PANORAMA
^1
Zestig jaar seismografische
arbeid in de ellende
van verdeelde mensheid
Moet
Scheveningen
nu echt
met de
billen bloot?
WOENSDAG 6 JUNI 1973 LEIDSE COURANT
Terwijl de Haagse ge
meenteraad nog steeds
ernstig bobt over de
vraag, of men een stuk
van het Scheveningse
Noorderstrand moet
reserveren voor Hage
naars, die zich nu ein
delijk eens bloot willen
geven, legt het Duitse
eiland Syit zich voor
de zoveelste keer blij
moedig bij de naakte
feiten neer. Sylt heeft
jaren geleden de bad-
broek al laten vieren
Do pijn is namelijk,
dat ook de Duitser vol
gens goed bijbels ge- Qp
oude
zal wederkeren, maar Wilhelm loeh
in die tussenliggende nooit meer kampioen,
periode met bratwursf
helles bier wel dege
lijk kans ziet zeer sub
stantieel voor de dag
te komen.
Wat kan Scheveningen
i van de zilte strand-
genoegens van Sylt le
ren? Allereerst, dat de
verzuchting „het oog
wil ook wat" nauwe
lijks gehonoreerd
wordt, als medemensen
opeens met de billen
bloot gaan.
Het is zelfs de vraag,
of het oog zulke genoe
gens op prijs stelt.
Misschien doet de
Haagse gemeenteraad
k'* Een naaktstrand i
er toch goed
plan voorlopig nog te
laten rusten in de ijs
kast van het vertrouw
de merk Marljnen.
Scheveningen? Hij is er
in elk geval vierkant
In 1915 hield in neutraal Nederland Panorama
zich op de vlakte met het onderschrift: "Een straat
toneel in Londen lijdens de anti-Duitse opstootjes.
De politie trad krachtdadig op en hieraan is het
wel te danken dat erger gebeurtenissen voorko
men zijn".
„Wanneer de saxofoons beginnen te kreunen,
ontstaat op de dansvloer een wilde worstelpartij, die
men dansen noemt". In oktober 1956 zag, wat de
opkomende Rock'n roll betreft, Panorama het ken
nelijk niet zoetten. „Een nachtmerrie in dollarritme".
en zijn witte stranden
grotendeels vrijgege
ven voor vakantiegan- Reine körperkultur:
gers, die het boete- ach meneer, allemaal
kleed der erfzonde in brandhout,
hun vrije tijd wensen
af te leggen.
Van deze maatregel,
die in feite niks om het
lijf heeft, wordt tot op
heden voornamelijk ge
bruik gemaakt door
toeristen van het
groot-germaanse vaste
land, die na aankomst
in Westerland onmid
dellijk hun lijfgoederen
een hoop gooien, die
doorgaans even vorme
loos is als het restant,
waarmee de badgasten
naar de branding drib-
Sport en sportverskiggeverij waren in 1917 wat
gezapiger. Na "De Groote Internationale Worstel
wedstrijden in het Casino te R'dam" vermeldt het
bijschrift: "De Franse reus neemt den Elzas-Lotha-
tinger in den verkeerden ondergreep van achteren"
De na-oorlogse Panorama-redactie hield zich in
mei 1950 bezig met de kleurenfilm „Destination
moon". Naar de maan vliegen, stukje rondwande
len en weer terug naar de aarde. Niet te geloven.
„Maar geleerden houden vol dat het binnen onge
veer 25 jaar gaat gebeuren".
huiten de distributie. Met
koekjes. Met borstplaat,
waarin echte vruchtjes
Toekomst
beeld
Panorama blikt ook in de
toekomst, geeft een beeld
van de huiskamer, waarin
volgende generaties zullen
leven.
Het griezelige is, dat men
toen over een dergelijke
Jules-Verne-stunt de
schouders ophaalde, maar
dat we nu wel met zijn al
len in dergelijke huizen
wonen.
