telefoontjes
|oseph Hayn
Die Jahreszeiten
Camerettenpubliek
gaf eerste prijs
aan de verkeerde
Misha Dichter sleept mee
en laat zich meeslepen
Op de grens van twee iverelden
i 01710-22244::
R 191
AANDAG 12 NOVEMBER 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
(van onze muziekredaciie)
(a een lang leven in hofdienst zette de oude Haydn zich
neer om de lof te zingen van het boerenbestaan. Tiental
len jaren vol vorstelijke verfijning en cosmopolitische
cultuur - en toen de simpele deugden en geneugten van
Hanne, Lukarj en Simon uit de „Jahreszeiten" - wat moe
ten we daarin zien? Een muzikaal terug-naar ^de-natuur k
la Rousseau? Of eenvoudig een concessie aan een heer
sende mode?"
Hélène Molthenius, die zich
idestijds deze* vragen stelde. De
ibeantwoordi«.g ervan was niet
zo eenvoudig. En onwillekeurig
jbracht zij Haydns meesterwerk
verband met een andere
daaraan voorafgaande composi
tie. in onie tijd zéér en vogue
en dezelfde naam dragend: we
bedoelen natuurlijk de van 1720
[daterende „Le Quattre Stagio-
van Antonio Vivaldi (plus
jmir.us 115801743), voor ons ge
voel „sprekende gobelins", die
ia de zjeventiende >eji achttiende
eeuw èm in Frankrijk èn in Ita-
"jlië in zo rijke getale zijn ver
vaardigd: gobelins vol kostelij-
jke dejtails: vogeltjes in de bo
men, slapende geitenhoeders,
herders, herderinnetjes, wijn
feesten, jagers, ijstaferelen!
[iva'di moge naar aanleiding van
zijn „Stagioni" spreken over „II
t Cimer.to dell'Armonia e dell In-
ver.gione" geheel geloven op
zijn woord doen we hem
Eiet. Die „Invengione" is
n.l. een fantasie, die zich vrij
willig bindt aan buitenmuzikale
voorstellingen, waardoor men
zijn Jaargetijden de overgroot-
I moeder van het Symphonisch
Gedicht zou kunnen noemen. De
I muziek bij hem, verklaart, be-
schrijft de gebeurtenissen in
een verhaal, of de anecdotes op
de gobelins. En dit in een chro
nologische volgorde.
Het behoeft geen betoog: Haydns
benadering van het onderwerp
is bewust een andere: we erva
ren dat reeds uit zijn contacten
met Gottfried Baron van Swie-
ten, de man, dis naar originelen
I uit het Engels, de teksten voor
„Die Schöpfung" en „Die Jah-
rerzeiten" verzorgde. Vivaldi's
natuurelementen: men herkent
I ze niet zonder begeleidende, ver
klarende tekst. Bij Haydn is dat
anders: zijn regen en mist voe-
11 Itn we, bij wijze van spreken,
aan den lijve en van Swietens
verhaal hebben we niet nodig.
.Anders gezegd: tussen het jaar
1720, het geboortejaar van Vi-
valdi's „Le Quattre Stagioni"
j en de tijd, waarin Haydns „.Die
Jahreszeiten" ontstonden - dat
was tussen 1798 en 1801 - heeft
I zich een gewichtige ontwikke
ling in de cultuur van Europa
Bij Haydn voelt men dit duide
lijk. althans wat zijn benade-
r.r.g van de natuur betreft. Ver
der gaat hij (nog) niet. Want
hoe staat het met de „stoffage
van het landschap" de boeren,
de boerinnen, met name Hanne,
Lukas en Simon, die in dit Ora
torium - liever zouden we spre
ken over Vier Kantates - de so-
listenrollen vervullen?
Terecht heeft Hélène Nolthenius
het opgemerkt:
,De boeren zijn verklede stedelin-
geen zo uit de west-Europese
traditie vandaan. Hanne's balla
de moduleert volgens de regelen
der .geleerde" kunst. En wat
loopt Simon achter de ploeg te
fluiten? Het Andante uit de
Symfonie met de Paukenslag".
Conclusie: Haydn bevindt zich
met zijn onsterfelijke schepping
cp de grens van twee werelden.
