Verkiezingen in
Ulster toets
Britse politiek
Waarom gaan
katholieken
(niet)
naar
kerk
Anna Blaman en haar
eenzaam avontuur
Vakbonden kunnen
meer doen voor de
Afrikaanse arbeider
Hulpbisschop
gearresteerd
Schrijnend memento aan
Vietnamese tragedie
ZATERDAG UITSLAG
KASKI-ONDERZOEK:
KERK EN
WERELD
Korte
metten
Muziek uit
de Laat-Barok
WOENSDAG 27 JUNI 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
DEN HAAG Het KASKI,
het katholiek sociaal kerkelijk
instituut in Den Haag, gaat in
opdracht van de bisschoppen
een onderzoek instellen naar
de redenen waarom katholieken
wel of niet naar de kerk gaan.
De laatste jaren zijn aanzien
lijke veranderingen opgetreden
in de kerkgang van de katho
lieken: tien jaar geleden ging
nog tweederde van hen vrijwel
iedere zondag naar de kerk -
thans bedraagt het aantal ge
regelde kerkgangers nog onge
veer tweevijfde, een daling
van 65 naar 40 procent.
Het KASKI heeft twee vragen
lijsten ontworpen, een voor
hen die minstens een maal per
maand naar de kerk gaan, en
een voor hen die nog maar zel
den in de kerk komen. Het on
derzoek dat een beperkt karak
ter heeft, zal in zes parochies
en onder de hoogste klassen
van enkele middelbare scholen
worden gehouden. Daarnaast
zullen 150 arbeiders persoonlijk
worden geinterviewd.
Naast enkele persoonlijke vra
gen (leeftijd, gehuwd, oplei
ding, werkkring enz.) wordt
gevraagd waarom men al of
niet naar de kerk gaat. Het is
de bedoeling dat men hierop
wat dieper ingaat. Aan gere
gelde kerkbezoekers wordt ge
vraagd wat men vond van de
bijgewoonde viering, en ook of
men zich voor kan stellen dat
men in de toekomst minder
vaak naar de kerk gaat. Een
andere vraag luidt: waarom
gaan anderen uit uw omgeving
volgens u niet meer naar de
kerk.
Aan de zeldzame kerkgangers
wordt behalve naar de motive
ring waarom men niet gaat
ook gevraagd wat men vond
van de keer of keren dat men
wel naar de kerk ging. Andere
enquêtevragen hebben betrek
king op de betrokkenheid met
de kerk en de rol die men
vindt dat Christus speelt in
zijn leven, en of de kerk on
danks of dankzij alle vernieu
wingen voor de ondervraagde
nog van betekenis is.
Dom Helder Camara, aartsbisschop van Olinda en Recife, heeft
meegedeeld, dat tijdens zijn verblijf in Europa zijn hulpbisschop
José Soares van Olinda en verschillende anderen van zijn mede
werkers zijn gearresteerd en enkele uren door de politie zijn
vastgehouden. De arrestaties vonden plaats eind mei, toen Hel
der Camara in Westeuropa was en onder meer sprak in Brussel
en Leiden.
Waarnemers in Recife verklaren, dat kerkelijke kringen de ar
restaties beschouwen als een waarschuwing der militaire rege
ring van Brazilië. De arrestatie van Helder Camara's medewer
kers zou direct in verband staan met de recente publikatie van
het document der regionale bisschoppenconferentie van Noor
doost Brazilië, waarin scherpe kritiek op de Braziliaanse rege
ring werd uitgeoefend.
De vakbonden, met name de
Britse, kunnen een grotere bij
drage leveren voor de lotsver
betering van de Afrikaanse ar
beiders in Zuid-Afrika. Tot
deze conclusie komt een rap
port over „investeringen in
Zuid-Afrika" dat is opgesteld
in opdracht van de Britse an
glicaanse kerk.
Het rapport raadt de Britse
vakbonden aan om de Afri
kaanse bonden bij te staan
met deskundigen en met geld,
om druk uit te oefenen dat
Britse firma's met Zuidafri-
kaanse vestigingen de arbeids
voorwaarden verbeteren en om
hun leden sterk af te raden om
naar Zuid-Afrika te emigreren.
