GIJS IS TERUG MET
SCHAT AAN ERVARING
EN MET VERLOOFDE
„De blanke
man is rijk en
weet alles"
16 november grote
sportdemonstratie
in Aarlanderveen
ALPHENAAR REED ONDER INVLOED TWEE WEKEN
rijn- en veenstreek
27-jarige Ter Aarder verbleef tweeënhalf
jaar in het Afrikaanse Zambia
Raad Bodegraven in sneltreinvaart door de agenda
PAGINA 4 DONDERDAG 18 OKTOBER 1973
LEIDSE COURANT
TER AAR „Voor mensen in Zambia is de blanke man rijk en bo
vendien weet hij alles. Die opvatting schijnt een erfenis te zijn uit
de oude koloniale tijd, anders kan ik het niet verklaren". Gijs Ze
venhoven uit Ter Aar zegt dit terwijl hij met de duim en wijsvinger
van de rechterhand langzaam door zijn baard draait. Gijs is sinds
enige weken terug uit het Afrikaanse Zambia na twee en een half
jaar in de ontiwkkelingshulp actief te zijn geweest. De 27-jarige
Gijs, een na jongste uit een gezin van 10 kinderen, is met een enor
me schat aan ongedachte ervaringen op zijn geboortegrond weerge
keerd. Daar komt nog bij, dat hij na een vertrek alleen, samen én
verloofd is teruggekomen. Niet met een Zambiaanse maar „ge
woon" met een Nederlandse collega.
Gijs Zevenhoven vertrok na uitgebreide medische en psychologische
testen in september 1970 naar Amsterdam om daar stage te lopen
voor zijn uitzending. Hij had het lts en uts diploma op zak en wilde
zogezegd wel eens wat meer van de wereld zien. Dat kon. Via de
Stichting Nederlandse Vrijwilligers werd hij naar Zambia uitgezon
den. „Op 30 december 1970 vertrokken we. Een groep van ongeveer
24 Nederlanders, waaronder monteurs, landbouwers, verpleegstes
enz. Op Oudjaarsavnd arriveerden we in Loesaka, de hoofdstad van
Zamdia. Daar werden we opgevangen even buiten de stad in een
groot centrum. Het was erg warm op oudjaar, een vreemde erva
ring toch wel."
Zambia-relziger Gijs Zevenhoven:
„Ik had het voor geen geld wil
len missen".
„Toen Ik daar aankwam was het
nog niet zeker naar welk deel
van het land is zou gaan. Het
werd tenslotte Kasempa op on
geveer 800 kilometer van de
hoofdstad verwijderd. Dat wil
zeggen in de regentijd, in de
droge periode is er een weg
naar Kasempa van 400 kilome
ter. Toen ik daar aankwam,
bleek dat mijn voorganger, die
ik zou aflossen, het helemaal
niet meer zag zitten. Daar
kreeg ik toch wel even een tik
door maar toch raakte ik er
snel overheen. Kasempa is een
nieuw dorp, dat eigenlijk kunst
matig door de regering wordt
gevormd. De mensen daar zijn
afkomstig uit de gebieden rond
de plaats. De regering wilde ze
vanuit die streken weg hebben
omdat dc tse-tsevlieg het leven
zeer onaangenaam maakte.
Deze vlieg verwekt In het ergste
geval de zogenaamde slaapziek
te. een naam die welvoo r zics-
zelf spreekt. De slaapziekte is
in de meeste gevallen dodelijk,
als niet bijtijds wordt ingegre
pen."
„In het begin van mijn verblijf
heb ik mij vooral bezig gehuden
met zelfbouw van huizen. Ik
moest de mensen, die in het
nieuwe dorp kwamen wonen
helpen bij het huwen van deug
delijke onderkomens. Het waren
zeer eenvoudige optrekjes van
ongeveer 10 bij 5 meter met één
deur erin, de voordeur. Binnen
hingen ze liever doeken in de
deuropeningen. Ok van glazen
ruiten in de muren wilden ze
niets weten. Dat was volgens
hen te riskant in verband met
de vele rondwarende wilde
beesten. Het gekke was, dat ze
van het kleinste beest al bang
waren. Op het dak van de hui
zen van de armere mensen lag
riet. De rijken konden zich golf
plaat permiteren."
