Binnenkort nota over
gevolgen oliecrisis
OLTMANS VERDEDIGT
ZICHZELF EN SOEKARNO
ISRAËL: GEEN RUIL
GEVANGENEN; GEEN
VOEDSEL 3e LEGER
CeicUeGoivto/nt
Neo-fascistisch
komplot ontdekt
met executielij st
MINISTER BOERSMA IN TWEEDE KAMER:
ssinger
Ki
in Japan
Scherpe aanval op nir. Luns
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1973
LEIDSE COURANT
(Van onze parlementaire redactie)
j)EN HAAG Minister Boersma van Sociale Zaken heeft
i de Tweede Kamer gisteren toegezegd binnen enkele we
ken een nota in te dienen, waarin bekend zal worden ge
naakt welke de ongunstige gevolgen van de oliecrisis zijn
en welke beleidsvoornemens in verband daarmee zullen
r moeten worden genomen. Intussen zal de minister werk-
Lgeves en werknemers uitnodigen aan de onderhandeling-
r. staf el plaats te nemen om alsnog nader tot elkaar te ko-
men.
de aangekondigde volksverzeke
ring tegen arbeidsongeschikt
heid nog tijdens de zittingsperio
de van dit kabinet worden inge-
diend.De premie zal daardoor
stijgen van dehuidige 7. 8 pet
tot 8 9pct. Minister Boersma
zei nog te hopen, dat hij de
nieuwe noodwetgeving niet zou
hoevente hanteren. Datzal het
vond dat het kabinet met de
huidige loonwet onvoldoende uit
de voeten kan. De machtigings
wet moet volgens hem niet al
leen worden voorbereid, maar
ook ingediend. Ook PvdA-woord-
voerder Wieldraaijer was het
eens met de voorzichtige aan
pak van het kabinet, evenals
Roolvink (ARP).
1 de nota over inkomenspolitiek,
welke volgendjaar wordt uitge-
L -acht, zal het kabinet diep
gaand ingaan op de vraag wat
een redelijke inkomensverdeling
is. In die nota zullen ook z
over gelijke beloning voor i
nen en vrouwen. Dit blijkt uit Op korte termijn worden onder
een brief aan de Tweede Ka
mer, waarin ook wordt gezegd,
dat een spoedige verhoging van
het minimum loon gewenst i:
orde komen de inkomsten uit de Staatssecretaris Mertens deelde
mje beroepen en commissaria- mee, dat bekeken wordt, of be
paalde groepen zelfstandigen
jlnister Boersma hoopt spoedig onder de werkloosheidswet kun-
met een wetsontwerp te komen nen worden gebracht. Ook zal KVP-èwoordvoerder Van der Gun
geval zijn, wanneerwerknemers Diverse Kamerleden, onder wie
Vander Gun, Kruisinga (CHU),
Keuning (DS'70) en Van Gor-
kum (PPR) wilden meer gege
vens van de minister.
Van Gorkum diende nog een mo
tie in waarin er bij de regering
wordt aangedrongen openbaard-
heid van inkomens te bevorde
ren. MinisterBoersma had aan
deze motie geen behoefte, alhoe
wel hij er geen bezwaar tegen
had.
handelingen met werknemers
werkgevers bebonnen over de
uitvoering van de wet. Mochten
er intussen n toch contracten
worden afgesloten, die ongeveer
uitkomen op het niveau vanhet
voorlopig centraal akkoord, dan
daartegen geen bezwaar.
Óok Italië heeft te kampen met schaarser wordende olieBovendien zullen auto-onderdelen en verzeke
ringspremies duurder worden. Tegen dat alles protes- teerden Italiaanse vrachtwagenchauffeurs gistere
tl door met hun voertuigen de rondweg rond Rome te blokkeren.
TOKIO (Reuter-AFP) De Ame
rikaanse minister van buiten
landse zaken Henry Kissinger is
vanmorgen in Japan aangeko
men voor tweedaagse bespre
kingen met de Japanse rege
ring. Hij werd welkom geheten
door de Japanse minister van
buitenlandse zaken Masayoshi
Ohira. Kissinger kwam uit Pe
king, waar hij gisteren nog een
commune bezochl. In Japan zal
hij o.m. praten over de gevol
gen van de oliecrisis.
