Gemeenschappelijke
synode gewenst
Christen moet
oog hebben voor
positieve aspecten
van socialisme
Gadalja en Rachel Ben Zvi
in expositiehal Madurodam
Gestroomlijnde
Mexicaanse
edelkitsch
Hervormden en gereformeerden
Korte
metten
KERK EN
WERELD
BRILJANTE KUNST UIT ISRAËL
'Gelukkige dagen'
ongelukkige keus
DINSDAG 19 JUNI 1973
leidse courant
PAGINA 10
De eerste gezamenlijke verga
dering van de hervormde en
gereformeerde synode, die in
het Lucaskerkcentrum te
Utrecht is gehouden, heeft zich
unaniem uitgesproken voor het
Instellen van een gemeen
schappelijke synode. Het was
voor de eerste keer sinds 1886,
het jaar van de scheiding, dat
men elkaar ontmoette.
Het voorstel aan de bestaande,
te handhaven afzonderlijke sy
noden, voorziet in een extra,
gezamenlijke synode, die ten-
De christenen moeten de posi
tieve aspecten, die op veel
plaatsen in bepaalde vormen
van het socialisme te vinden
zijn, erkennen en proberen te
begrijpen. Op dit punt zijn de
afgevaardigden van de r.k.
kerk en van de Russisch-ortho-
doxe kerk, die van 4 tot 7 juni
in Zagorsk bij Moskou voor
hun derde studiebijeenkomst
bij elkaar zijn geweest, het
Niet eens waren zij het over
de aard en de waardering van
minste eenmaal in de twee
Jaar vergadert en die met
name tot doel heeft de eenheid
van hervormden en gerefor
meerden te bevorderen.
Namens de vergadering, die
geen beslissingsbevoegdheid
had, zal aan de afzonderlijke
synoden van beide kerken wor
den gevraagd een reeds eerder
opgesteld ontwerpstatuut voor
de gewenste gezamenlijke sy
node in behandeling te nemen.
De vergadering sprak nadruk
kelijk uit, dat de strekking van
deze tendenzen. Dit blijkt uit
het afsluitende communiqué
over deze katholiek-orthodoxe
ontmoeting, dat dezer dagen in
het Vatikaan werd gepubli
ceerd.
Hoofdthema der studiebijeen
komst was ,,de kerk in een
veranderende wereld". Het on
derwerp was opgesplitst in
verschillende delen, waarover
telkens een orthodoxe en
rooms-katholieke inleider het
woord voerde, zoals „kerk en
verlossing in een veranderende
het ontwerpstatuut „om te ge
raken tot kerkelijke eenheid
instemming verdient" en dat
„daarom het nodige dient te
worden gedaan om dat doel te
verwezenlijken".
Aan de hand van een resolutie
werd ook unaniem besloten dat
de moderamina van beide sy
noden de grootste prioriteit
moeten verlenen aan een aan
tal wensen. Aldus is aan beide
synoden opgedragen in de ko
mende twee jaar te zorgen
voor een zorgvuldige en stimu
lerende begeleiding van reeds
wereld", verder „moderne
pastorale problemen" en
„Gods volk en de crisis van
deze tijd"-
Terwijl de beide delegaties het
eens waren over de wezensvra-
gen van het christendom en
zijn zending in de wereld, be
stonden er „enigs uiteenlopen
de meningen over de prakti
sche toepassing van de christe
lijke beginselen op de concrete
levenssituatie".
Beide delegaties onderstreep
ten de „mogelijkheid en nood-
geintegreerde gemeenten.
Voorts te zorgen voor een ge
zamenlijke verantwoordelijk
heid voor experimenten in de
gereformeerd-hervormde sa
menwerking, het opzetten van
een gemeenschappelijk secre
tariaat en de instelling van
een commissie voor een ge
meenschappelijke synode die
opdracht krijgt de kernen van
het belijden opnieuw te formu
leren. Voorop staat de geza
menlijke synode ook de moge
lijkheid tot besluitvorming te
geven.
zaak" van de samenwerking
tussen christenen, niet-christe-
nen en niet-gelovigen met het
doel het leven van de mensen
„rechtvaardiger en menselij
ker te maken"l de vrede te
dienen, de rassendiscriminatie
te overwinnen en de economi
sche ontwikkeling der volkeren
te bevorderen.
