m
Zaak
steeds
Steiner wordt
ingewikkelder
BEVRIJDER VAN TUNESIE
OVERLEEFT ZIJN ROEM
KAMERVRAGEN
OVER AMALRIK
DUITSERS ONGEÏNTERESSEERD
De nadagen van Habib Bourguiba
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1973
X
LA
BONN Het parlementaire on
derzoek naar de omkoperij in
de Bondsdag dat vermoedelijk
tot het einde van dit jaar zal
duren, heeft de traditionele me
ning van veel Westduitsers ver
sterkt. dat politiek een smerig
spelletje is dat doorgaans door
gewetenloze leugenaars ge
speeld wordt. Enige weken na
het instellen van de negen man
sterke commissie die moet pro
beren het dikke web van verkla
ringen en tegen-verklaringen te
ontrafelen, is men nog verder
van het doel af dan ooit. Enige
openbare hoorzittingen die va
rieerden van tragi-komisch tot
grappig hebben meer vragen
opgeroepen dan beantwoord. Al
leen een ding is zeker, tenmin
ste één kroongetuige liegt.
De hoofdpersonen zijn Julius Stei-
ner (49) eens lid van de Bonds
dag voor de oppositie partij en
dubbelspion, (waarvoor hij mo
menteel aan de tand wordt ge
voeld) en Karl Wienand, in
vloedrijk lid van de sociaal de
mocratische partij. Steiner be
weert dat hij van Wienand
50.000 mark gekregen heeft in
ruil voor het uitbrengen van
zijn stem tegen zijn eigen chris
ten democratische partij tijdens
een kritieke motie van wantrou
wen vorig jaar. De regering van
Brandt overleefde de motie met
twee stemmen. De naam van de
andere afgevaardigde van de
oppositie die ook voor de rege
ring gestemd moet hebben, is
nog niet bekend. Tien hij on
langs in een ziekenhuis in het
zuiden van Miinchen onder
vraagd werd, vertelde Steiner
de commissie tot in de kleinste
details, zoals de kleur van de
envelop waar volgens hem
het geld in gezeten had. hoe en
wanneer hij door de SPD man
betaald was. Op zijn beurt
weerlegde Wienand even gede
tailleerd de beschuldigingen van
Steiner. Wienands verklaring
werd gesteund door zowel zijn
secretaris als door de woord
voerder van de SPD, Herbert
Wehner, die de commissie uitno
digde de bankrekeningen van de
partij na te kijken om zich er
van te verzekeren dat er niet
zoveel geld opgenomen is om
Steiner te betalen.
Aan de hand van Wehners ontken
ning vragen de meeste journa
listen en parlementariërs zich
nog steeds af wie Steiner dan
wél heeft betaald. Het lijdt geen
twijfel Jat er de dag na de
stemming 50.000 mark op zijn
rekening gestort is. De bank
heeft dit bevestigd.
Zonder het met zoveel woorden te
zeggen, heeft Wehner gesugge
reerd dat de betaling misschien
een onderdeel was van een sa
menzwering die gesteund werd
door binnenlandse inlichtingen
diensten men zegt dat veel
leden van de diensten voor de
oppositie zijn en die tot doel
had de SDP in diskrediet te
brengen. Hij zei dat hij hoopte
dat er een wettelijk onderzoek
naar deze mogelijkheid inge
steld zou worden.
Hoewel deze theorie de meeste
Duitse politieke commentatoren,
wat ongeloofwaardig voorkomt,
zou er ook oen andere branden
de vraag ri.ee beantwoord wor
den: waarom heeft Steiner ei
genlijk de omkoperij bekend?
Zijn bekentenis heeft een einde
gemaakt aan iedere mogelijk
heid terug te keren in de poli
tiek of om een verantwoordelij
ke baan te krijgen. Nu is hij
werkeloos. Wehner zei dat er
pogingen zijn gedaan om afge
vaardigden weg te lokken van
de regeringscoalitie tijdens de
laatste regeringsperiode. Hij
noemde een tot nu toe onbekend
incident dat op 21 september
1972 plaatshad, toen een man
wiens naam hij niet wilde noe
men, een SPD-afgevaardigde
had benaderd met een aanbod
voor ..levenslange financiële
veiligheid" als hij tegen bonds
kanselier Brandt zou stemmen.
