Afscheid
gastheer
van een
in kunst
Actie „Voor God"
sluit na 37 jaar
werkzaamheden af
Korte metten
Thea Beekman: nieuwe
ideeën in jeugdboek
Missie-aandeel
van Nederland
verplaatst
zich naar
studiecentrum
KERK
EN
WERELD
Geslaagd debuut
jong koor-dirigent
INTER NOS MET ALBEE'S
..ALLES VOOR DE TUIN"
VOENSDAG 31 OKTOBER 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Het bureau van de actie "Voor God" te Heemstede, dat
in de zevenendertig jaar van zijn bestaan in de Neder
landse katholieke wereld grote bekendheid heeft ver
worven en talloze activiteiten heeft ontplooid wordt
morgen, donderdag 1 november gesloten.
De sluiting is het gevolg van
de reorganisatie in de kerk
provincie, waarbij het nieuw-op-
Ook actie in
Canada tegen
Angola-koffie
De katholieke organisatie voor
ontwikkeling en vrede in Cana
da is een boycot-actie begon
nen tegen Angola-koffie.
De organisatie, waarvan afde
lingen in tal van Canadese bis
dommen bestaan, wijst er in
haar oproep op, dat Canada de
op één na grootste importeur
is van Angola-koffie en dat
tien procent van hetgeen Cana
da aan koffie uitgeeft door de
Portugezen gebruikt wordt
voor voortzetting van hun tien
jaar oude oorlog tegen de Afri
kaanse onafhankelijkheidsbe
weging.
De katholieke organisatie volgt
hiermee het voorbeeld van het
Canadese vakverbond CLC, dat
zijn 1,8 miljoen leden verzocht
heeft geen Angola-koffie meer
te drinken. Het vakverbond
heeft er bij het verbond van
koffie- en theehandelaren in
Canada op aangedrongen, dat
het zijn leden zal aansporen de
import van Angolese koffie
stop te zetten.
gerichte "algemeen secreta
riaat" een belangrijk deel van
de werkzaamheden op het ge
bied van voorlichting en publi
citeit heeft overgenomen.
De heer Herman Divendal, die
de laatste tien jaar als direc
teur van het bureau heeft ge
fungeerd, maar al sinds 1937
aan het bureau was verbon
den, hoopt op andere wijze zijn
deskundigheid op het terrein
van voorlichting en publiciteit
te kunnen blijven inzetten.
De actie "Voor God" werd op
gericht in september 1936 uit
particulier initiatief om "met
alle moderne middelen de eer
van God te bevorderen in de
samenleving". Zij verwierf
grote bekendheid met haar
vliegende blden, lichtkruisen
op kerktorens, brochures, afi-
ches, tentoonstellingen, confe
renties voor niet-katholieken,
vliegende bladen, lichtkruisen
van de latere „Open Deur"),
schriftelijke cursussen en cine-
magesprekken.
Zeer grote bekendheid kreeg
de befaamde jaarlijkse Paaslo-
terij, vooral dank zij de anime
rende begeleiding via de
KRO-radio van de vroegere di
recteur mgr. mr. A. Diepen-
brock, thans conrector van het
ziekenhuis St.-Joannes de Deo
te Haarlem. Uit de opbreng
sten van deze jaarlijkse loterij
werden tal van pastorale ini
tiatieven ondernomen, zoals Ka
tholiek Archief en Katholiek
Thuisfront.
Als een van de eerste katholie
ke instellingen werd de actie
"Voor God" in 1941 door de
Duitse bezetters geliquideerd.
In het geheim hielp zij echter
vluchtelingen en tewerkgestel-
den in Duitsland. Na de oorlog
kwam zij opnieuw tot leven,
nauw samenwerkend met de
landelijke Katholieke Actie.
In 1962 werd in opdracht van
de bisschoppen de Bisschoppe
lijke Vastenactie georgani
seerd. Toen deze een zelfstan
dige stichting werd, bleef de
actie „Voor God" daarvan het
propaganda-secretariaat. Grote
samenwerking ontstond in die
'jaren ook met het PINK, het
Pastoraal Instituut de Neder
landse Kerkproincie. In de ja
ren van het Pastoraal Concilie
fungeerde zij als voorlichtings
dienst daarvan. Ook werden de
Pastorale Brieven van de Ne
derlandse bisschoppen uitgege
ven.