Tijdens zijr» werkzaamheden in
Zambia woonde Gijs Zevenho
ven in een centrum voor ont
wikkelingshelpers in Kanongo
Hill. Hij moest regelmatig ver
slag doen van zijn activiteiten
zowel aan de Nederlandse SNV
als aan de Zambiaanse over
heid. Als salaris en voor de ge
maakte onkosten ontving hij on
geveer 500 gulden per maand.
Buiten dat spaarde de SNV 350
per maand, waar hij nu bij te
rugkeer in ons land over kan
beschikken.
„De eerste maanden van mijn
verblijf was het duidelijk te
voelen, dat de mensen je als
een vreemdeling beschouwden.
Als je ze advies gaf dan viel
dat niet altijd in goede aarde.
Maar naar de tijd vorderde
ging het steeds beter. Tch duur
de het ruim een jaar voordat
het vertrouwen 100 procent was.
Dat kwam natuurlijk ook omdat
je hun taal niet of nauwelijks
sprak. Het leren van de stam
men taal bleek voor ons Neder
landers niet bijzonder moeilijk.
De klinkers werden hetzelfde
uitgesproken als bij ons. Voor
de Engelsen in het gebied was
het niet zo eenvoudig. Een
merkwaardig voorval deed zicg
voor toen we een maand na
aankomst in Zambia verslag uit
moesten gaan brengen in Loesa
ka. Een van de meisjes had een i
jong hondje ergens gekregen en
had het dier meegenomen naar
de hoofdstad. Het beest bleek
echter hondsdol te zijn en bin
nen de kortstetij d had iedereen
een knauw te pakken. Da heeft
ons twee weken vakantie opge
leverd omdat we veertien dagen
lang elke dag een prik moesten
hebben om van de infectie af te
komen. De injecties werden in
een kring rond de navel gege
ven."
„Na een half jaar bleek, dat het
moeilijk was om de mensen zelf
hun eigen huizen te laten bou
wen. Het ging iegenlijk hele
maal niet meer. Na overleg ben
Ik toen mer een groep jongens
begonnen die werden betaald.
Ze kregen een loon van onge
veer 100 gu'den per maand. We
pakten de bouwwerken aan. die
voorheen maar gedeeltelijk wa
ren gereed gekomen. Dit ging
prima er na verloop van tijd
werkten wc met zijn vijftienen.
De Zamdiaanse overheid zag
echter met lede ogen aan. dat
de mensen niet aan de zelfbouw
konden en wilden wennen. De
meesten waren voorheen noma
den geweest en zagen het hele-
maal niet zitten om een huis te
bouwen. Toch is het zo, met die
groep betaalde jongens, nog
twee jaar doorgegaan. Toen
moesten we de zelfbouw weer
gaan proberen. De plannen hier
voor waren net bij mijn vertrek
kant en klaar. Het opmerkelijke
was, dat de overheid soepeler
was met het geven van geld mijnen hebben."
voo r bepaalde projecten als de De Nederlandse vrijwilligers in derd honderdvijftig gulden)
wereldkoperprijzen stegen. Zambia beschikken vrijwel alle- de huishoudelijke karweitjes
Zamdia moet het namelijk voor maal voer een zogenaamde hou- opknapte. Hij doet dc was,
een groot deel van zijn koper- seboy. Een Zambiaan, die voor kookt het eten enz. enz. De
eerj vast maandinkomen (son- vrouwen komen daar niet vor in
aanmerking. Die blijven thuis
en zrogen voor het eigen gezin.
Bovendien maakten de Zam
biaanse vrouwen thuis bier van
zeefd is prima te drinken is.
Aangezien de mannen de vrou-
- wen geen geld geven zijn de
vrouwen genoodzaakt om het
bier te verkopen. Ook de eigen
man moet voor het bier betalen.
Er komen nogal wat huwelijken
voort uit de centra van buiten
landse vrijwilligers. Huwelijken
tussen blanken en blanken wel
te verstaan. Trouwpartijen tus
sen vrijwilligers e inheemsen
zijn zelden maar komen toch
voor. Wat Gijs Zevenhoven het
meest gefrappeerd heeft in
Zambia is deblijhei d en de te
vredenheid van de mensen. „Ze
hebben bijna noit een slechte
bui en als dat wel zo is. dan is
het zo weer over. Verder was
het opvallend hoe deze mensen
bij de dag leven. Vandaag is
vandaag en morgen zien we wel
weer verder; zo is ongeveer het
levensmotto. Ik heb me wel
eens afgevraagd wat ik nou ei
genlijk nog ontwikkelen moest
aan de blije mensen. Maar de
maatschappij heeft toch meerte
biede n dan wat ze nu hebben.
