OOST DUITSLAND ONTKETENDE
REVOLUTIE BIJ DAMESZWEMMEN
Steve Holland hoorde
dankgebed trainer niet
titels forest
hills couit
en newcombe
Amerika deed geen stap terug bij heren
Poloërs
achtste
Cijfers uit Belgrado
Medailles
zwemmen
sa
few
'l=S&
MAANDAG 10 SEPTEMBER 1973 a,
BELGRADO Tien gouden
medailles voor Oost Duits
land. gaven tenslotte ge
stalte aan de opzienbaren
de revolutie bij het dames-
zwemmen. Tot het laatst
bleef de sensatie hoogtij
vieren. Kornelia Ender. de
onbetwiste Oostduitse
zwemtroef, nam op de 100
meter vrije slag het initia
tief tot een schitterende
ontknoping. Recordbewust
als zij zich door het water
slaat, ging de 14-jarige
scholieren snel op het door
haar zelf opgetrokken mo
nument van 57.6 af. En
weer slaagde zij erin deze
mijlpaal te slechten:
57.54. Het altijd lachtende
meisje, dat dit seizoen als
eerste de Oostduitse dow-
braak annonceerde, stortte
zich in de armen van haar
ploeggenoten. Een bijna
volmaakt succes was be
reikt. Binnen een jaar had
Oost Duitsland bij het da-
meszwemmen de onwrik
baar lijkende hegemonie
van Amerika onttakeld.
Het zwemtoemooi heeft tot de
laatste dag het element van top-
6panning behouden. De dreunen
waren voor de Amerikaanse
meisjes al een week lang erg
en meest onverwachte werd uit
hard aangekomen, de grootste
gedeeld op de 800 meter vrije
slag dames. Harshbarger en
Rothhammer, twee bijna zeker
lijkende medaillewinnaressen,
hadden dit seizoen tijden ge
maakt, die voor geen ander in
de verste verte haalbaar leken.
Maar wel voor de Italiaanse
Novella Calligaris, de laatste
sensatie.
De grote rivale van het vorig jaar
van Hansje Bunschoten had zich
dit voorseizoen weinig laten zien
om zich helemaal te kunnen
concentreren op deze eerste we
reldkampioenschappen in Bel
grado. Die procedure heeft een
gouden medaille opgeleverd,
want zowel Harshbarger als
Rothhammer bezaten niet de
Renate Kother zette de aanval op de he
reldrecord op de 200 m. vlinderslag.
Oost-Duitsland onverdroten voort. Tweemaal verbeterde zij het we-
werden de Oostduitse Kornelia
Ender (viermaal goud) en de
Amerikaan Montgomery (vijf
maal goud) uitgeroepen. Deze
verdeelsleutel past precies op
het karakter van dit kampioen
schap. Bij de heren heeft Ameri
ka, dat de Olympisch zwemgod
Mark Spitz kwijtraakte, geen
stap terug hoeven te doen. De
positie van München bleef er -
op een uitzondering na - ge
handhaafd. Door het wereldre-
kord op de viermaal 200 meter
vrije slag werd bovendien nog
benadrukt hoe stabiel het heren-
zwemmen in Amerika blijft.
Vergeleken met de Olympische
ploeg kwam dit record tot stand
met vier nieuwe zwemmers.
Een duidelijke indicatie dat
daar nog voldoende toppers ach
ter de hand worden gehouden.
De enige die Amerika eigenlijk
al jaren in de wielen rijdt, is de
Oostduitser Roland Matthes. Op
zijn specialiteit, de rugslag,
duldt hij geen enkele concurren
tie. Hij was dan ook de man die
twee gouden medailles aan de
Amerikanen (zes hoofdprijzen in
totaal) ontfutselde. In de verde
ling van de andere gouden me
dailles viel een verrassende op
leving van het Europese heren-
zwemmen op. De Brit Wilkie,
de Zweed Larsson en de Hon
gaar Hargitay speelden een vrij
voorname rol.
HANS DE BRUIJN
00 meter vrije slag dames
Kornelia Ender (Oost-Duitsl.). 57.5-1
(wereldrecord); 2. Shirley Babasti
bach (West-Du!UI.)
i Brigitha (Ned)
kracht om de Italiaanse van
een wereldrecordtijd van 8.52.97
af te houden. Dit typeert nog
eens hoe kwetsbaar de positie
van Amerika bij het dames-
zwemmen is geworden.