Rijksbureau
aardolie-
produkten
opgericht
»EN HAAG (ANP) - De minis-
ter van Economische Zaken
heeft een rijksbureau voor aar-
dolieprodukten ingesteld. Dit
rijksbureau heeft tot taak de
voorziening met aardolieproduk-
ten te regelen. Voorts is het bu
reau ermee belast om, voor het
geval dat ontwikkelingen daar
toe aanleiding zouden geven,
een eventuele distributie van
deze podukten voor te bereiden
en deze te zijner tijd uit te voe-
^enen die ernstige moeilijkhe
den ondervinden bij de voorzie-
i*ng met aardolieprodukten
Iwnnen deze moeilijkheden
schriftelijk voorleggen aan dit
«ijksbureau.
t»t directeur van het rijksbureau
voor aardolieprodukten, dat is
gevestigd in Den Haag. Bezui-
denhoutseweg 16b, is benoemd
de heer K. Schouten. Adjunct-di
recteur is de heer L. M. Tole-
naar.
bndelaren in benzine, petroleum,
gasolie of stookolie moeten zich
bij dit rijksbureau moeten aan
melden. Pompstations vallen
daar niet onder.
CAIRO-TEL AVIV (Reuter-AP-U-
pi) De Israëlische regering
is van plan geen gran voedsel
meer door te laten voor het in
gesloten derde Egyptische leger
als er niet heel gauw een begin
wordt gemaakt met de uitwisse
ling van krijgsgevangenen.
Reorganisatie
en ontslagen
bij Singer
Dit heeft premier Golda Meir ver- NIJMEGEN (ANP)
klaard. Zij heeft ook gezegd dat
Israël er niet aan denkt teurg te
Binnenkort
zullen 200 tot 250 van de in to-
Israel er mei aan ieu.B .e „5(| werknemer3 van Si„.
trekken op de bestandslijnen! „r.Niim.„n Bv w-
van 22 oktober, aangezien „nie
mand weet hoe die lopen". En
tenslotte' is Israël niet van zins
het bezette gebied ten westen
van het Suezkanaal vast te hou
den.
Egypte heeft op zijn beurt ver
klaard dat het de strijd zal her
vatten als Israël zich niet aan
het bestandsakkoord wil houden.
Egypte zei dit naar aanleiding
van de moeilijkheden rond de
controlepost even buiten Suez.
Israëlische en VN-soldaten
raakten daar in een handge
meen, toen de Israëliërs de
VN-post wilden afbreken omdat
zij van mening waren datdi e
daar niet thuis hoorde. Er is nu
een oplossing gevonden: twee
posten, een van de VN en een
van de Israëliërs, die voedsel-
en medicamentenconvooien naar
het derde leger en naar Suez
mogen controleren. Israël is ook
van plan te controleren of de
blokkade Bab el Mandeb opge
heven is.
Amalrik nu
verbannen
MOSKOU (UPI) Een hof van
beroep in Moskou heeft het von
nis van drie jaar gevagenisstraf
tegen de dissidente schrijver
Andrei Amalrik gewijzigd in
drie jaar verbanning, zo hebben
kringen uit zijn omgeving ge
zegd. Waarheen de 35-jarige
schrijver van „Haalt de Sovjet
unie 1884" wordt gestuurd, is
niet bekend. Voorzover bekend
is het de eerste ma?! dat een
straf wordt verlicht in een geval
waar de beklaagde schuld ont
kent.
ger-Nijmegen B.V. worden ont
slagen. Dit is het gevolg van
een door te voeren reorganisa
tie, die het bedrijf weer in een
betere concurrents positie moet
brengen.
De maatregelen treffen met name
de werknemers in de admini
stratieve sector, voor wie het
erg moeilijk zal zijn nieuw werk
te vinden. De vraag naar deze
categorie op de Nijmeegse ar
beidsmarkt is zeer beperkt. Ga-
rantiess, dat het bij de nu aan
gekondigde ontslagen zal blij
ven, konden de vakbonden niet
verkrijgen van de Amerikaanse
hoofddirektie.
Grote fraude
ontdekt in
W.-Duitsland
Van onze correspondent
EONN Een dertigtal officieren
van justitie en bijna 200 met
honden uitgeruste politie-agen-
ten hebben in een grootscheepse
actie te Bonn de kantoren bezet
van acht expediteurs, die ervan
verdacht worden de staat voor
miljoenen opgelicht te hebben.
In dit nieuwste schandaal van
Bonn staan ook hoge diplomaten
onder de verdenking door het
aannemen van steekpenningen
het bedrog mogelijk te hebben
gemaakt. Zij zouden ook gefin
geerde verhuiskosten hebben in
gediend.