Of het beter is, valt moeilijk te
zeggen maar ze moeten het toch
kennen om dan zelf de keuze te
kunnen maken."
„Wat het geloof betref t waren er
in ons gebied twee grote stro
mingen, de evangelische kerk
en een soort Jehova's Getuigen.
De eerste groep was behoorlijk
fanatiek..
Bij ons in de buert waren ook
missionarissen maar daar had
den wij geen contact mee. Het
was opvallend hoe deze mensen
zich afzonderden en op zicheelf
werkten. Het begraven van do
den is voor de Zambianen.
maar meer nog voor ons een
vreemd ritueel. De dode wordt
eerst in een soort levensgrote
huls van repen boomschors ge
schoven. Vervolgens gaan de
mannen een graf graven. Dit
kost echter nogal wat inspan
ning, waardoor droge kelen ont
staan. Er wordt dan ook spoe
dig het nodige bier aangedragen
waarna de stemming ziendero
gen beter, soms zelfs zeer goed
en vrolijk wordt. De vrouwen
slaken onderwijl klagelijke kre
ten. Het graf wordt meestal of
vlakbij een termietenheuvel ge
maakt. Van het lijk is binnen
enkele dagen niets meer over."
Gijs Zevenhoven zou iedereen
kunnen aanraden om ooit eens
iets aan ontwikkelingshulp te
doen. Voor was hetee n erva
ring, dife eigenlijk met geen pen
te beschrijven val. Eenmaal te
rug in Nederland schieten de
herinneringen hem bij vlagen
door het hoofd. Zambia is voor
hem niet meer zo mzar een
land ver weg.
tb.
BODEGRAVEN— Nog nimmer heeft de Raad van
onze gemeente in zo'n korte tijd een raadsagenda
afgehandeld. De punten op de agenda waren nu
ook niet van de hoogste importantie (en mis
schien dachten de raadsleden aan de voetbalwed
strijd op de tv)- Maar zelden waren er zoveel >n-
terpellanten, liefst vijf.
In de begeleidingscommissie voor het milieuproject
zal de heer Hamoen de gemeente vertegenwoor
digen.
De basisschool in Nieuwerbrug kreeg leermiddelen
wegens uitbreiding van leerlingen. Exploitatie
vergoedingen werden vastgesteld voor de bijzon
dere kleuter- en basisscholen en vakonderwijzers.
Als hoofdleidster aan de openbare kleuterschool
in Broekvelden werd voorlopig voor een jaar be
noemd Mej. C. Spaas uit Gouda, nu werkzaam in
Oudewater.
De subsidieregeling voor molens en hun onderhoud
is door Prov. Staten gewijzigd. De gemeente ging
erop door en verhoogde de subsidie van 375,-
tot 585,.
De presentiegelden voor de raadsleden werden ver
hoogd van 15,- tot 45,- voor raads- en com
missievergaderingen. Dit geldt ook voor leden
van stembureaus. De wijziging van de bouwver
ordening was voor Mevr. Bilderbeek aanüeiilding
enkele opmerkingen te plaatsen die zullen wor
den doorgespeeld naar de commissie die de ver
ordeningen heeft opgesteld. De wijzigingen be
troffen o.a. afvoer van gevaarlijke gassen in bad
kamers, afrasteringen e.d.
Voor drie maanden werd de beslissing inzake het
bestemmingsplan voor de zogenaamde Put van
Broekhoven verdaagd.Voor verbetering van het
„Dodenkruispunt" heeft de gemeente stroken
grond moeten afstaan, waarvoor 20.000 werd
ontvangen. De fa. Lok, B.V. krijgt gronden ii
Broekvelden om zich daar te vestigen. Van de
heer D. Kok zal de boerderij te Nieuwerbrug
worden aangekocht en de heer Groen wil dat de
gemeente spoedig woningen gaat bouwen op de
aangekochte gronden. De interpellaties betroffen
het zwakke optreden van de plaatselijke politie,
de hinder van geluid en bevuiling door de fa.
Binnendijk in Buitenkerk en de woningbouw ii
Reigeroord.