Aan het overleg in Zagoresk
namen van katholieke zijde
deel aartsbisschop Fernandes
van New Delhi, de secretaris
van het secretariaat voor de
eenheid, mgr. Charles Moeller,
verder pater Louis Bouyer en
pater John Long van het se
cretariaat voor de eenheid,
alsmede de hoofdredakteur
van Civilta Cattolica, pater
Roberto Tucci sj.
De roomskatholieke delegatie
is door de Russchisch-ortho-
doxe patriarch Pimen ontvan
gen. Aan de slotzitting van de
studiebijeenkomst in Zagorsk
nam ook kardinaal Wille-
brands, hoofd van het secreta
riaat voor de eenheid deel, als
mede metropoliet Nikodim van
Leningrad, die verantwoorde
lijk is voor de contacten met
de andere kerken. De eerste
twee studiebijeenkomsten wer
den in 1967 in Leningrad en in
1970 in Bari in Italië gehouden.
De Italiaanse bisschoppen
hebben zich tijdens hun Icwi-
delijke vergadering ook bezig
gehouden met de bescherming
van kunstvoorwerpen in de
kerken. Als om de noodzaak
daarvan extra te accentueren
werd tijdens hun bijeenkomst
het linkerdeel van boven
staand schilderij gestolen uit
de kerk van de heilige Zeno
in Verona. Het vijf eeuwen
oude werk is vanAndrea Man-
tegna. De waarde is niet te
schatten en verkoop is vol
gens deskundigen onmogelijk.
Als reactie op de sterk ver
minderde kerkgang op zomer
se zondagen heeft een aantal
protestantse kerken in Ensche
de besloten van 1 juli tot 13
augustus kerkdiensten op cam
pings te houden. Men hoopt
hiermede de Twentse stedelin
gen, die in toenemende mate
voor een lang weekend de
kampeerterreinen opzoeken
van dienst te kunnen zijn. De
praktijk heeft uitgewezen, dat
de Twentenaren er weinig voor
voelen in het v/eekeinde de na
tuur even te ruilen voor een
tochtje naar de kerk in de
stad.
Aartsbisschop Antonio Ano-
veros van Bilbao heeft gewei
gerd vier priesters terecht te
laten staan voor een politieke
rechtbank. Hij kan dit doen op
grond van het concordaat tus
sen Spanje en het Vaticaan.
De vier priesters worden be
schuldigd van het „in bezit heb
ben van ondermijnende propa
ganda", maar volgens de bis
schop gaat het hier in feite om
„instructie voor de uitoefening
van het herderlijk ambt".
Het Italiaanse leger heeft
een aanklacht wegens smaad
ingediend tegen twee geestelij
ken: don Giorgio Accastelli en
don PierfrancoBarbero. Zij
hadden aan de deur van hun
kerk in Pignerol (Piemonte)
een proclamatie bevestigd
waarin stond, dat de arbeiders
maar één vaderland - de hele
wereld - hebben en dat het le
ger niet in dienst is van het
volk, maar van het kapitaal.
Het dient, aldus de proclama
tie, „om de strijd van het volk
te onderdrukken en het bezit
en de belangen van de macht
hebbers te verdedigen".
Het bisdom Moshi in Tanza
nia kan als eerste diocees in
Afrika niet meer worden aan
gemerkt als missiegebied vol
gens daar nog werkende mis
sionarissen. De plaatselijke
kerk is bijna geheel geafrika-
niseerd. Europese missionaris
sen behoeven niet meer te
worden vervangen.
Dr. Philip Potter, secreta
ris-generaal van de Wereld
raad van Kerken heeft bij een
werkbezoek aan Oost-Duitsland
het voornemen bekend ge
maakt de vergadering van het
centrale bestuurscomité van de
Wereldraad volgend jaar in
Oost Duitsland te houden.
