Rapport juristen:
Mozambique is
politiestaat
Taboe Wereldraad
voor Oost-Europa
roept gemengde
gevoelens op
Korte metten
Fijne kindergarderobe
van Barbara Farber
Kanselboodschap
bij jubileum
van koningin
Voor 3de maal
op de plaat
Nieuwe
partij
moet naam
Prinses Beatrix opende
zilveren Antiekbeurs
veranderen
van VS
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 11
Mozambique kan worden aan
gemerkt als een politiestaat.
Er is een internationaal en
geen Portugees tribunaal nodig
om de waarheid over de ver
melde wreedheden van het
Portugese leger vast te stellen.
Zo luiden twee conclusies uit
een rapport van de internatio
nale commissie van juristen te
Genève over „de geheime poli
tie (DGS) in Mozambique".
Het rapport bevat vele schok
kende gegevens over het optre
den van de geheime politie in
Mozambique. De sectie inter
nationale zaken van de Neder
landse Raad van Kerken
noemt dit rapport van de inter
nationale juristencommissie na
navraag op bevoegde plaatsen
„correct en betrouwbaar".
Het juristenrapport gaat uit
voerig in op de activiteiten te
gen en de vervolging van
christenen in Mozambique. Het
meldt een golf van arrestaties
in juni 1972 onder de Afrikaan
se geestelijkheid en leden van
de niet-katholieke kerken.
Het doel van de arrestatiegolf
Ter gelegenheid van het vijfen
twintigjarig ambtsjubileum
van koninging Juliana heeft de
Raad van Kerken in Nederland
een kanselboodschap opgesteld
en die aan de ledenkerken
aangeboden voor voorlezing in
de diensten van zaterdag en
zondag.
De bisschoppen hebben de kan
selboodschap overgenomen en
haar ter «voorlezing aan de pa
rochies aangeboden. De Neder
landse Hervormde Kerk en de
Gereformeerde Kerken in Ne
derland maken geen gebruik
van het aanbod van de Raad
van Kerken. Zij hebben ter ge
legenheid van het jubileum ei
gen teksten opgesteld ter voor
lezing in de kerken.
In de korte kanselboodschap
wordt geconstateerd, dat er
alle reden is tot dankbaarheid
met de wijze waarop de konin
gin haar moeilijke taak als
staatshoofd in de afgelopen
kwart eeuw heeft vervuld. Ge
noemd worden haar toewijding
en bekwaamheid, haar begrip
voor de vragen en noden van
deze tijd, de warmte en inner
lijke bewogenheid waarmee zij
opkomt tegen onrecht en ver
drukking.
„In de woelige tijd waarin wij
leven, is ons koningshuis het
boven de partijen staande mid
delpunt waardoor wij aan de
eenheid van ons volk worden
herinnerd", aldus de kansel
boodschap.
schijnt te zijn geweest om de
gearresteerden - hun aantal
wordt op ongeveer tweehon
derd geschat - een bekentenis
af te dwingen, dat zij hun ker
kelijke organisaties gebruikten
als een dekmantel om geld in
te zamelen voor het bevrij-
Alle betreffende kerken hebben
dlngsleger van het Frelimo.
deze beschuldiging krachtig
ontkend.
De internationale juristencom
missie onthult in haar rapport
mensonterende toestanden in
de gevangenissen van Mozam
bique. Het rapport citeert een
arts die verklaard heeft, dat
zieke gevangenen pas in een
zodanige staat bij hem ge
bracht werden, dat hij vrijwel
niets meer voor ze kon doen.
Anderen leden onder nerveuze
stoornissen, zoals onsamenhan
gende spraak, beven, nbe-
heerst schreeuwen en zelfs ul-
ledige mentale ineenstortingen,
die voortdurend ook nadat ze
waren vrijgelaten.
Een van de bekendste kerkelij
ke leiders, dominee Manganhe-
la stierf op 11 december 1972
in de gevangenis. Hij was
voorzitter van de synodale
raad van de presbyteriaanse
kerk. In Mozambique zijn de
meningen verdeeld over zijn
doodsoorzaak. De officiële ver
sie is zelfmoord. In Afrika me
nen de meesten. dat hij ver.
moord werd.