Als gevolg van de „vlucht" van
verscheidene afgevaardigden,
werd de parlementaire meerder
heid van de coalitie kleiner en
kon de oppositie een poging
doen om kanselier Brandt te la
ten vallen. De atmosfeer in het
parlement ten tijde van de mo
tie van wantrouwen wordt in
een interview met Ahlers, SPD-
afgevaardigde en vroegere
woordvoerder van de regering,
kort en bondig „een verval van
morele standpunten bij de beide
partijen" genoemd. Weinigen
hier hebben deze verklaring be
streden. Sommigen geven de
commissie enige kans op succes
als ze de tastbare bewijzen van
dit verval kunnen aantonen.
Zoals met de meeste parlemen
taire onderzoeken in West-Duits-
land zal de uitkomst zeker niet
beslissend zijn.
Misschien is het gebrek aan inte
resse bij het publiek wel het
meest verbazingwekkende as
pect van de zaak. Hoewel de
zaak al bijna twee maanden
lang voorpaginanieuws is, is het
er niet in geslaagd om ook
maar enige publieke veront
waardiging of boosheid op te
wekken.
Een Romeins jongetje heeft een duik genomen in de Bernini-fontein op het Piazza Navona. Vandaaruit
speelt hij de bal toe aan zijn hond die netjes aan de kant blijft.
Schafer als
getuige in
Steinerzaak
Asteineraffaire heeft gisteren
een bizarre wending genomen
toen de enquêtecommissie van
de bondsdag zijn eigen voorzit
ter op het getuigenbankje riep.
Het besluit om Schafer ter verant
woording te roepen voor zijn ei
gen commissie werd genomen
nadat Schkfer het weekblad Der
Spiegel had verteld dat hij twee
dagen na het afstemmen van de
motie Barzel op 27 april 1972
had vernomen dat Steiner Blan
co had gestemd
DEN HAAG Het Eerste-Ka-
merlid Nederhorst (PvdA), heeft
minister Van der Stoel (buiten
landse zaken) gevraagd waarom
het „in dit stadium een minder
juiste procedure zou zijn" indivi
duele gevallen van schendingen
van mensenrechten ter sprake
te brengen op de conferentie
voor Europese veeiligheid en sa
menwerking. De minister had
dit eerder geantwoord op vra
gen van de heer Nederhorst.
De PvdA-senator doelt met zijn
vraag speciaal op de Russische
schrijver Amalrik, die onlangs
na het uitzitten van een gevan
genisstraf van enkele jaren nog
voor hij vrijkwam, onmiddellijk
opnieuw tot een straf van enke
le jaren werd veroordeeld.
Het bestuur van de PvdA heeft
gisteren in telegrammen aan
Breznjev en Yoeri Andropov,
binnen het centraal comité in
Rusland verantwoordelijk voor
de geheime dienst KGB, gepro
testeerd tegen de hernieuwde
gevangenzetting van de schrij
ver Almarik. Afschriften van
de telegrammen zijn gezonden
aan de Nederlandse regering en
de Russische ambassadeur in
Nederland-
Van de Noord-Afrikaanse nationalistische aanvoerder, die na tiental- geformuleerd door een door hem- van het neo-Gaullistische Frank- dent heeft laten aanpraten; hét in wezen gelijk had en intuïtief de
len jaren van harde en vaak tragische strijd hun pogingen om hun zelf benoemde commissie, te heb- rijk model gestaan voor dit denk- is duidelijk dat daaraan in zijn toekomstige ontwikkeling voorzag,
land te bevrijden van Europese politieke voogdij met succes bekroond ben afgewezen: „Zoals de zaken beeld, dat president Bourguiba omgeving en in het land zelf Zoals b.v. toen hij alleen om
hebben gezien, is president Habib Ben All Bourguiba, van Tunesië nu staan mist een aanzienlijk deel niettemin te ver ging. Welbe- wordt getwijfeld. dat generaal De Gauile hem bij
(op i augustus 70 jaar oud) de enige, die zich heeft weten te handha- van het Tunesische volk het nood- schouwd ging het niet om de, een bezoek aan Frankrijk had
ven. Alle anderen zijn sinds jaren door dood, afzetting of al dan niet zakelijk begrip van de staatsza- vraag of de westerse parlementai- Overschattine laten uitPraten zonder zelf veel.ta
vrijwillige terugtreding van het politieke toneel verdwenen. ken en voldoende onderscheidings- re democratie zonder meer over- zeggen er zozeer van overtuigd