Wat de stafmedewerkers be
treft: de heer J. Roeien zal
voorlopig de administratie van
de Bisschoppelijke Vastenactie
blijven behartigen. De heer H.
gOut treedt in dienst van "De
Horstink" te Amersfoort. Daar
zullen in de komende campag
ne voor de Vastenactie de ver-
zendwerkzaamheden geschie
den.
Over de wijze waarop de werk
zaamheden voor de beweging
"Open Kerk" het best kunnen
worden voortgezet, is nog
overleg gaande. Binnenkort zal
hierover nadere informatie aan
medewerkers en sympathisan
ten worden gegeven.
Opnieuw zijn drie priesters in Azië en Afrika, die hun studies
hebben kunnen maken met Nederlandse steun, tot bisschop be
noemd.
Herman Divendal.
Het zijn mgr. Armando Trini-
dade, geholpen vanuit Heerlen,
die tot hulpbisschop van Laho
re in Pakistan is benoemd,
mgr. Urbanus Kioko, die door
de zusters franciscanessen van
Olrschot werd geholpen, en nu
gewijd is tot bisschop van Ma-
hakos in Kenya, en mgr.
Jean Marie Compaore, die
kardinaal Zoungran van Opper
Volta als coadjutor zal gaan
bijstaan. Deze laatste stond tij
dens zijn studiejaren in con
tact met de parochie van St.
Bavo in Haarlem.
Het aantal Nederlandse mis
sie-bisschoppen, dat tijdens het
tweede Vatikaanse concilie nog
ruim zeventig bedroeg, neemt
snel af, maar het aantal eigen-
landse bisschoppen in Afrika
en Azië, dat door Nederlandse
katholieken in staat werd ge
steld theologie te studeren, is
intussen gestegen tot vieren
vijftig.
Nederland heeft met een ne
genduizend en thans ruim ze
venduizend missionarissen een
relatief zeer hoog aandeel in
het korps missionarissen in de
wereld. Katholiek Nederland
heeft bovendien een zeer
groot aandeel in de studiemo
gelijkheden van de inheemse
clerus. Tot dusver hebben 4800
eigenlandse priesters in Afrika
en Azië met Nederlandse steun
hun studies kunnen maken.
Een puur verinsel, zo heeft
het Vaticaan het bericht ge
noemd, dat paus Paulus vol
gend voorjaar naar Moskou
zou gaan. Volgens het Duitse
weekblad Quick zou de paus
zijn uitgenodigd door patriarch
Pimen. Het bericht werd over
genomen door een aantal Ita
liaanse bladen.
De Nederlandse pater Leo
Pennings uit Lent bij Nijmegen
is teruggekeerd naar Chili. Le
den van de Zuid-Amerikagroep
Nijmegen hebben tevergeefs
geprobeerd hem af te brengen
van zijn positieve visie op het
nieuwe bewind in Chili, niet te
rug te keren en het reisgeld te
storten in het strijdfonds Chili
te Odijk. Ook een aantal ande-
re paters keert naar Chili te
rug.
9 Paus Paulus heeft de voorzit
ter van het Vaticaans secreta
riaat voor de eenheid, Jan kar
dinaal Willebrands en de bis
schop van Rotterdam, mgr. A.
Simonis, afzonderlijk in parti
culiere audiëntie ontvangen.
Mgr. Simonis heeft een verga
dering bijgewoond van de con
gregatie voor de religieuzen,
waarvan hij lid is.
De Internationale beweging
van katholieke intellectuelen
"Pax Romana" houdt in de
eerste dagen van november
een internationale ontmoeting
in het Europahuis in Bemelen.
Deze ontmoeting wordt afge
sloten met een bezoek aan de
hogeschool voor theologie en
pastoraat te Heerlen op zondag
4 november. Onder meer zal
worden gesproken over de vas
tenbrief 1973 van de Neder
landse bisschoppen.
De centrale stichting tot het
behoud van veldkrulsen en ka
pellen in Limburg heeft talrij
ke verzoeken gekregen om
veldkrulsen te plaatsen of te
herplaatsen, maar het is niet
gemakkelijk de beschikking te
krijgen over kruisen, die aan
het doel beantwoorden. Ge
dacht wordt aan het plaatsen
van veldkrulsen langs de auto
banen, bijvoorbeeld op de par
keerplaatsen.
