POLITICI ZIJN BEST
AARDIGE MENSEN"
Israël haalt
dertien Syrische
Migs neer
MEER SPECIALISTEN
IN RANDSTAD DAN
IN ZUID-NEDERLAND
ZeidM<2owant
Napraten over kabinetsformatie
Rusland stopt storingen
van westerse radiostations
197.1
VRIJDAG 14 SEP1 EMBER 1973
LEIDSE COURANT
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG Gerda Brautigam Jarenlang
journalist en tien jaar lid van de Tweede Ka
mer voor de PvdA heeft een boekje samen
gesteld over de laatste kabinetsformatie. .Gedo
gen schreef hij gaat van au" heet het boekje, in
een parafrase op een dichtregel van Leo Vro-
man. Uitgeverij Contact gaf de vaardig schrij
vende Gerda Brautigam opdracht de opmerke
lijke brieven van kabinetsformateur mr. Jaap
Burger te bundelen en van verbindende teksten
te voorzien. Gerda Brautigam heeft die brieven
ook voorzien van een inleiding, waaruit de poli
tieke leek duidelijk wordt hoe het kwam dat die
kabinetsformatie zo moeizaam is verlopen en zo
lang heeft geduurd. Uitgangspunt is dan „de
nacht van Schmelzer" in oktober 1966, toen het
kabinet-Cals ten val werd gebracht. Maar voor
dat de schrijfster haar aanloop tot de kabinets
formatie neemt, geeft zij in gemakkelijk Neder
lands een wegwijzer in het politieke jargon.
In het boekje is vooral het laatste hoofdstuk bij
zonder aardig: napraten met formateur Burger
en de confessionele fractieleiders Andriessen,
Aantjes en Tilanus.
Burger zegt over de confessionele fractievoorzit
ters: „Aantjes heb ik altijd graag gemogen.
Naar mijn indruk is dat een eerlijke vent en
dat spreekt me altijd geweldig aan. Ik wil best
met iemand hard in de clinch liggen, maar ik
wil weten wat ik aan hem heb. En Andriessen?
Hij heeft altijd een half dozijn formele voorbe
houden bij de hand, als hij ze denkt nodig te
hebben. Maar krijg je de andere Andriessen te
zien, dan is dat ineens een hele bruikbare en
niet onprettige vent Maar hij kan altijd anders.
Eigenlijk een typische KVP-er. Je moet goed
begrijpen, ik ben van goéd vertrouwen als ik
met iemand praat. En dan steeds tegenover ie
mand te zitten van wie je moet denken: welke
Andriessen heb ik vandaag? Dat vond ik wel
een moeilijke zaak hoor. Had ik te doen met ie
mand die nog steeds serieus rekening hield met
een kabinet met de WD erin? Of zat daar een
man die zei: nee, ik heb gekozen voor de ande
re groepering, maar ik zit met een paar moei
lijkheden en jij als formateur moet me helpen
om daar uit te komen want daat zit je voor. En
Tilanus. ja. Tilanus. laat ik nou eens
aannemen dat hij een aantal dingen niet heeft
begrepen nou, dan irriteert me dat eerlijk
gezegd, want ik vind dat je op die post de din
gen wel moet begrijpen Dan is dat misschien
niet mooi van mij, maar ik vind het wel, als je
na die uiterst preciese informatie van Ruppert
waarbij is gebleken wat er niet kan, al maar
moeilijkheden blijft maken en dan blijft roepen
dat je echt wel wilt. Maar je wilt alleen maar
wat niet kan dan noem ik dat niet willen".
Burger zegt dat hij in de formatie wel eens lijn
recht tegenover den Uyl heeft gestaan en hem
voor het blok heeft gezet. Maar ook heeft hij er
„versteld van gestaan" hoeveel werk Den Uyl
kan verzetten. „De energie die die man heeft en
de kennis die hij steeds paraat heeft het is
formidabel, het is bijna onwaarschijnlijk dat er
mensen zijn die dat kunnen".
Van Mierlo is voor Burger „de loyaliteit zelve.
Een voortreffelijke vent". Ook met Bas de
Gaay Fortman had de formateur „de meest
aangename ervaringen".
Uit het boek blijkt dat ook de confessionele
fractievoorzitters bewondering hebben voor de
knappe wijze waarop Burger er in de kabinets
formatie uit gehaald heeft wat erin zit. Andries
sen vindt Burger geen „rotvent", al had hij op
een aantal punten wel ernstig kritiek op de for
mateur. Andriessen vindt nog steeds niet hele
maal eerlijk te zijn behandeld, voordat de for
mateur de KVP-er niet juist had geciteerd.