Panorama is ook het eer
ste blad, dat het raadsel
van Wolvega ontwart. In
dit Friese dorp had de
jeugdige Wardenier aan
gekondigd. dat hij een
motor had geconstrueerd,
die op „luchtledigheid"
liep. Weken lang was dit
voorpaginanieuws van alle
kranten in de wereld en
de geruchten volgden el
kaar in sneltreinvaart op.
Wardenier was uitgekocht
nonnen, sjokkende militai
ren. Steeds dezelfde troos
teloze beelden.
Dan na 1945 pagina's over
de Atoombom: de geboor
te van een nieuw tijdperk.
De politionele actie in In
donesië, Fanny Mankers-
Koen, voor alles huis
vrouw en moeder, de wa
tersnoodramp van 1953,
het softenondrama, de
In 1913 werd ons vader
land verblijd met PANO
RAMA, een nieuw blad,
dat zich dankzij de techni
sche vindingrijkheid van
de heer L. Levison al ge
lijk onderscheidde van
alle andere kranten en pe
riodieken uit die dagen.
De uitvoering van dit
blad", schreef een expert
juichend, „met donker
bruine inkt op göed,
crèmekleurig papier in
zeer verzorgde opmaak is
inderdaad onvergelijkelijk
veel fraaier dan alle be
staande bladen in hoog
druk".
Niettemin was het nieuwe
diepdrukrasterprocedé zo
tijdrovend, dat zelfs Levi-
niet tijdig de moord
aanslag op Kroonprins
Ferdinand in Serajewo in
zijn kolommen kon ver
melden; het gevolg van
verzuim was een
stroom van opzeggingen.
De directie van uitgeverij
W. Sijthoff in Leiden
raakte gelijk in paniek en
vroeg zich af of verdere
peperdure ontwikkelings
kosten van het blad nog
wel zouden lonen. Was het
niet beter de publikatie
van Panorama maar ge
lijk te staken. ..Geen
sprake van", oordeelde
Levisson, „we gaan nu
twee keer per week ver
schijnen".
"Een bezoek aan het Gemeente Armhuis te Rotterdam", zoals de kop boven een Panorama-reportage in
april 1914 luidde, leverde de fotograaf deze plaat op van "de boferhamsnijdsters", die ragelijks ruim
2.000 boterhammen gereed maken.
Snoek
Nu. zestig jaar later, is
Panorama nog steeds een
springlevende snoek in de
zoetwatervijver van ons
vaderlands perswezen, die
zijn trouwe lezersschare
van 400.000 wekelijks ver
gast op stoeipoezen, bloe
derige blindedarmen, Sia
mese tweelingen en heet-
van-de-naald-reportages
van alle beschikbare slag
velden. En hoofdredacteur
Gerard Vermeulen geeft
in zijn voorwoord bij de
selectie uit de jaargangen
19131973 ook gelijk een
verklaring voor het feit,
dat Panorama als één der
weinige niet de droevige
weg is gevolgd van zoveel
andere beroemde bladen
als Picture Post, The Sa
turday Evening Post.
"look. Life, Het Leven, De
Prins, Wereldkroniek en Toch moet het als een
de Katholieke Illustratie, groot geluk worden be-
die stuk voor stuk door de schouwd, dat de samen-
tand des tijds zijn stuk steller van deze selectie,
gebeten.
Volgens hem is de reden,
dat Panorama kans heeft
gezien eigentijds te blij
ven en als oprecht over te
komen bij de lezers uit
zes decennia. De snorken
de taal uit de eerste num
mers van 1913 pasten vol
komen in die tijd. Zoals
het ook bij 1973 past om
een foto te plaatsen van
een parade, waar voorop
een officier met twee hou
ten benen marcheert. Dit
om de waanzin van het
militairisme aan te tonen.
„Nu", roept Vermeulen
met dampende tevreden
heid uit, „laten wij onbe
schroomd kleurenfoto's
zien van de naakt zonne
badende ex-presidents
vrouw Jackie Kennedy,
daarmee aantonend hoe
voos menselijke roem is".
(en wij ons maar afvra
gen, waarom Vermeulen
die foto's plaatste. En dan
achteraf horen, dat het al
leen gebeurd is om de
voosheid van de menselij
ke roem aan te tonen.