AARLANDERVEEN— De Gymnastiekvereniging Aarlanderveen hield
zijn algemene ledenvergadering. Door voorzitter H. de Jong werd
het in zijn openingswoorden betreurd, dat er maar weinig leden wa
ren die gehoor hadden gegeven aan de oproep van het bestuur. Te
vens werd door de voorzitter de nieuwe trainster mevr. P. de
Bruyn voorgesteld en de nieuwe secretaris de heer G. den Dekker,
die de plaats ingenomen heeft van de heer P. Twigt die afgetreden
is. Over het agendapunt de ledenwerfaktie's liepen de meningen
nogal uiteen. Voorgesteld werd om vooral voor judo en turnen on
der eigen familie propaganda te maken.
Het aantal leden voor het volleyballen neemt toe. Ook maakte de
voorzitter bekend, dat op vrijdag 16 november in de Sporthal een
grote demonstratieavond wordt gehouden. Door de sportvereniging
Aarlanderveen en de Gymvereniging wordt bekeken, of het moge
lijk is om een gezamenlijk clubblad uit te geven. Aan het einde van
de vergadering deelde voorzitter H. de Jong mede, dat hij zijn func
tie als voorzitter per 1 jan. 1974 neerlegt, wegens verandering van
functie, bij de KLM.
RIJPWETER1NG Tweemaal
een overtuigend „ja, ik wil" en
het was gepiept. E. Warmerdam,
sportleider uit Rijpwetering
trouwde gistermiddag zijn kers
verse vrouw I. de Jong. En dat
wilden de jeugdspelers van de
sportvereniging wel weten. Een
fraaie erehaag was de inleiding
voor het kerkelijk huwelijk. De
receptie in het dorpshuis later
werd zeer druk bezocht.
Nog te veel
vragen t.a.v.
controle op
gastoestellen
NOORDWIJK - Op aandrani
van verschillende raadsleden
hebben B. en W. een voorstel
om over te gaan tot control*
van de gasinstallaties en gastoe
stellen in de gemeente, voor na
dere studie teruggenomen. Ei
was in de raad nogal kritiek o|
dit voorstel.
Welke mate van veiligheid leverl
een dergelijke controle op: wii
is juridisch aansprakelijk al:
zich ongevallen voordoen; zal ei
geen doublure ontstaan, nu ooi
de Gaswacht gaat functioneren,
ontstaat er geen ambtelijke be
moeizucht; in hoeverre zal men
in allerlei bestaande situaties
gaan ingrijpen en is deze zaak
r.iet enigszins overtrokken?
Mej. Koopman en de heer Voge
laar vuurden deze vragen oj
het college af, terwijl laatstge
noemde ook nog aandrong op
naukeurige instructies voor de
controleurs. De Ridder waar
schuwde nog tegen het op kos
ten jagen van de gebruikers en
wilde deze een beroepsprecht
geven. Er zijn vragen bij, welke
lk niet voldoende kan beant
woorden, zei wethouder Jansen
en daarom ging hij met een na
dere bestudering accoord.
AARLANDERVEEN Voor
de competitie van de Leid-
sche Schaakbond, in de klas
se II, heeft de schaakclub
Het Springend Paard een
8'A nederlaag geleden te
gen de Schaakclub Alphen 1.
Er was 1 afgebroken partij.
De gedetailleerde uitslag luidt
als volgt: A. Koeleman P.
de Jong 01. D. Oosterman
D. Posthuma 0—1. W. v.
Zanten W. Donker 01. J.
J. v. 't Riet J. G. Lam-
booy y2—V2. D. v. d. Laan
J. de Wit 0—1. Th. Leliveld
C. Brunt 0—1. A. Roden
burg W. H. Melchen 0—1.
G. v. Rijswijk P. C. Wa
genaar 0—1. H. J. v. Harten
C. W. I. Altena 0—1. J.
Poot J. G. Kardol afgebr.
Heruitgave
geschiedenis
van Noordwij k
NOORDWIJK De gemeente
raad heeft besloten medewerking
te verlenen aan een heruitgave
van Kloos' standaardwerk
„Noordwljk in de loop der eeu
wen". Er bleek bij de raadsle
den enig misverstand te bestaan
over de getroffen regeliflg met
drukkeruitgever Buyze.
