Première van Première:
Erfgenamen Ravenborgh
5
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE MORGEN
RADIO VANAVOND
RADIO MORGEN
TERUGBLIK
LEIDSE COURANT i
MAANDAG 26 NOVEMBER 191
Erkel: periode van impasse
NIEUW PLAN VOOR
UITGEDIEND
KLASSEWERK
Klassewerk - het opmerkelijk levendige kinder
programma van de KRO - zit onderhand in zijn
vijfde seizoen. Bijzonder lang voor een pro
gramma, dat daarom ijzersterk mag heten.
Maar je kunt er natuurlijk niet eeuwig mee
doorgaan. Daarom heeft presentator Bram van
Erkcl een nieuw programma volgens een hele
nieuwe formule bedacht. Hij heeft dit plan gede
tailleerd beschreven en toegelicht en het in de
KRO-kring ter tafel gebracht.
Bram van Erkel: „Van het begin af deed ik het
denkwerk voor Klassewerk. Later kreeg ik ook
de presentatie erbij. Maar na zoveel jaar wil je
wel eens 'iets anders. Zodoende ligt er een kant
en klaar voorstel van rnij. Of het er door komt?
Dat hangt van vele dingen af. Een van de
grootste problemen is de indeling van de zend
tijd, die meestal rijkelijk laat bekend wordt en
waarop geen peil valt te trekken. Hiermee han
gen ook samen de tijden, die je beschikbaar
hebt voor het werken in de studio. Het kan zijn,
dat je buiten de studio's met film moet gaan
werken, waarvoor je in je werk een andere op
zet moet gaan volgen. In deze periode van im
passe blijven ideeën onuitgewerkt liggen, terwijl
je je intussen bezig moet houden met inciden
teel werk".
Bram is het niet eens met de kritiek op dit pro
gramma voorzover die behelst, dat Klassewerk
de ccmpetitiezucht zou aanwakkeren. Integen
deel. juist alle kinderen krijgen de kans om ac
tief te zijn met hun sterkste kant. of het hoofd-
of handarbeid is, of zij creatief of bijdehand
zijn.
Er zijn nog scholen genoeg voor Klassewerk,
maar gefluisterd wordt, dat er steeds minder
onderwijzers zijn, die mee willen doen, omdat
z j nogal eens voor verrassingen zorgen in die
zm, dat zij het antwoord niet weten op vragen
die voor hun leerlingen eigenlijk geen probleem
zouden mogen opleveren. Dit schijnt wel type
rend voor onderwijzers (ressen), dat zodra zij
zich voor een ut je buiten de klas begeven zij
met hun beroepshouding ook hun kennis van
iveeijes afleggen.
intussen houden zij door zo te doen Klassewerk
'e-k en spannend. Zelfs met een hele geleerde
'ffrouw of neester in de klas, ben je er niet
an dat je wint.
LIEDJES OM TE LEZEN
In de cabaretliteratuur maakt een nieuw begrip
opgang: Leesliedjes. Dit soort liedjes onder
scheidt zich van luisterliedjes, doordat ze min
der steunen op de sfeer die door de melodie
wordt opgeroepen en sterker een verhalend ele
ment bezitten. Hiertoe zijn de liedjes te rekenen
van Annie M. G. Schmidt met „Op een mooie
Pinksterdag" van Guus Vleugel met „Meisje uit
de provincie" en Michel v.d. Plas met „Liefde
in de Bijlmer".
De jury van de Van der Hoogt-prijs, welke prijs
aan het begin van dit jaar toeviel aan Guus
Vleugel, schreef een uitvoerige verantwoording
voor dit vorstelijke gebaar van een literair ge
zelschap, dat nooit eerder met een woord over
het cabaret had gerept. Het was zelfs zeer de
vraag of zij zich ooit voor dit verschijnsel, dat
groeit en bloeit in onze dagen, wel eens naar
het theater had begeven. Mogelijk is de Van der
Hoogt-jury er door vriendelijke zijde attent op
gemaakt, dat in het hedendaagse cabaret flon
kerende liedjes worden gemaakt, geen etherisch
maakwerk vol diepe ondoorzichtigheden, maar
zoais Corrie Vonk zong „vertollekingen van de
gevoelens van het volk". De jury is toen aan
het lezen gegaan uit de losse vodjes papier,
waarop cabaretliedjes vol doorhalingen plegen
te ontstaan, beduimelde velletjes die nogal eens
zoek raken als de zanger of zangeres de teksten
eenmaal uit het hoofd kent.