Zijn landschap suggereert een
gevoel dat ook in de „Scène
aux champs" van Hector Ber
lioz' Symphonie Fantastique
(op. 14; 1830) leeft, zijn boeren
zin „verklede stedelingen"
stammend uit eenn rococowe-
ïeld Het luisteren naar deze
muziek die nu eens achter
waarts dan weer voorwaarts
blikt biedt een boeiend hoor
spel.
Haydns Die Jahreszeiten wordt op
dinsdag 20 november in het Cir
custheater te Schevenlngen uit
gevoerd door het Residentiekoor
o.l.v. Jo Ivens. Medewerking
verlenen het Residentie-Orkest
en de solisten Nelly v.d. Spek
sopraan Anton Trommelen te
nor Ruud van der Meer bas en
Tijn van Eijk clavecimbel.
Wat een planeet9
in première
Amsterdam Buitenparlementai
re actie, tolerantie, inspraak en
buitenechtelijke liefde zijn de
ingrediënten die Annie M. G.
Schmidt heeft gebruikt voor
haar nieuwe musical „Wat een
planeet". Vrijdagavond beleefde
dit zang-, en dansspel, waarvoor
Harrie Bannink de muziek
schreef, de première in het
stampvolle theater Carré in
Amsterdam. De hoofdrolvertol
kers Conny Stuart, Willem Nij-
holt, Johan Remmelts, Jennifer
Willems, Ronny Bierman en
John Koch, het ballet en regis
seur Paddy Stone werden aan
het eind van de voorstelling met
een langdurig applaus bedankt
door de toeschouwers onder wie
zich vele groten uit de theater-,
film- en kleinkunstwereld bevon
den.
De musical blijft voorlopig enkele
maanden in Carré.
Aspirant-omroep
moet voortaan
40.000 leden tellen
Den Haag (ANP) Met ingang
van 1 januari a.s. zal het aantal
leden dat vereist is om als aspi
rant-omroeporganisatie tot di
ether te worden toegelaten wor
den verhoogd van 15.000 tot
40.000.
Hiertoe is een wijziging van het
omroepbesluit nodig, dat voorts
nog inhoudt dat het minimum
bedrag van de contributie van
omroeporganisaties en aspi
rant-omroeporganisaties zal
worden verhoogd van 5 tor
ƒ10.
De wijzigingen, waartoe op d*
jongste kabinetsvergadering
werd besloten, hebben geen in
vloed op de aanvragen die voor
1 januari 1974 zijn ingediend,
maar waarop nog niet is beslist.
Met een overgrote meerderheid
aan publlekstemmen heeft de
Amsterdamse cabaretgroep
Sof-O-Klets het traditionele
Delftse cabaretfestival Caraeret-
ten 1973 gewonnen. De prijs
voor de beste persoonlijke pres
tatie, die werd toegekend door
de jury, ging naar Frans van
Vuuren, lid van deze groep. De
jury bewonderde vooral zijn ti
ming, zijn techniek om zijn
tekst op het juiste moment te
plaatsen.
De jury, gevormd door Ernst van
Altena, Eli Asser, Ruud Bos,
Merel Laseur en Marjolein Fri-
derichs, is overigens van me
ning, dat het geen noodzaak is
voor een cabaretgroep om on
der een woordspelige titel te
werken. Sof-O-Klets doet inder
daad gemaakt aan, evenals een
aantal points in de teksten van
deze groep. Nochtans maakt
deze groep een sterke indruk
door haar eigen stijl in humor.
Al kwam men individueel tot
minieme prestaties, op Frans
van Vuuren na, de groep vormt
een sterke eenheid, die de zaal
wist te boeien, zelfs tot enthou
siasme kreeg.
De tweedb prijs ging naar Trio-
leering uit Leiden met Hein
Snijders. Bart Neervoort en Jan
Michiel Otto. Deze tweede keus
kan men een misser van het pu
bliek noemen, want bij de jury
kwam deze groep er vrijwel on-
gescnonden af. Unaniem was er
niets dan lof voor het constant
hoge tempo. De nummers wa
ren virtuoos aaneengeregen en
al waren de onderwerpen nogal
voor de hand liggend, de aan
pak ervan zou de jury nieuw
willen noemen. Dat is een niet
geringe verdienste. Derhalve
een ereprijs van de jury met
speciale vermelding van regis
seur Fred Valkenburg, die lijn
in dit programma bracht.
