ZELFPORTRET VAN GOMBROWICZ
telefoontjes
TEEKENS SLAGERIJEN
01710-22244
Waardering van het „lagere"
BEKENDMAKING
van 9-21 juli gesloten
Geopend zijn:
autobuschauffeurs
BON
VAKANTIE?
El Patio
01710-22244
INLICHTIKGEN
OVER ADVERTEREN
PAGINA 8
LEIDSE COURANT
MAANDAG 16 JULI 1973
In de keurig gebonden Athenaeum serie van Polak en Van
Gennep te Amsterdam is de tweede bundel verhalen, ont
leend aan de bundel Babakai verschenen onder de titel De
Rat. Hij vormt, met Met voorbedachten rade, een collec
tie van alle vroege verhalen van Witold Gombrowicz. We
bezitten in het Nederlands van hem behalve deze verha
len zijn grote werken al: Ferdydurke, De Pornografie en
Kosmos, we kunnen dus enigermate een idee vormen van
wat hem dreef en bewoog tot dit merkwaardige oeuvre.
WITOLD GOMBROWICZ naar ontraadseling van de mens
Het werd niet onmiddellijk ge-
tijd nodig gehad om door te
waardeerd. Het heeft een hele
dringen tot de belangstelling
van een groter publiek. Maar
toen hij nog niet lang geleden
stierf, v/as Gombrowicz toch
eindelijk beroemd. Wie zijn
werk kent weel dat dit ten dele
juist is. Hij is zeker de grootste
Poolse auteur van zijn tijd.
Als men met de verhalen van De
Rat kennis maakt, wordt men
onmiddellijk herinnerd aan an
dere verhalen van de laatste
tijd. Men herinnert zich dan dat
Gombrowicz vlak vóór de bezet
ting van Polen in de tweede we
reldoorlog naar Argentinië reis
de en daar vele jaren leefde en
werkte. Zou hij invloed van
Borges hebben ondergaan? Dat
is zeer onwaarschijnlijk want
deze verhalen werden nog ge
schreven en gepubliceerd in Po
len en werden daar door de kri
tiek over het algemeen slecht
cntvangen.
Naar eigen getuigenis kende
Gombrowicz het werk van Bor
ges toen nog niet en hij was ook
niet op de hoogte van het werk
van Joyce, Kafka en van het
surrealisme. Van het werk van
Feud had hii slechts een zeer
vage notie.
Haast onbegrijpelijk
Het is haast onbegrijpelijk dat hij
tot dit resultaat kwam buiten
deze invloeden om. Maar het
feit ligt er. Het moet in die tijd,
zoals men wel zegt, in de lucht
gehangen hebben.
Deze vroege verhalen zijn immers
niettemin surrealistisch, zij heb
ben iets Kafkiaans, Gombrowicz
is er, evenals Joyce, op zoek
naar een nieuwe vorm.
Hij vir.dt die onmiddellijk. In zijn
eerste boek tracht hij al naar
het doorbreken van de dagelijk
se werkelijkheid, of wat daaron
der wordt verstaan, om een
nieuwe, geheel eigen wereld te
scheppen. Hij raakte, tot zijn ei
gen verrassing, zoals hij ver
klaard heft, verzeild in gebie
den, waarin hij zich nooit zou
hebben durven wagen als hij
zich niet in hoge mate bedron
ken had aan het absurde, het
spel, de mystificatie, de paro
die.
Hij vond zelf dat hij in die verha
len zich reeds herhaaldelijk op
het niveau bewoog van zijn
meest geslaagde scheppingen en
men kan hem daarin gelijk ge-
Omdat in die verhalen ook jonge
mensen in ontwikkeling voor
kwamen, achtte de Poolse kri
tiek ze onrijp. Het ontging de
critici dat Gombrowicz zijn
vorm reeds had gevonden en
dat hij die beheerste.
De verhalen in De Rat zijn onge
twijfeld uitermate grillig. Ze be
rusten voor een goed deel op
toeval en de schrijver of de ver
teller geeft er schijnbaar toe
aan iedere mogelijkheid die zich
vi-ox hem op doet. Naast het
toeval heerst er bovendien de
willekeur.
