DE ONEDIN LIJN
Overkomsttij den
van Skylab
Sir Lawrence Alma Tadema
PAGINA 14
LEIDSE COURANT
DINSDAG 6 NOVEMBER 1973;
PAULUS DE BOSKABOUTER - Het Blokkeriplan
11 ,,Tja, zie je", zei Salomo, die zich wel sprak Oehoeboeroe kortaf, „ga liever Kra- riep hij uit, „wat weet jij van de keelpijn
wat betrapt voelde, „het was echt het soort kras ondervragen, nou is het jouw beurt", van Paulus?" „Niks. heus niks". Weer
pannekoek dat prima tegen keelpijn hielp." „Das waar ook," kraste de raaf. Meteen kwam Paulus tussenbeide. „Dat klopt wel,
Die je immers heiendal niet had", merkte sprong hij overeind en plaatste zich pal voor Salomo. Ik heb geen keelpijn en niet gehad
Oehoeboeroe spottend op. „Maar Paulus de gevangene. „Biecht op, scharminkel", ook. Het was een verzinsel van jouzelf".
wèl", hield de raaf koppig vol. „Je zwamt",
SUSKE EN WISKE - „De Gladde Glipper"
LUCKY LUKE - „Ma Dalton"
5S±fy
Agenda-Bioscopen
Dinsdag 6 november
Congresgebouw 20.15. Sovjet Rus
sisch Staatsensemble ,,Zjok"
(Toneelzaal) 20.00 „En ik dan?"
(Toneelgroep Randstad) (J).
Donderdag 8 november
Woensdag 7 november
HOT 20.30 „Leonce en Lena"
(Haagse Comedie) (J).
Diligentia 12.45 Lunchconcert door
Kees v. d. Ben, piano. 20.15
„Kwartetten" door Fons Jan
sen
Gemeentemuseum 20.15 Concert
door het Barokensemble o.l.v
Bruce Haijnes.
Congresgebouw 20.15 Ballet Natio
nal de Senegal. (Toneelzaal)
20.00 ,,En ik dan?" (Toneel
groep Randstad) (J).
Poppentheater Frank Koomen
14 30 „Swaffie de zeehond"
Zeiss Planetarium 14.30 „Naar
Koninklijke Schouwburg 20.15
„Hendrik IV (Haagse Comedie)
(J).
HOT 20.30 „Philoktetes" (Haagse
Comedie) (J)
Congresgebouw (Toneelzaal) 20.15
.Tobias" (Toneelgroep Conse
quent) (J).
Museum Hofwijck (Voorburg)
20.30 Dr. H.E. van Gelder
spreekt over „Geld uit de tijd
van Constantijn Huygens."
Vrijdag 9 november
Koninklijke Schouwburg 20.15
„Tartuffe" (Haagse Comedie)
(J).
HOT 20.30 „Philoktetes" (Haagse
Comedie) (J).
APOLLO: Duel op de spoorlijn
(18) 12.00-2.30-7.00-9.30. ASTA:
Hitier: De laatste tien dagen (14)
2.30—7.00—9.30. BIJOU: The
heartbreak kid (14) 2.00—7.30—
9.30. CAMERA: Lady sings the
blues (14) 2.15—7.15—9.30. CI
NEAC: Nanu, zoon van de jungle
(a.l.) 9.00—1.30—1.30—3.30 Slip-
pertjesschool voor huisvrouwen
(18) 5.307.309.30. CORSO:
The getaway (18) 2.008.15
2.00—7.00—9.15. DU MIDI:
M.A.S.H. (18) 8.15 Niets dan pech
(a.l.) woe. 2.00. EUROCINE
MA: The sound of music (a.l.)
woe. 3.45—7.45 ov. dag. 1.45
7.45 De zonen der musketiers
(a.l.) woe. 1.30. FLORA: De
pornofamilie (18) 2.007.00
9.15. KRITERION: Nora, het
poppenhuis (14) 3.007.00—9.30.