De Belg Frank Dingenen kreeg de
derde prijs, omdat hij zich on
derscheidde als een theaterper
soonlijkheid met groei. Met eni
ge van zijn bijdragen wist hij
de zaal stil .e krijgen. De jury
roemde vooral de polyritmische
muzikale begeleiding van Jos de
Backer en Jan Nellens.
Van de Delftse groep Loos Alarm
prees de jury de cross-talk,
een van de moeilijkste onderde
len van de kleinkunst. René van
Zanten en Kees Bos gingen er
ontwapenend op af. Hun ouder
wetse meezinger over de Kin
derlokker kreeg een extra com
pliment. De Delftse groep Bla-
mix werd door de jury beoor
deeld als studentenvariété.
Naar het oordeeel 1 van de jury
werden ook ditmaal te vaak de
zelfde onderwerpen behandeld.
Ook de muziek getuigde mees
tentijds van weinig inspiratie.
Wij van onze kant zouden de or
ganisatoren van Cameretten se
rieus in overweging willen ge
ven jaarlijks ook een cabaretier
uit te nodigen die bereid is zich
de zaal uit te laten jennen. Ver
leden jaar trof dit lot een Am
sterdamse beginneling, nu gast
Hans Otjes. Met 1500 tegen één
sloeg Hans er zich voortreffelijk
doorheen, voor hem geen kunst
omdat hij het zaalniveau (het
zingen van Sinterklaasliedjes)
al lang is ontstegen.
T.O.
j Misha Dichter, die hier nu zo'n
jaar of vijf, zes geregeld op-
treedt, is een groot pianist en
een rasartiest in ontwikkeling.
I Dit laatste betekent dat hij zich
I niet altijd netjes aan het boekje
I houdt. Vaak gunt hij zich geen
tijd zich te bezinnen op de inzet
en valt hij als een leeuw op een
compositie aan, tussen de delen
niet of nauwelijks een pauze
makend.
Zijn forti kunnen hard uitvallen
als schrik-effecten, hij improvi
seert zo nu en dan met tempi die
stabiel zouden moeten zijn, hij
is afwisselend gelukkig en min
der gelukkig met zijn rubati en
zijn accenten. Maar hij speelt
met heilig vuur en zondagmid
dag wist hij in een vrijwel ge
heel gevuld Diligentia zijn hoor
ders mee te slepen terwijl hij
zichzelf door Beethoven liet
meeslepen.
Van de vijf sonates van zijn keu
ze. stelde hij er drie centraal
waarin de componist zich als
een ontspannen, vrijwel onbe
kommerd muzikant uitte. Het
lichte, aan Haydn herinnerend
opus 10 no. 2 werd bij Dichter
wat erg nadrukkelijk maar het
plezierige speelstuk opus 14 no.
2 en vooral het kernachtige
opus 31 no. 3 werden met ken
nelijk pianistisch bravoure fas
cinerend vertolkt.
Dichter had ook een sterke greep
op de Pathétique maar het
moeilijk te interpreteren opus
101 leek hij nog niet helemaal te
hebben doorgrond. De aanpak
was te impuslief, er waren
grandioze passages maar ook
passages die te veel uiterlijk ef
fect bleven, en in dit werk Is
niets uiterlijk. Later zal Dichter
deze sonate waarschijnlijk heel
anders spelen. De problematiek
ervan was vooralsnog al
boeiend genoeg. Ks
Bel Canto in
Tien Opera's
en Operettes
Het Haags Opera- en Operette-
koor Bel Canto, sinds zijn op
richting op 10 juni 1969 onder
leiding staande van Hans
Braun, momenteel 150 leden
sterk, presenteerde zich giste
ren met niet minder dan 21 pro
grammanummers in een goed
gevulde Prins Willem Alexan-
Teveel van het goede? Dat willen
we niet terstond zeggen. Doch
al die verschillende opera- en
operettefragmenten, hadden t»
weinig met elkander te maken:,
ze informeerden de luisterberei-
de bezoeker niet, of onvoldoen
de. omtrent het wezen van de
verschillende werken, waaraan
ze waren ontleend
Zo kon de hoorder getroffen wor
den door een goed vertolkt koor
uit Kreutzers „Das Nachtlager
von Konradin", ontroerd door
het optreden van de sopraan
Karin Ostar in Offenbachs
„Hoffmanns Erzflhlungen" of
geënthousiasmeerd door de wij
ze. waarop de bas Antoni Dut-
kiewicz een aria uit Nicolai's
„Lustige Weiber" bracht en de
tenor Charles Holland deed ge
voelen, dat Weber in zijn Frei-
schiltz onsterfelijke muziek
schreef, als geheel liet een
avond in deze opzet een minder
bevredigende indruk achter.