Duizendsten
Voor Nederland bewees Enith Bri-
githa hoe goed haar de zilveren
medaille van vrijdagavond (200
meter rugslag) had gedaan. Zij
moest gisteren nog starten in de
finale 100 meter vrije slag, een
afstand waarop de concurrentie
onvoorstelbaar groot is. Maar
de .nieuwe" Enith heeft kunnen
bewijzen met haar natuurlijke
souplesse en kracht voor nie
mand meer bang te hoeven zijn.
Op duizendsten van seconde
werd zij door de Amerikaanse
Babashoff van een tweede
plaats afgehouden. Met het
brons was ze niet minder blij.
Coach Bert Sitters: „Dit laatste
nummer heeft de overtuiging
gegeven dat Enith Brigitha
meer kan bereiken".
Veronica Stel haalde de eindstrijd
niet. Met 1.01.55 kwam zij op de
twaalfde plaats. Een dag eerder
was de viermaal 100 meter vrije
slag voor Nederland niet zo
succesvol verlopen. De ploeglei
ding had de fout gemaakt de
langzamere Anette Segaar niet
te wisselen voor Josien Elzer-
man. Bert Sitters: „Van veran
deringen op het laatste moment
ben ik geen voorstander.. Je
maakt er meestal meer mee ka
pot dan goed".
Behalve met Enith Brigitha mag
de KNZB over meer zwemsters
tevreden zijn. In totaal werden
elf finaleplaatsen behaald en
sneuvelden vier Nederlandse re-
kords. Een resultaat dat er zijn
mag. Het enige waarvan Bert
Sitters misschien spijt kan heb
ben, is dat hij zwemsters heeft
thuis gelaten die zeker een kans
op een plaats bij de eerste acht
hadden gehad. Voor een volgend
evenement verdient het daarom
wellicht aanbeveling iets min
der scherp te selecteren. Zelfs
Australië kwam met een aantal
zwemsters dat nauwelijks kans
op een medaille had. Carlisle's
motivatie daarvoor: „In elke
ploeg met je ruimte reserveren
voor meisjes, die je niet onno
dig met remmen door ze voor
een teleurstelling te plaatsen".
Zelfs Oost Duitsland wekte soms
de indruk zwemsters in het wa
ter te brengen die niet de sterk
ste waren. Maar bij deze „su-
perploeg", leidde dit zelfs tot
uitschieters. Zoals van Renate
Kother, die zaterdag in de serie
al een geslaagde aantal op het
wereldrecord 200 meter vlinder
slag deed. 's Avonds, in de fina
le, werd de tijd van de Ameri
kaanse Moe (2.15.6) zelfs met
bijna twee seconden terugge
drongen tot 2.13.76. Weer zo'n
onbegrijpelijk grote sprong
waarvoor niemand een verkla
ring had.
Gehandhaafd
Het was een van de hoogtepunten
in een boeiende zwemweek die
maar liefst achttien nieuwe we
reldtijden opleverde. Tot de
meest succesvolle deelnemers
goud zilver brons
1. O.-Duitsland 12 6 7
2. Ver. Staten 11 15 6
3. Australië 12 2
4. Hongarije 111
5. Italië 1 0 2
6. Canada 10 2
7. Zweden 10 1
8. Gr.-Brittannië 1 0 1
9. Rusland 0 3 0
10. Nederland 0 11
11. Frankrijk 0 10
12. West-Duitsland 0 0 3
13. Japan 0 0 3
(VS) 5S.873. 1
58.87; 4. Andrea Eire. üost-Dults-
lftnd, 58.93; 5. Guylalne Berger,
Frankrijk. 59.51; 6. Jutta Weber.
West-Dultsland. 59.58 7. Kathy Hed-
dy (VS) 59.90; 8. Francolse Menod,
Zwitserland, 1:01.24.
Finale 200 meter vlinderslag demes:
1. Renate Calligaris (It) 8 52.97 (we
reldrecord) 2. Roswltha Beier
(OD1) 2.16.77; 3. Lyn Colella (VS)
2.19.53; 4. Jose Dnmen (Ned)
2.21.96; 5. Sandra Yust (Aus)
2.22.32; 6. Nlna MCInls (VS; 2.22.57;
7. Uta Schutz (Wdl) 2.23.50; S. Yo-
landa Aggenbach (Ned) 2.25,68.
Finale 800 meter vrije slag dames:
1. Novella Calligaris (It) 8.52 97 (we
reldrecord) 2. Jo Harshbarger
(VS.) S:55.56 3. Gudrun Wegner
(Oost-Dutsl). 9:01.82: 4. Narelle
Moras (Austr) 9:09 935. Keena
Finale 1500 meter vrije slag heren.