Maar deze willekeur wordt,
vreemd genoeg, toch naar een
doel gestuurd: naar de absurd
heid en wonderlijkheid van de
mens. De man, die aan het dan
sen slaat telkens als hij de ad
vocaat mr. Kraykovsky ont
moet, de verloofde uit China,
die de maagdelijkheid zoveer
bewondert en gehinderd wordt
door het minste wat die maag
delijkheid in gevaar brengt, de
man die door een witte neger
tot de zonderlingste avonturen
gedwongen wordt en de reiziger
op het schip Bamburg, lijken
aparte lieden, lieden die men
wel niet elke dag ontmoet.
Iets gewoons
Maar men zou ze kunnen ontmoe
ten, zo apart zijn ze nu ook
weei niet. Ze hebben, ondanks
de grilligheid van hun gedach
ten en avonturen, ook iets ge
woons.
De Pool Gombrowicz, de man uit
een secundair land, zoals Ne
derland bijvoorbeeld ook is in
tegenstelling met landen als En
geland en Frankrijk waar de
cultuur gemaakt wordt, zocht
het niet in het hoge, het verhe
vene, hij liet juist de onthutsen
de mogelijkheden van het gewo
ne, het niet verhevene, het „la
gere" zien. Hij deed dit heel be
wust. Hoe bewust kunnen we
nagaan in de Gesprekken met
^V-.told Gombrowicz dat als pa
perback eveneens bij Polak en
Van Gennep verscheen.
Deze gesprekken zijn niet alleen
tot een soort autobiografie ge
werden, ze geven tevens een
idee van het ontstaan en het
wezen van het werk van Gom
browicz en wat hij over dat
werk zelf dacht.. Ze zijn niet al
leen uitermate informatief,
maar bovendien werkelijk in
zicht gevend. Voor de liefhebber I
van het werk van Gombrovicz j
zijn ze dus onmisbaar. De rol j
van de ondervrager, Dominique
de Roux, een bekwaam criticus
en biograaf, lijkt er zeer be- i
scheiden bij. Maar hij cor-
igeert Gombrowicz nu en dan
en hij spoort hem steeds aan tot
een grote nauwkeurigheid. De
gesprekken vormen een uniek i
boek. Zelden ontmoet men een
schrijver die het zo kernachtig,
opiecht, zonder valse beschei
denheid en zonder overdreven
zelfverheffing over zichzelf heeft.
Anti-literair
Als De Roux hem vraagt over
zijn relatie tot Jorge Luis Bor
ges, verklaart Gombrowicz:
Borges en ik staan lijnrecht te
genover elkaar. Hij is geworteld
in de literatuur, ik in het leven.
Ik ben om de waarheid te
zeggen anti-literair.
Dat geeft inderdaad het verschil
aan tussen hem en de grote Ar
gentijn, wiens werk hij overi
gens bewonderde.
Maar dat neemt niet weg dat er
ook een overeenkomst is, beiden
zochten naar een nieuwe vorm
en beider werk heeft een surrea
listische inslag. Beiden hebben
ze, zij het op verschillende we
gen, gestreefd naar de ontraad
seling van de mens.
JOS PANHUIJSEN.
Griezelacteur j
Lon Chaney Jr. J
(58) overleden j
Griezelacteur Lon Chaney, meest
al in monstervermommingen op
het witte doek te zien, stierf op
58-jarige leeftijd.
Euson tweede op
liedjes-olympiade
in Athene
ATHENE De zanger Julio B.
Euscn is met zijn eigen compo
sitie Dirty Lady" tweede ge
worden op de zesde internatio
nale liedjes-Olympiade in Athe
ne. Dit song-festival van bijna
een week eindigde vanmorgen
in alle vroegte. Euson vertegen
woordigde zijn geboorteland
Aruba. De eerste prijs ging
naar de Canadese Julie Arel, de
derde naar Joegoslavië. Er na
men 40 landen deel.
SAN CLEMENTE De filmste£
Lcn Chaney. die bekend
door vele griezelrollen, is
dag j.l. op 58-jarige leeftijd ii
zijn woning in San Clemente ii
Califomië overleden. Er wer<
niet bekend gemaakt waaraat
hij stierf.