METROPOLE: De dag van de
jakhals (14) 2.00—8.00. ODEON:
Naakt over de schutting (14)
2.00—6.45—9.15. OLYMPIA: The
mechanic (18) 2.00-8.00 PASSA
GE: Roy Bean, the hanging
Judge (14) 2.30-7.00-9.30.
REX: In de klauwen van de'
draak (18) 9.30—11.30—1.30—3.30:
5.30—7.30—9.30. ROYAL: Django'.
wreekt zich zonder genade (18)j
ma t/m woe. 2.30—8.00. STU-:
DIO DE LUXE: Return of Sa-i
bat (14) STUDIO 2000: The fa-,
mily (18) 7.30—9.45 (di.avj
besl. Sjors en Sjimmie en de go
rilla (a.l.) woe. 2.00. DE UIT-r
KIJK: Schreeuw zonder ant
woord (18) 2.30-7.15-9.30.
Delft.
CITY: Helden voor eigen reke-P
ning (14) 2.30—7.00—9.15. CITY
SELECT: Irma la douce (14) j.
8.15 ma. di. Dik Trom en zijn-i
dorpsgenoten (a.l.). woe. 2.15. F,
DELFIA Naakt over de schut-;,
ting (14) 2.30—7.00—9.00. DOE-
LENKINO: The killer (18) t
2.30-7.00-9.00 STUDIO D: l
M.A.S.H. (18) 2.30—7.00—9.15
Strawdogs (Filmliga) di. woe. j
23.30 FLORA: MACISTE en de
tirannen (18) 7.00—9.15.
In Engeland beter bekend dan in zijn vroegere vaderland
Londen Dinsdag 6 november
worden in de Londense veiling
zaal Sotheby's 35 schilderijen
van de Nederlands-Britse kun
stenaar Sit Lawrence Alma-Ta-
dema (1836-1912) bij opbod
verkocht. Het is de eerste
maal, dat men zoveel werken
van deze artiest bij elkaar
brengt sinds de Royal Acade
my in Londen hem 60 jaar ge
leden herdacht met een specia
le tentoonstelling.
Lawrence (oorspronkelijk Lau
rens) Alma-Tadema was de
zoon van een notaris te Dron-
rijp bij Leeuwarden, in Fries
land. Korte tijd na zijn geboor
te verhuisde de familie naar
Leeuwarden, waar vader Tade
ma stierf. De jonge Laurens
had van kindsbeen talent voor
tekenen, maar zijn moeder wil
de, dat hij de rechten studeer
de.
In Antwerpen
Laurens verzette zich hierte
gen en ging vanaf 1852 stude
ren aan de Antwerpse Akade-
mie, waar hij Gustaaf Wap
pers, Jozef Dijckmans en Hen
drik Leys tot leermeesters
had. Tadema werd er ook be
vriend met de archeoloog
Louis de Taye. Uit gesprekken
met zijn vriend en uit diens
boeken leerde Tadema veel
waarvan hij later nut had toen
hij historische onderwerpen be
gon te schilderen.
Samen met Leys werkte Al
ma-Tadema in Antwerpen aan
een reeks schilderijen over
middeleeuwse onderwerpen.
Zij schilderen een reeks fres
co's, die in het stadhuis van
Antwerpen hangt. Tadema
keerde nog maar weinig terug
naar Nederland, waar zijn
werk trouwens ook vandaag de
dag vrijwel onbekend is Dit zal
volgende zomer goedgemaakt
worden door een tentoonsteling
van zijn schilderijen in het Ge
meentelijk Museum van Leeu
warden.
In 1862 bracht Tadema voor de
eerste maal een bezoek aan
Londen. In het British Museum
kwam hij diep onder de in
druk van de Egyptische antiek
en van de Griekse marmeren
beelden, die in 1801 en '02 door
lord Elgin naar Engeland ge
bracht waren. Het jaar daarop
schilderde hij „Egyptenaren,
3.000 jaar geleden" het eer
ste van verschillende Egypti
sche onderweren. Tadema
huwde in 1863 en bracht met
zijn vrouw enkele maanden
door in Italië. Daar werkte hij
onvermoeibaar aan verschil
lende Romeinse onderwerpen.
