Eenheid van geloof
en theologische
verscheidenheid
NEDERLANDS
EN ENGELS
VIELEN MEE
Theologen
commissie
publiceert
document
KORTE METTEN
Wie heeft z'n eerste salaris verbrast?
DONDERDAG 24 MEI 1973
LEIDSE COURANT V»\ '.VI'IWiW
PAGINA 7
De eeniVeld en de verscheidenheid van geloofsuitdrukking zijn ge
grondvest in het geheim van Christus, dat de uitdrukkingsmoge
lijkheden van ieder tijdvak en van iedere systematische om
schrijving overstijgt.
Aldus de aanhef van het docu
ment „de eenheid van het ge
loof en de theologische ver
scheidenheid", samengesteld
door de internationale theologi
sche commissie. De voorstellen
die de commissie tijdens haar
bijeenkomst in oktober 1972
eenstemmig had goedgekeurd,
zijn eerst nu openbaar ge
maakt, nadat Paus Paulus en
kardinaal F. Seper van de ro-
meinse congregatie voor de ge
loofsleer daartoe hun toestem
ming hadden gegeven.
Het document werd samenge
steld onder leiding van prof.
dr. J. Ratzinger uit Regens
burg. De commissie werd in
1969 door de paus ingesteld.
Bekende theologen zoals Karl
Rahner, mgr. Colombo, Yves
Congar. Henri de Lubac en
Hans Urs van Balthasar ma
ken er deel van uit. Neder
landse leden zijn prof. dr. J.
Lescrauwaet M. S. C. en prof
dr. A. Maltha O. P.
Reeds in 1969 vond de toen pas
opgerichte commissie dat een
studie over dit onderwerp ui
terst belangrijk zou zijn, maar
wel zeer technisch en moeilijk.
Vanaf 1970 heeft zich een
werkgroep over de theologi
sche verscheidenheid (plurali
teit of pluralisme genoemd)
gebogen, maar op de commis
sievergadering kreeg het geen
kans voor 1972, omdat de bis
schoppensynode eerst een stuk
op tafel wilde hebben over col
legialiteit en priesterschap.
Het document onderstreept
sterk, dat de waarheid van het
geloof gebonden is aan het op
weg zijn in de geschiedenis,
van Abraham naar Christus en
van Christus naar de volein
ding der tijden. De pauselijke
theologen erkennen dat men
weliswaar met zijn verstand
rekenschap moet geven van
het geloof, maar dat het geloof
zeker niet gebonden is aan een
bepaalde filosofie, al geeft het
richting aan het denken. De
rechtzinnigheid in de leer is
volgens de commissie dan ook
niet gebonden aan het instem
men met een bepaald systeem,
maar is het deelnemen aan de
voortgang van het geloof en
aan de eenheid en de eigen
heid van de kerk die voor al
tijd blijven bestaan.
Daaruit volgt dat de waarheid
van het geloof, dat beleefd
wordt in een onderweg-zijn,
een nauwe band heeft met de
praktijk en de geschiedenis.
Duidelijk waarschuwt de com
missie echter dat het geloof
iets anders is dan een reeks
historische feiten, waaraan uit
sluitend de mens zelf betekenis
geeft. Het christelijk geloof -
aldus het document - is ge
grondvest op het mens gewor
den Woord van God.
Waar en vals
De eenheid van alle theolo-
gieën en dogma's door de eeu
wen heen wordt volgens de
commissie gevonden in de
kerk, gebouwd op Christus, die
voor ons gestorven en verrezen
is. Als norm om onderscheid te
maken tussen ware en valse
verscheidenheid heeft de kerk
niet een bepaald theologisch
systeem achter de hand, maar
de schrift, gelezen in het licht
van het geloof en het gebed
van de kerk.
Volgens de commissie genieten
de dogmatische formuleringen
van de eerste concilies een ze
kere voorkeur. Daarbij zijn de
formules die vooral een ge
dachte weergeven, onderge
schikt aan de weergave van de
geloofsfeiten. In ieder geval is
elke verscheidenheid die de
christenheid zou herleiden tot
een zuiver pragmatische sa-
Herformuleren
Niet isoleren
menwerking zonder gemeen-
.chappelijk geloof, uit den
boze. Voorstellingen van de
leer die onverenigbaar zijn
met het geloof van de kerk,
dient de kerk van de hand te
wijzen en desnoods als dwaling
te kenmerken.
Sprekend over de dogmatische
formules zegt de commissie
dat deze antwoorden zijn op
preciese vragen en als zodanig
blijven ze altijd waar en ook
voor ons van betekenis, voor
zover de toen opgeworpen vra
gen nog steeds actueel zijn.
En: „De antwoorden van van
daag veronderstellen altijd de
antwoorden van gisteren, hoe
wel ze niet daartoe kunnen
worden herleid".
De commissie waarschuwt
functie" geen starre eenvor
migheid in de leer inhoudt.
Vanwege het universele en
missionaire karakter van het
christelijk geloof - aldus het
document - moeten de door
God geopenbaarde feiten en
woorden in elke cultuur steeds
opnieuw worden doordacht, ge
formuleerd en beleefd om zo
doende een echt antwoord te
geven op de vragen die op dat
moment onder de mensen le
ven.