Horst Sindermann, de eerste
plaatsvervangend voorzitter
van de ministerraad van de
D.D.R. liet weten, dat dit voor
nemen „met welwillendheid"
zou worden bekeken. Vorig
jaar kwam het centrale comité
in Utrecht bijeen.
Opheffing
kerkeliik
verbod
vrijmetselarij
verwacht
De r.k. bisschoppen van Enge
land hebben hun priesters er
bij voorbaat van in kennis ge
steld, dat het Vatikaan voorne
mens is het verbod op de vrij
metselarij op te heffen. In het
schrijven aan hun priesters de
len zij mee, dat zij deze mede-
ling doen, omdat zij bang zijn,
dat de betrokken documenten
uit Rome door de vertraging
bij de Italiaanse posterijen wel
eens te Iaat zouden kunnen bin
nenkomen, waardoor de pries
ters de opheffing van het ver
bod uit de kranten zouden moe
ten vernemen.
De Engelse bisschoppen ver
wachten, dat aan de nationale
bisschoppenconferenties zal
worden overgelaten te beslis
sen of vrijmetselaars, die ka
tholiek worden, vrijmetselaar
kunnen blijven.
De vrijmetselarij, voortkomen
de uit het middeleeuwse gilde
der metselaars en steenhou
wers, werd in 1738 door paus
Clemens XII veroordeeld. De
katholieken, die lid van de
vrijmetselarij waren of wer
den, kwamen daardoor in de
kerkelijke ban. Het officiële
verbod werd opgenomen in het
kerkelijk wetboek. Voor de op
heffing van het verbod heeft
het Vatikaan volgens het Ame
rikaanse katholieke persagent
schap NC News Service van te
voren het advies ingewonnen
van de bisschoppenconferen
ties.
Al jaren lang is ervoor gepleit,
dat het verbod op de vrijmet
selarij zou worden opgeheven.
De Scandinavische bisschoppen
hebben reeds in 1968 toege
staan, dat vrijmetselaars, die
katholiek werden, lid bleven
van de loge.
Nieuwe balletten
Ned. Dans1
Theater in
Holland Festival
Kick van
Oudenniel
overleden
NAARDEN (ANP) De zakelilk
leider van de stichting „De Ne
derlandse Bachvereniging",
Kick van Oudenniel, is op 60-ia-
rige leeftijd te Naarden overle
den. Hij was de enige drager
van de Gouden Bach-speld. Na
een uitvaartdienst in de St. Vi-
tuskerk in Bussum vond heden
de crematie plaats in Daalwijk
in Utrecht.
Cornelis Gerardus van Oudenniel
werd op 6 mei 1913 geboren. Hij
zong reeds in het jongenskoor
van de Ned. Bach vereniging,
die zich in de loop er jaren een
reputatie opbouwde met jaar
lijkse uitvoeringen van onder
meer de Matthaus Passion en
de Hohe Messe van J S Bach.
In 1947 werd Kick van Oudenniel
tot bestuurslid benoemd, na te
voren al diverse functies voor de
vereniging te hebben vervuld.
Na een wijziging in het bestuur
werd hij in februari tot zakelijk
leider aangsteld. Voordien werk
te hij bij de „Phonogram".
Galerie Nouvelles Images, West
einde 22, Den Haag, exposeert
van 23 juni t/m 28 juli onder de
titel „Portretten" schilderijen,
plastieken en tekeningen van
Mari Andriessen, Kees van Bo-
hemen, Jan Goeting, Herman
Gordijn, Jurjen de Haan, Ema
nuel Hack, Bob Lenz, Charlotte
van Pallandt, Jaap van der Pol,
Sierk Schröder, Dirk Stapel en
Sjoerd de Vries. In de grafiek
zaal is werk van Nino Calos
(Italië) te zien en voorts zijn er
sieraden van diens landgenote
Franca Tosi en van de Japanse
Yuklko Ono.
Festival met vijf premières ver
tegenwoordigd zijn. Op 2 juli in
het Scheveningse Circustheater
en op 4 en 6 juli in de Amster
damse Stadsschouwburg is het
programma: Grosse Fuge van
Van Manen op muziek van
Beethoven; Pas de Trois van
Gibson/Ravel; Threshold van
Tetley/Berg m.m.v. Theo Olof,
viool; Septet Extra van Van
Manen/Saint Saëns.