Wanneer de immigranten-
stroom van ruim 13.000 blanke
werknemers, welke Zuid-Afri
ka jaarlijks nodig heeft, ver
mindert, zal het gedwongen
zijn om ook gekleurde arbei
ders voor geschoolde arbeid in
te zetten, zo redeneert het rap
port.
Ondernemingen in Zuid-Afrika
kunnen hun gekleurde arbei
ders die het slachtoffer zijn
van de pasjeswet helpen, zo
suggereert het anglikaans rap
port door rechtsbijstand, het
pleiten voor vrijlating op borg
tocht en het betalen van boe
tes.
Het rapport raadt kerken en
andere organisaties, die aande
len hebben in bedrijven die in
Zuid-Afrika werkzaam zijn
aan deze aandelen niet terug
te trekken zoals de Wereldraad
van Kerken deed. maar hun
invloed aan te wenden om het
lot van de gekl urde arbeiders
te verbeteren. Het rapport
stelt ondernemingen in Zuid-
Afrika voor hun Afrikaanse
werknemers aan te moedigen
zich in vakbonden te vereni
gen en binnen het bedrijf een
vorm van inspraak te organi
seren.
Opbrengst
vastenactie
deels naar
Sahellanden
De bisschoppelijke vastenactie
Nederland heeft besloten ge
hoor te geven aan de oproep
van de directeur-generaal van
de FAO en heeft 100.000 ter
beschikking van de FAO ge
steld als bijdrage in een ge
coördineerd plan voor de uit
dieping van de dorpsbronnen
in de droogtegebieden rond dc
Sahara. Dit programma voor
de uitdieping van de dorps
bronnen is dringend noodzake
lijk.
De door gebrek aan voedsel en
water gevluchte mensen moe
ten zo spoedig mogelijk naar
hun dorpen kunnen terugkeren
voor het voorbereiden van de
nieuwe oogst. Hierbij speelt de
watervoorziening een hoofdrol.
Mlsereor, de Duitse vastenac
tie. en andere vastenacties,
aangesloten bij de CIDSE, (de
uit 14 vastenacties bestaande
internationale werkgroep voor
sociaal-economische ontwikke
ling) nemen ook deel in de
noodprogramma's voor hulp
verlening. onder meer door het
verschaffen van nieuwe voor
raden zaad voor de voedselpro
ductie. In vele streken hebben
de bewoners hun voorraden
zaad als voedsel moeten ge
bruiken.
De kerkelijke hulporganisaties
in de betrokken landen hebben
zich evenals de regeringen en
de FAO aaneengesloten in een
coördinatiecomité, zodat op
een meer effectieve wijze op
kortere en langere termijn in
de leniging van de nood kan
worden bijgedragen.
De vastenactie 1973 heeft tot
dusver vijf en een half miljoen
gulden opgebracht. Alle gel
den, die in de vastentijd door
de katholieken zijn bijeenge
bracht, zijn echter nog niet
binnen. De leiding der vasten
actie verwacht dan ook, dat
de actie evenals vorig jaar zes
miljoen gulden zal opbrengen.
De Franse commissie „Justitia
et Pax" en de raad der protes
tantse federatie hebben er bij
de Franse regering op aange
drongen, dat zij actiever gaat
deelnemen aan de Internatio
nale pogingen om de nucleaire
wedloop te beperken. In deze
verklaring, uitgegeven met het
oog op de Franse atoomproe-
ven in de Pacific, zeggen de
kerken, dat het huidige af-
schrikkingsevenwicht geen ech
te vrede is en het gevaar van
een catastrofe voor de mensen
niet kan wegnemen. De belde
kerkelijke instanties verklaren,
dat zij zich niet competent
achten om t«' oordelen over de
schade, die de Franse atoom-
proeven in de Pacific veroor
zaken, en menen ook, dat op
dit gebied geen geïsoleerde op
lossingen van het vraagstuk
mog'lijk zijn. Zij verwachten
van hun land echter minder te
rughoudendheid tegen de inter
nationale overeenkomsten, die
positieve aspecten bieden.
