Robot d ienst maagd
SPORTIEVE SIMCA 1100
ruimt tafel af
Elektrische
bromfietsen
WEGWIJS
Koningin van de tuin
VALHELM DRAGEN OOK
VOOR BROMFIETSERS
BITTERE NOODZAAK
LEIDSE COURANT
ONDER REDACTIE VAN GUIDO HALLEEN
BLOEMETJES BUITEN
Met de tentoonstelling in het Haagse Westbroek-
park staat de koningin van de bloemen, de roos
weer middenin de belangstelling. Elk jaar komen
er nieuwe variëteiten bij, die dan wekenlang de be
zoekers in hun ban houden. Dit jaar kunnen in to
taal 23.000 rozen door het publiek worden bezich
tigd, totdat de nachtvorst invalt.
De meeste soorten en variëteiten kunnen in ons kli
maat met gunstig gevolg worden geplant. Op voor
waarde natuurlijk dat ze dat beetje extra zorg krij
gen die dergelijke specialiteiten nodig hebben.
Een van de belangrijkste zorgen die aan de rozen
moeten worden besteed, is er voor voor- en na
jaar: de snoei. Men kan praktisch alle rozen in het
voorjaar snoeien, omdat ze, met uitzondering van
de echte klimrozen, bloeien op de jonge scheuten,
waarvan de groei steeds eindigt in een bloem of
een tros bloemen. Gesnoeid moeten dus worden de
grootbloemige struikrozen, voornamelijk de theero
zen, de theehybriden en de polyantha- of trosbloe-
mige roos. Struikrozen worden kort gesnoeid, tot
drie of maximaal vijf goede ogen. Slap hout moet
helemaal worden weggesneden. De echte klimro
zen, evenals de klimmende theehybriden, snoeit
men evenwel lang.
De echte klimrozen snoeit men het liefst na de
bloei, omdat deze rozen gewoonlijk zo sterk
groeien dat ze ieder jaar voldoende sterk hout ont
wikkelen om de muren, pergola's en schuttingen in
volle bloei te zetten. De snoei bestaat hier eenvou
dig in het weghalen van de uitgebloeide takken en
het eventueel inkorten van de jonge scheuten. Het
jonge hout kan tegelijkertijd worden aangebonden.
Is de groei niet zo sterk zodat er gebrek aan tak
ken bestaat, dan kan de snoei worden uitgesteld tot
aan het voorjaar.
Klimmende theerozen en theehybriden groeien
meestal niet zo sterk. Ook met het snoeien moet
men zich dus beperken. Gesnoeid wordt dan op de
zelfde tijd als de struikvormende soortgenoten wor
den gesnoeid.
De snoei van botanische of wilde rozen is eenvou
dig. Ze worden gesnoeid als heesters die op het
jonge hout bloeien, bij voorkeur dus als geen stren
ge vorst meer te verwachten is die te vroeg uitge
lopen scheuten zou kunnen bevriezen. Een flinke
uitdunning van de takken is voldoende.
Op stam geënte rozen worden gesnoeid volgens de
kenmerken van hun soort: de grootbloemige dus
als struikrozen, hoewel ze iets langer kunnen blij
ven, de klimrozen op een dergelijke manier dat ze
hun bekende hangende vorm krijgen.
Water
Water. Rozen vragen tijdens de zomermaanden
veel water. Bij aanhoudende droogte is het dus
zaak flink te gieten, hetgeen vooral op zandgron
den noodzakelijk is. Laat men dit achterwege, dan
bestaat het gevaar dat de bloei in volle zomer en
herfst flink terugloopt. Op warme zomeravonden is
het ook aan te raden flink te spuiten, al moet wor
den vermeden dat de geopende bloemen een harde
straal te verduren krijgen.
Bemesting
Bemesting. Rozen groeien het best in goed bemeste
grond Speciale rozenmest is in gedroogde of syn
thetische vorm te krijgen. Deze speciale meststoffen
zorgen voor de vorming van stevig hout en verho
gen de bloeirijkdom en de kwaliteit van de bloe
men. Een teveel aan stikstof kan schadelijk zijn,
omdat het de houdbaarheid van de bloemen ver
mindert en de plant vatbaarder maakt voor blad
luis. Overigens wijst de groei en bloei van de plant
wel uit of hij toe is aan een mestbeurt.
Overige zorgen
Overige zorgen. De rest van de zorgen bestaat
hoofdzakelijk uit het regelmatig wegknippen van
de uitgebloeide bloemen tot op het eerste flinke
blad. Dan groeit spoedig een nieuwe scheut met
nieuwe bloemen. Wil men werkelijk een hele zomer
van de rozen genieten, dan moet men dit kleine
karweitje regelmatig uitvoeren. Op perk- en stam
rozen mogen zich namelijk geen vruchten ontwik
kelen, in tegenstelling tot de wilde rozen waar de
bottels in de winter een sieraad van de tuin vor-
Deze service aan de helm
dragers heeft het Rijs-
wijkse bedrijf al enige
honderden helmen gekost.