Een passage in de toelichting op
het voorstel om voor 19.000
tweehonderd exemplaren in con
signatie te nemen, kon verschil
lend worden uitgelegd. De juiste
interpretatie is. dat de uitgever,
nadat ln de boekhandel twee
honderd exemplaren zijn ver
kocht, telkens tien exemplaren
afneemt van het kwantum, dat
de gemeente bezit. Het boek be
vat de geschiedenis van Noord-
wijk tot omstreeks 1929. Een
aanvulling valt voorlopig niet te
verwachten, omdat er nog geen
schrijver voor gevonden is. Bo
vendien zou het een geheel
nieuw boek moeten worden,
meende burgemeester mr. Bon-
nike, daar het werk van Kloos
een geheel eigen karakter heeft.
Ledenwerfactie
Rode Kruis
half geslaagd
Stompwijk De ledenwerfaktie
welke het Rode Kruis te tomq-
wijk heeft gehouden is met suk-
ses bekroond. Het dorp, zo'n 550
huisgezinnen tellend, leverde 184
nieuwe leden op. Naast de men
sen die reeds lid waren, steunt
nu ruim de helft van het dorp
het Rode Kruis.
Dat ook de andere helft geen lid
werd, komt voornamelijk door
dat dezen lid zijn van het W.G.
Kruis. Misverstand nummer
twee is, dat het Rode Kruis
door de Staat moet worden ge
subsidieerd. Dit kan helaas niet,
wil het Rode Kruis zijn interna
tionale status van o.a. verlichter
in de nood van twee strijdende
partijen niet verliezen. De niet-
leden kunnen zich alsnog opge
ven bij de wervers, de dames
Disseldorp, de Kier, van Veen
en Welp en bij de heer van Lo-
chem.
Marktberichten
Boelofarendsveen, Bloemenveiling. 17
oktober 19'S.
Anjers Rose. Wit. Arthur. Esperence,
G.J. Sim. Alice 23-32. Rood. Keeter.
Lena, Yellow Dusty. Tangerine. Le
Reve. Tommy. Telstar 23-39. Rozen
Garnette. Carol. Douchka. Marimba.
Roshwita 12-15, orina. Carina. Co
ral Princess 14-19. Ilona 60-82. Sonla,
Super Star 27-43, Beljnda 19-32, Prc-
cllla, Esther Ofnrlm. Spanish Sun,
Evergold, Annabelle, Prominent.
18-28, Alstroemerla 28-29.
ALPHEN AAN DEN RIJN Vol
gens een 40-jarige electromon-
teur uit Alphen aan de Rijn, zou
het door de harde wind zijn ge
komen, dat een jeugdige wielrij
der op de Wi'lhelminalaan tegen
de door hem bestuurde bestelau
to was gekomen, doch er waren
genoeg getuigen, om die bewe
ring te logenstraffen.
Dat gebeurde ook bij de Haagse
politierechter, waar de monteur
zich terzake veroorzaken van li
chamelijk letsel door schuld en
besturen van een auto, terwijl
hij daartoe niet in staat is, zich
had te verantwoorden. „Het was
windkracht tien en de bromfiet
ser werd door een windruk te
gen mijn auto gegooid" aldus
verdachte. Doen er waren getu.-
gen die het tegenovergstelde
constateerden, ni. dat verdachte
zo slingerend reed, dat hij de
bromfietser raakte. Deze werd
acht meter meegesleurd en liep
o.a. een hersenschudding op.
Een politieman uit Alphen aan de
Rijn verklaarde, dat verdachte
Ba diens aanhouding er suf bij
stond en beslist met in staat
moest worden geacht de auto
naar behoren te kunnen bestu
ren. Verdachte zou bovendien
regelmatig en veel drank ge
bruiken, ook al beweerde hil De Officier van justitie vond he-
voor de rechter, de bewuste dag
slechts eeD glas bier te hebben
gedronken. De politieman op
perde voorts, dat de windrich
ting de bromfietsers juist naar
de andere kant van de auto zou
hebben doen zwaaien.
geen ten laste was gelegd dan j
ook bewezen en eiste tegen ver
dachte twee weken gevangenis
straf en negen maanden intrek- j
ken van het rijbewijs. „De vei
ligheid van het verkeer is be
langrijker, dan dat verdachte
zijn werk verliest", aldus de of
ficier. Vonnis over 14 dagen.