Geridderd
Twee van zijn Romeinse schil
derijen werden in 1869 tentoon
gesteld in de Royal Academy
van Londn en erg goed ontvan
gen door de Britse critici. Om
die reden besloot Tadema zich
in Londen te vestigen. Zijn
eerste vrouw stierf en de schil
der hertrouwde. Hij bracht de
rest van zijn leven door in En-
geland.Tadema's werken wer
den in Groot-Brittannië zo po
pulair, dat koningin Victoria
besloot hem te ridderen. Van
toen af was deze kunstenaar
uit Friesland „Sir Lawrence".
Toen Sir Lawrence Alma-Tade
ma stierf, had hij niet minder
dan 408 schilderijen op zijn
naam. Geen enkele andere ar
tiest is erin geslaagd de smaak
van het kunstzinnige Britse pu
bliek zo lang te bevredigen als
deze uitgeweken Fries. Hij was
geen grote, maar toch een zeer
begaafde kunstenaar. Al zijn
schilderijen getuigen van een
ruime vakkennis en briljante
technische verzorging. Ieder
détail is haarscherp weergege
ven.
Alma-Tadema verkocht som
mige van zijn doeken voor
10.000 pond. Dit bedrag verte
genwoordigde zijn gemiddeld
jaarlijks inkomen als artiest.
Vandaag de dag stemt het
overeen met meer dan 100.000
pond.
Pas na de eerste wereldoorlog
begon de waarde van zijn
schilderijen te dalen. 50 jaar
lang bracht geen enkele Tade
ma meer dan 1000 pond op.
Tijdens zijn leven werd de in
vloed van Sir Lawrence Alma-
Tadema door middel van zijn
doeken op het terrein van de
architectuur zo gewaardeerd,
dat hij in 1906 de eerste niet-
architect in de geschiedenis
was, aan wie de gouden me
daille toegekend werd van het
Britse Koninklijke Instituut van
Architecten.
In het begin van de jaren 1860 tekende Tadema historische on
derwerpen uit het Merovingische tijdvak. Dit is de olieverf
versie van „Fredegonda aan het sterfbed van Praetextatus"
(No 1 op de veiling van dinsdag), waarvoor hij veel lof oogstte
van zijn tijdgenoten.
35 van zijn
schilderijen op
Londense veiling
Alma-Tadema schilderde Mozes gevonden" in 1904, na een reis
woonde. Winston Churchill was een van zijn reisgezellen. De
naar Egypte, waar hij de opening van de Assoeandam bij
bouwer van de dam, Sir John Aird, betaalde 5.250 pond voor
dit schilderij. No 31 op de veiling).
AFLEVERING 46
Baines wrokte om haar bemoeizieke ingrijpen in
dingen die haar niet aangingen. Haar taak
was, haar man te verplegen en hun positie te
berekenen aan de hand van die navigatieboe-
ken. Had hij maar leren lezen! Dan zou hij al
jaren geleden gezagvoerder geworden zijn.
Dan zou hij nu zo goed als zeker kapitein op
een pakketvaarder geweest zijn, die leefde van
het goede der aarde!
De positie van het schip baarde hem zorgen. Al zijn in
stincten werden door angst overvallen. Een levenslange
ervaring had een bijna onfeilbaar gevoel voor gevaar
bij hem ontwikkeld. Hij veronderstelde dat ze het Ka
naal van St. George naderden de zeestraat tussen Ier
land en Cornwall - en daarom had hij het schip gehoor
zaam op koers gehouden. Hij zou zich heel wat veiliger
voelen met land in zicht; dan kon hij het schip gemak
kelijk van punt tot punt navigeren. En het land kon
niet ver weg zijn. Toen het - zogenaamd - bedorven
vlees weggegooid werd, waren de zeevogels vanuit het
niets te voorschijn gekomen om zich tot barstens toe
vol te schrokken. Zelfs nu, terwijl hij stond te luisteren
hoe dat vervloekte mens de lijkdienst afdreunde, kon
hij de vogels loom op het water zien uitruste.. om de
onverwachte weldaad te verwerken. Ze dobberden op
de oppervlakte, rijzend e,. dalend met de lange, trage
deining als even zo veel witte pluimen die uit de lucht
gevallen waren.