Lon Chaney Jr. maakte zijn film.
debuut in 1932. Zijn gelijknami
ge vader had toen al grote
naam gemaakt, o.a. als de Ge.
bochelde van de Notre Dame ia
stomme films, Chaney Jr. ging
op diens griezelpad verder. Hij
speelde in films als „House of
Frankenstein", nam Dracula.
een keer voor zijn rekening,
maar speelde ook in films als
„High Noon". Zijn bekendste
rol is die als de domme, sterke
knaap in Steinbeck's ,.Van muL
zen en mensen".
KUNST EN
KUNSTENAARS
Lutherse werkgroep voor
kerkmuziek houdt van 14 tot 21
juli in Huize Bloemendaal te
Vaals de 23 werkweek o.l.v. dr.
Willem Mudde en Meti Smit
Duyzentkunst.
Het Canadese Jongenskoor uit
Vancouver zal, begeleid door or-1
ganist Feike Asma, een trip I
door ons land maken. Converten
worden van 17 juli t/m 22 au-1
gustus gegeven, o.m. te Katwijk I
aan Zee.
In expositiecentrum De Volle
Maan, Oude Delft 189 Delft,
worden van 21 juli t/m 2 sep-1
tember werken tentoongesteld!
van Hen Brouwer (reliefs en ob-1
jekten) en Steven van der Kruit I
(tekeningen).
De Haagse graficus Dirk van Gel
der exposeert van 11 augustus I
t/m 16 september tekeningen,
etsen en houtgravures in het
Gemeetemuseum te Arnhem.
Familieberichten
Dankbaar dat wij hem zolang bij ons mochten heb
ben en om wat hij voor ons heeft betekend, delen wij-
u mede, dat nog voorzien van het H. Sacrament der
Zieken, plotseling van ons is heengegaan, onze zorg
zame vader en grootvader,
Cornelis Johannes Kiebêrt
weduwnaar van Cornelia Elisabeth van Reisen
in de gezegende leeftijd van bijna 84 jaar.
Sassenheim: P. j. j. Kiebêrt
A. A. M. Kiebêrt -Strik
Vlissingen: E. M. j. Kiebert-Stokman
Bergen op Zoom: EL. M. Jansen-Kieb'êrt
J. F. W. Jansen
Sassenheim: C. J. P. Kiebêrt
A. A. Th. Kiebêrt-Stokman
J. C. J. Kiebêrt A
C. Q. C. M. Kiebert-Oostdam
Maassluis: j. L. J. Kiebêrt
M. A. Kiebêrt-Kampman
Kleinkinderen en huisgenote
H. Kerkvliet
De Gezongen Heilige Mis van Requiem zal aan God
worden opgedragen op woensdag 18 juli a s. om
11 uur in de parochiekerk van de H. Pancratius te
Sassenheim, waarna bijzetting in het familiegraf
plaats zal hebben
Dinsdagavond 17 juli a s. om 19.30 uur avondmis ter
intentie voor zijn zielerust in de parochiekerk.
Gelegenheid tot condoleren na de begralenis in
Hotel „Het Bruine Paard" te Sassenheim
Bedroefd maar dankbaar dat haar verder lijden be
spaard is gebleven, delen wij u mede. dat onze lieve
vrouw, mama en oma,
P. J. Beuk-van Leeuwen
heden nog onverwacht overgegaan is naar een beter
leven, waarvan wij vertrouwen dat zij daar gelukkig
zal zijn.
Noordwi|k, 15 juli 1973
Oude Zeeweg 63
Thuis geen bezoek
Gelegenheid lot afscheid nemen maandag en dins
dagavond van 19.00 tot 20.00 uur in de kapel van de
begraafplaats Gooweg te Noordwijk binnen.
Woensdagmiddag 14.30 uur uitvaartmis in de St. Je-
roenskerk te Noordwijk-binnen waarna bijzetting in
het familiegraf.
Gemakkelijk
lopen met
moeilijke voeten
ONZE VOETKUNDIGE
geeft u in onze zaak weer GRATIS advies op
DINSDAG 17 JULI
VAN 10.30 - 16.30 uur.