Volgens de beschuldigingen heb
ben de expediteurs via onderlin
ge afspraken voor de verhuizing
van diplomaten bedragen geïn
casseerd die aanzienlijk boven
de normale prijs lagen
CNV kiest
voor „zware
federatie"
UTRECHT (ANP) Na NVV en
NKV heeft nu ook de verbonds
raad van het CNV zich in grote
lijnen akkoord verklaard met
het door het raadgevend bureau
Bosboom en Hegener aanbevo
len zware model voor een te
vormen federatie van vakcen
trales. Wel wil de top deze vak
centrale een duidelijk eigen ge
zicht behouden door duidelijke
bevoegdheden toe te kennen aan
het CNV als overkoepelende or
ganisatie van CNV-bonden en
dan in nieuwe stijl.
De bezwaren tegen gemeenschap
pelijke huisvesting zijn voor het
CNV niet onoverkomelijk. De j
voorkeur wordt ui'gesproken
voor het CNV-gebouw in
Utrecht, zoals ook door het
raadgevend bureau was aanbe
volen.
Duidelijke reserves heeft het CNV
tegen de standpuntbepaling door
de federatie van vakcentrales.
De verbondsraad van het CNV
vindt dat niet steeds ten koste
van alles één standpunt dient te
worden voorbereid.
Minder kiezers
voor samengaan
ARP en CHU
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het aantal voor
standers van één grote protes
tantse partij is dalende. Dat
blijkt uit een enquête die heft
N!oo begin oktober herhaald
heeft. De enquête werd al eer
der gehouden in 1970 en 1971.
Het aantal voorstanders bij ARP
en CHU kiezers van samengaan
van ARP en CHU in één nieuwe
protestants- christelijke partij is
thans nog maar 52 procent. Het
aantal tegenstanders van sa
mengaan in een grote protes
tants- christelijke partij is 28
procent: 20 procent heeft geen
oordeel. In oktober 1970 was nog
62 procent voorstander van een
grote protestants-christelijke
partij, in december 1971 nog 65
procent.
- - Zuiniger worden noodzaak
CONSUMPTIEBEPERKING is een begrip dat op onze samenleving
werkt als de rode lap op de stier. Vrijwillig komt er massaal gezien
I niets van terecht en als het gedwongen opgelegd wordt zie auto-
I rijverbod ontdekken we zolang het verbod duurt allerlei gunstige
facetten die weer vergeten worden, zodra het verbod zelf opgeheven
I wordt.
Toch komen er steeds meer symptomen die onze samenleving dwin
gend voorhouden, dat we op vele fronten zullen moeten leren weer
zuiniger te worden. Zo'n politiek incident als het Arabische olieboy
cot is op zichzelf een waarschuwend voorbeeld; als de landen van
de „derde wereld" ontdekken hoe ze het economisch leven in het
rijk Westen kunnen storen, zouden ze wel eens op de gedachte
kunnen komen om meer naar dit wapen te grijpen.
Het Westen Nederland inclusief komt dan voor de keuze te
staan om belangrijke politieke en economische concessies te doen
(die een stuk nationale welvaart gaan kosten), naar de oude, tradi
tionele machtsmiddelen grijpen en een oorlog riskeren of een forse
consumptiebeperking noodgedwongen voor lief te nemen.
MAAR ZELFS LOS VAN DEZE DRUK van buitenuit, worden we tot
bezinning gedwongen. Groeiende bezorgdheid over de milieu-ontred-
dering is een van de oorzaken; de schaarste aan grondstoffen door
het snel-groeiend verbruiik veroorzaakt, een andere.
Toen na 1945 de consumptiemaatschappij na een trage start steeds
sneller ging draaien, tolde "rijwel de gehele gemeenschap mee; nu
weten we dat zuiniger gebruik helpen kan in de nood welke door
stijgende prijzen en achterblijvende produktie dreigt.
Hebben we als gemeenschap nog de fut om er (iets aan te doen?
EEN KLEIN VOORBEELD: het gebrek aan grondstoffen voor pa
pier. Door grondstofgebrek en prijsopdrijving in het buitenland
staat de bedrijfssector die papier gebruikt in Nederland het volgend
jaar een kostenverhoging van vele tientallen miljoenen guldens te
wachten. Niet in de laatste plaats krantenpapier.
De techniek om van oud papier weer grondstoffen voor nieuw papier
te maken is ver gevorderd, maar de Nederlandse consument gooit
op grote schaal zijn oud-panier in de vuilnisbak. Zoals trouwens
vrijwel alle emballage en verpakkingsmiddelen.
Wie doet er wat aan?
HOEVEEL TON VOEDSEL gaat dagelijks niet verloren, terwijl do
F.A.O. zit te smeken om het aanleggen van voorraden, teneinde in
de wereld hongersnood te kunnen bestrijden?
Zuiniger worden is plicht en noodzaak; maar alleen een opgelegde
consumptiebeperking schijnt ons te kunnen --edden.