Op die vodjes ontcijferde de jury teksten die
haar in de verantwoording deden schrijven: „Al
zal Guus Vleugel gezien zijn grote produktie bij
een constant hoge kwaliteit de persoonlijke aan
moediging, die de Van der Hoogt-prijs al jaren
poogt te geven, niet direct behoeven, de jury
wil toch met de bekroning van zijn werk een
soort poëzie, waarvan Guus Vleugel een der be
langrijkste vertegenwoordigers is in het Neder
landse taalgebied, signaleren en stimuleren: De
poëzie van buiten de bundel".
Guus Vleugel schreef
Annie M. C. deed Water bij de wijn
Die laatste karakteristiek: Poëzie van buiten de
bundel trok de uitgeverij Querido zich aan. Zij
stelde zich in ihet bezit van de vodjes papier en
bracht al deze verhalende, gezongen en be
kroonde poëzie bijeen in een boek. Het resultaat
mag frappant heten. En de term Leesliedjes is
er volkomen op van toepassing. Van plaat en
theater kent men deze liedjes. Men luisterde er
naar of zong ze zelf, omdat men de melodie
kent. Maar nu blijkt bij lezing, dat de liedjes,
waarvan men de melodie is vergeten, zich laten
lezen als korte verhaaltjes, geschreven op ritme
en rijm.
Moeten we nog titels geven van liedjes uit dit
boek? Men kent ze, zoals ze gezongen zijn door
Jasperina de Jong, Adèle Bloemendaal, Elsje de
Wijn, Eric Herfst, Sylvia de Leur, Frans Halse-
ma en zovele anderen met diamantjes als ..Call-
girl". „Roll another one", Het interview".
..Arme ouwe", „God is niet dood". „De moeder
van het grote gezin", „Vivat Vivaidi" etc.
De kracht van de teksten van Guus Vleugel is,
dat ze alles bezitten wat een liedje tot po! zie
maakt, en bovendien direct aan de werkelijk
heid zijn ontleend. Een mooi voorbeeld daarvan
biedt het „Meisje uit de provinsie", dat naar
het Magies Sentrum van Amsterdam trekt, daar
niet vindt wat ze zoekt en teleurgesteld terug
keert:
Van tijd tot tijd dacht ze wat schamper aan d'r
moe
die had gezegd, ga d'r niet heen. toe blijf bij
mij.
Mijn kind, je gaat er naar de sodemieterij.
Ze had er wel vergeten bij te zeggen hoe.
En op een dag zei ze, tot ziens
en toen vertrok ze in d'r jeans
en met die flaphoed op d'r hoofd,
waarin' ze zelf nooit had geloofd.
de trein keek ze nog heel lang uit het
£n even huilde ze. .Waarom, in jezusnaam?
Elj dezelfde uitgeverij v.erden ook de liedjes
van Annie M. G. gebundeld tot Leesliedjes.
He', kreeg als titel mee: Water bij de wijn. Wij
vullen aan: Wijn die geen krans behoeft. Nu
neg v/achle i cn de bundel van Michel v.d. Plas,
de dichter die cabarelpoëzie is gaan schrijven,
c v.dat hij dan dichter bij het volk meent te
buiten de bundel staan dan als dichter.
EERBIEDIG
ZWIJGEN
VOOR
KIJKCIJFERS
Wij beloofden vorige week terug te zullen ko
men op de onthullingen die de vroegere chef VA-
RA-tv-documentaires Tom Pauka deed op het
symposion, dat de Eindhovense TH organiseer
de onder de titel "Beeldbuisbeleving". Die ont
hullingen gingen over de problemen, die een tv-
maker ondervindt wanneer hij er in zijn werk op
uit is om de maatschappij te vernieuwen. De
weerstanden, die hij daarbij moet overwinnen,
zijn zo talrijk, dat hem de moed soms in de
schoenen zinkt, vooral als hij aan de kijkdicht-
heidscijfers merkt, dat juist die mensen niet ge
keken hebben voor wie hij het programma had
bedoeld.