VOETKUNDIG VERANTWOORDE
PASVORM
VOOR GRATIS VOETONDER-
ZOEK
en controle op, of aanmeten van steunzolen naar-
BREESTRAAT 165
voor
BETERE
schoenen
onderstaande filialen zijn wegens vakantie
5 Meiplein 136, Hogewoerd 19, Lange Mare 92
Korevaarstraat 4 - Leiden
Hoofdstraat 11 - Leiderdorp
Sleenstraat 18, Lange Mare 90
Haarlemmerstr. 216,
Massamarkt Levendaal 150-152, Leiden
Leidseweg 9 - Voorschoten
en De Kempenaerstr. 69 Oegstgeest.
Opleiding tot buschauffeur geschiedt in het be
drijf. Behalve een goed salaris en goede sociale
voorzieningen hebben medewerkers vrij' vervoer
op de lijnen van Den Helder tot Den Haag.
Wilt u meer weten over deze interessante baan,
vul dan onderstaande bon in ett adresseer deze
aan Antwoordnummer 317, Haarlem. (Geen post
zegel plakken.)
woonplaats:
geboortedatum:
BEZOEK SPANJE IN DEN HAAG
RESTAURANT
gitaarmuziek kaarslicht en fijne keuken.
SCHOOLSTRAAT 15a
(bij Grote Kerk)
DEN HAAG TEL. 463739-652569
2,60 per plaatsing (voor de eerste 30 woorden-
niet groter dan 12 letters)
ieder woord méér 15 ct
exclusief 4% BTW
BIJ PLAATSING VAN DEZELFDE TEKST
op 3 achtereenvolgende dagen:
slechts 2 x betalen
op 6 achtereenvolgende dagen:
slechts 3 x betalen
regel-telefoontjes
te plaatsen over een of 2 kolom met grotere
letterkorpsen 18 ct per mm.
Gevraagd LOODGIETERS, w
schikbaar cn L L LOODGIETERS
AFGESTUOEEROE LTS-ers Uss
8-17 uu' Tel 21839 om hel
j Dieben. Zoeterwoudsesmgol 23
GEMEENTE LEIDEN
Bij de afdeling Inkoop van de Dienst van
Gemeentewerken kan worden geplaatst een
administratief medewerkster
Vereist:
diploma Mulo of Mavo-4.
typediploma.
Salaris:
van 903,(bij 21 -jarige leeftijd) tot 1230,
bruto pér maand.
Schriftelijke sollicitaties, met vermelding van
nummer 73049, sturen aan burgemeester en
wethouders. Stadhuis, Leiden.
lingen 01713-2454.
ido Studio Theater vraagt een e
ere. prettige werkkring, goed s.
healer Steenslraat 39 Leiden.
Woningen, kamers
enz. te huur aang.
Kunst en antiek
Dieren en planten
Tel 01722-2134.
Door import uit Iropische la
degelijke garantie l
02522-12099
Mare 41-43, lel 31626.
dea° r en tevens'rume'keu-n in occi"
Woningen kamers
enz. te huur gevr.
sions met BOVAG-garantiebewi|S. Ie-
Kaagdorp/Roelolarendsveen. Tel
01713-2866.
Gevraagd huisje ol vrije olage in
Leiden ol omgeving Br. nr. 6209 bur.
coi ^yknocht kun^u uw^uto tegen
beurtdame|0a3 "baanden5"3 BOVAG-
garantie vc-rkopem Kom^eens langs.
Onr. goed. aang.
Oegstgeest lol ƒ120 000 Enig op-
derm 6226 bur v/d blad.
Autofinanclerlng.^ Klaar grid in uw
^Sassenh^m. tel02S22-'l 3355
Woonschepen
Autofinanciering. Klaar geld in uw
en gebruikte aulo s Ook op zaterdag
geopend Ass kant Essenlaan 2. Sas
senheim. tel 02522-13355
Te koop woonboot. vraagpr,|-.
mei°vynill 'dak" ƒ9500 ^.umph MKT
radio "leur 'rjiï M9S0 Simca
1000GLS b| 1972. km sl 21 000. kleur
melalic blauw mei blauwe bmnenbe-
kl 4800. Renault 4 e«porl b| eind
1971 km si pim 45 000 kleur licht-
blauw mei zwade bmncnbriil 4250
Opel 1900 b| eind 1968 km sl pim
75 000. kleur groen met cognac kleu
rige bmnenbekl 3250. Citroen 2CV
4 b| eind 1970 km st pim 34 000
Inruilauto s p!aM24 1968 ISOO.Viat
1500 1966 500 Hoge Morsweg 86
Leiden, tel 60157. ver.- lm en ,nru,l
Meub., huisr. enz.
