MISTER SATE VOL VUUR IN AKTIE
„Scheveningen zandbak
voor kleine man"
SOUVENIRHANDELAAR J. FRIES:
LOOPT SCHEVENINGEN MET MOLENTJES?
IM
OF MET DELFTSBLAUW BORD VOOR KOP?
mam
ürE V r\AAbrü
Beeldenstorm in
Haagse winkel
DINSDAG 3 JULI 1973
LEIDSE COURANT
De sluiting van de grote
Scheveningse hotelpalei
zen Palace, Grand en
Kurhaus hebben de
souvenirbusiness aan de
Noordzeekust wel beïn
vloed, maar geenszins
de nek omgedraaid. De
boys met do slappe was,
de dames met de titels
en de knotten en de olie-
boeren uit Texas, die
enige jaren geleden nog
op audiëntie gingen bij
de koningin der Neder
landse badplaatsen zijn
inderdaad verdwenen en
met hen de dure tinnen
vazen en de kostbare
Delftsblauwe, dertig-deli-
ge serviezen, die eens
grif over de toonbanken
gingen.
„Het is allemaal wat
eenvoudiger geworden",
meldt de heer J. P.
Fries, die met aangrij
pende blijmoedigheid
een souvenirwinkel bij
de branding runt, „tin
en Delfsblauw zijn bijza
ken geworden, daar heb
ben de dagjesmensen,
die we nu krijgen, geen
trek meer in. Maar ze
hebben wel geld te ver
teren. Vroeger was
Scheveningen een bad
plaats van enige stan
ding, nu is het de zand
bak voor de kleine man
geworden. „Zestig tot
zeventig procent van de
klanten, die ik binnen
krijg, zijn Duitsers. Ze
komen voor een week
endje over en het eerste
wat ze doen is een an
sichtkaart naar huis
sturen om te melden,
dat ze goed zijn aange
komen. Die kaart komt
pas aan als ze zelf al
weer hoog en breed
thuis zijn. Maar voor
mij is het elke keer 35
cent plus de briefmar-
ken. Wie het kleine niet
eert. Zo is het nog
steeds".
Makkelijker
„Vroeger had je hier ook
veel Amerikanen, maar
die zie je bijna niet
meer. Ik krijg nog wel
elke week een bus
Yanks uit Brussel, die
ook een ansichtje stu
ren en een popje uitzoe
ken. Maar denk niet, dat
de dollars bij die luidjes
nog in de zakken bran
den. Dat is geweest."
„Over het algemeen is
het wel zo, dat het goed
kopere publiek makkelij
ker geld uitgeeft aan
prullen dan een man
met geld. Rijke mensen
kunnen verrekte verve
lend zijn en eindeloos
blijven zanikken over
een vaasje van vijf gul
den. Dat maak je bij
eenvoudige luidjes niet
mee. Die hebben vijftig
gulden om stuk te slaan
en die geven het glimla
chend uit. Het tin loopt
T-shirtjes niet met Ajax
erop. Dat is nu weer een
gouden artikel".
Vaantjes
„Anderhalf jaar geleden
komt een verkoper bij
me met zo'n Japans
vaantje vol molentjes. Ik
persoonlijk kreeg er wat
van, maar ik bestelde er
toch voorzichtig 24. Je
kunt nooit weten in dit
vak. Een paar dagen la
ter was ik uitverkocht
en heb ik die man 's
nachts uit zijn bed ge
beld. Hij had nog net
een grosje voor me".
„Ik heb vandaag zes
lampen binnengekregen
op een Delftsblauw voet
je. Binnenin brandt een
oranje lampje in een
dikke vloeistof vol
steentjes. Voor geen
goud komt zo'n ding in
mijn eigen huis. Maar
het zou me sterk ver
wonderen, als die dingen
vliegen. Hetzelfde met
de gekleurde, stenen die
ren. Dat is niet eens een
souvenir. Dat is een
soort kunstnijverheid.
Goed, jij noemt het
kitsch. Voor mijn part
wansmaak. Maar ik
plaats een proefordertje
van 300 gulden en ben
die hele dierentuin al
kwijt, voordat het sei
zoen was begonnen. Die
beesten zijn niet meer
aan te slepen".
Mes d'r in
„Ik mik bewust op alle
categorieën. Op de lief
hebbers van een molen
tje met muziek en op de
voor 47,50 niet weg
mensen, die een duur
Delftsgroen bord kunnen
waarderen. En iedereen
krijgt van mij dezelfde
behandeling. De dames
van onbestemde leeftijd
kus ik desgewenst op de
wang en de heren wens
ik veel Spasz en veel
Vergniigen. Op die ma*
nier heb ik een grote
kring van vaste klanten
gekweekt".
Fries is het er inmiddels
met zichzelf wel over
eens, dat snel het mes in
het oude lijf van Scheve
ningen moet worden ge
zet. „Laat ze in hemels
naam gaan breken, want
zo is het ook geen ge
zicht. Als mensen aan
me vragen wat zit er
achter die vieze muur?,
durf ik niet te *ggen:
„niks mevrouw. Een ga
rage, een vuilnishoop".
