Straks loopt iedereen in ons
land met een „rugnummer"
We worden met z'n allen in
de computer bijeengestopt
Fitness Club
Arnhem - Zo langzamerhand
staat iedere Nederlander wel
ergens geregistreerd. Of hij
dat nu leuk vindt of niet, het
gebeurt gewoon. Of misschien
niet zo gewoon. De laatste ja
ren is er een neiging bij aller
lei instanties om gegevens in
een computer te stoppen en
men weet het: die machines
kunnen veel meer onthouden
dan mensen. Ook zijn er wel
bezwaren gemaakt tegen het
steeds vaker opslaan van per
soonlijke gegevens in compu
ters. De laatste uitbarsting in
Nederland was ten tijde van
de volkstelling, maar daarna
is het stil geworden. Toch gaat
het om uiterst belangrijke za
ken. Hoe kun je deze gegevens
veilig opslaan. Wie garandeert
dat niemand er misbruik van
maakt? In andere landen is
men al eerder geconfronteerd
met deze problemen. In Ameri
ka en Zweden zijn wetten ge
maakt waarbij de privacy van
de individuele burger zo goed
mogelijk geregeld is. Ook in
Nederland wordt daara&n ge
werkt door een staatscommis
sie onder leiding van mr. T.
Koopmans, hoogleraar in Lei
den in het staats- en admini
stratief recht. Deze commissie
moet eind van dit jaar rapport
uitbrengen.
Dat er enige reden voor onge
rustheid is over het bijeenstop-
pen van de Nederlanders in de
computer mag blijken uit een
jaarverslag van het regionale
automatiseringscentrum oost
Nederland in Arnhem. In dit
centrum met een reuzencom-
puter zijn gegevens opgeslagen
van bijna twee miljoen perso
nen. In de aanbiedingsbrief bij
de begroting over 1972 schrijft
men: ..De aanpak van de ge
meentelijke automatisering,
zoals die wordt voorgestaan
door het Regionale centrum in
Arnhem en andere regionale
centra, wordt vaak niet begre
pen. Het gaat hier niet om ad
hoe beslissingen, maar om op
langere termijn een betere be
stuurlijke informatie te krijgen
ten behoeve van de bedrijfslei
ding en het gemeentelijk appa-1
raat. Als voorbeeld het geauto
matiseerde bevolkingssysteem
dat niet alleen bedoeld is om
daaruit informatie te verstrek
ken ten behoeve van de afde
ling bevolking, maar vaak veel
meer ten behoeve van andere
afdelingen, diensten of bedrij
ven die behoefte hebben aan
bepaalde soorten informatie af
geleid van bevolkingsgegevens.
Om aan te geven dat het voor
de gemeenten toch goed is om
te doen aan die automati
sering, door deel te nemen in
het automatiseringscentrum
haalt men aan wat er gedaan
kan worden met de aldus opge
slagen gegevens: er kunnen
selecties gemaakt worden
zoals: leeftijd, godsdienst, ves
tigingsdatum, burgerlijke
staat, huwelijksdatum, gezins
samenstelling, wijk, buurt. en-
Het centrum kan nog meer.
Behalve selecties kan hef ook'
heel gemakkelijk oproepkaar
ten en uittreksels maken voor
verkiezingen, militaire dienst
plicht. leerplicht etc. Wie enige
fantasie heeft, kan nog wel een
aantal mogelijkheden beden
ken.
Dit is dan alleen nog maar de
toepassing van het centraal op
slaan van bevolkingsgegevens,
die vooral voor de gemeenten
Van belang zijn. Maar ook op
Heel Nederland onder ée'n
landelijk niveau streeft men
naar steeds meer automatise
ring. Niet alleen werken de re
gionale computercentra samen
in de SOAG, ook het rijk heeft
graag gegevens. De volkstel
ling was er een voorbeeld van
hoe aan deze gegevens te ko
men. Ons staat echter nog
meer te wachten.