De secretaris-generaal van de
Panafrikaanse k-'rkenconferen-
tie (AACC), de Anglikaanse
kanunnik Burgess Carr. Is
maandag door paus Paulus in
particuliere audiëntie ontvan
gen.
Burgess Carr heeft voor de au
diëntie verklaard, dat hij de
paus wilde confronteren met
de koloniale politiek van Por
tugal en dat hij de paus wil
verzoeken om eenzijdig het
concordaat tussen de H. Stoel
en Portugal op te zeggen.
(Van onze correspondent)
NIJMEGEN Op een documentair proefschrift over het leven en
het werk van de schrijfster Anna Blaman promoveerde aan dc
Nijmeegse Universiteit tot Doctor in de Letteren drs. H. M. A.
Struyker Boudier. Als promotor trad op prof. dr. A. C. M.
Meeuwesse, hoogleraar in de tseorie der letterkunde en Neder
landse letterkunde der twintigste eeuw.
In het proefschrift „Speurtocht naar een onbekende. Anna Bla
man en haar eenzaam avontuur", wordt een hoofdstuk gewijd
aan het rumoer rond „Eenzaam avontuur". De promovendus be
spreekt er de opeenvolgende fasen van: de pseudo rechtszaak
in Rotterdam, in februari 1949, Anna Blaman's weigering van
de Van der Hoogtprijs in juni 1949, en de verontwaardiging
over de toekenning van de Literatuurprijs 1949 van de gemeen
te Amsterdam in november 1950.
Drs. Struyker Boudier blijft echter niet stilstaan bij het schan
daal rond Eenzaam Avontuur. Met behulp van interviews, brie
ven en ander biografisch materiaal o.a. ontleend aan Anna
Blaman's literaire nalatenschap, die hij beheert, schetst hij op
documentaire wijze het leven van de schrijfster. Aan het bio
grafisch gedeelte hebben Anna. Blaman's zuster en zwager,
haar vriendin en velen van haar vrienden en kennissen meege
werkt. Zo bevat ..Speurtocht naar een onbekende brieven" van
Jeanne van Schaik-VVjllink, Theun de Vries, Simon Vestdijk en
interviews van de promovendus met o.a. Alfred Kossmann. Ook
in het tweede deel van zijn dissertatie een deel dat aan het
werk van Anna Blaman is gewijd, staat Eenzaam Avontuur
centraal. Drs. Struyker Boudier ziet in de roman die „met het
roodste bloed van haar leven werd geschreven" vooral de ro
man van schijn en wezen waarin Bart Kosta wanhopig zoekt
zijn vrouw te begrijpen: „de raadselachtige Alide die hem met
een minnaar bedroog. De heer Struyker Boudier beschouwt
eenzaam Avontuur als een voorloper van het literaire existen
tialisme wortelend in het romantisch realisme en romantisch
rationalisme van de kort voor de tweede wereldoorlog mondig
geworden Kriterium Generatie (Ed Hoornik, Cola Debrot,
Adriaan van der Veen, Gerrit Achterberg en Marie Vasalis,
Bertus Aafjes, Pierre H. Dubois, Anna Blaman en anderen).
Met toestemming van de familieleden van Anna Blaman, de fa
milie van Johanna, Petronella Vrugt, zoals Anna Blaman heet
te, werd in het laatste hoofdstuk een nog niet eerder gepubli
ceerd romanfragment dat in haar literaire nalatenschap werd
aangetroffen, opgenomen.
Hendriks Maria Struyker Boudier werd op 18 februari 1934 gebo
ren te Magelang in Indonesië. Hij ging filosofie studeren aan
ANNA BLAMAN
geschreven met het roodste bloed v
i haar leven
het Filosoficum van de missionarissen van het H. Hart te
Brummen en aan de Katholieke Universiteit in Nijmegen. Aan
deze universiteit legde hij in 1066 het doctoraal examen Neder
landse taal en letterkunde af. Daarna was hij gedurende vijf
jaar als instructor erbonden aan het Department of Philosophy
van Holy Cross College te Worcester. Nadat hij in 1969 het
doctoraal examen wijsbegeerte had afgelegd, werd hij in 1971
als wetenschappelijk medewerker in de centrale intefaculteit
van de Nijmeegse Universiteit benoemd waar hij betrokken is
bij het filosifie-onderwijs aan de geneeskunde studenten.