Op 3 juli zal in de Rotterdamse
Schouwburg het nieuwe ballet
van Jaap Flier/Takis „Elkesis"
in première gaan tesamen met
Pas de trois, Treshold en Sep
tet Extra.
Op 5 juli in Amsterdam en op 7
juli in Scheveningen zal een
nieuw ballet van Job Sanders
worden gedanst; het verdere
programma is: Elkesis, Thres
hold en Septet Extra
Jom Schalos l'berit ha'olam". De
derde dag van de schepping der
aarde, heet een gouache geschil
derd door Gedalja Ben Zvi uit
Israël. Het is één van de vele
werken die thans tentoongesteld
zijn in de expositie-hal van Ma
durodam waar ook enkele
wandtapijten hangen die door
zijn vrouw Rachel geweven zijn.
Deze kunst van het nieuwe Is
raël onderscheidt zich door een
prachtige kleurenmengeling en
een verfijnde zin voor composi
tie.
Wanneer er gesproken kan wor
den van een bijbelse kunst dan
toch en dit niet tegenstaande de
remmingen van het Oud-Testa-
mentische beeldenverbod.
De beide Ben Zvi's plegen nl.
een goed uitgekozen tussenvorm
die men gerust „semi-abstract"
kan noemen. Zo zijn op die, Der
de dag vormen gebruikt die in
Noorder Compagnie vervangt
Krachtpatsers
Wie zich gisteravond verheugd
had op de première van de Noor.
der Compagnie in het Holland
Festival heeft een teleurstelling
beleefd. Het gezelschap dat de
noordelijke provincies van to
neel voorziet zou met een nieuw
Grieks stuk, „De krachtpat
sers" in de Brakke Grond in
Amsterdam verschijnen. Giste
renmiddag kwam plotseling het
bericht dat door ziekte van een
actrice de serie niet door kon
gaan.
Erg jammer, maar aan zoiets
valt niets te doen. De Noorder
Compagnie heeft in alle on
schuld echter voor een vervan
gend stuk gezorgd, „Gelukkige
dagen" van de Ier Samuel Bec
kett. Een stuk dat al langer op
het repertoire stond en weer op
is genomen door gezelschapslei
der Jaap Maarleveld en zijn
vrouw Manon Alving. Een nogal
ongelukkige keus want gister
avond bleek die voorstelling
nauwelijks niveau te hebben.
Manon Alving heeft bij verre na
niet de toneelpersoonlijkheid die
met volstrekt zinloze zinnetjes
voor de helft in een heuvel weg
gezonken een zaal vast kan hou
den. De regie legde haar nog
HOLLAND FESTIVAL:
Gelukkige dagen van
Samuel Beckett (i.p.v. Dp
Krachtpatsers) door De
Noorder Compagnie. Dp
Brakke Grond. Amster
dam, 18/6—23/6
eens extra betekenisvolle zuch
ten en wendingen op, en dat
maakte het geheel slaapverwek
kend vervelend. Jaap Maarle
veld gaf steun als de man Wil
lie, die vanachter de rug van de
vrouw alleen maar wat uit de
krant opgelepelde geluiden pro
duceert. Het handjevol toe
schouwers dunde tijdens de
voorstelling sterk uit.
BERT JANSMA
feite geen bloemen of planten
zijn maar die toch als wonder
lijk mooie symbolen voor alle
flora kunnen voldoen. Kleur en
vorm wedijveren om de expres
sie van het fantasiebeeld zo
briljant mogelijk te maken.
Het wer kvan deze kunstenaars
is doortrokken van een Oosterse
praal die dikwijls door de woor
den van het heilig Boek heen-
straalt, want vanaf de Verbonds-
tent in de woestijn tot aan de
Salomonische tempel is er een
ijveren om het schoonste en
beste van menselijk kunnen
Gode aan te bieden als wijnge
schenk. Wij nemen dat men
vanuit die mentaliteit het werk
van deze begaafde Israëliërs
het beste kan beschouwen. Het
scheppingsverhaal maar ook
vele psalmen vormen de motie
ven van hun composities. Opval
lend Is het kostelijke blauw, de
kleur van de hemel, de heilige
kleur, waartegen alle anderen Gedalja Ben Zvi
afsteken in een oneindige men
geling.