En laten we ook niet
proberen om zo snel mo
gelijk rijk te worden
met zo weinig mogelijk
inspanning. Ik kreeg een
dame uit Wuppertal in
mijn zaak, die zei: „Is
er in Scheveningen soms
een nieuwe verordening,
dat je op terrassen elk
uur verplicht bent om
een consumptie te ge
bruiken? Ik heb gisteren
vijf uur op het strand
gezeten en kwam er met
een bierbuik van hier tot
gunter vanaf".
Toen heb ik wel ge
dacht: op die manier
gaat Scheveningen mooi
verder naar de knop
pen".
Beelden
Een Nederlander
brengt deze grappen
evengoed als een
Oosterling
Nu de prijzen van ons dagelijks voedselpak
ket met de dag stijgen, neemt opeens de be
langstelling voor het eten van vuur zichtbaar
toe. Uit allerlei geledingen van onze samen
leving treden momenteel figuren naar voren,
die het zacht gekookte eitje walgend terzijde
schuiven en ook de krokant gebakken bal
niet meer zien zitten. Zij volstaan slechts
met een mondj ether, dat zij krachtig langs
de wangzakken spoelen alvorens er met een
lucifer de brand in te steken.
Soms stuit je op intrige
rende verzoeken van
plaatselijke middenstan
ders, die je zwaar aan
het denken zetten. Neem
nu een man als D. van
Vugt, die in de Haagse
Prinsestraat een stokoud
ncrinkje drijft in elec-
trisch aangedreven trei
nen, autootjes, kiepkar-
ren en stoommachines.
Een nobel beroep, zo te
zien, waar de hardwer
kende heer Van Vugt al
sinds mensenheugenis
een verdiende boterham
aan overhoudt. Zijn
cliënten schijnen hoold-
zakelijk te bestaan uit
volwassenen, die on
danks hun verantwoorde
lijke stiel het verlangen
naar het spelen met
treintjes nooit geheel
van zich af hebben kun
nen zetten.
Door het onverdroten
streven van Van Vugt
zijn op die manier
staatssecretarissen, bis
schoppen en captains of
industry in staat om nu
in hun vrije tijd over de
zolder te kruipen cn de
spoorbomen nog juist te
laten zakken, voordat de
sneltrein uit de richting
Mangel de overweg van
kiezelsteentjes bereikt
heeft.
Maar wat gebeurt er?
Uitgerekend diezeltde
heer Van Vugt plakt op
eens op de ruit van zijn
winkel een papier met
de tekst „GEVRAAGD.
RELIGIEUZE BEEL
DEN. GROOT OF
KLEIN. GEBROKEN
OF BESCHADIGD.
GEEN BEZWAAR!!
Op zo'n moment ga je
toch denken: wat heeft
Van Vugt voor bedoelin
gen met die beelden
storm in zijn winkel?
Welke verborgen driften
woeden door zijn geest
en doen hem verlangen
naar een kelder met
Theresia van Avila's, die
een neusje of een waar
schuwend geheven gip
sen armpje missen?
Misschien staat zijn keu
ken al vol met voedster
vaders. martelaren en
stichters van allerlei
kloosterorden, die jaren
lang op hun consoles
hebben gestaan in ker
ken en kapellen, waar
over een rector was aan
gesteld.
?.n wij durven het Van
Vugt ook niet zelf te
vragen, want misschien
is zijn antwoord ontluis
terend door zijn simpel
heid. Misschien heeft hij
Deze amateur-fakirs, die hun aan
stekelijke eetlust, volgaarne aan
de medemens demonstreren, zoe
ken voor het nuttigen van hun
volle maaltijd doorgaans een zaal
tje uit, waar houtvesters net doen
de zijn om de problemen van de
berkenrups te bespreken. Ook
worden zij wel gesignaleerd op
braderies, fancy-fairs van allerlei
gewoon een heerbroer in
de Congo en brengt hij
straks als kerstgeschenk
die hele beeldentroep
per MSrklin-trein naar
Afrika.
Of nog eenvoudiger: het
kan toch ook zijn, dat
Van Vugt toevallig stikt
in zijn waxine-lichtjes,
die hij nu zo spoedig
mogelijk een passende
bestemming wenst te ge
ven.
Toch wel een beeld van
genootschappen en instuiven van
comité's, die zich beijveren voor
het opvangen van moeilijk op
voedbare jongeren. Doorgaans ho
pen de organisatoren met het aan
trekken van dergelijke eters te
bereiken, dat bij hun aanhang het
oude vuur van saamhorigheid en
„ik ben mijn broeders hoeder" zal
terugkeren.
Deuren schaver
Nog enige dagen geleden kon men
op de Pasar Malam in de Haagse
Houtrusthal een dertig-jarige
Zaankanter zijn vurige boodschap
pen door de ether zien uitdragen.
Tussen acht en half zes is hij als
deurenschaver werkzaam bij de
Bruynzeel-fabrieken in Zaandam,
maar na gedane arbeid leeft hij
als Mister Saté verder op de va
derlandse podia.
Voor een bedrag, dat varieert tus
sen de honderd en hondervijftig
gulden per avond neemt hij drie a
vier warme maaltijden tot zich en
houdt hij zo een vlammend plei
dooi voor het nuttigen van ether.
