olie
machtig
wapen in
handen
van
arabieren
neemt
De pijpleiding links benadrukt nog de ontzettende verlatenheid van het woestijnland, waarin mens en dier niet meer opvallen. Maar diep'onderdit Libische landschap ligt, in onderaardse krochten, het vloeibare, vette, zwarte goud
Steeds groter wordt de wereldvraag naar olie; steeds groter worden de tankers waarmee deze energie vervoerd wordt. Deze Ja -
panse tan ker lost hier 397 miljoen liter Saoedi-Arabische ruwe olie. Het schip, de Nisseki Maru is 347 meter lang, 54 meter
breed en heeft een diepgang van 37 meter.
Aan het einde van de olieweg liggen machtige industrieën. Een
overziCht van een raffinaderij in Port Suez aan de zuidelijke
zijde van het nog steeds onbruikbare Suezkanaal.
bied zoals de Noordzee.
President Sadat heeft veel mislukte po
gingen gedaan om Feisal tot andere ge
dachten te brengen. Hoewel Feisal nu op
het hoogtepunt van zijn macht staat, aan
het hoofd van het conservatieve Arabi
sche kamp, weet hij dat hij door zijn hou
ding Sadat teleur stelt. Maar hij weet ook
dat hij twijfel oproept aan zijn Arabi
sche gezindheid en zijn Moslimzorg voor
de heilige plaatsen in Jeruzalem. Boven
dien riskeert hij een binnenlandse revolu
tie en stelt hij zijn olievelden bloot aan
Palestijnse extremisten. In april van dit
jaar vertelde zijn minister van oliezaken
de Amerikanen dat de produktie niet om
hoog zou gaan als de Amerikanen hun
pro-Israël houding niet lieten varen.
Sindsdien heeft Feisal aan Sadat en de
Arabieren duidelijk gemaakt dat hij het
olrewapen op zijn eigen manier zal ge
bruiken. Hij Iaat het komedie spelen aan
Gadaffi over. Er is voor hem, Feisal,
geen reden om de oliestroom tegen te
houden of om andere drastische maatre
gelen te nemen.
Er wordt beweerd - onder ander door Is
raels minister Eban dat de Arabieren
geen andere keus hebben dan hun olie te
verkopen omdat ze geen andere inkom
stenbron hebben. Maar Eban loopt hierin
achter Natuurlijk moeten de Arabieren
hun olie verkopen; ze kunnen het niet
drinken, zoals Nasser eens gezegd heeft.
Maar de kwestie waar het om draait is
hoeveel ze moeten verkopen. Rondom de
Perzische Golf is de extra dollar met
meer zo aanlokkelijk als vroeger. Sommi
ge producenten weten al niet meer wat ze
met het geld moeten doen. De voorspel
lingen van wat ze uiteindelijk zullen ver
dienen worden steeds hoger. En de advi
seurs van Feisal discussiëren er nu min
der over of ze het oliewapen wel zullen
gebruiken dan op wat voor manier. Moet
het een verminderde produktie worden,
een bevriezing van de huizige produktie
of een zeer langzame groei.
De richting die hij zul inslaan zal een
kwestie van taktick zijn. Waar de Saoedi-
Arabieren het meest bezorgd over zijn is
dat het oliewapen moeilijk tegen Amerika
alleen te gebruiken is. Europa zou er het
eerst onder lijden. Maar sommige voor
aanstaande Arabische oliesjeiks beweren
dat dit Europa en Japan er toe aan zou
kunnen zetten - hoewel misschien zonder
resultapt - om zoveel mogelijk druk op
Amerika uit te oefenen om Isra'él te dwin
gen de bezette gebieden te verlaten.
Het antwoord van Amerika was al voor
speld. De Amerikaanse politiek zal niet
beinvloed worden door dreigementen.