De Oostduitse minister van
binnenlandse zaken heeft ge
weigerd om de voorzitter van
de Westdulse bisschoppencon
ferentie, kardinaal J. Doepf-
ner, toe te laten in Oost-Ber-
lijn om daar op 1 november
het tweehonderdjarig bestaan
van de St.-Hedwigkathedraal
mee te vieren. Kardinaal
Doepfner noemt het motief
voor de weigering, namelijk
dat hij vijandig zou staan te
genover de D.D.R., "klinkklare
onzin".
Brochure bij
jubileum van
Willibrord-
vereniging
Bij gelegenheid van het vijfen
twintigjarig bestaan van de
Willlbrordvereniglng, officieel
adviesorgaan van het Neder
lands episcopaat inzake oecu
mene, en de Wereldraad van
Kerken, verschijnt dezer dagen
een brochure, waarvoor kardi
naal Willebrands, voorzitter
van het secretariaat voor de
Christelijke Eenheid, de inlei
ding heeft geschreven.
Medewerkers aan deze uitgave
zijn prof. dr. J. Lescruawaet,
die schrijft over de oecumene
im Nederland, dr. A. Houtepen,
die pastorale richtlijnen haalt
uit de overeenkomsten tussen
de kerken, dr. B. van Leeu
wen, die de internationale oe
cumene en de ambtsvraag be
handelt en dr. J. Groot, voor
zitter van de vereniging, die
Ingaat op het waarom van het
thema "leven en dood", dat is
aangewezen voor Wlliibrord-
zondag (11 november). De ver
eniging is gevestigd aan de De
Horst 1 te Driebergen.
BETAALBARE
iuPERVEILING
lAK VAN WAAY
Amsterdam is gisteren begon-
len met de grootste veiling, die
bij de befaamde kunstveiling
Wak van Waay ooit is gehou-
len. Tot en met 20 november
tullen dagelijks de meest uit
eenlopende artikelen bij opbod
Horden verkocht. Volgens een
Woordvoerder van de kunstvel-
ing, die deze „Olympiade" or
ganiseert, bevinden zich onder
e 5000 in de catalogus voorko-
hende nummers een aantal al
tszins betaalbare.
bral de komende dagen te vel
en schilderijen uit de romanti-
iche-, de Haagse school en de
«ventiende-eeuwers zijn betaal-
taar. De veiling is opgezet om
iet restantwerk onder het grote
fubliek te brengen.
e dagen wordt uitgetrokken
hor Chinees- en Japans aarde-
rerk, alsmede Delfts blauw,
foorts omvat de gigantische
ollectie: Portrettegels, zilver,
faaronder een groot aantal
'andelaars, uurwerken, goud,
(ouden munten, sculptures, or-
amenten, wapens, juwelen, ita-
ijten en meubelen.
Dure taxi-rit
voor Julien
Schoenaerts
pRUSSEL De Belgische
acteur Julien Schoe
naerts, die lang in ons
land speelde, kreeg giste
ren een duur taxiritje te
betalen. De Antwerpse
rechtbank legde hem een
boete van ruim 200 gul
den op voor een taxitocht
van 85 francs (f5,95).
I Schoenaerts had maart
i j l. kennelijk te weinig
geld op zak om een taxi
chauffeur te voldoen. Hij
gaf hem zijn naam en
adres, beloofde te komen
betalen, maar verscheen
niet. Acht dagen later
kwam de chauffeur hij
Schoenaerts aan de deur
rnaar de acteur hield
zich doof". Toen de man
daarop naar de politie
ging, werd Schoenaerts zo
kwaad dat hij beloofde
een klacht in te dienen en
de chauffeur een jaar op
z'n franken te laten wach-
ten. De rechtbank stak er
een duur stokje voor.
Jdbp Schets, jong koordirigent die
voor zijn artistieke vorming on
der meer bij Kurt Thomas in de
leer geweest is, heeft als leider
van de Voorburgse oratorium-
vereniging „Laudate Domlnum"
dinsdag een geslaagd debuut ge
maakt. Een debuut dat zijn
hoogtepunt vond in een zeer
sfeervolle realisering van Ga-
briël Fauré's „Requiem".