vermogen om mensen te kiezen, geplant kan worden naar gebie- De geschiedenis kent geen gevoe- was dat hij door zijn college-presi-
In Algerije en Marokko behoren ten. Maar Bourguiba die tot nu die geschikt zijn voor hun taak", den waar de sociale en economi- lens van dankbaarheid, behalve dent van Frankrijk als ver-
de namen van degenen, die tot toe altiid de enige kandidaat voor Toch had die commissie alleen sche realiteit er nog minder op wanneer deze achteraf tot niets trouwd vriend en wijs raadgever
nauwelijks tien jaar geleden als het ambt is geweest, had bij de- maar gesuggereerd, dat voortaan aansluit dan zij in de westerse meer verplichten of wanneer deze werd beschouwd, dat hij in juli
de grote voorvechters van de be- zelfde gelegenheid, namelijk het de regering geleid zou worden landen al doet. Veel meer ging gevoelens in dienst kunnen wor- 19(51 op eigen houtje en zonder
vrijding werden beschouwd, tot congres van zijn Neo-Destour door een eerste minister, die ge- het erom of de beoogde democra- den gesteld van andere doelein- vorm van proces de Franse
een al weer half vergeten historie, (nieuwe grondwet)) partij ook ver- machtigd zou zijn de staatszaken tisering van het Tunesische poli- den. En al is Bourguiba een min strijdkrachten uit de stad Bizerta
Bourguiba's staatkundige loop- klaard dat hil zijn taak niet als te behartigen binnen het raam van tieke stelsel niet zou leiden tot de of meer legendarische figuur ge- verdreef. Een onverwacht heftig
baan zal het volgend jaar even- voltooid zou beschouwen, zolang de algemene politiek, zoals vast- heftige ontlading van alle interne worden, impulsief als hij is en Frans militair antwoord, dat dui-
eens worden afgesloten, want na hij niet de zekerheid had te wor- gesteld door de president, en dat spanningen en machtsconflicten, vooral gelovend in zijn eigen roe- zenden Tunesische mensenlevens
drie maal achtereen voor een pe- den vervangen door iemand, die het parlement de bevoegdheid zou die Bourguiba zelf slechts met ping als nationaal bevrijder en heeft gekost, was het antwoord
riode van vijf jaar tot staatshoofd de politieke strijd in dezelfde rich- krijgen de regering door een mo- moeite in bedwang kon houden, hervormer en internationaal be- waarmee generaal De Gaulle
van de Tunesische republiek te ting zou voortzetten. Hij veroor- tie van wantrouwen omver te Bourguiba mag tot op zekere middelaar, heeft hij zijn eigen Bourguiba duidelijk maakte, dat
zijn gekozen, heeft hij aangekon- deelde toen ook al degenen, die de werpen, waarna de president hoogte overtuigd zijn van zijn el- denkbeelden en mogelijkheden hij het niet moest wagen zich op
digd dat hij zich niet voor een evolutie van de politieke structu- eventueel het. recht zou hebben gen onmisbaarheid, maar toch vaak overschat. Daar zit iets een lijn te stellen met de presi-
vierde ambtstermijn beschikbaar ren wilden verhaasten. En wat hij het parlement te ontbinden en ook weer niet zo. dat hij zich een sympathieks in. want het bewijst dent van Frankrijk. Meer bete-
stelt. Een schijnbaar overbodige daarmee bedoelde had hij kort te- nieuwe verkiezingen uit te schrij- door zijn geestverwanten gesugge- dat hij geen sluwe opporunist is. kende het eigenlijk niet. want
mededeling, aangezien de Tunesi- voren duidelijk gemaakt, na een ven. Kennelijk had de niet over- reerd presidentschap voor het le- Maar het is hem herhaaldelijk nauwelijks twee jaar later trok
sche grondwet dat niet zou toela- voorstel tot grondwetswijziging, matig democratische grondwet ven altijd een gevaarlijk prece- wel opgebroken, zelfs wanneer hij De Gaulle zelf al zijn soldaten en
matrozen terug uit de haven van
Bizerta, dat in 1961 volstrekt on
misbaar voor de Franse defensie
heette te zijn.