Van onze correspondent
ROME Opnieuw zijn in Italië
personen gearresteerd op be
schuldiging van staatgevaarlijke
en orde-ondermijnende activitei
ten. Het betreft uitgesproken
neo-fascistlsche figuren die zelfs
uitgewerkte plannen klaar had
den liggen om de stad Padua te
„bezetten".
Ook is een lijst gevonden met
ruim 1.600 namen van politici,
kunstenaars, vakbondsvertegen
woordigers, journalisten en an
deren, die op staande voet geli-
kvvideerd zouden moeten worden
in het belang van het „nieuwe
Italië".
Twee jongeren zijn al eerder inge
sloten anwege hun gewelddadi
ge activiteiten in het recente
verleden. Opzienbarend waren
de arrestaties van twee „ach
tenswaardige" burgers: de 47-
jarige advocaat Da Marchi die
gearresteerd werd in zijn kan
toor te Genua en de 46-jarige
medicus Casucci, die bekend
heid geniet vanwege zijn werk
op het gebied van de kankerbe
strijding.
Er is volop belastend materiaal
gevonden. Onder meer een plan
om in Italië gewapenderhand de
orde te herstellen. Volgens de
meeste fanatieke neo-fascisten
immers balanceert Italië op de
rand van een enorme crisis.
Nederland neemt
vluchtelingen
uit Chili op
GENEVE (ANP) Nederland
heeft gisteren officieel zijn be
reidheid b vestigd 50 vluchtelin-
laten weten dat het met een
miljoen gulden het werk van de
hulporganisaties van de VN in
Chili zal steunen.
België zal ook 50 Chileense vluch
telingen opnemen. Tot dusver
hebben Zweden en Zwitserland
toegezegdd at zij elk 200 Chile-
nen zull?n opnemen, terwijl Fin
land 1C0 ontheemden voor zijn
rekening zal nemen.
Weeroverzicht
■$- Jonnig
mist
19 temperaturen
ton luchtdruk m millibaren
opklaringen
hagel
■w-w warmtefront
H hoge-drukgebied
bewolking
•fis» sneeuw
t-r kou-front
L lage-drukgebied
regen
TyZ. onweer
windrichting
verptaatsingsnehting
DE BILT De aktieve depressie van talrijke, soms J
die gisteren in ons land voor en hagelbuien,
veel wind zorgde is over Zuid- Inmiddels is op de Oceaan een
Zweden naar het Zuidoosten ge
trokken en kwam vanmorgen
boven de Baltische Staten aan.
Aan de achterzijde ervan
s troomde uiterst onstabiele
lucht ons land binnen wat dui
delijk bleek uit het voorkomen
„Den Vaderland Getrouwe" is het bijna 700 pagina's tellende en door
Bruna uitgegeven boek, waarin de Nederlandse journalist Willem
L. Oltmans zijn ervaringen beschrijft uit de tijd van het Nieuw Gui
nea-conflict en uit de tijd voor en na de mislukte staatsgreep van 30
september 1965 in Indonesië.
Oltmans haf nauwe relaties met
de groep Rijkens, de groep van
industriëlen, die probeerde de
halsstarrige houding van de Ne
derlandse regering ten aanzien
van de overdracht van Nieuw
Guinea om te buigen. Hij was
verder kind aan huis bij Soekar-
no en kwam zodoende veel in
contact met leidinggevende In
donesiërs en diplomaten. In ver
schillende dag- en weekbladen
schreef hij nogal controversiële
artikelen en dat had tot gevolg
dat in Nederland afwisselend
zijn geestelijke vermogens of
zijn vaderlandsliefde in twijfel
werden getrokken.
In Willem Oltmans' boek zijn drie
grote lijnen te ontdekken. De
eerste is, dat de aldus nogal
vaak verguisde Oltmans een
omvangrijke zelfverdediging t>OZe gCCSt
voert en met name t recht stelt De tweede lijn is de aanklacht te-
dat ijveren voor een andere po- gen de voormalige minister
en vooral dat deze, zonder enige
grond, de Amerikaanse verzeke
ring zei te hebben, dat de VS
Nederland te hulp zou komen,
mocht Nieuw Guinea door Indo
nesië aangevallen worden.