Maar een dergelijk onverstoorbaar ant
woord maakt niet veel indruk op de Ara
bieren. Ze zijn meer onder de indruk van
de bezorgdheid van Fulbright. Als de
Arabieren werkéliik hun oliewapen gaan'
gebruiken, bestaan er voorlopig voor de
Verenigde Staten maar twee mogelijkhe
den. De moeilijkste, om niet te, zeggen
een onmogelijke keus, is een botsing.
Hier stuurt men duidelijk op aan. Want,
hoe vijandig de Arabieren ook zün. de
Verenigde Staten vormen een supermacht
die door hier of daar binnen te vallen al
tijd zjjn vitale belangen kan beschermen.
Een bezetting van Koeweit zou voor de
Arabieren zo'n smaad zijn dat dit auto
matisch zou betekenen dat ieder olieveld
in de Arabische wereld bezet zou moeten
worden, en iedere pijpleiding, voorraad-
tank en grenstank van de Perzische Golf
tot Algiers beschermd 'zou moeten wor
den. Volgens Elmer E. Bennet, van het
Amerikaanse bureau voor noodtoestan
den, zou "Vietnam daarbij vergeleken er
uit zien als een picknickplaats".
De andere keuzemogelijkheid is verzoe
ning. Maar dan komt de vraag naar vo
ren: in hoeverre kan Amerika de Joodse
staat in de steek laten, dit voedsterkind
van de partisanendiplomatie. waaraan ze
op haar eigen en Arabische kosten zoveel
geld, liefde en trots heelt geinvestcerd?
Copyright The Guardian.
De pijpleiding is in de woestijn de enige mogelijkheid om de,
olie daar te brengen waar hij het hardste nodig is. Een pijp
leiding in het olierijke gebied aan de Perzische Golf.
BEIROET - Het zogenaamde oliewapen
is niets nieuws. De Arabieren hebben al
minstens drie keer geprobeerd het te ge
bruiken. In hun strijd tegen Israel, en ie
dere keer is het mislukt. Het is een wa
pen dat ze te hulp roepen als ze met andë-
re wapens niets meer kunnen bereiken,
en daarom is Egypte, de belangrijkste
militaire macht van de Arabische wereld
een sterke voorstander van dit wapen.
Omdat president Sadat Israel niet met mi
litaire wapens uit de Sinai kan verdrij
ven, heeft hij geen andere keus dan met
Arabische hulp een economische oorlog te
voeren.
De theorie is zeer eenvoudig. Isra'él wordt
beschermd door de Verenigde Staten. Het
kan niet in de bezette gebieden blijven
zonder de steun en aanmoediging van de
Amerikanen. Bedreig nu de Amerikaanse
belangen in de Arabische wereld, en het
zal snel zijn protectie beëindigen.
Omdat het de Arabieren zo vaak mislukt
is het oliewapen te gebruiken, zou je je af
kunnen vragen waarom het in de toe
komst wel zou lukken. Natuurlijk zou het
weer mis kunnn gaan. maar het zou
dwaasheid zijn daar zondermeer van uit
te gaan. Zeker is dat de kans op succes
thans veel groter is dan ooit tevoren.
Daarvoor zijn twee redenen aan te wij
zen. een economische en een politieke.
Het is de realiteit van de energiecrisis die
het wapen in de Arabische handen heeft
gelegd. Tegen het eind van dit jaar zal de
vraag van de vrije wereld - die veel
sneller stijgt dan de experts hebben voor
zien - 50 miljoen vaten per dag omvat
ten. De produktie haalt dan net 51 mil
joen vaten, als alles goed gaat.
Volgens een schatting van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse zaken
zal de vraag in 1980 gestegen zyn tot 85
miljoen vaten per dag - 28 miljoen voor
Europa, 24 miljoen voor de VS. 14 mil
joen voor Japan en 19 miljoen voor de
rest van de wereld. In de komende tien
jaar zal er bijna evenveel olie verbruikt
worden als in de afgelopen honderd jaar.
