom: klein,
breed en nu vol „glamour".
Sally Bernander steekt als een
onzichtbare kerstster ver boven
hem uit.
Kees Verkerk is intens gelukkig.
.„Sally is niet alleen mooi en knap
maar ze is ook sportief. We hebben'
ons vorig jaar al verloofd, ik ken'
Sally al drie jaar en ik geloof dat de
bruiloft een absoluut hoogtepunt in
mijn.' leven is. Ik heb altijd in de
..„.,„3
.Kees Verkerk en zijn bruidje: kerstfeest in de Noorse bergen.