Er is een proef op komst met
een centrale personenadmini-
stratie. Ongeveer 200.000 Neder
landers zullen geadministreerd
worden. De proef zal zeker tot
eind 1974 duren. Er is al enige
tijd sprake van het opslaan van
gegevens in een groot geauto
matiseerd bestand, dat door
middel van directe lijnen ver
bonden is met de eindtoestel-
len bij geautoriseerde gebrui
kers. Men wil door middel van
deze proef nagaan wat de
moeilijkheden zullen zijn van
technische en organisatorische
aard. Men zal ongetwijfeld ook
gebruik maken van de al ver
werkte regionaal opgeslagen
gegevens. Het persoonsnum
mer wil zeggen dat iedere Ne
derlander een aanduiding
krijgt in een cijfer. Men wordt
met recht een nummer (of
misschien zonder recht?). Dit
nummer moet dan in een lan
delijke bevolkingsdatabank
worden ondergebracht.
Niet iedereen is even gelukkig
met deze voortvarendheid van
de overheid. De privacy is een
van de belangrijkste grond
rechten die we in onze wes
terse wereld hebben, denk al
leen al aan de huisvredebreuk
e.d. Onze wetgeving heeft
nog geen- voorziening getrof
fen voor een mogelijke inbreuk
op deze privacy door de com
puterverwerking en opslag in
databanken. Voorbeelden hoe
het moet zijn al te vinden. ïn
Amerika en Zweden heeft men
Het toetsenbord: mechanisch geweten van Nederland
de gevaren veel eerder onder
kend en daarom beschermende
maatregelen getroffen. Een
werkgroep die de staatscom
missie van advies heeft ge
diend heeft dan ook veel van
de Zweedse en Amerikaanse
ideeen overgenomen.
In Nederland heeft men wel
beweerd dat die gevaren van
misbruik niet zo erg groot zijn.
Er is immers rjog nooit gewag
gemaakt van enig misbruik?
Maar wie controleert echter de
computer-operators.
Wie geeft iemand eigenlijk het
recht deze gegevens op te
slaan in een onfeilbaar geheu
gen? Ook kan de vraag gesteld
worden welke informatie nu
wel of niet relevant is om op
te slaan en wie bepaalt dat?
Schiet men het doel niet voor
bij door steeds meer gegevens
te willen opslaan? En wie
houdt de houders van databan
ken in de gaten? Welke rech
ten heeft de Nederlander wiens
gegevens in de computer zit
ten? Wat kan men doen tegen
een instelling, instantie of per
soon die de data-informatie
gaat monopoliseren?
Voorstanders van de automati
sering voeren aan dat de gege
vens noodzakelijk zijn. dat
centrale verwerking kostenbe
sparend is en zo zijn er nog
wel een aantal goede redenen
op te noemen die voor het op
deze manier verwerken van
gegevens pleiten. Maar de
grondslag van dit alles zal
toch moeten liggen in onze
wetgeving. Ook de werkgroep
die de commissie heeft geadvi
seerd is van dit standpunt uit
gegaan en stelt heel duidelijk
dat in de wetgeving over deze
zaak de belangen van het indi
vidu op de voorgrond moeten
staan. Het individu moet vrij
zijn te bepalen welke gegevens
hij wel en welke hij niet be
schikbaar wil stellen.
Een Amerikaanse commissie
heeft ernstige bezwaren tegen
het nummeren van de bevol
king. Deze commissie heeft, ge
wezen op het gevaar dat gege
vens die misschien op goede
gronden zijn verkregen ook ge
bruikt kunnen worden voor an
dere registraties. Dat het op
die manier ook mogelijk is dat
van ieder individu een haar
scherpe röntgenfoto wordt ge
maakt.
Gemakkelijk te begrijpen is de
angst voor inbraak in een der
gelijke gegevensfabriek. Het
grote publiek denkt dan ook
vooral aan deze mogelijkheid
van misbruik voor commercië
le doeleinden of voor chantage.