Joop Schets heeft nog geen Jaar
geleden in Voorburg de teugels
overgenomen van Adriaan C.
Schuurman, een dirigent van de
Handel-Mendelssohn richting
Schets wil kennelijk aan reper
toire-vernieuwing doen en uit de
prestaties van gisteren conclu
deren we voorlopig dat hij
„Laudate Dominum" wel mee
zal kunnen krijgen. Versterking
van de tenorengroep die on
danks versterking met enkele
dames toch nog iel klinkt, zij
hem dan op korte termijn toege
wenst.
Het „Magnificat" liep nog niet he
lemaal goed; Joop Schets die
bij het vorderen van de avond
het Gewestelijk Orkest ook
steeds beter mee kreeg, liet bij
Bach aanvankelijk het koper te
veel vrijheid, wat het klank
beeld onrustig maakte. Hellmut
Barbe's „Canticum Simeonis",
een lang niet gek stuk met een
door de jonge tenor Michël ten
Houte de Lange dankbaar be
nutte solo, zou nog wat vrijer
gezongen moeten worden. Maar
Fauré wiens Requiem stilistisch
toch heel kwetsbaar is. liet wei
nig te wensen over.
Hier een vooral in het „Histias et
preces" stijlvolle bas Henk Smit
en een Karin Ostar die zich vol-
leding revancheerde voor de
half-mislukte poging om in
Bach zowel de aria's voor so
praan I als II te zingen. In het
„Magnificat" solieerde ook een
jonge alt, Joke de Vin; op niet
onverdienstelijke wijze.
G.v.L.
Bob van Leersnm
na 21 jaar
Koninklijke
Schouwburg
Den Haag telt sinds gistermiddag
weer een „Instituut" minder.
Toen nam Bob van Leersum, di
recteur van de Koninklijke
Schouwburg afscheid van zijn
functie, en van een baan die hij
21 jaar lang als een zeer per
soonlijk gastheer-in-kunst ver
vulde. uus L" vcl:l vu" loneei uuuui
De lange, magere gestalte van Een stampvolle Raadzaal huldig-
G.J. van Leersum was bijna
vergroeid met „zijn" Schouw
burg waar het wel leek of hij
altijd aanwezig was. Een man
die op een veelzijdige staat van
dienst in kunst kon bogen, als
acteur, schrijver en amateur
violist en die kortgeleden het
Erekruis in de Huisorde van
Oranje van koningin Juliana
persoonlijk mocht ontvangen.
Waarschijnlijk de waardigste
bekroning voor Van Leersum
die gisteren nog eens zei: „Ik
ben gelukkig in de gelegenheid
de de pensioengerechtigde Van
Leersum gisteren met applaus.
Maar daarnaast was er een
concert, Mozarts fluitkwartet
gespeeld door het Pleyel-kwar-
tet. Een toepasselijke keus want
Mozart is de lievelingscompo
nist van Van Leersum die zelf
en naar verluidt knap mu
siceert op de viool. Flagrante
tegenstelling daarmee waren de
cadeau's van schouwburgperso-
neel en Haagse Comedie: Een
bandrecorder met bijbehorende
luidsprekers.
n de toneelzaal van het Ned-
Congresgebouw speelde giste
renavond de toneelgroep INTER
NOS „Alles voor de tuin" van
Edward Albee. Deze voorstel
ling kan men voor INTER >NOS
een reprise noemen want in mei
van dit jaar heeft men er reeds
de première van uitgebracht.
Het was bepaald interessant te
zien op welke wijze INTER NOS
deze voorstelling nu ten tonele
voerde.
Die première bood toen redelijke
perspectieven, nu waren er dui
delijk wezenlijke veranderingen
in de goede zin te consta
teren zowel qua regieopvatting
als aankleding Het spel van
Jeanne en Dick Innemee gaf
een andere dimensie aan; hun
spel in de rollen van resp. Jen
ny en Richard boeide meer en
was ook aannemelijker. Dat
wasj ook bij de vertolking van
de andere rollen- zij het in wat
mindere mate - het geval. Een
pure verrassing bleek voor ons
het bijna futuristische decor dat
in kleur en opbouw smaakvol
was opgezet. Maar dit alles kon
toch niet verhelen dat er in en
kele scènes wat kansen werden
te zijn geweest gastheer te kun- Bob van Leersum werd al jong
tot toneel aangetrokken, nam na
zijn HBS-opleiding les bij Louis
Saalborn, begon in 1930 bij het
Rotterdams Hofstadtoneel onder
Cor van der Lugt Melsert.