En de Verenigde Staten die met 6 procent
van de wereldbevolking 33 procent van de
wereldenergie verbruikt, zou het eerste
land zijn dat de pin op de neus krijgt, ook
al heeft Nixon vorige week maatregelen
aangekondigd die Amerika in ieder geval
onafhankelijk moeten maken van de im
port.
In de grote oliegebieden van het Midden-
Oosten en Noord-Afrika, waar 60 procent
van de voorraden van de vrije wereld lig
gen opgeslagen, zal de toeneming van de
vraag de grootste gevolgen hebben. Een
zevende deel van de wereldvoorraad van
350 miljard vaten ligt in het pro-westerse
Iran. De rest ligt in de Arabische wereld
- in Saoedi-Arabië. alleen al 150 miljard
gallon (een gallon of vat komt overeen
met 4.5 liter). Maar omdat de beschikba
re voorraden van Saoedi-Arabië* en Irak
wel eens twee of drie keer zo groot zouden
kunnen zin als de aangetoonde reserve, is
het Arabische aandeel in het totaal nog
veel hoger.
De energiecrisis heeft onvermijdelijk het
machtsevenwicht tussen de consument en
de producent verstoord. De experts die in
de jaren zestig voorspelden dat de olie
prijs gestadig zou dalen, hebben het ver
keerd gehad. De prijzen stijgen met
sprongen. Evenals in 1970 is het ook nu
weer kolonel Gadaffi die het initiatief
hiertoe genomen heeft.
Europa en Japan kunnen deze situatie
met wat meer gelijkmoedigheid bekijken
dan de VS. Tot voor kort kon de VS zich
zelf van olie voorzien. In 1967. toen de
Arabieren de laatste maal het oliewapen
gebruikten, importeerde Amerika ongeveer
300.000 vaten per dag uit Noord-Afrika en
het Midden-Oosten. Volgens de huidige
schattingen zijn het er in 1980 15 miljoen,
waarvan 11 miljoen uit Afrika en het
Midden-Oosten.
om steun voor hun zaak te krijgen. Het
strategische argument is daarbij altijd
sterk geweest, en de overwinning in de
juni-oorlog van 1967 gaf hei' gewicht
aan dat argument Met de .,.^1 van de
Russische invloed in het Midden-Oosten
begint Israel te waarschuwen tegen het
communisme. De Sovjet-invloed in dit ge
bied is nu wat afgenomen volgens het
strategische argument kwam dit natuur
lijk door de Amerikaans-Isra'élische
kracht. Het argument heeft kennelijk nog
steeds gelding. Senator Fulbright herin
nerde eraan, toen hij zijn bezorgdheid uit
sprak over het feit dat. als gevolg van de
energiecrisis, de Verenigde Staten de olie
velden wel eens zouden kunnen overne
men via het militaire potentieel van Is
raël en Iran. ,Een bezoekende Isra'élische
wetenschapsman sprak de vrees uit - al
dus Fulbright - dat zijn regering de
energieproblemen van de VS wel eens zou
kunnen oplossen door Koeweit over te ne
men, omdat er in de woestijn tussen Is
rael en de Perzische Golf geen macht be
staat die het Israëlische leger zou kunnen
tegenhouden'.
Er is sléchts een Arabisch regime, dat
Van koning Feisal, voor nodig om het olie-
wapen in werking te stellen. Hij beveelt
in zijn eentje de economische middelen
van zijn land. Tot voort kort was hij
Amerika's beste vriend. Hij zei dat olie
en politiek niets met elkaar te maken
hadden - en bood aan om de produktie
van Saoedi-Arabie in 1980 te verhogen tot
20 miljoen vaten per dag. De reusachtige
Amerikaanse concessiehouder Aramco be
gon de produktie op te voeren en de uit
voer te vergroten tot niet minder dan 1,5
miljard gulden per jaar. De uitvoermoge-
lijkheid zal dit jaar met drie miljoen va
ten per dag stijgen, en dat is meer dan de
produktie van een heel nieuw oliewinge-
Als gezwollen aders liggen de pijpleidingen op de droge, ruwe huid
van het Midden-Oosten