De interesse in informatieve programma's is
niet groot, zo heeft Tom Pauka ondervonden.
Bij de VARA ging men er van uit, dat een der
gelijk programma niet hoeft bij te dragen tot
vermaak of ontspanning. Er mochten best eisen
gesteld worden aan de kijker. Zo heeft de
VARA altijd gewerkt, overtuigd, ideelistisch, een
beetje zelfingenomen, maar vooral buitenge
woon naïef. Nu weet men beter. Wil de tv-ma-
ker de maatschappij vernieuwen, dat moet hij
tegen de stroom oproeien en verlies aan kij
kers op de koop toenemen. Toch ligt in het me
dium tv besloten, dat men op bepaalde aspecten
van de samenleving ingaat, omdat men anders
licht zou denken, dat er niets gaande is. Tom
Pauka neemt de radio als voorbeeld. Gebeurt er
een ernstig ongeluk op Oudenrijn, dan meldt de
radio dit. Meldt de radio dit niet, dan neemt
men aan, dat er geen ongeluk is gebeurd op Ou
denrijn. Zo is het ook met de tv. Zou de tv-ma-
ker bepaalde zaken niet aan de orde stellen,
niet melden, dan zou de kijker gaan denken, dat
er niets aan de hand is. Op deze wijze krijgt
men een vals beeld van de samenleving. Een
maal per week worden op de stafvergaderingen
van de omroepen de waarderingscijfers van tv-
programma's onder eerbiedig stilzwijgen voor
gelezen. Wie zich wil voegen naar de waarden
en de normen die hier gelden zal streven naar
een hoog gemiddelde en dit betekent, dat op ie
dere uiting die een groep kijkers onaangenaam
kan treffen, een zware hypotheek rust.
Populariteit van een tv-programma is het be
wijs van de hoogste vorm van tevredenheid van
het publiek, zo gaat Tom Pauka voort. Popula
riteit is geld, vrouwen, vrienden en een wereld
waarin alle deuren opengaan. Maar dat bete
kent vooral macht. Daarom zullen en kunnen
nooit wezenlijk nieuwe zaken aan de orde wor
den gesteld. De tv zal altijd die dingen verzwij
gen, die de tevredenheid van de kijker met zijn
eigen situatie bedreigen. Een gevolg van dit sy
steem is, dat de tv een krachtig middel wordt
tot handhaving van het bestaande. De mensen,
die informatieve tv-programma's moeten maken,
lijden zwaar onder deze malaise, aldus Tom
Pauka. Maar wat moeten we met al die zuilen
als iedere programmamaker toch zo ongeveer
maakt wat de gemiddelde smaak van hem ver
langt?
DE GROOTSTE
KIJKDICHTHEID
KLEIN KUNSTJE
Het is een klein kunstje om een grote kijkdicht
heid te halen. Dat heeft drs. P. Hendriksen als
zijn mening in de openbaarheid gebracht. Hij is
het hoofd van de NOS-dienst voor kijk- en luis
teronderzoek.
Wil men een grote kijkdichtheid, zo stelde hij,
zet dan een voetbalwedstrijd op. het programma
met een Nederlandse club erin, een cupwed
strijd. Deze laat men vooraf gaan door „Een
van de Acht", en volgen door een show van een
van de Grote Drie: Sonneveld, Kan, Hermans.
De kijkdichtheid van dit programma kan wor
den verhoogd als op het andere net ook een uit
zending gaande is. Men moet er dan vcor zor
gen dat hierin ongeveer het volgende program
ma wordt geboden: een godsdienstig program
ma van de EO, voorafgegaan door een kunstru
briek van de NOS en gevolgd door een jazzpro
gramma van de VPRO.