Maar Andriessen moet toegeven dat Burger een
„knap en zuiver politicus" is en formatiewerk
heeft geleverd dat anderen nauwelijks aange
kund hadden. „Toch wel een aardige
baas.
Als het kabinet een verstandig beleid voert,
geeft Andriessen het een reële kans. Aantjes
geeft het vier jaar. Tilanus anderhalf of vier
jaar. De grote vuurproef voor het kabinet-Den
Uyl komt in het najaar -'74 zegt Tilanus.
Aantjes vindt Burger aardig en vertelt de vol
gende anecdote: „Ik heb grote sympathie voor
Burger en dat dateert van 1959, toen ik pas lid
van de kamer was. Ik moest visserij doen in de
A.R. Fractie, niet helemaal wat ik me had
voorgesteld toen ik kamerlid was. Mijn eerste
speech was bij de begroting en ik trof het erg
ongelukkig. De eerste spreker ln de avondver
gadering, iedereen was nog eten, ook mijn ei
gen club. Er zat anderhalve man en een paar-
dekop in de kamer. Alleen visserijdeskundigen,
en Burger. Hij kwam naar me toe toen ik uitge
praat was en zei: best verhaal hoor. Ik vond
dat erg aardig van hem en zei dat ook. Hij zei
dat hij het tot zijn taak rekende om er te zitten
als iemand zijn eerste speech hield en goed te
luisteren. Dat is toch geweldig. Het is een afge
zaagde uitdrukking maar bij hem gaat dat hele
maal op: ruwe bolster, blanke pit. En weet je
wat ik helemaal aardig vond? Ik had in mijn
zenuwen 's middags de rits van mijn broek stuk
getrokken en die had ik met een veiligheids
speld een beetje aan elkaar gezet. Burger zei:
„Als ik iets fouts zie, leg ik anders nog wel
eens een briefje op de katheder. Maar ik heb
nou maar geen briefje neergelegd met: Aantjes,
je rits staat open, want daar zou je maar ner
veus van geworden zijn".
Tilanus vertelt dat hij eerst ziekenfonds-arts in
Den Haag was geweest en later provinciaal di
recteur voor het Maatschappelijk Werk in Gel
derland, waarbij hij zich o.a. met de planning
van bejaardenhuizen, dorpshuizen enz. bezig
hield. „Dat was structureel heel wat belangrij
ker dan verbandjes leggen op een spreekuur",
zegt Tilanus, die tegen zijn zin fractievoorzitter
van de CHU was geworden.
Gerda Brautigam: „Weet je wat ik geloof? Jij
had in dat werk moeten blijven. Je had nooit de
politiek in moeten gaan".
Tilanus: „Ja maar, nou was het ongeluk dat lk
al die dingen voorbereidde, en dan moest er na
tuurlijk geld komen. De gemeenteraadsleden en
statenleden zaten aan de kraan en die draaiden
ze soms dicht. Ik dacht, verdorie, ik moet zien
dat ik aan die kraan kom. Toen werd me ge
vraagd of ik kamerlij wilde worden en ik
dacht: dat is de grootste kraan van het hele
land".
Gerda Brautigam: „Erg ver heb je hem niet
opengekregen.
Zo zie je uit zo'n boekje maar weer eens: politi
ci zijn ook maar mensen. En Tilanus is een van
de aardigste mensen in dat merkwaardige poli
tieke wereldje. Net als Burger, die vond dat Ti
lanus in de politiek verdwaald was.
Tip voor Den Uyl en
zijn schatkistbewaker
DE VOORPAGINA VAN VERSCHILLENDE KRANTEN heeft de
nieuwe voorzitter van de Raad van Arbeid gehaald met één para
graaf in zijn installatierede. „Laat de overheid de A.O.W.-premie
niet langer vrij maken van fiscale lasten en in plaats daarvan de
A.O.W.-uitkeringen wel" was globaal de strekking van die para
graaf.
Een belangstellende lezer informeerde dezer dagen bij ons waarom we
niet onmiddellijk adhesie betuigden aan deze suggestie.
Ja. waarom niet? Een steekhoudend contra-argument kan natuurlijk
niet zijn, dat de overheid dan op diverse onderdelen de wet en ko
ninklijke beschikkingen moet veranderen. Daarvoor schrikt tegen
woordig geen kabinet meer terug, tenzij het daarmee voor zichzelf
politieke hinderlagen uitlokt.