Maar veel moeilijker te con
troleren is het „geautoriseer
de" gebruik van de gegevens
aldus de Amerikaanse c
In Amerika is men gekomen
tot een bepaalde code voor een
eerlijk gebruik van de compu
tergegevens. Hoofdlijnen daar
in zijn: men mag geen gege
vens registreren waarvan het
bestaan geheim is. Iedereen
moet te weten kunnen komen
welke gegevens van hem zijn
opgeslagen en hoe die gege
vens gebruikt worden. Hij
moet oneigenlijke toepassing
van de gegevens zelf kunnen
tegengaan. Iedereen die gege
vens heeft opgeslagen of ver
werkt moet maatregelen ne
men om deze gegevens afdoen
de te beveiligen. Ook in Zwe
den heeft men waarborgen in
een wettelijk systeem inge
bouwd. Daar is het hebben van
gegevens in een bank verbon
den aan een vergunning.
Nederland is nog lang niet zo
ver. Toch zal ook hier de op
lossing voor de problemen van
de computerbewerking gezocht
moeten worden in een wettelij
ke regeling. De vraag blijft
welke gegevens de overheid
werkelijk nodig heeft. Ook zal
het moeilijk worden om dege
nen die met de gegevens wer
ken te kunnen controleren. In
tussen gaat men echter rustig
door met het verzamelen en
selecteren van gegevens.
Het automatiseringscentrum
oost Nederland spreekt er zelfs
zijn verbazing over uit dat nog
niet alle gemeenten hebben in
gezien dat het zich aansluiten
bij dit centrum goedkoper en
beter is dan het werk uit te
besteden bij firma X. Het is te
hopen dat er even v?el \'asrt
wordt gezet achter het tot
stand brengen van wettelijke
regelingen als nu gedaan
wordt bij het verzamelen van
gegevens en bij het van de
grond brengen van computer
centra voor centrale admini
stratie.
BERT TIGCHELAAR
De hersenloze computer: een allesweter
EEN PRETTIGE MANIER OM
GEZOND TE BLIJVEN
iedereen weet het eigen
lijk wel: de gezondheids
situatie van de Neder
landers (en zij niet al
leen) gaat er niet be
paald op vooruit door al
die comfortabelheden,
van het tegenwoordige
leven. Zwcllendebuikjes,
buiten adem op de bo
venste tree van de trap
aankomen, hartkloppin
gen en --aanvallen. We
bewegen ons vaak alleen
nog maar van bed naar
^tael. van stoel naar
auto, van auto naar bu
reau, van bureau via
auto en t.v.-stoel naar
bed. En tussendoor be-'
dienen we ons nog liefst
zoveel mogelijk van rol
trappen en liften.
Natuurlijk, er zijn heus
wel personen en be-
we^ihgen die zien dat
hefi^d'e verkeerde - kant
opgaat en er ook, wat
aaiv.doen. Dertientallen
triüïbanen in Nederland
mogèn zich dóbrgaans in
een goede belangstelling
verheugen. Om nog
meer mogelijkheden tot
opvijzeling van de con
ditie te scheppen zal er
binnenkort aan het ge-
zondheidsfirmament een
nieuwe fitte ster ver
schijnen: de Fitness-
Club. De eerste van deze
clubs werden ruim vijf
tien jaar geleden in de
Verenigde Staten en Ca
nada geopend. En met
succes. In 1970 volgde de
eerste Europese clubs in
Zwitserland. Frankrijk,
Engeland en Duitsland.
En in februari aanstaan
de volgt de eerste Neder
landse nederzetting, de
Ted, Masters Fitness.
Club injhet winkelcen
trum HiÈert&of in Hil
versum.
Zo'n Fitness'Club (Ne
derlands voor Fitness
Club) bestaat uit een
veelheid van mogelijkhe-
dëh^vooij bes*-1"'"'-'* '*-~t
mug, ontspan!
bad f
eerst is er een grote
gymnastiekruimte waar
in toestellen en appara
tuur staan zoals fietsen,
massagerollen, vibratie
banden en diverse toe
stellen met gewichten,
afgestemd op het gebruik
van bepaalde spieren.
Daarna is een bezoek
aan een van de drie sau
na's aan te bevelen. Dan
even onder de douche en
hup, in het ijsbad. Weer
even douchen i
de
het
lichaam voelen
kruipen. De volgende
stap op de route door de
itheidsclub in het zwem-
ad, met een watertem
peratuur van 29 heerlij
ke graden. Erg ontspan
nend is ook de ..whirl
pool", een klein rond
bassin waarin je langs
de kant kunt zitten en
waar met grote kracht
water van 39 graden in
wordt gespoten. Het ge
volg is een hevig brui
sende bron, alsof je in
een grote pan kolkende
seven-up zit.