Daarna kwamen er vele gezel
schappen (de eerste oorlogsjaren
bij Johan Kaart), een toernee
door Indië en in 1947 de Haagse
Comedie onder Laseur en Steen
bergen. Juist de laatste roemde
Van Leersum in zijn dankwoord
als de man die de Haagse Co
medie door de jaren heen op
zo'n hoog peil wist te houden.
Bob van Leersum schreef zelf
ook, o.a. de stukken „Liefdesdi
lemma", „Speelt u ook mee?"
En „Rijst en oude schoenen".
Naast diverse bestuursfuncties
(Haags Cultureel Centrum tot
'59 en Nederlands Ballet tot
,58), vulde het directeurschap
van de Haagse schouwburg
waarover hij als een vriendelij
ke Cerberus waakte sinds 1 ok
tober 1952 zijn leven. Er waren
toespraken van Burgermeester
Marijnen (met envelop) en Carl
van der Plas, de huidige direc
teur van de Haagse Comedie.
Guus Verstraete is de nieuwe
schouwburgdirecteur.
gemist. We noemen b.v. de scè
ne waarin Jeanne haar echtge
noot duidelijk maakt hoe zij
haar geld verdient. De reactie
van Richard hierop was bepaald
verre van de realiteit van dat
moment. Zo ook mevr. Tooth ge
speeld door Edith Bouman, die
haar creatie niet die domineren
de gestalte gaf die voor deze rol
noodzakelijk is. Ondanks dit fei
len heeft INTER NOS laten zien
dat zij haar taak ernstig opvat.
Regisseur Johan de Bolster kon
dit met deze voorstelling niet
beter onderstrepen.
Van Buuren
Kruistocht in spijkerbroek,
heet het jongste boek van de
50-jarlge schrijfster Thea Beek
man, van wie steeds beter
werk lijkt te verschijnen. Goed
voor een gouden griffel vol
gend jaar zouden we zeggen.
Maar de schrijfster maakt deel
uit van de jury die over die
griffels gaat en wil er «liet
meer van zeggen dan: „Ik
vind het zelf goed, maar als
erover gestemd wordt, doe ik
niet mee. De beoordeling laat
ik helemaal aan anderen over"
Spijkerbroek zouden we in één
keer hebben uitgelezen, als het
niet zo plezierig dik was
geweest. Want Thea Beekman
heeft kans gezien een jeugd
boek vol historie te schrijven,
dat zelfs voor scholieren die
louter drieën voor geschiedenis
knijgien, erg boeiend is.
Bovendien heeft de schrijfster
er haar denkbeelden over
maatschappelijke vorming in
kunnen weergeven, opstandig
en nieuw maar in de taal van
de oudere jeugd: redelijke
jeugd, die vraagtekens zet bij
de oeroude zekerheid dat goed
ook goed is en het kwade
slecht. Is dat altijd zo, laat zij
haar hoofdpersoon deniken.
Over de reden ervan straks
meer.
Kinderkruisvaart is het thema
geweest voor dit werk dat
Lemoiscaat in Rotterdam heeft
uitgegeven, ruim 250 spannen
de bladzijden. Het schema: de
20e eeuwse Rudolf Wega be
landt in de Middeleeuwen,
maakt de Duitse kinderkruis
tocht mee en komt terug in
zijn eigen tijd.
Verschillen
In dit verhaal legt Thea Beek
man raaklijnen tussen de
vraag: zijn de verschllen nu
wel zo groot. Haar antwoord is
neen.
Om tot dit antwoord te komen
heeft de schrijfster de kerken
en bibliotheken van haar woon
plaats Bunnik platgelopen, his
torische boeken doorworsteld
en daaruit de bruikbare feiten
genomen. Deze feiten werden
aaneen geregen met fantasie
en logische gevolgtrekkingen,
maar dit alles gegroepeerd
rond de twintigste eeuwse
Rudolf, die de vragen blijft
stellen: hoe denkt de middel
eeuwer, wat zijn hun criteria
en hoe groot is hun vrijheid.