DE GRONINGSE RAAD-VAN-ARBEID-MAN geeft als het ware een
goede tip voor premier Den Uyl en de bewindsman van zijn schat
kist om uit de financiële problemen te komen die de uitvoering van
een voortvarend regeringsprogram bemoeilijken; het belasten van
A.O.W.-premies zou de belasting per jaar een heel fors bedrag op
brengen en door de A.O.W.-uitkeringen belastingvrij te maken geeft
men de maatregel nog een leuk sociaal tintje.
Er zitten evenwel diverse scherpe kanten aan het voorstel: menigeen
spaart namelijk wel voor de A.O.W., maar komt helaas nooit
zelf aan het genot van die uitkeringen toe.
Een kabinet dat nog meer belastinggeld wil hebben, zou vervolgens
wel eens op de gedachte kunnen komen ook andere betalingen voor
oudedagsvoorzieningen te gaan belasten.
En als een minister van financiën dan helemaal krap komt te zitten,
zou het later de oudedagsuitkeringen op de een of andere manier
toch weer in de greep van de fiscus kunnen gaan brengen.
DE MAATREGEL KAN OP DE DUUR dan wel eens een a-sociale
uitwerking krijgen. Want ook regeringen zijn instituten bij wie de
geest meestal gewillig, maar het vlees vaak zwak is.
Het lijkt ons beter eerst maar eens te wachten op een doorwrocht
rapport over het gehele systeem van onze sociale voorzieningen en
hun consequenties.
Bij het onderwijs zijn door te fragmentarisch te werk te gaan door de
wetgever al fouten genoeg gemaakt.
TEL AVIV (AP) Straaljagers
van de Israëlische en de Syri
sche luchtmacht hebben giste
ren boven de Middellandse Zee
nabij de Syrische kust een fel
gevecht geleverd. Volgens Is
raëlische berichten werden 13
Syrische vliegtuigen en één Is
raëlische straaljager neerge
haald. Syrië verklaarde echter
dat het acht toestellen had ver
loren terwijl vijf Israëlische
vliegtuigen werden neergehaald.
Een Israëlische helicopter redde
de piloot van het neergehaalde
Israëlische vliegtuig uit zee en
pikte ook een Syrische piloot op.
De helicopterpiloot verklaarde
later op een persconferentie dat
bij verder geen Syriërs in het
water had gezien.
De bevelhebber van de Israëli
sche luchtmacht, generaal Bin-
yamin Peled, zei dat de Israë
lische vliegtuigen „een routine
patrouille boven zee" uitvoerden
bp ongeveer 240 km ten noorden
van de Israëlische havenstad
Haifa, toen zij werden onder
schept door een aantal Syrische
Mig-21 straaljagers van Russi
sche makelij.
De generaal wees een Syrische
bewerirg als zouden de Israëli
sche toestellen het Syrische
luchtruim hebben geschonden,
van de hand: „Wij bevonden ons
boven internationale wateren
toen het gevecht begon".
Peled zei verder dat de patrouille,
die bestond uit 12 Mirage- en
Phantom. straaljagers en een
aantal ondersteuningsvliegtui
gen, nabij de Syrische haven
stad Tartous, ongeveer 35 km
ten noorden van Libanon was,
toen zij op tegenstand stootten.
Het in Londen gevestigde instituut
voor strategisch onderzoek heeft
deze maand opgegeven dat de
Syrische luchtmacht beschikt
over 326 in de Sowjet-Unie ge
bouwde gevechtsvliegtuigen,
waarvan 200 Mig-21 onderschep
pingsvliegtuigen, 80 Mig-17
aanvalsvliegtulgen, 30 SU-7
jachtbommenwerpers en enkele
lichte Ujoesjin-bommenwerpers.
LEIDSE SPAARBANK
Interpol
waarschuwt
voor aanvallen
Palestijnen
TEL AVIV (RTR) - Interpol
heeft de politie in alle delen van
de wereld gewaarschuwd dat
een groep Arabische guerrilla
strijders Libanon heeft verlaten
om aanvallen te plegen die
moeten samenvallen met Israë
litisch nieuwjaar eind deze
maand, 27 september. Dit heb
ben de Londense corresponden
ten van de Israëlische kranten
Maariv en Yediot Aharonot ge
meld. Tegen Israëlitisch nieuw
jaar is er veel luchtverkeer
naar Israël.
Maariv schreef dat de Australi
sche politie vernomen had dat
een groep van 28 man van plan
was een vliegveldbus op weg
naar een luchthaven te kapen.