Niet in het Zuióerpark zoals eerst
was aangekondigd, maar op het
Malieveld heeft zich gisteren
rond het middernachtelijk uur
voor enkele honderden, meren*
deels jonge, in het gras liggende
belangstellenden het naar vorm
en inhoud typisch hedendaagse
muziekdrama afgespeeld, dat
Peter Schat onder de titel „Het
vijfde seizoen" tot het Holland
Festival bijdroeg. De ballon van
het Amsterdams Electrisch Cir-
sus, onlangs in de Kurzaal ge
bruikt voor lichteffecten bij
Skriabin, sorteerde nu veel
meer effect omdat men er op
afstand of dichtbij omheen kon
lopen. Binnenin zorgden drie
film- en zes dia-projectoren en
enkele tientallen spots met kleu-
renfilters voor het weergeven
van dia's over Vietnam, In vre
de en oorlog, politieke teksten
in verschillende talen en jour
naalfilms van Noordvietnamese
herkomst.
Kern was evenwel een .sterk staal
van Engelse underground-poë-
zie; „To Whom It May Con
cern" (Wie het aangaat) van
Adrian Mitchell met de refrein
regel: „Teil me lies about Viet
nam." Na kleurige beelden over
Vietnam in vrede werd het ge
dicht verdeeld In zes zangen.
gezongen door Lucia Kerstens,
begeleid e n onderbroken met
dia's, films en teksten over de
politieke schermutselingen, het
uitbreken van de oorlog, de
bombardementen, de ontblade
ring en alle verschrikkingen
van deze tragedie. Een tekst
van Blake uit 1793 uver de op
gaande zon in het Oosten, sym
boliseerde wat voor Schat de
eindoverwinning is.
Bij dit alles een knappe partituur
van ongeveer een uur voor het
Nederlands Blazersensemble.
Reinbert de Leeuw aan een
elektrische piano, twee gitaren
en natuurlijk de zangeres. De
Aan Nikolaus Hornconcours met
zijn Concentus Musicus Wien
was gisteravond de zorg voor
het tweede concert in de serie
Barok en Renaissance toever
trouwd: u begrijpt, dat de Lu
therse Kerk tot in alle hoeken
bezet was.
Bleek dit gezelschap is staat de
akoestische bezwaren, aan dit
gebouw inherent, te bezweren?
De dertien executanten hadden
één voordeel: ze beschikten al
len over instrumenten, het cla-
veclmbel uitgezonderd ge
bouwd in de tijd van de barok,
dus gericht op een ruimte, als
ook hier geboden werd.
Maar toch: te gedroegen tich niet Dt Unionisten, met ex-premier
Brian Faulkner als leider, zul-
Van onze correspondent Roger Simons
LONDEN De eerste verkiezing voor de nieuwe Noordierse verga-1
dering, ter vervanging van hel vroegere Stormont, het gewezen par-
iement van Noord-Ierland, heeft donderdag plaats. Het tellen van dc j
stemmen begint vrijdag. De volledige uitslag zal pus zaterdagmor- j
gen bekend zijn. Deze verkiezing is van beslissende aard voor de
Britse politiek voor de toekomst van het rumoerige Ulster. Voor dc
eerste maal sedert 53 jaar kan de protestantse Unionistische partij
geen volstrekte meerderheid behalen.
mogelijk, dat de sociaal-demo
cratische en labourpartij de
tweede sterkste fractie wordt.
Waarnemers menen, dat na de
verkiezingen van donderdag een
coalitie nodig zal zijn om de uit
voerende macht van dc verga
dering te kunnen samenstellen.