Vermeulen heeft dus wel
degelijk het beste met zijn
lezers voor).
Leonard de Vries (die nog leen kennis van heeft ge-
even onthult, dat hij nooit nomen in wachtkamers
een nummer van Panora- van doktoren en tandart-
ma heeft gekocht en er al- sen) de nooddruft van Ver
meulen heeft gelaten, voer
wat hij waard Is en zich
grotendeels heeft gecon
centreerd op het kandij-
bruine jeugdsentiment,
dat opstijgt uit de oude
jaargangen van Panora-
Voor tien vooroorlogse ko
peren centen werden de
lezers getracteerd op fo
to's van de ramp der Vol-
turno. „Reeds uit de cou
ranten heeft men zioh een
denkbeeld kunnen vormen
van de ontzettende paniek
en angst, die zich van de
radeloze passagiers had
meester gemaakt. Het
voorschip was reeds één
vuurzee, waaruit dikke
rookkolommen opstegen
zoodat er van de beman
ning heel wat takt ver-
eischt werd om de half
waanzinnige passagiers te
kalmeeren. Sommigen,
door waanzin gedreven,
sprongen in zee, een wis
sen dood in de golven bo
ven zulke folteringen ver
kiezend".
Het is duidelijk: Panora
ma ging er vanaf het be
gin hard tegen aan
zaagde van het dikste
satiehout de tranenver-
wekkers met kwasten
voor wekelijkse consump
tie. De strijd in België, de
voeding der armen,
bombardement door
zeppelin boven Parijs,
droevig ongeluk met een
brandweerladder, dat was
spek voor de bek van de
redacteuren, die stad en
land afschuimden op zoek
naar houthoudend mense
lijk leed.
En wie had de eerste foto
van ieen echte tank? Nou
wat denkt U? U mag niet
meer meeraden. Op de
voorpagina van het i
mer van 6 december 1916
schrijjt de redactie: „en
kele weken geleden publi
ceerden andere bladen
een foto van een gepant
serde auto, die evenveel
van een tank had als eer
mitrailleur van een „Die-
ke Bertha". We hebben
gelachen om deze n
teit. Hoe kan men
zooiets voor een tank hou
den? Wij hebben die foto
natuurlijk ook ontvangen,
maar neimien hem niet op.
Het was te doorzichtig.
We legden dus deze foto
bij ons andere sensatio
neel fotomateriaal. Van
daag of morgen zouden
we immers een afbeelding
van een echten tank kun
nen brengen. Onze foto
graaf-reporters waren aan
het front en hadden hun
oogen open en de came
ra's klaar. En nu vanmor
gen lag de foto reeds op
enze tafel. Ditmaal echter
een foto GENOMEN AAN
HET FRONT EN GE
VEND EEN TANK IN
AKTIE. Ons doel is be
reikt. We konden onzen
ahonné's de eerste foto
brengen van zoo'n mon
ster".
Pairorama brengt uiter
aard ook interviews, zoals
een exclusief gesprek met
de beroemde actrice
Mann-Bouwmeester. Het
geheel verlucht met zes
foto'sl) Mevrouw Mann
aan het ontbijt, 2) Me
vrouw Mann schenkt thee,
3) Mevrouw Mann stu
deert haar rol in, 4) Me
vrouw Mann met haar lie
velingshond/es Brabancon-
ne en Bruxelloise, 5) Me
vrouw Mann maakt toilet
om uit te gaan en 6) Me
vrouw Mann leest het be
kende tijdschrift „De
film-wereld". En starre
porter Edmond Visser, de
lepe oogjes wijd geopend,
de pen gewet, begint zi/n
artikel: „of ik mevrouw
eens interviewen mocht
voor Panorama? Of zij
slachtoffer zijn wilde? Wel
ja, kom babbelen. Heel
graag. En breng uw
vrouwtje mee. Ja hè?
Aan de vooravond van de eerste wereldoorlog was
de mode ook al grillig, zoals blijkt uit de eerste
regels van dit "modepraatje" inapril 1914. "En
dan te denken, dat we zes maanden geleden alle
felle kleuren nog lelijk vonden".