Een verdachte was al gearres
teerd in Australië.
De politie in Londen hield woens
dag acht Arabische passagiers
aan die per bus uit Londen op
weg waren naar het vliegveld
Heathrow om aan boord te gaan
van een vliegtuig van Air Fran
ce naar Parijs en Cairo. Scot
land Yard had .nlichtingen ont
vangen dat zij misschien van
plan waren de bus te kapen. De
Arabieren bleken echter geen
wapens bij zich te hebben en
werden vrijgelaten.
Van Agt klikt
niet over gesprek
Den Uyl op
Haags tuinfeest
DEN HAAG (ANP) Minister
Van Agt van Justitie vertelt het
tweedekamerlid Honig van den
Bosche (BP) niet, wat premier
Den Uyl en de Haagse hoofd
commissaris van politie dr. C.
N. Peijster tegen elkaar gezegd
hebben tijdens het feest in de
tuin van de Indiase ambassade
te Den Haag ter gelegenheid
van de viering van de 26ste ver
jaardag van de onafhankelijk
heid van India een maand gele
den.
„Gepraat is over vakantie-erva
ringen", aldus minister Van
Agt. Het registreren en bekend
maken van privégesprekken
op dergelijke bijeenkomsten kan
in het algemeen reeds in strijd
worden geacht met hetgeen in
het maatschappelijk verkeer be
tamelijk is.
Het kamerlid had zijn vragen ge
baseerd op een kranteverslag.
waarin het gesprek zou zijn
weergegeven.
-$- zorrwj mist 19 temperaturen toto luchtdruk in mültaaran
eist opklaringen hagel -w-w wamtefront H hoge-drukgebied
.Sg» bewofchq -ja» sneeuw w-r kou-front L lage-dnAgebied
0^ regen onweer windrichting verptaatsngsnehting
De rokende wrakstukken van een van de Syrische straaljagers, die gisteren in een kort maar hevig lucht
gevecht door Israëlische gevechtsvliegtuigen werd neergeschoten. De Syriërs verloren, volgens Israë
lische opgave, dertien vliegtuigen en de Israëliërs 1. Volgens Syrië verloor Israël vijf toestellen en wer
den acht Syrische vliegtuigen getroffen.
Van onze correspondent.
Moskou De Sovjet Unie is plot-
seling opgehouden de radiopro
gramma's van de BBC, de Stem
van Amerika en de Westduitse
Deutsche Welle te storen. De
eerste aanwijzing dat de storin-
I gen minder werden kwamen
1 maandagavond. De laatste con-
troles van de radiouitzendingen
j woensdagavond door de Britten,
j Amerikanen en Westduitsers
toonden aan dat uitzendingen op
de korte golf, inclusief nieuws-
uitzendingen, duidelijk en luid
in de Sovjet Unie te beluisteren
1 zijn.
De politieke betekenis van het
Russische besluit is nogal groot.
Het besluit is genomen een paar
dagen voordat de tweede ronde
van de Europese Veiligheids
Conferentie volgende week dins
dag in Genève begint. Een van
de belangrijkste kwesties die
besproken zullen worden is de
vrije uitwisseling van ideeën
tussen Oost en West Europa.
Het kan daarom nauwelijks toe
vallig zijn dat de Sovjet Uniet
besloten heeft om de zenders
die de afgelopen vijf jaar voort
durend de westerse stations
stoorden, te stoppen. Men kan
aannemen dat deze daad goedge
keurd is door Breznjev en zijn
collega's van het Politburo. De
uitzendingen van Radio Liberty
en Radio Free Europe, blijven
echter door de Russen gestoord
worden. Deze organisaties, die
gefinancierd schijnen te worden
door partikulieren meest
Amerikan:n zijn de laatste
twintig jaren in Zuid-Dultsland
gevestigd. Het Kremlin is zeer
verbolgen over het materiaal
dat ze uitzenden, en dat verza
meld wordt door vluchtelingen
die precies weten wat er in de
Sovjet Unie en andere Oostblok
landen gebeurt. Er is grote
druk uitgeoefend op kanselier
Brandt om hen te sluiten als on
derdeel van zijn overeenkomst
met Moskou na de onderhande
lingen over de Oostblokpolitiek
in 1971-'72. Maar hij kon deze
druk weerstaan en de twee sta
tions bleven uitzenden. Er zijn
nu aanwijzingen dat de Russen
hopen, dat ze de Europese Vei
ligheids Conferentie kunnen ge
bruiken om tot een verdrag te
komen waardoor deze twee sta
tions zouden moeten stoppen met
uitzenden. Als dat zo is, dan
zullen ze waarschijnlijk teleur
gesteld worden omdat de Duit
sers evenals de meeste andere
NAVO-landen ervan overtuigd
zijn dat het recht van vrije uit
zendingen gehandhaafd moet
blijven als onderdeel van iedere
overeenkomst tussen Oost en
West Europa.