HET AARDIGE VAN DE WETENSCHAP
Daaraan tilt men overi
gens niet zo zwaar, omdat
de omzet aan valhelmen
groot genoeg is om die
"klap" te kunnen opvan
gen.
Achtergrond van het. Rijs-
wijkse initiatief was de
bepaling in de keurings
voorschriften voor valhel
men. dat op elke helm
een aanwijzing dient voor
te komen, dat men na een
ongeval de helm beslist
moet vervangen.
JJie bepaling is er geko
men, omdat onderzoek
heeft uitgewezen, dat val
helmen, die eenmaal aan
een hevige schok werden
blootgesteld, niet meer
betrouwbaar zijn, zelfs al
is dit door de leek op de
het eerste oog niet te zien.
Veel valhelmdragers blij
ken zich van deze aanwij
zing overigens niet veel
aan te trekken. Zij wanen
zich veilig. Om nu vooral
deze groep tertoe te bewe
gen na een ongeluk de
helm toch te vervangen,
is Tunit met zijn gratis
vervanging gekomen.
Kortweg
Sedert de introduktie van de
Simca 1100 in september 1967 j
zijn er een miljoen stuks van de
band gerold, waarvan bijna de
helft naar het buitenland werd
geëxporteerd. In ons land zijn in
middels ruim 60.000 Simca's 1100
afgezet. Het is na de Opel Ka-
dett de meest populaire wagen
in Nederland.
Peugeot heeft de prijzen van
de 204, 304. 404 en 504 met ge
middeld 3 pet verhoogd. Buiten
de prijsverhoging bleven de 104
en de 37 bedrijfswagens. De prij
zen van de basis-uitvoeringen
zijn nu als volgt: 104: 8595;
204: 9945; 304: 10.845; 404:
12.395; 504: 14.995 (alle prij
zen incl. btw).
Het Britse verbond voor veilig
verkeer heeft vrouwelijke auto
mobilisten voorgehouden, dat
schoenen met dikke zolen dode
lijk kunnen zijn. Door de dikke
zolen kunnen de vrouwen de pe- j
dalen niet voelen, zodat slechts
met de grootste moeite onder- I
scheid gemaakt kan worden tus
sen gas- en rempedaal.
Braziliaanse
Volkswagen
in Brussel
Op de Braziliaanse export-
tentoonstelling „Brasil Ex
port '73" die van 7 tot 15
november in Brussel gehou -
den zal worden, zal onder
meer deze Volkswagen SP j
—2 te zien zijn. Het is een
sportwagen van „Volkswa
gen do Brasil", uitgerust
met een 1.7 liter motor van j
de VW 411.
Het dragen van een valhelm is
voor motor- en scooterrijders
verplicht. De draagplicht voor
bromfietsers (en hun duopassa
giers) wordt binnen afzienbare
tijd ingevoerd, zo heeft minister
SVesterterp van Verkeer en Wa
terstaat onlangs laten weten. De
verwachting is overigens dat die
draagplicht niet eerder dan eind
volgend jaar van kracht wordt,
ivant de keuringseisen voor
bromfietshelmen moeten nog in
de Staatscourant worden ge
publiceerd.
Bij het ministerie van Verkeer
en Waterstaat ziet men er wei
nig heil in op al te korte termijn
de draagplicht in te voeren, om
dat er dan binnen een korte tijd
ruim twee miljoen bromfietshel
men moeten worden geprodu
ceerd en verkocht. Men schat
namelijk dat van de 2,5 miljoen
bromfietsers er maar een kleine
500.000 een helm bezitten. Men
wil eerst alle bromfietsers in de
gelegenheid stellen zich een
goedgekeurde valhelm aan te
schaffen.
Bromfietsers, die nu al een
helm willen aanschaffen, hoeven
zich niet bezorgd te maken, dat
ze na het bekend worden van de
keuringseisen met een verkeerde
helm zijn opgescheept. Als men
nu een goedgekeurde motor
helm koopt, dat zit men zeker
goed.
Of de helm is goedgekeurd, kan
men zien aan het aan de binnen
zijde van de helm aangebrachte
oranje vignet waarop moeten
voorkomen de letters IW/TNO
en 'n codenummer. Ook met hel
men, die goedgekeurd zijn door
het Kon. Ned. Motor Verbond
kan men zics geen buil vallen.