In principe heeft Oltmans ergens
gelijk. De regeringspolitiek je
gens Indonesië, waarin Luns
een besliste rol speelde, is nu
niet bepaald een kasstuk ge
weest en als het waar is, dat
mr. Luns Oltmans noemt
hem ergens de „oncontroleerba
re solist" —een te zelfstandige
politiek voerde, dan waren er
toch nog medeministers en par
lement om daar behoorlijk con
trole op uit te oefenen. Een
zaak die eigenlijk wel een onder-
onderzoek waard is.
ombuiging van het regeringsbe
leid. Nu is Oltmans zeker geen
bescheiden man. Waarom zou
hij trouwens? Hij schuwt ook de
show met. In het boek staat hij
als „ik"-figuur voor het volle
voetlicht. Het is dan ook niet te
vermijden dat zijn weergave
van gebeurtenissen, gesprekken
en interpretaties sterk subjectief
zijn, wat geen belemmering
mag zijn om zijn boek ter hand
te nemen. Hij gaat met forse
hand te werk, davert soms als
een olifant door een kast vol
porseleinen reputaties en stoeit derde lijn is de postume reha-
met deze reputaties als een kat bilitaüe van wijlen president
met zijn prooi. Het s maar de
vraag of de ond.rscheidene
prooien achteraf zo gemakkelijk
met zich laten stoeien.
litiek jegens Indonesië dan toen
gevoerd werd, zeker geen onva
derlandslievende houding was.
Oltmans was trouwens de enige
niet die een overdracht van
Nieuw Guinea aan Indonesië
voorstond en ijverde voor een
buitenlandse zaken mr. Luns,
die hij beschouwt als de boze
geest van de mislukte Indone-
sië-politiek, waaraan overigens
alle na-oorlogse kabinetten de
bet zijn g weest. Hij verwijt
mr. Luns arrogantie en onkunde
Soekarno, niet alleen ten aan
zien van Nederland, maar ook
van Indonesië. In Nederland
stond Soekarno in het alg meen
bekend als een combinatie voor
roverhoofdman en charlatan. In
werkelijkheid was Soekarno in
de persoonlijke omgang een
zeer aimabel mens met een in
telligentie die ver boven de mid
denmaat uitstak. Hij had een
bijzonder go^d ontwikkeld poli
tiek instinct maar was ook .ui
termate ijdel. Maar hij was in
ieder geval niet de notoire be-
landahaier (hater van Neder
land) die men dacht dat hij
was. Zijn grootste verdienste is
dat hij van een heterogeen ei
landenrijk een eenheidsstaat
maakte en zijn volk een eigen
identiteit gaf. Oltmans heeft
een diepe bewondering voor
Soekarno en daarin ligt alweer
een aanleiding tot overdrijving.
Gencraalsmoord
Hij heeft waarschijnlijk gelijk
als hij stelt dat Soekarno de ge-
neraalsmoord bevolen noch ge
wild heeft, aangezien dit moei
lijk te rijmen was met zijn
geaardheid. De publicist Dake
is in zijn „Spirit of the red Ban-
teng" van m-ning dat Soekarno
alles met deze moord te maken
heeft gehad. Voorts zijn er toch
wel grote vraagtekens te plaat
sen bij Oltmans opvatting dat
de PKI totaal niets met de door
linkse mihairen 'ingezette
staatsgreep te maken had even
als bij zijn dvertu.ging dat de
CIA een beslissende rol spaelde fcr.i.
bij de bloedige gebeurtenissen
in de maanden na de staats
greep.
Oltmans geeft in ieder geval
massa interessante informatie
uit een woelige tijd tn het zou
struisvogelpolitiek zijn als men
f fteraan 1
hem nu
niet.
wil nemen
volgende storing tot ontwikke
ling gekomen, die vanmorgen
ongeveer 900 km ten westen van
Ierland lag. Deze storing die
snel oostwaarts trekt, zal mor
gen in de loop van de dag de
gen in de loop van de dag de
bevolking en de wind doen toe
nemen en tegen de avond regen
kunnen brengen.
Vooruitzichten voor vrijdag, opge
steld door het KNMI op dinsdag
om 18.00 uur.
Onbestendig en vrij koud.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor vrijdag.
Aantal uren zon: 0-4. Min. temp.
van 4-8 gr. Max. temp. om
streeks 9 gr. Kans op een droge
periode van minstens 12 uur 60
procent. Kans op een geheel
droog etmaal 30 procent.
WEERRAPPORTEN
teletlkker 37
Lelde
Klndliovci
Den Hold
Parijs
Rome
Spin
Sky lab-lancering
JKAAP CANAVERAL (AP) De
Amerikaanse dienst voor de
ruimtevaart heeft gisteravond
bekend gemaakt dat de raket
mer>T o '▼oor de lanoofHl van de Skylab
Ill-astronaur-n in orde is. De
lancering zal 'Tijdag om 15.01
uur onze tijd plaats vinden.