De deining van de zee zat hem ook dwars. De lange rol
lers strekten zich ongebroken uit van kim tot kim en
de golfdalen waren breed en diep. Ze zeilden over diep
water, daar was hij zeker van. Bij de ingang van het
Kanaal steeg de zeebodem snel en het water werd on
veranderlijk merkbaar lichter van kleur.
Een lange groene zwadder gleed langs het schip. Zee- „Land vooruit! Land vooruit!schreeuwde de uitkijk,
wier. Ze móésten vlak bij land zijn. Hij keek omhoog Ze rekten hun halzen in de richting van zijn wijzende
naar de man die hij in de mars geposteerd had. De
lammeling stond bij de zaling te biberen en zijn armen
warm te slaan.
Jaines bepaalde zijn aandacht weer bij de dienst, die een
eindeloze tijd scheen te duren. „Een paar woordjes
maar", had hij haar gezegd en dat was ook precies
hand.
„Waar ergens?' schreeuwde Baines, die meteen het be
zaanswant in schoot.
„Pal vooruit", riep de uitkijk terug.
Eén keér hield de omhoog klauterende Baines stil om
naar hun opgeheven gezichten te kijken,
wat hij bedoeld had, maar dat vervloekte mens stond „Zet hem overboord", beval hij kort en repte zich hand
te preken alsof ze op de kansel stond. over hand naar de zaling.
Het in zeildoek genaaide lijk lag op een plank. De Dandy Anne deed haar mond open om tegen deze heiligscnennis
en Scalplok hadden het ene eind op hun schouder en te protesteren, maar het uiteinde van de plank ging
wachtten alleen nog op het bevel van de stuurman om prompt omhoog en het lijk gleed in zee, terwijl de zee
hun gewezen maat over boord te laten glijden. Scalplok vogels opstoven en scherend over het wateroppervlak H0EVEN De werkgroep Kunstmanen
hield wel van een begrafenis op zee. Het getuigde van hun ongenoegen uitschreeuwden.
eerbied en leverde voor de rest van de reis oneindig in- Veertig voet boven het dek spande Baines zijn ogen in en
teressante stof tot gesprek. Zijn maag knorde opstandig tuurde vooruit. Toen riep hij Scalplok beneden toe dat overkomsttijden zijn:
De werkgroep Kunstmanen van de Volkssterrenwacht Simon Stevin in Hoeven heeft
bekendgemaakt dat de komende week het Amerikaanse ruimtelaboratorium Skylab en de raket 's avonds
de sterrenhemel te zien zijn.
en hij was van plan de stuurman direct hierna aan te
schieten. Gekookt vlees was ongezond, dat wist elke
zeeman. Alle kracht ging eruit. En de smaak was ook
weg. Scalplok hield van adellijk vlees en liefst had hij
er een paar zure uitjes bij. Aan het ontbijt hadden ze
de kwestie uitvoerig besproken en hij was tot woord
voerder gekozen. Ze hadden gemonsterd voor pekel
vlees en pekelvlees moesten ze hebben. Intussen luis
terde hij naar de lijkrede. Ondanks al haar fouten las
die vrouw verdraaid mooi. Ze wist het goed te zeggen,
dacht hij.
„De mens uit een vrouw geboren, is kort van dagen en
zat van onrust. Als een bloem ontluikt hij en ver
welkt", las Anne en ze dacht: O God, James, James,
James!