Tot de verdere uitrus
ting horen Finse en
Turkse (stoom )baden,
een sobarium waarin
men rondom door hpog-
tezonnen belicht wordt,
massagekamers, rust
ruimten, "en een euca
lyptuskamer met in de
wand bakjes pure cuca-
lyptusolie die verdampt
en heilzaam is vóór de
luchtwegen.
Voor de fitness club
koopt men, na kennis
making. een lidmaat
schap voor een jaar. De
kosten bedragen 6000 a
700 gulden. Een fiks be
drag, maar daarvoor
mag men zo vaak en
zo lang vertoeven in de
club als men wil. Bij
een bezoek per week be
tekent dat zo'n 12 gulden
per keer.
In de gymnastiekzaal
staan instructeurs ter
beschikking voor het be
geleiden van de fitheids
zoekers. Allereerst wurdt
een gezondheidstest af
genomen. waarop een
persoonlijk trainingspro
gramma wordt geba
seerd. Na twintig bezoe
ken wordt de balans op
gemaakt en een ander
programma opgesteld.
Tot de 24 vaste mede-,
werkers die de Hilver-
sumse fitness-club gaat
tellen behoort schaats
kampioen Ard Schenk.
Hij zal adviseren bij het
samenstellen van de oe
fenprogramma's.
Bij fitnessclub is ook
een bar. Daar zijn dieet
en zwak' 'alcoholische
dranken verkrijgbaar. In
het restaurant worden
dieetmenu's klaarge
maakt. Bar, restaurant
zwembad en „whirl
pool" zijn voor dames
en heren toegankelijk,
de andere ruimten zijn
gescheiden. De grote
zaal is op maandag,
woensdag en vrijdag ge
reserveerd voor dames
en op dinsdag, donder
dag en zaterdag voor he
ren. Zondag is het fami-'
liedag. Het aantal activi
teiten van de club kan
nog uitgebreid worden
met bijvoorbeeld zwan-
gersehapsgymnastiek,
zwemles, yoga. Het is de
bedoeling het lidmaat
schap ook geldig te ma
ken voor clubs in het
buitenland.
De medische begeleiding
van de fitheidsclub is
beperkt tot het constant
„in de gaten houden"
van de deelnemers door
de instructeurs die zono
dig verwijzen naar een
arts; verder moet tevo
ren een lijst met gege
vens over de eigen ge
zondheidstoestand wor
den ingevuld. Wel houdt
een maal per week een
arts spreekuur in de
Een gedeeltelijk overzicht van de fitness club in Hilversum. Vooraan het zwembad met de kleinere „whirlpool", dub.
daarachter de gymnastiekruimte met diverse toestellen en een loopbaan van 60 meter. De andere ruimten Leider van de Hilver-
zijn ondermeer sauna's, kleed- en rustruimten. sumse c u wor t e
Zwitser A. Ebner, die al
leider is geweest van de
club in het winkelcen
trum Spreitenbach in
OZürich. Het initiatief tot
het bouwen van deze
club, in het souterrain
van Hilvertshof, is geno
men door projectontwik
kelingsmaatschappij Jo-
han Matser B.V. Matser
heeft, voordat hij aan
het projekt begon, een
onderzoek in het Gooi
ingesteld naar de levens
kansen van zo'n club in
Nederland. Dat onder
zoek (dat overigens ver
richt werd onder lieden
die in principe meer dan
24.000 gulden per jaar
verdienen) viel gunstig
uit. De projektontwikke-
laar vermoedt dat de in
richting van de 1800
vierkante meter grote
club 2,3 miljoen gulden
zal vergen. Als de zaak
loopt komen er mogelijk
meer clubs in Nederland.
Johan Matser verwacht
uiteindelijk drieduizend
leden in de club te heb
ben, drieduizend mensen
die in deze tijd van
ruimschoots nicotine- en
alcoholgebruik, nervosi
teit, vetvorming, psychi
sche stoornissen en ma
nagerziektes een pretti
ge manier zoeken om
gezond te blijven.