SOLAPANNEN MET 25^, KORTING
TV, radio, ree. enz.
DAW. aid. TV en KTV. Avond- en
weekendservice tot 22 00 uur Tel
01710-62819
Kleding en kapsel
voile'jjramle ^am^sa^nTT
den tel 238-6 Levendaal 104. Lei-
in Oellt SM
wezig De volgende bussen stoppen
VW 1300 1969 2950 VW bus 1970
2950. VW Ponton 1970 3750. Sim
ca 1100 GLS 1969 2950 Inruil DAF
va.) 250. Garage Nievaart Herewcq
2 Warmond, lel 01711 - 2683
Te koop gevraagd complete motor
voor Ford Codina 1968, lel. 01715-
1476 v a 19 00 uur
Diversen
BMW 1602 1970 5750. Peugeol 204
1970 4250: Fial 850 Spod spider
1970 mei radio 3250; DAF 55 1970
ƒ3750 F,n. v a. 80 p m 3 mnd
WIJ VERZORGEN AL UW DRUKWERK
Z6n sk° ar1„VIS"eh 9eptJi°°sr1®
rirUweTer™4185HalPa' HaarlCmmCr
3750: Alta Romeo 1600 GTV 4500
Fin. va. ƒ80 p.m. Garage Nievaad.
Hereweg 2 Warmond, tel 01711 -
2683
..De Zon" voor uw huishoudwas Fa.
Cobetslr. 81
klas aKvier'kii°q"Fa"H J1 cbem°20e-
lerwoudsesingel 23. Tel. 21839. Nu
ook Cobolslr 81.
Tr- koopSimca 1000 (|sP«iaal.
ring.
Betontegels in diverse malen, grijs-
Elma" Th.C A H^dr^'Lang^raar'Tril
01722—2134
Mot. en scooters
Honda CB 500, 1972, Honda CB ,350,
Suzuki T250, 1970, Kawasaki 350
1970 "inruil en Financiering Van
Lmmersu"M^Le'i'Ln00^6,
Lessen, clubs
Groen/wil glazen lampenkapjes uit
Omas tijd koslen 12.95 b.j Reon.
TeLe0290-233541
looi goed |udo natuurlek Spod-
197*2°en oud Europees' kampoen* Tel
01710-23728.
..De Zon" lakenpakkelservice. Fa H,
Tel 21839. Nu ook Cobetstr 81
Schnjl uw kind hel .nieuwe seizoen
n voor de cursus jeugdjudo va 4
fe|leoni'710e,2372e8rk9raChl
u wacht Elke dag beh zal van 9
avond van 19 19 30 Fa v Berge!
Henegouwen Schelpenkade 47. Lei-
tnslessen bi| Even Castelein Lei
reek 13 augustus Dansavonden
•iden elke zaterdag en zondag I
SERVICOMB 60-del.g lalel en thee
mode^en'^van0/ 350°- voof 198.-!
Watersport
begonia's, gladiolen, bon
La n c] e ra ar! l' 7 22-
Doe het zelf
Huwelijk
ongeveer Bnevcn onder nr 5977 b
0egsJ?®1"l5<
ook zaterdags i
01710-54054 (ingang t
Te koop
aangeboden
cadeau bi| aankoop van min 20 te-
98. Vrouwensteeg 99Tel. 23913.
Mile Fr. de L.
"Eigenlijk ik
spreek al goed
Nederlands, mijn vriend
me z->gt. Om te kunnen
betalen mijn studie geef
ik bijles Frans.
Hoe ik aan mijn
leerlingen kom? Eén
paar kleine annonces in'
de krant en je hebt ze.
Simpte!"