Bel Canto kan veel meer dan hier
gebeurde. waarom niet eens
één gehele opera ingestudeerd,
of een paar bedrijven ervan,
deze aangeboden in concert-
vorm met een goed inlichtend
programma? En als dun, in
plaats van de nu overigens goed
begeleidende pianist Gerrif Vla-
ke, een orkest medewerkte, zou
de toestand helemaal ideaal
zijn.
Waarom niet daarnaar te stre
ven?
B. R.
'ƒ.2.75 per plaatsing (voor de eerste 30 woorden-
met groter dan 12 letters)
ieder woord méér 17 ct
exclusief 4% BTW y
BIJPLAATSING VAN DEZELFDE TEKST
op 3 achtereenvolgende dagen:
slechts 2 x betalen
op 6 achtereenvolgende dagen:
slechts 3 x betalen
regel-telefoonljes
'rJ, te plaatsen over een of 2 kolom met grotere
y- letterkorpsen 19 ct per mm.
Personeel aangeb.
BEHANGEN, snmvyt. suwide c'd. Ta-
Van Niolfer^ZMmanlaan'612. Tel.
23045. Leiden.
Div. pers. gevr.
■Jachthuis een° DARMBEWERKER ol
Bentnxlaan 36. lel. 53351. "Oegsl-
Onderaannemer vraagt GROOT EN
(o^ioi"' °"d an'C 7
Woningen, kamers
Huish. pers. gevr.
Wil verhuren KLAPSTOELEN. lalels.
vrouw Rornrcnk. Terweeweg 152,
Oegslgeost. Tel. 01710—50394.
FEEST- TONEEL- en CABARETAVON
DEN. Nu ook in nieuwe zaal Bruilof
ten. diners, kollietateis. lunches Int.
dageigks Antomus Clubhuis. Lange
Mare 41—43, lel. 31626.
gezellig huisarisengezin mei Kinderen
en praKii|k aan huis. 5 middagen per
weck. Tel 21463 - 01710.
Zaken en financ.
Winkel- en
kapperspers gevr.
Uw tinancièle nood.
is ons tinancièle brood
Wij helpen u uit
U helpt ons aan
010-85 26 76-85 29 31
Postbus 5315. Rotterdam.
HULP VERKOOPSTER gevr. in ons
deiltntessenbedrijl voor hele dagen
Brieslraat 111, Leiden, lel. 23232,
Gevr. WINKELMEISJE lot 20 jaar
247. tel'21435.
Meub., huisr. enz.
FUNE VLLESWARENAFDE-
GOEO IDEE voor uw BONT in
land. Duizenden korte en lange bonl-
"ï'chuHd ak1 Vil igholdsgord eK." k leur
oer bus. irc.n ol eigen auto wurdl
reisgeld terugbetaald Dus grabs rei
zen Vrijdagavond lol 9 uur geopend.
Van particulier FORD TAUNUS 15 M.
Ie eigenaar, km. sl. 65 000, i.rg.sl
RENAULT IWL^BSO 1970. 2950.-.
CITROEN 2 CV 4 b| okt 1970.^wit.
34*Lmdordorp Tel. OKI0-30053.
Voor baby
en kleuter
AUTOFINANCIERING KLAAR, geld ld
-»ruw en gebruikte aulOS Ook Oj
Te Koop een REISWIEG en bo*. J.
Automarkt
Fijn gedessineerde acryl
bonded maakt deze japon tot
'n stijlvolle kreatie. Slank-
afkledend met uni inzet in
kontrastkleur. 40-50