1. Steve Holland (Austr.) 15:31 85
rel record); 2 Rick Demont O
15:35 44 3 Brad Cooper (Ausi
1. Bruce Robei
Joe Bottor
Backhaus (V.S) 56.4:
Flöckner (Oost-Duitsl.."6 75; 5. Sey
57.33 6. Jorg
(West Duitsl.) 57.81.
Finale 4
100
vrije slat
1. Oost-Duitsland (Kornelia Ender.
Andrea Eife. Andrea Hübner. Sylvia
Eichner) 3:52.45 (wereldrecord) 2.
V.S. 3:55.52. 3. West-Dultsland
3 5S.SS. 4. Canada 4:00.20. 5. Zweden
4:02,1. 6. Nederland 4.02,16. 7. Italië
4:06.59. 8 Frankrijk 4:08,25.
Finnle 100 meter vrije slag heren:
1. Jim Montgomery (V.S.) 51.70: 2.
Michel Rousseau (Fr.) 52.08: 3.
Mike Wenden (Austr.) 52,22 4. Vla-
st-Dultsland 3:53.24; 1
S. Hongarije 4:01.64.
Kelfh Russell (VS) 523.74;
Hoffman (OD1)
Cagnotto (It) 492.
Giorgio
5. Nikolai Mil
hallin (Rusl.) 4S4 05: fi Tim Mooi
(VS) 484.02; 7. David Ambartoezm
jan (Rus! 479 97; 8. Scott Grahair,
(Can) 470.88.
BELGRADO Zo devoot als
een bedevaartganger bleef
Larry Lawrence kaars
recht staan toen Stephen
(roepnaam Steve) Holland
aantikte in de wereldre
cordtijd op de 1500 meter
vrije slag heren: 15.31.85.
Met zijn handen samenge
vouwen sprak de kroezige
Australiër hardop een
dankgebed uit.
Maar de kleine, 15-jarige Steve,
hoorde de bede van zijn trainer
niet. Hij tikte aan, keerde en
zwom door. De toeschouwers
in het Tasmajdanbad waren en
kele seconden te verbaasd om te
reageren. Daarna brak de hel
los. Duizenden programma's
werden in het stadion heen en
weer gewapperd en sommige
BELGRADO Hongarije heeft
beslag gelegd op de wereldtitel
waterpolo door in de laatste
wedstrijd met 8-4 (1-1, 3-2, 1-0,
3-1) van Cuba te winnen.
Voorts won Italië verrassend met
5-4 (1-1. 0-2, 2-1, 2-0) van gast
land Joegoslavië. Nederland
versloeg Griekenland met 7-2
(3-0, 2-0, 1-0, 1-2) en Duitsland
met 9-3 (0-1, 4-0, 1-2, 4-0) en be
zet de achtste plaats.
De laatste uitslagen van groep A
waren: Joegoslavië-Hongarije
3-3, Rusland-Cuba 6-2, Ver. Sta-
ten-Italië 6-5, Rusland-Ver. Sta
ten 8-5.
Overige resultaten groep B: Mexi
coSpanje 5-3, Roemenië-W.-
Duitsland 5-3, Mexico-Roemenië,
3-3, Spanje-Griekenland 5-4.
De eindstand: 1. Hongarije, 2.
Rusland: 3. Joegoslavië, 4. Ita
lië: 5. Ver. Staten: 6. Cuba; 7.
Roemenië: 8. Nederland; 9.
Mexico; 10. Spanje; 11. West-
Duitsland; 12. Griekenland; 13.
Bulgarije; 14. Australië; 15.
Groot-Brittannië en 16. Israël.
bezoekers slaakten zelfs wilde
kreten van ontzetting.
Maar Steve was niet tegen te hou
den. Hij vocht net zo hard als
daarvoor om die gouden medail
le in zijn bezit te krijgen. Pas
toen Larry Lawrence zich tus
sen de bij de finish samenge-
hoopte officials plaatste en Sie
ve luid toeschreeuwde, kwam er
einde aan deze krankzinnige
na laatste zwemmer die aantik
te, was de winnaar geworden.
Rick Dermon:, de laatste, die
ook na de 1500 me.er was door
gezwommen won het zilver.
honderd meter extra. De op een Een van de opzienbarendste wed
strijden in de geschiedenis van
de zwemsport was afgelopen.
Larry Lawrence de „tweede va
der" van Steve Holland zocht
de schuld bij de wedstrijdcom
missie. „In Australië en
waar eigenlijk niet wordt er i
gebeld of gefloten als er nog 100
meter is te zwemmen. Ik heb
niets gehoord".