Dit wordt dan de eerste stap
naar het zogenaamde „delen
van de uitvoerende macht", een
onder leiding van de componist
uitgevoerde muziek werd ver
sterkt via luidsprekers weergege
ven. Uitgaande van een maca
bere neergaande reeks wist
Achat met herhalingen en in
ventieve uitbreidingen in veelal
harde, stotende. suggestieve
klanken te zeggen wat hij te
zeggen had en wat moeilijk kan
worden misverstaan. Artistiek
gesproken is het stuk te lang.
maar het is uiteraard bedoeld
als „leerstuk" in Brechtse zin.
Hoewel het onmiskenbare talent
van Scha; zich weer duidelijk
manifesteert, is het ook dit keer
de vraag of velen zijn taal zul
len verstaan. Ks.
volkomen op een wijze, die
had mogen verwachten: de
wondere Suite uit Alcyone van
de leerling van Lully Marin Ma
rais (16561728) geheten, waar
mee men begon, miste de door-i
zichtigheld, absoluut noodzake
lijk om ze volledig te kunnen
appreciëren en met de Drie So
nates uit „Fidicinium Sacro-
Profanum" van de Bohemer
Heinrich Biber (1644—1704), die
als vioolpedagoog zo precies
wist, wat er uit een strijkinstru
ment te halen is, ging het al
niet veel beter.
Het best bevielen ons nog Handels
hoboconcert en Vivaldi's fluit
concert „La Notte," beide in g.
I ware het alleen reeds door de
parte bekoring, die hier van de
klankkleur der soloinstrumen
ten, gebouwd door de Duitsers I
A. Grenser en P. Paulhahn in j
de eerste helft der achttiende I
MJf"T' cU'!?ini: Dublin De over de hele wereld
Met de Suite uit de opera ..Castor j bekende balletleider John Cran
et Pollux van Rameau heeft j |<0 js dinsdag tijdens een vlieg-
Concentus Musicus het concert MÊÊÈÊÊÊB
besloten. We geloven gaarne dat
deze stijlvol heeft gespeeld.
evolutie die noodzakelijk geacht
werd in het Britse witboek over
len vermoedelijk wel de groot- de toekomst van Ulster,
ste groep vormen in de Noord- Deze uitvoerende macht zal be
ierse assemblee. Het is echter staan uit twaalf leden, onder
CHOREOGRAAF
JOHN CRANKO
OVERLEDEN
B. R.
Dr. Willem Mudde geeft op vrij
dag 13 juli in het kader van het
Haagse Orgel Kontakt een con
cert in Ev. Lutherse kerk aan
de Lutherse Burgwal. Medewer
king verleent de sopraan Rita
van Harmeien, die haar zangers-
loopbaan combineert met die
van gespecialiseerd arts. Zij zal
oud-Engelse liederen zingen van
Humfrey en Purcell, benevens
twee „Geestelijke concerten"
voor sopraan en orgel van Dist-
Ier. Dr. Mudde speelt orgelwer
ken van Scheidt, Bnch en Dist-
Ier.
Het Singermuseum te Laren loont
van 30 juni tot 15 juli schilder.j-
aquarellen. tekeningen
reis aan een hartaanval op 46-
jarige leeftijd overleden. On
danks een noodlanding in Du-
blin kwam hulp te laat.
Crank was uit Zuid-Afrika afkom
stig en werkte aanvankelijk als
danser bij het ballet van de uni
versiteit van Kaapstad. In 1946
ging hij naar het Sadler's Wells
ballet in Engeland. Als vooraan
staand choreograaf maakte hij
toen al naam. Hij schreef o.a.
in 1953 de choreografie voor de
opera „Peter Grimes" van Ben
jamin Britten en voor diens bal
let „Gloriana" .Een andere gro
te prestatie is zijn choreogrrfie
voor „The Witch" van Ravel
voor het New York City ba'let
en ettelijke choreografieën voor
de festivals in Edinburgh en de
Scala in Milaan. Zijn baüet
..Antigone" v.erd in 1959 In het Foto'
het voorzitterschap van de lei
der van de grootste groep In de
assemblee Brian Faulkner heeft
al gezegd, dnt hij bereid is sa
men te werken met leden vun
de SDLP, op voorwaarde dat
deze katholieke partij vooraf de
nieuwe grondwet vnn Ulster
aanvaardt en zich neerlegt bij
het feit, dat over de kwestie
van de grens tussen Noord- en
Zuid-Ierlnnd geen volksraadple
ging meer gehouden kan wor
den voor maart 1933.