Sinds de bekendmaking van
Manganhela's dood zijn nog
drie andere gevangenen in de
gevangenis gestorven. Beweerd
wordt, aldus het rapport der
juristen, dat zij allemaal zelf
moord hebben gepleegd.
„Zelfs wanneer deze bewerin
gen allemaal zonder meer
geaccepteerd worden, blijft de
vraag over, waarom zovele ge
vangenen ertoe gekomen zijn
zich van het leven te beroven",
aldus het rapport van de inter
nationale juristencommissie.
Prof. dr. H. Berkhof.
Prof. dr. H. Berkhof heeft zijn
teleurstelling uitgesproken
over het „minimalisme" van
de verklaring van de Wereld
raad van Kerken over „ge
weld, geweldloosheid en de
strijd om sociale rechtvaardig
heid". Daarin zullen geen
voorbeelden van onrechtvaar
dige machtsuitoefening in com
munistische landen worden ge
noemd.
Prof. Berfchof, die in Genève
deelneemt aan de jaarvergade
ring van het Centraal Comité
van de Wereldraad waarvan
hij als enige Nederlander deel
uitmaakt, sprak van een „on
verkwikkelijke taboetoestand".
Van de andere kant wees hij
erop dat de Wereldraad geen
document mag publiceren,
„waarvoor anderen de prijs
moeten betalen", doelend op
de bedreigde situatie van de
kerken in de Oostblok-landen.
Vele leden van het centraal co
mité deelde de gemengde ge
voelens van prof. Berkhof.
Prof. dr. R. Mehl uit Straats
burg pleitte voor „alles of
niets". Indien men wel voor
beelden uit niet-communisti-
sche landen vermeldt, dan
mag de Wereldraad naar zijn
mening evenmin zwijgen over
bepaalde praktijken in commu
nistische landen. Anders kan
men volgens hem beter ieder
voorbeeld vermijden.
De kerkelijke vertegenwoordi
gers uit het Oostblok bleven
zich echter eenstemmig verzet
ten tegen iedere vermelding
van Oost-Europa in de verkla
ring. Hoewel verscheidene
sprekers zich afvroegen of de
Oosteuropese vertegenwoordi
gers nog wel geloofwaardig
zijn, wanneer ze zonder enig
compromis iedere kritiek op
de regeringen van hun landen
blijven afwijzen, besloot het
comité tenslotte slechts Zuid-
Afrika. Latijns Amerika,
Noord-Ierland, het Nabije Oos
ten en de Verenigde Staten te
vermelden als landen waar ge
weld wordt gepleegd. Hier
over zei de Amerikaan dr. W.
Thompson: „Wij hebh»n de
vrijheid het bij ons heersende
systeem te kritiseren en we
weten dat anderen niet zo vrij
zijn. Maar we hebben k de
vrijheid onszelf Deperkingen op
te leggen. Dit was in dit geval
nodig, met het risico dat de
Wereldraad van kerken op
nieuw eenzijdigheid zal worden
verweten".
Metropoliet Juvenali van Mos
kou sprak de verwachting uit
dat er tijdens de geplande con
sultatie van de Wereldraad
over de rechten van de mens
voldoende materiaal aanwezig
zal zijn om eventueel ook een
uitspraak te doen over Oost-
Europa.
KERK
EN
WERELD
De drie joodse kerkge
nootschappen in Nederland zijn
diep geschokt door de „mens
onterende wijze waarop Rus
sen zich gedragen tegenover
Israëeliërs en joden in het al
gemeen tijdens de universiade
te Moskou". In een telegram
aan de minister-president en
de ministers van cultuur, re
creatie en maatschappelijk
werk en van buitenlandse za
ken doen de voorzitters een
dringend beroep op de rege
ring hiertegen een woord van
protest te laten horen.
Aan de katholieke theologi
sche hogeschool te Amsterdam
zijn geslaagd voor het kandi
daatsexamen theologie: J. A.
H. van Banning, Nijmegen; H.
L. Bleijendaal, Heemskerk; H.
G. I. Helsloot, Amsterdam
(cum laude); A. J. M. Hen
driks, Rotterdam; L. J. M. Ne-
derstigt, Haarlem; C. A. De
Ruiter. Groningen; W. H. J.
van Stiphout. Veghel; P. J.