Toernooi-organisator Lambassa:
„We hebben een soort hoorn ge
bruikt, maar het geluid dat het
ding produceerde was slecht".
Dan nog blijft deze ontwikkeling
vreemd, 's Morgens, in de serie,
was ook de hoorn gebruikt. Geen
ewemmer heeft zich er toen aan
gestoord. Larry Lawrence:
„Hou ook rekening met de
spanning van zo'n race. Maan
denlang heeft Steve naar deze
ene wedstrijd toegeleefd. Alles
was er op afgestemd: zijn eten,
school training en de omgeving
om hem heen. Dat is wat voor
zo'n knaap die eigenlijk pas tus
sen die wereldtop staat".
S'.eve Holland moest winnen. Na
het vertrek van Shane Gould
wilde Australië weer een nieuwe I
vedette hebben die zwemroem
oogstte. Dat is geregeld. Law
rence: „Eigenlijk heb ik er
nooit aan getwijfeld. Dit joch is
uniek. Hij heeft zo'n enorme
wilskracht. Als ik hem soms op
de training niet rem, draait hij
zich binnen de korste tijd gega
randeerd over de kop".
Dat is ook de reden waarom Hol
land in Belgrado maar één keer
startte. ,,0p de vijftienhonderd-
meter heb je veel conditie no
dig. Die heeft-ie. En als hij bo-
voorbeeld ook op de 400 meter
gestart zou zijn, kwam de zaak
toch gevaarlijker te liggen.
Voor deze afstand heb je meer
explosiekracht nodig en Steve
moet daarmee voorzichtig zijn
want hij is pas vijftien.
De wonderbaarlijke Steve Holland die een wereldrecord zwom maar nog honderd meter doorzwom tot ontzetting
trainer. Uitgeput werd hij aan de rand van het bassin gelukgewenst door zijn ploeggenote Sue Lewis.
van toeschouwers
Als Larry Lawrence, die twee
jaar met Steve Holland op de
universiteit van Brisbane
traint, gelijk krijgt staat er
nog veel met zijn „eerste gro
te" pupil te gebeuren. Want zijn
belofte voor de Olympische Spe
len van Montreal liegt er niet
om „Ik heb met Steve afgespro
ken dat hij op de volgende
Olympische Spelen om en nabij
de vijftien minuien zwemt". Dat
is nota bene een gem'ddelde
van één minuut over honderd
meter. Larry Lawrence, veront
waardigd na de verbazing:
Waarom zou dat niet kunnen
lukken. Als Steve in een race
p jn krijgt, zeg ;k hem altijd
aan Abebe Bikila te denken.
Wat die heeft meegemaakt, is
veel meer dan dat k'.e ne stukje
zwemmen". HANS DE BRUYN
Margaret Court, winnares van Forest Hills, veroverde voor de vijfde
maal deze titel.
NEW YORK John Newcombe
heeft zijn feitelijke come-back
giorieus onderstreept. De Au
straliër, die dit jaar niet deel
nam aan de Grand Prixtoer-
nooien om eens een jaartje rusl
te hebben, maakte op Forest
Hills een uiterst geslaagde ren
tree" door de herentitel voor
zich op te eisen.
Newcombe deed dat door Wimble-
donkampioen Jan Kodes, die za
terdag sensationeel van Stan
Smith had gewonnen, in vijl
sets te verslaan. Newcombe had
in de halve fina'e zijn landge
noot Kei: Rosewall in drie sets
verslagen. Forest Kills is een
historisch toernooi geworden
voor Margaret Court. De 31-ja-
rige Austral'sche greep voor de
vijfde keer in haar carrière de
damestitel door haar „opvolg
ster" Evonne Goolagong te ver
slaan. Margaret Court maakte
bij de 14.000 toeschouwers in
druk door haar accurate spel.
waartegen Evonne Goolagong
geen voldoende antwoord had-
De overwinning leverde Magg{
Court 25.000 dollar en een nieu
we auto op, een prijs die overi
gens ook John Newcombe ten
deel viel.
Uitslagen: halve finale heren
enkelspel NewcombeRosewall
67_6 6—3; Kodes—Sro.Ü>
75 6—7 1—6 7—5; finale:
Newcombe—Kodes 64 1—6 4-j
6—2 6—3; Dames enkelspel
finale: Court—Goolagong 7-*
5—7 6—2; Dames dubbelspa
finale: Court/WadeKink/CasaJs
3—6 6—3 7—5.