En Panorama gaat met
de eerste april in zicht
ook graag op de guitige
toer. Brengt over twee pa
gina's het sensationele be
richt, dat Panorama een
grote radio- televisie-uit
zending organiseert. „Een
sprekende filmvoorstelling
Helaas, de Ie april Is niet
bij u thuis", juicht de on
derkop. Dit is mogelijk
gemaakt door de succes
volle onderzoekers Ir Ian
Reuth en Dr Ludovic Nepp-
fei „draai uw radiotoestel
dinsdag a\ond 31 maart
niet definitief uit, maar
wacht tot het middernach
telijk uur den nieuwen
dag heeft ingeluid. Stem
dan af op 199,9 meter of
daaromtrent, richt uw
luidspreker of toestel
gespannen laken,
draai het licht uit en
wacht de dingen af, die
komen gaan
al is de leugen nog
zo snel, of de waarheid
achterhaalt hem wel. De
grote grap. die Panorama
in de dertiger jaren met
zijn lezers uithaalde, is al
lang stomvervelende wer
kelijkheid geworden. Dr
Ludovic Neppskl wordf
alsnog bedankt.
Nieuw
tijdperk
Panorama is overigens op
moeste bladzijden
ioodserieus. Bericht over
de naderende oorlog, over
de oorlog zelf. de strijd
tegen Rusland. Vuurka-
"Hef nieuwste vrou
wenberoep" werd in
1935 als volgt bij de
lezer geïntroduceerd:
"Het is nacht. Buiten is
de temperatuur ge
daald tot onder nul.
In de cockpit waakt de
piloot over de instru
menten. Op haar stoel
tje achterin de cabine
waakt de stewardess".
Zo boeiend was indertijd (eind 1917) Panorama,
waaruit mag blijken dat er ook op het gebied van
de reclame het een en ander veranderd is. Onder
schrift bij deze coverboy: ,,'n Kind weet het al: bij
de gezelligheden des levens behoort "Panorama".
Mevrouw ontving ons in
de woonkamer, gezellig,
Menselijk joviaal, charmant. Met
Iggj thee, met echte thee in of
door een groot oliecon
cern, hij was op weg naar
Amerika om te trouwen
met de dochter van Ford.
Pas, toen de jonge uitvin
der door de vaderlijke
veldwachter Bnuman naar
de dichtstbijzijnde psy
chiatrische inrichting was
gebracht, bleek bif een
onderzoek in zijn ouderlijk
huis, dat er geen motor te
bekennen was.
Beatles, het blote popfesti
val in Kralingen.
En daarmee is de selectie
weer bijna bij de tijd. De.
tijd, die alle wonden hee't.
Na zestig jaar seismogra
fische arlteid in de ellen
de-krochten van de mens
heid, zet de huidige redac
tie van Panorama onder
de bezielende leiding van
hoofdredacteur Gerard
Vermeulen zijn zegent ijk
werk onverdroten voort.
Tot heil van de leze is.
Louter en alleen. Want
over commercie wordt bij
Panorama nimmer
sproken.
Al in maart 1938 stond in Utrecht een menigte
"verbluft te kijken naar de verwezenlijking van het e f De negatieve kant van de feestelijke balan
laatste technisdhe wonder, de zichtbare radio, zoals Achter de gouden koets komt een rookbom terecht'
sommige bezoekers het noemden". Achter de ca- Wie deze foto terugziet in het vlekkerig bruin
Onder deze kop presenteerde „Panorama" zich in 1913 bij de lezer dankzij
technische snufjes als een ook uiterlijk volkomen nieuw blad. De uitvoering „met
regisseur E^K. de Vries. Achter de piano: de facsimile-uitgave realiseert zich nauwelijks dat dit donkerbruine inkt op goed crèmekleurig papier" noemde een expert „onverge-
May Borghols. zich pas zeven jaar geleden afspeelde. lijkelijk veel fraaier dan alle bestaande bladen".