Stouthandel. Nijmegen en J. J.
v. d. Voort uit Den Haag. Voor
het baccalaureaatsexamen
slaagde N. H. J. Raaphorst,
Kwintsheul.
De theologische hogeschool
van de gereformeerde kerken
in Nederland te Kampen heeft
voor het komend studiejaar
een record aantal meisjes als
eerstejaars ingeschreven, na
melijk vijftien van de vijftig
nieuwelingen. Er waren al een
entwintig vrouwelijke studen
ten op een totaal van ongeveer
vierhonderdveertig. De hoge
school kreeg In 1964 haar eer
ste vrouwelijke student.
Onder het motto „de kriti
sche en geestelijke functie van
de katholieke universiteit"
wordt tot 2 september het tien
de wereldcongres van de ka
tholieke universiteiten gehou
den in Salamanca. In totaal
nemen honderddertig rectoren
en professoren deel. Aanslui
tend is er een vergadering van
vertegenwoordigers der theolo
gische faculteiten uit de hele
wereld, waaraan decanen en
professoren deelnemen.
Samen met het Vatikaan en
de Raad van Europa zal het
Internationale instituut voor
schoolboeken in Braunschweig
van 3 tot 7 september weer
een conferentie houden over de
weergave van de kerk- en
godsdienstgeschiedenis In West-
europese geschiedenisboeken.
Twee kerkhistorici van naam,
namelijk prof. dr. Bernd Möl-
ler uit Göttingen en prof. dr.
Erwin Iserloh uit MUnster zul
len de stand van het onderzoek
uit protestantse en katholieke
hoek belichten.
Amsterdam Kindermode
mag niet te dicht bij de vol
wassen mode staan denk
maar aan de zielige scholier
tjes in maxi-jasjes van enke-
- Ie jaren geleden! maar
toch kan zij bepaalde trends
niet over het hoofd zien. Be
langrijk is verder, dat het
kind zich er lekker in voelt,
en dat moeder tevreden is
over slijtvastheid en gemak
kelijke wasbaarheid. Moeder
zal haar eigen geruite panta
lon misschien niet zo gauw
een sopje geven, maar die
van haar spruit kunnen vlot
in de was als ze tenminste
van Barbara Farber afkom
stig zijn.
Barbara werkt veel met rüiten
van uiteenlopend formaat. Ze
verschijnen als pantalon, als
rokje, jasje of overhemd en
omdat een ruit nu eenmaal
verschillende kleuren bevat,
is er een reeks van effen kle
dingstukken in de bijpassen
de tinten om met die ruitstof
en met elkaar te combine
ren.
Zo zijn er dus verschillende
kleurengamma's die onder
ling wel raakpunten hebben,
doordat sommige kleuren in
verschillende van die ruit-
stoffen voorkomen.
De basis is meestal een goed
zittende broek, met zijzak
ken, wijd uitlopende pijpen
en omgeslagen. Daarbij komt
een overhemd of poloshirt en
een stevige jumper of vest.
Vaak is dit in kabels ge
breid, maar in plaats daar
van kan het ook boorden in
verschillend gekleurde stre
pen hebben.
Voor buitenshuis komt er een
jack of een jasje bij van ste
vige wollen stof. of van borg
(kunstbont, ditmaal vaak
van lamsvachtachtig type)
dat dan als garnering en als
voering dient.
Dit alles kan zowel door jon
gens als meisjes gedragen
worden, want in de leeftijd
van 3 tot 13 jaar is dat on
derscheid nog niet zo erg re
levant. Toch zijn er ook en
kele specifieke meisjesdin-
gen, zoals klokkende jasjes
met een tricotrandje boven
de mouw als een klein, mo
dieus schouderaccentje en
zwierige klok- en plooirokjes.
Natuurlijk blijft het te allen
tijde mogelijk om precies de
verkeerde dingen bij elkaar
te kiezen, maar het wil me
voorkomen dat ieder die niet
volslagen gespeend is van
gevoel voor kleur uit deze
collectie een fijne garderobe
voor het eigen kroost kan sa
menstellen.