Een mysterieuze uitnodiging te
verschijnen op het familieslot
De Ravenborgh Vreemde
maniDuIaties rond baron Jacob
van Raven, die al lang doodge
waand werd. .Op geld beluste
erfgenamen. .Een sinistere
kamerdienaar en ten slotte de
wonderlijk mooie An
na. .maar, die was toch al
vierhonderd jaar dood, of.
d jnen en de grillig lekkend» Hillbillies
vlammen van het open haard-
Dat er méér achter de vriendelij
ke invitatie schuil gaat, wordt
de erfgenamen al heel spoedig
op een huiveringwekkende ma
nier duidelijk gemaakt.
In de onverwoestbare serie De
Beverly Hillbillies slaagt Jethro
met lof. Na één dag studeren
heeft hij al een diploma op zak.
dat van een sekretaresse-oplei-
ding.
Ned. II, 19.10 uur.
,,De erfgenamen van Raven
borgh" is de titel van het mys
terieuze spel, dat als eerste
wordt uitg£zonden in een reeks
van oorspronkelijke Nederland
se televisiespelen, die onder de
verzamelnaam „Prermière" in
de loop van dit seizoen worden
uitgezonden. Behalve griezelsto-
ries cmvat deze reeks ook blij
spelen. drama's en historische Frank Sinatra
spelen.
Ea de familie-reünie krijgt wel
een heel beangstigend karakter, lil UW Straatje
als de mooie Anna, die meer jn het programma Muziek in i
dan vierhonderd jaar geleden
onder geheimzinnige omstandig
heden het leven verloor, zich
met de zaken gaat be-
Ned I, 21.15 uur.
straatje met veertien daagse af
leveringen. trekt Gerard van
den Berg met een groot aantal
artiesten het land in. Gasten
zijn vanavond onder anderen
Rita Reys en Pim Jacobs met
Moonlight in Vermont en Where
or when.
Ned. II, 20.21 uur.
Na
Die de kijker adviseert vanavond maar thuis te blijven
ven Ravenborgh door de grauwe najaarsether spookt,
ne Reehuislaat u gruwelijk groeten
Voor de première van Premiè
re" is de keuze gevallen op dit
griezelspel geschreven door
Emarv-el L-oeck, Eelke de Jong,
Han3 Sic'-ïclaar en René Solle-
velJ, in e:n dramatisering van
Gerben Hellinga. Zij laten de
erfgenamen vtn Baron Jacob
van Raver. -""ar een naargees
tig kastéél
:en afwezigheid van bijna Salon en Souterrain
jaar heeft Frank Sinatra In de aflevering Een noodkreet,
een televisieshow gemaakt, die
vanavond aan de Nederlandse
Sinatra-fans wordt aangeboden.
In het programma „Frank Sina
tra - special" worden herinne
ringen opgehaald en worden
nieuwe .songs gebracht. Gast in
het programma van Frank is
Gene Kelly.
j spel heeft met de gor- Ned. I, 20.21 uur.
Tussen salon en souterrain,
loopt het dienstmeisje met tra
nen m de ogen. Richard Bella
my. tijdelijk alleen in huis,
krijgt na lang aandringen te ho
ren wat er aan de hand is.
Maar dan krijgt iedereen het
moeilijk en iedereen wil zijn ge
zicht redden.
Ned. II, 21.50 uur.
NEDERLAND I
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
AVRO
19 05 Toppop
19.30 Het ziekenhuis
20.00 Journaal NOS
20.21 Frank-Sinatra-spccial
21.15 Première
22.20 Televizier-magazine
23.10 Journaal NOS
23.15 Sluiting
22.40 The Continental Singer
22.50 Journaal NOS
22.25 De ondernemer (teleac
23.25 Sluiting
DUITSLAND I
Reg. progr.: NDR: 9.30—10.00 Sesi
slrassu. 18.00 Fuchs und Fuchs
Co. 18.30 Act. IS.45 Zandmann.