De kunst van de Zvi's zou in
staat zijn, dunkt ons, om tegen
standers van de abstractie met
één slag te winnen, want alles
waar die tegenstanders een af
keer van hebben het „verfsmij-
ten„ vooral, is hier afwezig.
Men vindt er Juist het tegen
overgestelde: een zeer zorgvul
dig uitgevoerde figuurtekening
die niet afbeeldend maar zeer
scherp uitbeeldend is. Fraai
voorbeeld „De vierde dag der
schepping" van Rachel bevat fi
guren die de sterren symbolise
ren op het diepe purperblauw,
versierd met enkele letters die
de tekst aangeven. Er is geen
mooier „parochet" (gordijn
voor de H. Arke in de synagoge)
denkbaar!
Gedalja is ook beeldhouwer en tiij
heeft een serie grote en kleine
bronzen meegebracht waarin hij
zich op het mondiale vlak be
geeft en soms aan Moore doet
denken; het is zeker goed werk
maar de schilderingen hebben
veel meer eigen karakter.
Man en vrouw (zij hebben twee
zonen) komen oorspronkelijk uit
Tsecho-Slowakijke en overleef
den de concentratiekampen van
de Nazi's in 1948 vestigden zij
zich in Israël en kwamen later
in het artiestendorp Ein-Hod
wonen. De tentoonstelling in
Madurodam duurt tot 15 juli
J.V.
Zoon voor
Fratigoise Hardy
PARIJS (AP) Frangoise Hardy
is in een Parijs ziekenhuis be
vallen van een zoon, Jaques.
Moeder en kind maken het
Gedalja Ben Zvi De derde dag van de schepping
Bek-af van Mexicaanse pronkshow
„Niet te veel analyseren", had
Amalia Hernandez, leidster van
het Ballet Folklorico de Mexico,
al op de persconferentie gezegd.
En inderdaad, dat zou gpheel
verkeerd zin, want dan zou er
van deze groots gemonteerde
pronkshow niet zo veel overblij-
Wie eens een avondje bekaf wil
worden, moet deze edelkitsch
gaan zien. Wat denkt u van 80
minuten dansen zingen, sprin
gen en swingen achter elkaar,
zonder ook maar een zaallicht
om even dn het programma te
kijken? Deze onvermoeibare, ui
terst gedisciplineerde en zeer
kostbaar aangeklede Mexica
nen werken met alle denkbare
requisieten, zoals bloemen en
kaarsen, stokken en messen,
zwaarden en wierookpotten en
tot slot hele zwermen serpenti
nes over en weer. Geen wonder
dat het publiek gisteren in het
Congresgebouw door de knieën
ging voor dit pompeus ritmisch
vertoon, dat zo direct aansprak
in kleur en klank.
Naar authenticiteit moeten we
maar niet vragen en helemaal
niet naar diepere danswaarden
in de gereconstrueerde Maya
uitbeeldingen. Het grote koor en
het uitgebreide, soepel in de
scène spelende virtuozenorkest
reageren al even revue-achtig
als de prima getrainde dansers
en danseressen.
Choreografisch is er in de kwasd-
kinderlijkheid vrijwel niets
de hand, maar als massaal ple
zier zullen weinig ensembles
deze Mexicaanse stroomlijn na
doen. Uitschieters waren de Tij-
gerjacht en de Dans van
Hert, die duidelijker uitvielen
dan de pseude-religieuze diep
zinnigheden.
Het Internationale Orgelconcours
te Haarlem wordt gehouden op
donderdag 5 juli. Als deelne
mers aan deze improvisatiewed
strijd hebben zich gemeld:
EduaTd Claucig (Oostenrijk),
Abdzei Chorosinski (Polen),
Lars Harnqvist (Zweden) en
Jan Kleinbussink (Diepenveen).
Het concours wordt gehouden i
het kader van de Haarlemse
Orgelmaand. die van 3 tot 28
juli duurt.