SPRINGFIELD, Illinois (AP)
James McCord, de man die ver
oordeeld is wegens zijn aandeel
in de inbraak in het hoofdkwar
tier van de Democratische Par
tij in het Watergategebouw,
houdt een reeks lezingen om de
kosten van zijn verdediging te
dekken en om het publiek het
Watergate-verhaal uit de eerste
McCord houdt
lezingen over
Watergate
Sangamon State College, waar
hij een lezing zou houden. De
studentenorganisatie die hem
had uitgenodigd zei McCord
20C9 dollar te hebben betaald
voor de lezing in de cafetaria
van de universiteit.
hand te laten horen. McCord McCord verklaarde dat een van
gaf een persconferentie in het de redenen waarom hij de 'lezin-
Tweemaal reeds had de Rijkspolitiekapel zijn prestaties op een
langspeelplaat laten vastleggen. Met het zilveren jubileum |n
zicht (volgend jaar bestaat de kapel 25 jaar) is er een derde
plaat van de persen gekomen: simpel "De 'RljkspolltiekapeP'
getiteld, maar met gevarieerd progrum dat nog eens laat horen
wat er op het gebied van amusementsmuziek met houtblazers,
koperblazers en een drumband mogelijk Is.
Kapitein J. Schaap en wachtmeester B.Groeneveld, die respec
tievelijk de kapel en de drumband dirigeren, beschikken over
uitstekend materiaal. Dit blijkt niet alleen in het ensemblewcrk
maar ook op momenten dat trombones (in "Whirligig") of
trompetten (in "Trumpettango") een soliërende rol spelen. Ka
pellid W.J. Rasch laat zijn kundigheden zowel horen als vibra-
fonist in "Canadian Sunset" als aan het klavier in "Etude in
boogie", vooral in de laatste kwaliteit levert de heer Rasch een
virtuoze prestatie.
De plaat brengt niet alleen een concert, maar ook een beetje
show; de manschappen van de kapel leveren in "Mexicano
mambo" een vocale bijdrage en het begin van het geestige
"Arrangers holyday" wordt een complete act.
Bewerkingen winnen het op de plaat van oorspronkelijke com
posities, maar de arrangementen klinken goed en maken geen
inbreuk op de goede stijl. De plaat werd uitgebracht door DU-
RECO onder het label "Elf provinciën (no. 8.5—49). De persing
is goed en de akoestische weergave heel redelijk; men moet in
de stukken waar kopergroepen als solo-groep naar voren ko
men. wel even met de timbreknoppen werken, om de ideale
klank uit de luidsprekers te krijgen.
De in Amsterdam wonende Amerikaanse kinderkledingontwerpster Barbara Farber werkt in haar
nieuwe collectie veel met ruiten en effen stoffen in de bijpassende tinten. Veel jacks en jasjes zijn
gevoerd met kunstbont.
een exemplaar in goud aan de
prinses aangeboden werd door
voorzitter J. Schulman. Tevoren
was de penning in zilver in ont
vangst genomen door de burge
meester van Delft. Bovendien
heeft de vereniging die reeds 25
jaar te gast is in het Prinsen
hofmuseum een bedrag van vijf
entwintigduizend gulden ter be
schikking van dit museum ge
steld waarvoor reeds een aan
koop is gedaan in de vorm van
een keramische wijnkruik uit de
achttiende eeuw.
De opening van de tentoonstelling
geschiedde onder belangstelling
van een groot aantal genodigden.
DEN HAAG De politieke partij
I die dit jaar onder de naam
„Vrije democraten" werd opge-
I richt, zal voortaan „Liberaal-de-
j moc.-atische Partij" heten. Het
blii'kt namelijk dat zich inmid
dels een andere politieke groe-
I pering als „Vrije Democraten"
heeft laten inschrijven. Het be-
i stuur van de ..Liberaal-demo-
cratische Partij" heeft de Kies
raad verzocht de n'euwe naam
in het kiesregister in te schrij-
j ven.
Tot de oprichters van de nieuwe
partij behoren prof. mr. J. Wes-
sel uit Oegstgeest en E. H.
i Schuyer uit Wassenaar. De heer
I Wessel is een van de oprichters
I van D'66.
Hi tteorolf
in oosten
DELFT Prinses Beatrix heeft
gistermiddag in het Prinsenhof-
museum te Delft de 25ste oude
kunst- en antiekbeurs geopend
door een gordijn weg te trekken
van een vitrine waarin zich een
zilveren tafelservies uit het bezit
middenstuk van een 419-delig
zilveren tafelservies uit het bzit
van het Koninklijk huis.