Copyright the Guardian
DE BILT Het hogedrukgebied
boven de noordelijke Noordzee
verandert maer weinig van
plaats. Het weer ln het weekein
de zal er nog grotendeels door
worden bepaald. Depressies
tiekken via Noorwegen naar
Finland. Alleen de fronten ko
men nu en dan dicht bij of over
ons land. De activiteit is echter
in onze omgeving gering, het
passeren wordt alleen merkbaar
door een tijdelijk toenemen van
de bewolking. Des te groter is
de activiteit van de depressies
in Finland en Rusland, waar
vanmorgen weer natte sneeuw
buien vielen. In het zuiden van
Europa houdt het zomerweer
aan. In Spanje en Portugal val
len echter hier en daar regen
buien, soms met onweer, onder
invloed van een stationaire de
pressie boven de Golf van Bis-
caje.
Vooruitzichten voor zondag, droog
en vrij zonnig nazomerweer.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor zondag: aantal uren zon: 4
tot 12, min. temp. 7 tot 11 gra
den, max. temp. omstreeks 19
graden, kans op een droge pe
riode van minstens 12 uur 95
procent, Kans op een geheel
droog etmaal 90 procent.
WEERRAPPORTEN
Deelen
Eelde
Eldhovtn
Den Helder
Luchth. Kir.
Twente
VUüIngen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
jech bew.
1.' bew!
1. bew.
Helsinki
Kopenhagen
Stockholm
Wenen
ZUruch
Casa Blanca
Iiuuiboel
Tel-Avlv
La* Palma*
UTRECHT (ANP) De medi
sche specialisten die In algeme
ne, academische en categorale
ziekenhuizen werken zijn onge
lijk verdeeld over het land. Hun
aantal varieert van 22 per
100.000 inwoners In het gebied
Maastricht tot 57 ln het gebied
Leiden. Dit blijkt uit het rap
port „medische specialisten ln
Nederland" dat het nationaal
ziekenhuis Instituut heeft uitge
bracht in opdracht van het cen
traal college voor de erkenning
en registratie van medische spe
cialisten.
Het instituut verwacht, dat het
aantal specialisten zal toenemen
van 5.700 op 1 januari 1972 tot
7.150 in 1977 en minstens 8.400
In 1982. Per 10.000 Inwoners
komt dat neer op een stijging
van 4,4 in 1972 tot 5,3 ln 1977 en
minimaal 5,8 in 1982.
Van alle specialisten werken er
1059 uitsluitend buiten zieken
huizen of inrichtingen. In de
groep jonger dan 45 jaar werkt
10% uitsluitend extramuraal, in
de groep 60-65 is dat 32%.
De „specialistendichtheid" ligt ln
de zuidelijke provincies beneden
het landelijk gemiddelde en met
name in de randstad er boven.
De verschillen houden onder an
dere verband met de aanwezig
heid van academische zieken
huizen met bovenregionale funk-
en de aanwezigheid van zieken
huizen met bovenregionaale funk-
ties.
Vredeling had
met De Koster
moeten praten
DEN HAAG Minister Vredeling
heeft de tweede kamerleden
Wiegel en Vonhoff (beiden
VVD) in antwoord op vragen
meegedeeld dat er wel sprake is
geweest van een misverstand
maar niet van een misslag rond
een toezegging van z!)n voor
ganger De Koster (VVD) om
militairen bruggen te laten
slaan In verband met het w>
reldkampioenschap hockey in
Amstelveen.
Minister Vredeling weet nu dat
minister De Koster de hockey-
bond heeft geadviseerd zich in
verbinding te stellen met de
garnizoenscommandant om te
zien of de militaire bijstand
technisch te realiseren was. De
Koster heeft zijn toezegging
echter niet aan een van zijn mi
litaire of burgerfunctionarissen
meegedeeld. Bij latere briefwis
seling over militaire bijstand
voor het wereldtoernool hockey
is nimmer meer gerept over de
bruggen. De nieuwe minister
was daardoor niet op de hoogte
van de toezegging.
Het is jammer dat er niet even
contact is geweest met ex-mi
nister De Koster, dan was het
misverstand voorkomen.