Ze was stijf en ellendig van haar ziekenwacht wakker ge
worden. Een van de olielampen walmde en vulde de
hut met bijtende rook. Het vaalgrijze licht van een
schijnbare dageraad filterde door de bovenlichten. Ja
mes lag zo stil en rustig dat ze één schokkend ogenblik
dacht dat hij die nacht gestorven was: toen merkte ze
dat hij licht ademhaalde. Zijn hand stak buiten de de
kens. Hij voelde warm aan en de polsslag was lang
zaam en gelijkmatig. Ze stopte hem zo behaaglijk mo.
gelijk in met de onuitgesproken belofte om terug te ke
ren zodra de omstandigheden het toelieten en verman
de zich toen voor de plichten van de dag.
SKYLAB
DATUM
6 nov. 1973
7 nov. 1973
8 nov. 1973
8 nov. 1973
30° ZZW
OZO
ZZW
„Aangezien het de Almachtige in zijn oneinige genade
behaagd heeft, de ziel van onze verscheiden broeder tot De bezaanzeilen werden ingenomen en de
zich te roepen", dreunde zij... zeilen scherp gebrast.
hij de kijker moest halen. Met zijn hand boven de ogen
kon hij nog juist de donkere schaduw van het land on
derscheiden boven een dunne witte potloodstreep aan
de kim. Branding, vast en zeker. Hij keek naar stuur
boord. Het "oorste topzeil belette hem enkele ogenblik
ken het uitzicht. Maar het schip rolde en stampte en
hij ving een glimp op van iets hoogs en slanks met een
kraag van wit brandingschuim aan de voet. Hij vloekte
hartgrondig en gleed terug naar dek. De kijker grij
pend rende hij naar voren en schoot als een haas de
voormast in, waar hij schrijlings op de ra van het top
zeil ging zitten. Hij stelde de kijker in en de verkorte
afstand deed het bloed in zijn aderen stollen tot rivie
ren van ijs. Het was erger, veel erger dan hij gedacht
had. Aan bakboord zag hij het land als een lange vin
ger in zee steken, bijna onzichtbaar onder het kokende
schuim dat de oceaanrollers opwierpen. Aan stuurboord
verhief zich de slanke zuil van een vuurtoren op zijn
rotsige fundament.
„Halzen! Halzen!" schreeuwde hij hees. „Om dat roer!"
De dringende klank in zijn stem was voldoende om de
bemanning flitsend in actie te brengen. Ze renden naar
schc.'en en brassen, terwijl Baines zich bijna naar bene- I
den liet vallen Iedereen aan boord kende bet gevaar Het Skylab is op bovenstaande dagen en tijden met het blote oog waarneembaar als een heldere „ster
ook tonder dat' he, hem gezegd werd; een achterlijke die rich vrij snel eerplaats! t.o.v. de vaste s e, en Dit 'fdc is t ok het ?-vtl met de rekel van het Skylab.
wind en land pal vooruit konden maar één ding beteke- Je raket IS ongeveer één magnitude helderder d: h.-t ay h tiet „ylab h telt een magnitude van 1.
nen: re verkeerden in onmiddellijk gevaar, van stram 'lus even helder als de belde,ste sterren van net sterrenbec.d de Grote Beer.
ding. I Eventuele baanwijzigingen worden hakend gemaakt via de Astronomische Nieuwsdienst van de Volks-
•- en hoofd- sterrenwacht Simon Stevin.
Deze nieuwsdienst is 's avonds te beluisteren
SKYLAB RAKET
1973
19hl2
18h28
17h44
19h22
18h01
19h38
18h39
19h 18
19hl5
18h33
17h50
19h24
18h07
19h39
18h44
19h20
KOMT OP HOOGSTE PUNT IN DE AARD-
VERDWIJNT
H DE AARD-
SCHADUW
WZW
50° ZZW
15' ZW
25° ZZW
10ZW
OZO
OZO
i 18.00 uur. Telefoonnummer 01659 - 439.