Ter gelegenheid van deze j«*bi-
leumbeurs heet H.M. de Konin
gin 21 objecten uitgeleend die
onder de titel „Koninklijk zil
ver" de kroon vormen van
de unieke collecties die tot en
met 19 september in het Prin
senhof uitgestald zijn. Het aan
tal deelnemers bedraagt dit jaar
36. Voor dit Koninklijk Zilver is
een aparte expositieruimte inge
richt in de zaal van het schep-
pend ambacht.
Ter gelegenheid van dit jubileum
dat samenvalt met het rege-
ringsjubileum van koningin Ju
liana heeft de Vereniging van
Kunst- en Antiekhandelaren een
penning laten slaan met het be
kende embleem van de vereni-
ging en de beurs erop waarvan
NEW YORK (AFP) - Sedert en
kele dagen heerst or in het oos
ten van de VS een hittegolf die
het kwik in sommige gebieden
tot een recordhoogte van 38 gra
den deed stijgen. In kantoren,
winkels en fabrieken kan de air
conditioning de temperatuur
niet draaglijk meer maken daar
de elektriciteitscentrales niet
voldoende stroom kunnen leve-
ren.
Con Edison die het gebied van
New York van elektriciteit voor-
ziet, heeft al een beroep op de
bevolking gedaan het verbruik
te beperken.
In de straten van New York ver
zend arbeiders in de automo
bielfabrieken het werk vanwege
de hitte neergelegd.
In de straten van New Rork ver
frissen de kinderen zich met
water uit de brandslangen.
gen hield een gebrek aan geld
was. Hij zei dat bij tussen de
70.009 en 100.000 dollar aan zijn
advr a «n moest betalen. Hij
gaf - dat hij ongeveer 20 le
zingen "fhouden en dat hij
neg i 40 uitnodigingen
had van Vteiten. De 54-ja-
rige McCord .s veroordeeld we
gens zijn aandeel in de Water-
gate-inbraak, maar de straf
maat is nog niet vastgesteld.
UITSTEL VAN
KORT GEDING
OUTSPAN-ACTIE
DEN HAAG Het kort geding
dat het levensmiddelenbedrijf j
heeft aangespannen tegen de
Boycot Outspan Actie zal waar- j
schijnlijk voor onbepaalde tijd
woraen uitgesteld. De betrokken j
advocaten zullen om uitstel ver-
zoeken van het geding, dat vrij- j
dagmiddag zou plaatsvinden. De
BOA wil meer tijd hebben de j
stukken te bestuderen. In ruil
daarvoor heeft men beloofd de
i actie niet te beginnen voordat
I het geding behandeld is. I
Nieuw Amsterdam
Exploitatie
hotelschip
wordt erg duur
ROTTERDAM Het is nog niet
zeker of de gemeente Rotter
dam het schip „Nieuw Amster
dam" zal aankopen. Het schip,
dat als hotel en congresruimte
zou kunnen dienen, zal hoge ex
ploitatiekosten met zich mee
brengen, en de vraag is of de
gemeente deze op zich zal wil
len nemen.
Volgens een accountantsonderzoek
komen de vaste kosten op ruim
vijf miljoen gulden per jaar. De
congressen zullen niet meer dan
een miljoen opleveren, en ruim
vier miljoen zou terugverdiend
moeten worden met (constant
bezette) 446 hutten. In het gun
stigste geval, bij een bezetting
van 75 procent, blijft er nog een
tekort van één miljoen gulden
per jaar.
De Holland-Amerika Lijn zou het
sch p, dat 36 jaar geleden 14
miljoen gulden kostte, willen
verkopen voor een bedrag tus
sen 50 en 70 miljoen.
KEITH BOND, organist van de
Kathedraal te Blackburn (Groot
Brittannië) geeft donderdag
avond 13 september een concert
op het orgel van de Fonteinkerk
te Voorburg. Hij zal werken
spelen van Louis Couperin, John
Luge, William Boyce Joh. Mich.
Bach, Joh. Seb. Bach, Samuel
Wesley en Hendrik Andriessen.