Sportjournaal. 19.26 Lerchenpi
8.40 Journaal i
NEDERLAND II
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
NCRV
19.05 In de soete suikerbol
19.10 De Beverly Hillbillies
19.30 Tweekamp
20.00 Journaal NOS
20.21 Muziek in uw straatje
21.10 Hier en nu
21-50 Tussen salon en
souterrain
DUITSLAND II
NEDERLANDS
18.00 Fabeltjeskr. 18.05 Wo
18.30 Sahel. 18.47 Volksunl
19.10 Sporttrlbune. 19.33 Zoeklh
1!' ::s Med. en weerber. 19 4.',
20.10 Een land zoekt zijn e
20.21 Hard tegen hard in
Sowjet-Unie
21.10 Oorlog en vrede
21-55 Waar gebeurd
NOS
22.25 Den Haag vandaag
23.35 Journaal
22.40 Spaans (teleac)
23.10 Sluiting
NEDERLAND I
NOS
Schooltelevisie
Sluiting
Ti-Ta-Tovenaar
Journaal
VARA
De Stratenmakeropzee-
show
Daar komen de schutters
Journaal NOS
De Onedin-lijn
en een zoen van de
juffrouw
Wie, wat waar
Achter het nieuws
Journaal NOS
Huisartsen (teleac)
Sluiting
11.10
14.25
18.45
18.55
19-25
20.00
20.21
21.10
21.25
21.55
22.45
22.50
23.20
DUITSLAND I
18.45 Zandmann. 18.55 Nord
magazine. 19.26 Hamb.-Transit. 19i
Progr. overz. WDR: S.2T
ct. 19.20 Hamb. Ti
20.00 Journaal en weerber
Licht muz. progr. 21.00 Trotta. 22:
DUITSLAND II
NEDERLAND II
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
KRO
19.05 Jos van der Valk
presenteert: Piste
20.00 Journaal NOS
18.25 Die Follyfoot-Farm. 19.00 Joi
naai. 19.30 Nestwarme. 21.00 Jol
naai. 21.15 Inf. progr. 32.00 Eist
bahm-Ballade. 22.50 Journaal.
BELG IE NEDERLAND
18 00 Fabeltjeskr. 18.05 Het grol
bahn-Ballade. 22.50 Journaal.
HILVERSUM I
NCRV: 18.00 (S) NCRV Combo Cor
ner. 18.19 Uilz. v. d. PSP. 1S.30
Nws. 1841 Toelicht, bij het nws.
IS 48 (S) Met uw Instemming: gees
telijke liederen met toelicht. 19.00
Filter: Jongerenprogr. 19.40 (S) Llle-
rama: kron. over boeken, schrijvers
en toneel. 20.C0 Nws. 20.05 God als
vraag: overdenk. 20.20 (S) Death In
Venice, opera van Benjamin Brit
ten. 23.00 Kerkgesch. als theologi
sche discipline- theolog. etherleer-
gang. 23.25 (S) Nederl.
NOS: 2
dio-Jouraaal. NOS: 22.50 IS) Hoblj
scoop - een populair progra
Jazz ln aktie.
i». 23.55-24.00 Nw.
HILVERSUM II
Jazz Spectrum. NOS: 19.00 <S) Har
monie en Fanfare in Nederland en
Europa. 19.30 Muèlbas. 20.00 (S) Vry-
the 8-traln. 21.00 Nws. 21.02 De n
gen-uur-show. 22.00 Nws. 22."
Superclean Dreammachlne.
0.05 Droom-top-tle". 1.00 Nw
Muz. met Meta. 2.00 Continu
nacht door. 5.007.00 Voor dag t
HILVERSUM I
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtendgym
nastiek. 7.20 (S) Dag met een gaat
je. met om 8 00 Nieuws en om 8.11
Radiojournaal. 8.50 Morgenwijding.
9.00 IS) Klassieke muziek met com
mentaar (gr.). (938-9.40 Waterstan
den) 10.00 (S) Voor de kleuters.
ÏO.'.O (ged. Si Arbeidsvitaminen
(gr (11.00 Nieuws: 11.08-11.05 Ra
diojournaal). 11.30 (SI Rondom
vóus parle en om 11.55 Beursber'ch-
en Overhcldsvoorllchüng: 12.30 Uit
zending voor de landbouw. AVRO:
12.40 (S) Knipperlicht
13 45 fS) Cel
lo en plano: moderne muz'ek. E O
14.00 Het woord der waarheid: kern
begrippen lilt de Bijbel 14.15 (S)
Over en weer r.-id'omagaz'ne.