Hetzelfde geldt voor in België
goedgekeurde helmen, waarop
het woord "BENOR" moet voor
komen
Als de keuringseisen voor spe
ciale bromfietshelmen zijn gepu
bliceerd, dan kan de produktie
van deze helmen op gang ko
men. Aan bromfietshelmen kun
nen wat minder zware eisen es-
teld worden. Of men met een
goedgekeurde bromfietshelm te
maken heeft, kan men straks
zien aan een langwerpig wit vig
net met afgeronde hoeken aan
de binnenzijde van de helm,
waarop ook weer de letters
IW/TNO en een codenummer
moeten voorkomen.
De draagplicht zal overigens in
twee fasen worden ingevoerd.
Eerst volgt de verplichting "een
helm" te dragen en later de ver
plichting "een goedgekeurde
helm" te dragen.
Men hoopt dat de bromfietsers
zo verstandig zullen zijn zich nu
al van een valhelm te voorzien.
Daarom zal het ministerie van
Verkeer en Waterstaat binnen
kort een grootscheepse voorlich
tingscampagne starten, onder
meer via de televisie.
Niet nadrukkelijk genoeg kan
gewezen worden op de gevaren,
die het niet dragen van een val
helm met zich brengt. De gege
vens over ongevallen spreken in
dit verband duidelijke taal
Bromfietsers blijken een zeer
kwetsbare groep verkeersdeelne
mers te vormen. Niet alleen
hebben ongevallen, waarbij
bromfietsers zijn betrokken, va
ker een dodelijke afloop, dan
ongelukken met andere ver
keersdeelnemers (met uit
zondering wellicht van de
voetganger), maar ook de brom
fietsers die een ongeluk overle
ven zijn er vaak heel ernstig
aan toe.
Van het totaal aantal ernstig ge
wonde verkeersslachtoffers,
wordt de helft gevormd door
bromfietsers. Bij de zeer ernstig
gewonden bleek in negen van de
tien gevallen naast andere ver
wondingen ook sprake te zijn
van hersenletsel. En dat betrof
dan steeds bromfietsers, die op
het moment van het ongeval
geen valhelm droegen.
Levenslange
garantie op
vervanging
valhelm
De Rijswijkse valhelmle
verancier Tunit-Tweewiel
Unie levert sedert ruim
een half jaar valhelmen
merk "Life" met een le
venslange vervangingsga
rantie. Dit betekent, 'dat
een door Tunit geleverde
helm gratis vervangen
wordt door een nieuwe, in
dien men met die helm
een ongeval heeft gehad.
Chrysler komt binnenkort met
nieuw type in de Simca
1100 serie op de markt. Het is
de 1100'TI, die zich behalve door
ziin prestaties ook door zijn uit
voering onderscheidt van de an
dere modellen in de 1100 serie.
Evenals de Simca 1100 Special,
beschikt de TI over een motor
een cilinderinhoud van 1294
cc, maar dan in de uitvoering
van dc Matra Simca Bagheera
met twee dubbele Webercarbu
rateurs. Het maximum vermo
gen bedraagt 82 DIN pk tegen
75 pk voor de Special. De TI be
reikt volgens de fabriek een top
snelheid van 165 km per uur.
De wagen heeft stervormig ge-
styleerde lichtmetalen wielen
met open velgen. Uiterlijk on
derscheidt de TI zich ook door
de acht lichtbronnen aan de
voorzijde, waaronder twee kop
lampen, twee verstralers en
twee mistlampen.
In het interieur zijn de voorzit
tingen en de achterbank van
nieuw ontwerp. Zij geven een
goede zijdelingse steun. De voor-
zitt.ngen hebben verstelbare
hoofdsteunen.
Verdere bijzonderheden zijn een
waarschuwingslicht voor het
renisvsteem, voorruit van ge
laagd glad, verwarmde achter
ruit en achteruitrijlampen. De
TI heeft een oranje-rode kleur
(„Rouge Sumatra") en zal zo
wel in tweedeurs als in vier-
deurs uitvoering verkrijgbaar
zijn Hij wordt in het najaar op
de Nederlandse markt verwacht.
Een elektrische brommer wordt in ons land in het vervolg ook be
schouwd als een gewone brommer. Totnutoe konden deze schone en
stille brommers niet zonder meer als gewone bromfietsen worden
gekwalificeerd, omdat de wet alleen voertuigen met een verbran
dingsmotor van ten hoogste 50 cc als brommers beschouwde.
Het gevolg was, dat elektrische brommers niet op de weg konden
komen, omdat ze een te kleine wielmaat hadden, geen verbrandings
motor bezaten en bovendien de bestuurder een rijbewijs moest kun
nen tonen.
Aan al die belemmeringen heeft minister Westerterp van Verkeer
en Waterstaat nu een eind gemaakt. Hij vond dat de ontwikkeling
van milieuvriendelijke brommers juist bevorderd in plaats van be
lemmerd diende te worden. Daarom is een elektrische bromfiets nnu
ook echt een bromfiets, hoewel de aanduiding „zoemfiets" meer op
z'n plaats zou zijn.