Bijzonder slagvaardig is Thea
Beekman geweest met histori
sche opmerkelijkheden die ook
nu nog bestaan. Zoals de toren
van Pisa, die ook toen al
scheef stond.
Het resultaat is geworden, dat
Kruistocht in spijkerbroek do
kzer(es) meeneemt door
Duitsland, de Alpen over, de
Apenijnen tot aan Brindisi.
maar dan in de middeleeuwen,
zonder autowegen en ANWB-
alarmposten. De pest bestond
en cholera en beren in de Al
pen, dood en ziekten onder
duizenden kinderen.
Scheidslijn
Er is geen duidelijke scheids
lijn tussen Thea Beekman
de schrijfster en Thea de
huisvrouw en rebel.
Uitgevers kennen haar als het
niet zeer grote, maar erg felle
vrouwtje dat heel precies van
wanten weet en er niet voor
terugdeinst als het MOET
een veel grotere tegenstan
der een stomp In de maag te
geven. Figuurlijk gesproken.
Helemaal niet ladylike, maar
dat zal Thea Beekman een
zorg zijn. Zij ligt vrij spoedig
overhoop met (sociale) on
rechtvaardigheid en dat komt
In Kruistocht in Spijkerbroek
zeer sterk tot uiting, sterker
dan in haar voorgaande werk,
zoals Met Korilu de griemel
rond (zilveren griffel), Mickey
cn de Friebcldewiebels (na: en
de vreemde rovers), het on
langs verschonen Heremljn-
tijd-wat een lastpost cn haar
eersteling Anjers voor Adèle,
dat een roman was.
Als huisvrouw is zij wei
nig andens, zorgzaam hollend
en direct in haar meningen,
zoals: „Ik heb een hekel aan
mensen die uit beleefdheid Iets
weigeren". Waarop haar doch
ter, typisch uit hetzelfde nest
en niet minder strijdbaar
kaatst: „En ik heb een hekel
ean mensen die anderen steeds
wat opdringen"
Op deze wijze is Thea Beek
man, fervent aanhangster van
de VvL (Vereniging van Let
terkundigen) ook persoonlijk In
haar werk aanwezig, al zijn do
scherpste kantjes er dan af en
komen de meningen wat rusti
ger en afgeronder over. „Ja
natuurlijk, wan» dan ben ik
ook alléén".
Zij omschrijft het zelf: „Ik
neem het altijd op voor de un
derdog, ik ben tegen intimida
tie door uutoriteit. En Ik houd
van intelligente mensen"
Autoriteit
Dat blijkt. In Kruistocht wint
intelligentie het van (middel
eeuwse) gewoonte en legt uit
eindelijk de autoriteit het af
tegen spontaniteit. De moeste
personen die zich in het boek
de sympathie van de schrijf
ster hebben verworven krijgen
een happy end; de hoofdschurk
gaat dood.
Al is Thea Beekman er be-
paaLd niet op uit om „het
kwaad te straffen".
Na Kruistocht in spijker
broek zal wel meer komen, dat
minder op fantasie berust en
meer op meningsvorming. Im
mers, Thea Beekman vond het
nodig om psychologie te gaan
studeren, werkt nu hard om
het diploma Atheneum te halen
om met enig succes de univer
siteit te kunnen bezoeken.
Uit het schoolwerk ontstond
het idee voor Kruistocht en
dus kan men meer van deze
boeken verwachten. Was het
aanvankelijk: „Ik wil als psy
choloog een mervhrg kunnen
verkondigen en niet alleen als
Thea Beekman maar" 't klinkt
nu: „Ik zal me dan deskundig
over de mensen kunnen verba
zen". Met een glimlach, waar
meer achter steekt.
Misschien verschijnt later
werk waarvan de (jonge) lezer
za' kunnen zeggen: ,,Hé, dat
vind ik nou ook" Alleen brengt
Thea Beekman het dan onder
woorden, zoal« zij met Kruis
tocht een stug historie voor
kinderen leesbaar vertaalde.
En wellicht verschijnen er ro
mans en misschien toneel:
„Als ik een goede roman lees
of een goed toneelstuk zie, zou
il' het ook zo willen: misschien
komt het er nog wel van".
F. J. BROMBERG.