De eis van sommige SDLP-kandi-
dnten. dnt amnestie verleend
zou worden aan mannen, geïn
terneerd in de gevangenis van
Maze, het vroegere concentra
tiekamp van Long Kesh, zou
een vlotte samenwerking in de
weg kunnen staan.
Militante protestanten zullen zich
trouwens hard inspannen om
van de Noordierse vergadering
een doodgeboren kind te maken
De verkiezing van donderdof
wordt in zekere zin een veldslag
tussen de officiële unionisten en
de onwrikbare „loyale" protes
tanten, die eisen dat Ulster
weer een eigen parlement en re
gering zal krijgen, zoals dit het
geval was tot maart 1972, toen
de Britse regering zich ver
plicht zag het bestuur van dit
gebiedsdeel over te nemen.
De „loyale" protestanten hebben
een coalitie gevormd, de ULC,
die onder de leiding ven Van-
guard-leider William Cralg en
dominee Ian Paisley ongeveer
44 kandidaten In het strijdperk
geplaatst heeft voor dc verk-e-
z'ngen. Al de^e kandidaten z:in
gekant tegen het Britse witboek.
i de beroemde Canadees
beeldhouwwerk van Kees Salen- Twee jaar later werkte hij in
tijn, Aart Lamberts en Kenne Stuttgart aan herstel van het
Gregoirc. klassieke ballet.
Yousuf Karah onder de titel
„Men who made your world",
zijn van 7 juli t/m 5 augustus te
zien in het Gemeentemuseum te
Arnhem.
Dalende
belangstelling
voor ballet
en concert
Den Haag Er is een dalende
oeiangstclling voor het gesubsi
dieerde concert-, opera- en bul-
ietaanbod concludeert het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
in een nieuw verschenen statis
tiek over het bezoek aan deze
cultuuruitingen. Hot CBS-onder-
zoek over het seizoen 70/71 tol
de per 1000 inwoners 87 concert
bezoeken voor 69/70 88 ul steeg
het aantal concerten in Neder
land. Voor ballet telde het CBS
IC bezoekers per 1000 landgeno
ten tegen ln het Juar duarvoor
19. Dc balletvoorstellingen in
ons land liepen dnn ook terug
van 427 tot 350. Het aantal bui
tenlandse uitvoeringen steeg
sterk (71 tegen 47). Het auntul
operabezoekers daalde van
168 330 tot 152.298, maar daar
mee moet gélet worden op het
wegvallen van dc Zuid Neder
landse Opera in Limburg waar
door een potentieel publiek ver
loren ging. Totaalaantal bezoe
ken, van concerten In 70/71
1.145.162 (1332 concerten), van
ballet 247.115.
De beroemde Weense organist
Prof. Anton Heillcr geeft vrij
dag 6 juli in de Grote of St.
Jacobskerk te Den Haag een
concert in het kader van het
i Holland Festival. Op zijn pro
gramma staan werken van Muf-
i fat, Pachelbel, Kasperkerll,
Bach, Hindemith en een eigen
compositie. Kunsthandel Lier-
nur. Zeestraat 63 Den Haag, ex
poseert van 30 Juni tot 14 juli
schilderijc tekeningen en et
sen van Bauch en van 30
juni tot 19 juli werd van Frida
Holleman.
De Poolac componist K. Pende-
recki zal op vrijdag 29 juni in
De Doelen te Rotterdam de eer
ste uitvoering in ons land van
zijn grote Husslsch-orthodoxc
mis „Utrenja" bijwonen. De uit
voering. in het kader van het
Holland Festival, staat o.l.v.
Jerzy Katlewlcz.