Bourguiba. die in Parijs rechten
heeft gestudeerd en met een
Francaise gehuwd is, heeft onge
twijfeld grote verdiensten verwor
ven door zijn politieke strijd voor
de bevrijding van zijn land van
het Franse kolonialisme.
Het catastrofale verloop van
Frankrijks oorlog in Indo-China
en de groeiende onrust in Marok
ko, Algerije en Tunesië in welk
laatste land Salah ben Youssef
een grote terroristische verzetsac
tie organiseerde schiepen voor
Pierre Mendès-France de gelegen
heid om althans in Tunesië de de-
kolonisatie vreedzaam op gang te
brengen. Zijn spectaculaire reis President Bourguiba van Tunesië.
lah gevoerde landbouw-collective- jaar. Bourguiba's reputatie heeft
maarschalk Juin die er eigenlijk rmg doQr mjd<Je| van g pfoduk ef ge|eden H|j hce(, Zi]„
n s v an m - tie-eenheden, die meer op staats- roem overleefd. Hij is niet meer
keerpunt in e ranse po i 1 i boerderijen leken dan op coöpera- de man van de situatie. En in zijn
Noord-Afrika gewees ties, en die in toenemende mate eigen partij - de enige f
De Franse conservatieven hebben kii jA„
hem dat nooit vergeven:
op verzet bij de boerenbevolking nesië bestaat is de strijd gaan-
is gestuit. Ondanks de sléchte de over zijn opvolging,
reactie was de afzettingl de 0OgSlen van 1966 1967 hielden in die strijd, waarin de sinds tien
sultan van Marokko en de m t- de regerjng en Bourguiba voet bij jaar aan de macht zijnde groep
re onderdrukking van de op 1 no- s(uk pn w|rden mir*sters die he! L»r
vember 1954 uitbrekende Algerijn
se opstand, die acht jaar later zou
eindigen met de onafhankelijk-
koM :h KoH He» „.nitoot utuim en uuiicn ue paruj gwei en Droer uil ae gevangenis ocviiju,
held Tunesië had dat resultaat daar in ,ei machle. die br0 dr M.hamed Een
feitelijk al eind 1951 hereikt zon- gemaakt Sa|ah na ]an|,durige martejin-
der bloedvergieten. In steeds grotere moeilijkheden gen voor de rechtbank gedaagd
Conti.eten met Frankrijk zijn rakefld zwjchtte Bourguiba in sep- zonder dat een waarnemer ra-
sindsd:en niet uitgebleven. De na- tember 1969 Ahmed Ben Salan mens de commiss e tot verdedi-
tionalisatie van het Franse grond- werd afgezeti spoedig eveneens ging van de menselijke rechten de
bezit in 1962, het onder staa sbe- u-t de partjj gezet en in de gevan- kans kreeg een voet op Tunesl-
heer brengen van de meeste indu- genjs opges'1(?ten Er zou een be. sche bodem te zetten.
striesectoren, de nationalisat.e innonji<p nrivé-sprtnr m de land- En het ontbreekt niet aan be-
T .aiijvtii «aiu.it mi vzs.vn.uJ trouwbare berichten over de mar-
tief maken van de kleinhandel werd b,kend gemaakt, dat „d? telingen die de poK.e van Bour-
e:dden tot een nieuwe hevige cri- presjdent van de republiek had gviba's bswind aan politieke oppo-
sis, die pas de laatste jaren ver- verk|aard dat generalisatie van renten doet ondergaan. Tunesië is
flauwt. bet CO£,pSra;ieve stelsel tegen d-> natuurlijk niet het enige land
{WTT; w%V"-yr SJiZ:-^7njftfl-1 "S""""""'ifHT" TtTWm 1T belangen van de natie indruiste dergt. praktijken wor-
I q T G«.Ollectieve landbouw en herziening van de landbouw- den ;c:j, past. Maar zoals overal
-* - >±i I Grote binnenlandse moeilijkheden hervorming noodzakelijk was cm bewijzen j uat er iets essent.eei
a. w -• kreeg Bourguiba echter met de een ramp te voorkomen". Een r j- rot is in de staat.
De haven van Bizerta, twietappel lussen Tunesië en Frankrijk. «foor minister Ahmed Ben Sa- kelijk late erkenning na zeven C. de Groot