De enig totnutoe bekende zoemfiets is de Solo Elektra, die vorig
jaar september voor het eerst in ons land werd getoond, maar se
dertdien noodgedwongen op stal moest blijven.
De Solo Elektra heeft een top- en kruissnelheid van 30 km/u terwijl
de aktieradius ongeveer 35 kilometer bedraagt, ruim voldoende om
in de stad uit de voeten te kunnen. Uitlaatgassen kent deze brom
mer niet. Hij wordt aangedreven door een Bosch elektromotor van
500 Watt, die wordt gevoed door twee accu's (12 Volt), die op hun
beurt kunnen worden opgeladen door een speciaal bij te leveren
laadapparaat.
Niet alleen de Amerikanen, maar ook de Britten
zijn al ver gevorderd op het gebied van mechanise
ring en automatisering. In Engeland heeft men al
prototypen ontwikkeld van robots, die, bestuurd
door een computer, vrachtwagens kunnen lossen,
de goederen naar de opslagplaats brengen en deze
dan op de juiste plaats deponeren. Een ander pro
totype is in staat borden schotels en ander eetgerei
van de tafel af te ruimen. Een huisvrouw komt er
niet meer aan te pas.
Deze proefrobotten zijn vervaardigd door de tech
nische afdeling van het Queen Mary College in
Londen. De dienstmaagd kan koppen, schotels, le-
peis, vorken en wat dies meer zij met het grootste
gemak opruimen. De robot beweegt zich langs de
tafelrand en neemt voorwerpen waar als hun scha
duwen op een gevoelig fotocel vallen. Onmiddelijk
reageert hij door zijn arm uit te steken en met zijn
beide kunsthanden het voorwerp aan te vatten. Is
dat gebeurd dan trekt hij de arm terug en plaatst
het voorwerp op een dienblad. Daarna vervolgt hij
zijn weg tot de tafel leeg is.
Uitdijende melkweg
Niet alleen het heelal maar ook ons melkwegstelsel
schijnt uit te dijen. Dit meent men te kunnen con
cluderen na recente onderzoekingen van de relatie
ve en eigen bewegingen van sterren. De astronoom
Clube van het Scotisch Royal Observatory heeft
deze ontdekking gedaan aan de hand van een ana
lyse van de eigen beweging van de sterren. Loop
en bewegingen van niet minder dan 8790 sterren
ten opzichte van sterren buiten ons stelsel werden
nauwkeurig bepaald, berekend en in kaart ge
bracht. En bleek een krachtige expansie van ster
ren in de omgeving van de zon te bestaan, weg
van het centrum en met een expansiesnelheid van
I 75 tot 25 km per seconde. Hiermee rekening hou-
I dend vertaalde Clube bepaalde verschuivingen in
de spectra van de sterren in het centrum van de
melkweg als een buitenwaartse beweging van de
zon (met inbegrip van de planeten) met een snel
heid van 35 km per sec.
Mummie
Een 1500 jaar oude, uit
Zuid-Peru afkomstige mummie is. onlangs in Han
nover doorgelicht. De resultaten waren nogal ver
rassend. De gemummificeerde Indiaanse is op on
geveer 35-jarige leeftijd overleden. Zij leed aan ca
ries (tandbederf) en tuberculose en raakte, kort
voor haar dood, vrij zwaar gewond. Goed be
schouwd kwam de dokter 1500 jaar te laat
Doorgelichte mummie
Lappen
Ten noorden van de poolcirkefl trekken in Zweden,
Noorwegen en Finland de Lappen rond met hun
rendierkudden. Dat doen zij in alle vrede en
vrijheid. Niettemin wordt hun leven ernstig be
dreigd en wel door radioactieve neerslag. Niet dat
er in het land der Lappen mee rneerslag is dan el
ders In de wereld, maar het is wel zo dat zij door
de unieke voedselketen veel meer aan straling on
derworpen zijn dan welk volk ook. Lapland is na.
melijk een land van mos en rendier en mos nu
heeft de onhebbelijke eigenschap radioactieve neer
slag op te potten, met het gevolg dat het isotoop
caesium 137 (sterk radioactief) in die vegetatie
sterk is geconcentreerd. Het verontreinigde mos is
voor 90 procent het dieet van het rendier en het
rendier is weer het hoofdvoedsel van de Lap. Over
een periode van jaren hebben de Lappen wel veer
tig maal meer straling te incasseren dan bewoners
uit de gematigde streken. En dat is bepaald wel te
veel van het goede.
De Solo Elektra gaat in ons land ongeveer 1200 gulden kosten, inclu
sief btw en laadapparaat.