Vuur spuwen doet hij ook wel,
maar dat slechts mondjesmaat.
Spuwen vereist namelijk een ge
heel andere kauwtechniek als eten
en mister Saté wenst, als het even
kan, niet met de blaren op zijn
tong de deuren te schaven. Wel is
hij momenteel druk doende om
een ligplaats op vier vlijmscherpe
zwaarden te construeren. Hij laat
zich daarbij assisteren door een
dame met aanvaardbare boven
wijdte, wier aandeel beperkt blijft
tot het aanreiken van het kopje
ether en het "bravo" roepen, als
Mister Saté eenmaal een ligplaats
heeft gevonden op de zwaardpun
ten. Deze dame vergt geen extra
kosten en is in de prijs inbegre
pen. „Een leuk meevallertje voor
de mensen, die Saté huren",
meent de heer J. Koekoek te
Zaandam, die vrijwel alle Neder-
lanse vuureters in de voeding
heeft.
„Het eten van vuur" legt hij wel
willend uit, „stelt in feite geen
bliksem voor. U en ik kunnen het
ook. Het is alleen een kwestie van
durf. Ik heb momenteel ook een
man onder contract, die zich ge
specialiseerd heeft in spuwen. Dat
lijkt makkelijker dan eten, maar in
de praktijk blijkt toch, dat juist
de spuwers de meeste ongelukken
maken".
„Deze man bijvoorbeeld heeft vo
rig jaar ongenadig zijn hele mond
verbrand. Hij gaf een demonstra
tie in Arnhem en deed dat op ver
zoek van de plaatselijke winke
liersvereniging op een pleintje in
de open lucht. Ik schat, dat het op
dat moment windkracht vier of
vijf was. Hij neemt rustig een slok
ether, houdt een lucifertje bij de
mond en gelijk blaast een wind
hoos die hele brandende troep bij
hem naar binnen. Dat is nou met
recht de vlam in de pan. HAHA.
Hij heeft de dag erna ook nog de
krant gehaald, maar evenzogoed
was hij voor twee weken volledig
uitgeschakeld."
Kijk, dat zijn de risico's van het
spuwen. Een eter heeft veel min
der last van binnenbrandjes, want
hij is van nature al wat voorzichti
ger. Hij weet, tot hoe ver hij gaan
kan en zorgt er wel voor, dat zijn
huig ongemoeid blijft". Een spu
wer daarentegen is een liefhebber
van spektakel. Hoe groter de
vlam uit zijn mond des te meer
applaus kan hij incasseren. En
het applaus bepaalt het succes en
de gage, die ik voor zo'n man kan
vragen".
„Het vervelende was wel, dat de
man, die het overkwam, in nor
male doen beroepsofficier is. Hij
wordt dus geacht voor de troep te
staan en te bevelen. En dat kon
hij uiteraard na dat incidentje in
Arnhem voorlopig wel uit zijn
verbrande kop zetten. HAHA".
Koekoek is er overigens van over
tuigd, dat de eters en spuwers de
toekomst hebben. „Ik kan ze ook
nog een boeienkoning leveren. Dat
is dezelfde mister Saté, maar dan
niet brandend. Het publiek mag
hem aan alle kanten vastbinden
en dan is de truc, dat Saté pak
weg binnen vijf minuten weer een
vrij man is. Ik zeg met opzet:
„truc", want als die jongen zich
even kwaad maakt, klaart hij het
hele karwei binnen de minuut.
Dan is het misschien nog wel
spectaculair, maar het publiek
vindt er alleen geen barst meer
aan. Ik heb daarom tegen Saté
gezegd: „langzaam opbouwen jon
gen. Laat ze vooral in spanning.
Kreun een beetje, doe net, of het
niet lukt. Krijg van mijn part het
schuim op je lippen, als je dat
voor elkaar kunt krijgen. Maar
maak er wat van. Zorg er voor,
dat het wat lijkt. Want anders
kan ik als impressario wel inpak
ken".
„Die beroepsofficier brengt ook
nog een nummer, waarbij hij zich
met naalden dwars door zijn
bast steekt. Dat was vroeger
voorbehouden aan oosterlingen,
die hadden patent op zulke grap
pen. Eerlijk gezegd kon ik me
ook niet voorstellen, dat die offi
cier er wat van zou bakken. Want
zo'n man heeft qualitate qua im
mers al een harde huid. Maar
toch flikt ie het: door zijn armen
hoor. En zijn nek. En dan na af
loop uitblazen op zijn spijkerbed.
Ik weet natuurlijk niet, wat ie in
het leger voorstelt. Maar als fakir
is hij onbetaalbaar".
„Dat vuurspuwen gebeurt tegen
woordig alleen nog met ether.
Vroeger gebruikten ze ook wel pe
troleum. Daar is op zich niks te
gen. Petroleum geeft een leuke
vlam, maar ja, die smaak hè. Pe
troleum heeft een afschuwelijke
bijsmaak. En zeg nou eerlijk: als
fakir wil je toch ook je lol nan je
act beleven".