15.15 (Si Licht en ultz ch:gewijde
muz 16.00 Nws. 16 03 K'ankbcrd.
16.10 (S) V. d. kinderen. 16 30 (S)
Jeugdtoer. AVRO: 17 00 (Sl Mobiel
mensen.6 lf. 55'Med.
KRO: 7.00 Nws 7.02 Het leveni
woord 7.07 (S) Badlnerie:
muz. (7.30 Nws.: 7 41-7.50 Echo
8 34 Overweging. 8 30 Nws
wil Is wet 9.40 Schoolradio. 10.00 I
wereld om ons heen: Inf. rubr. 10.
(S) Aubade: klass. muz., met 10.
Nws. 11 00 Gebakjes en een
lóven. 11.30 Bejaardenprogr. 11.
Med. 12.00 (S) Van twaalf, tot t
met o.a. 12.02 WIJ v. h. land; 12.
Med, t.b.v. land- en tulnb.12.
Nws: 12.41-12.50 Echo en 13.00-13,
Raden maar 14 00 Schoolradl
14.30 (S) Interlokaal op dinsdag m
15 30 Nws. 17.00 OverheldsvoorI L
Nws.uit de Nederl. Ant 17.10 V
kleuters. 17.30 Nws. 17.32 Echo.
HILVERSUM III
Nws. 11.03 Tom
12.00 Nws. 12.03
vrolijke gevar.
(10 00 Nws) 11.1
Blom in uw ra dl
(S) Een opvaller
site. (13.00 Nw
14.03 Eddy Becker. 15
Nws. 15,03 Drie-Draai. 16 00 Nwi
l'G.CO (S) Mix. (17.00 Nw:
De coup in Griekenland was het
belangrijkste nieuws van het
weekeinde en de NOS maakte in
Pamaramiek-extra gisteravond
een goede beurt door daarover
te informeren. De uitzending,
met Klaasjan Hendriks als
vaardige presentator, maakte
overigens opnieuw duidelijk dat
bij „heet nieuws" t.v. een koel
medium is.
Medium dat, als er geen beelden
zijn, zijn eigen toereikendheid
afbakent. Meestal is dat praten
de mensen die particuliere oor
delen geven.
Televisie leeft bij dingen die te
zién zijn. Actueel nieuws valt
daar meestal niet onder. Pano-
raralek had in elk geval het
voordeel dat het aktueler kon
zijn dan de Brandpunt-uitzen
ding van daags tevoren. Daarin
sprak een Grieks journalist een
oordeel uit dat in de toen gel
dende verhoudingen buitenmate
moedig klonk. Gemalah, Willy
van Hemerts spel naar een ver
haal van Siegfried van Praag,
heeft ons sterk getroffen. Om de
realistische reconstructie van
iets wat we persoonlijk hebben
ervaren.
We moeten regisseur Van HéJ
mert prijzen om de maniet
waarop hij dit spel bezette. Meb
gerenommeerde acteurs tegert
over amateurs. Er was nage
noeg geen kortsluiting en du
sleutelfiguur, Myriam van Kleel
werd door de ons onbekende Pe!
tra Dumas, subliem bezet.
Zaterdagmiddag keken we opi'
nieuw met plezier naar „Kunt
ons de weg naar Hameien
tellen", de serie waar de KR(
meer acteertalent in stopt da 1
voor kinderseries gebruikelijk is
Gevolg zal wel zijn dat mee
volwassenen meekijken
Van de BB-kwis durven we niet
kwaads te vertellen. Het pro
gramria is te populair. Ander
zouden we kritische kanttekenin
gen plaatsen bij al te intien
formaties over moedervlekken
borstomvang of slaakkamerklus
jes
T.v.-spelletjes; we zijn er gel-
op. Maar ons intiemste-zelf in
ruilen tegen een kleuren-t.v
lijkt ons iels gruwelijks.
vd