„Zo leidt het evangelie van
Christus iedere beschaving
naar zijn volheid en onder
werpt haar tevens aan een op
bouwende kriteik". De theolo
gen beseffen dat de plaatselij
ke kerken, onder leiding van
hun herders, voor een onge
makkelijke taak staan: ener
zijds dienen zij het geloof te
laten wortelen in de eigen cul
tuur van hun volk en ander
zijds moeten zij steeds de ge
meenschap handhaven met de
universele kerk van het verle
den en het heden.
„Dankzij hun inspanningen
dragen de plaatselijke kerken
zowel bij tot de verdieping van
het christelijk leven als tot de
vooruitgang van de theologie
en leiden zij de mensheid in al
zijn verscheidenheid naar de
door God gewilde eenheid".
echter tegen een al te starre
toepassing van dogmatische
uitspraken, die men - aldus het
document - nooit los mag zien
van de H. Schrift, noch van de
gehele kerkelijke leer. Boven
dien spreekt de kerk zich niet
uit voor een bepaalde filosofie,
ook al bedient men zich vaak
van filosofische termen.
Ethiek
Ook bij de ethiek constateert
het document eenheid in ver
scheidenheid. De algemene be
ginselen worden toegepast in
concrete omstandigheden. Deze
verschillen zijn nog groter bij
snelle maatschappelijke veran
deringen en tussen ver uiteen
lopende beschavingen. De een
heid wordt volgens de commis
sie gevormd door de gemeen
schappelijke eerbied voor de
menselijke waardigheid, waar
uit bepaalde normen voortko-
Het geweten van ieder mens
erkent een aantal grondbegin
selen, in onze tijd neergelegd
in de rechten van de mens. De
eenheid van de christelijke
moraal is gebaseerd op de blij
vende beginselen, die zijn ver
vat in de bijbel, verlicht door
de overlevering en voorgelegd
aan elke nieuwe generatie door
het leerambt.
De theologen erkennen dat er
binnen de noodzakelijke een
heid van geloof en gemeen
schap verschillende roepingen
zijn en persoonlijke voorkeuren
om Christus te volgen. Ook
zijn er vanuit hetzelfde geloof
en dezelfde christelijke liefde
in tijdelijke zaken verschillen
de keuzen mogelijk.
Niet los
Prof. Ratzinger, onder wiens
leiding het document werd sa
mengesteld, verklaarde inder
tijd na de commissievergade
ring dat er nauwelijks iets in
de weg staat aan de behoefte,
vooral in Azië en Afrika, eigen
uitdrukkingsvormen te gebrui
ken. Volgens hem toont de bij
bel een verregaand pluralisme.
„Het Pinksterverhaal schetst -
aldus Ratzinger - een kerk, die
alle talen spreekt en waarin
dus plaats is voor heel de veel
voudigheid die onder mensen
bestaat". Volgens Ratzinger,
sprekend uit naam van de
theologische commissie, bete
kent dit echter niet dat de ver
schillende richtingen in de
kerk los naast elkaar staan,
maar betrokken moeten zijn
op een aantal vaste grondsla
gen, zoals bijbel en geloofsbe
lijdenis, in eenheid met de
kerk van alle tijden en alle
plaatsen".
DR. J. LESCRAUWAET
Op zaterdag 26 mei wordt in
het kantoorgebouw „De Drie
burg" in Driebergen een infor
matieve bezinningsdag gehou
den. gewijd aan solidariteit
met de volkeren van zuidelijk
Afrika. Organisatoren zijn de
hervormde en de katholieke
jeugdraad, de doopsgezinde
jeugdcentrale en het vormings
centrum „De Drieburg" van
het landelijk centrum voor ge
reformeerd jeugdwerk.
Mgr. Gijsen van Roermond
heeft drs. H. van der Looy SSS
benoemd tot bisschoppelijk ge
delegeerde voor de religieuzen
als opvolger van P. M. Slaiv
gen aan wie op eigen verzoek
ontslag is verleend en i9
benoemd tot pastoor te
Breust-Eysden. Pater Van der
Looy (42) treedt per 1 augus
tus in functie. Hij is doctoran
dus in de Franse taal- en letter
kunde, maar houdt zich mo
menteel voornamelijk bezig
met het geven van retraites en
de geestelijke begeleiding van
vrouwelijke religieuzen.
De Tsjechische beweging van
vredespriesters „Pacem in Ter-
ris" zal actief deelnemen aan
het wereldcongres voor inter
nationale veiligheid en ontwa
pening, dat ven 2 tot 7 oktober
in Moskou wordt gehouden,
Het bestuur van het Sint Ig-
natiuscollege te Amsterdam is
voornemens par 1 augustus
1974 een dependance op ta
richten in Purmerend, te be
ginnen met enkeia brugklaa-
Het aantal geboorten in
Limburg is de laatste jaren zo
sterk gedaald, dat er de ko
mende zes jaar zestien procent
minder kinderen de scholen
zullen bevolken. De laatsta
acht jaar liep het geboortecij
fer in Nederland met 14,7 pro
cent terug, in Limburg met 26.7
procent. Sterker dan elders
zullen nieuwe opvattingen be
treffende het katholicisme in
Limburg consequenties hebben,
zegt het provinciaal orgaan
welzijnsbevordering, van wie
de cijfers afkomstig zijn.
Mavo-examens
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG De examenkandi
daten van Mavo 3 en Mavo 4,
die zjch gistermorgen misschien
handenwringend aan hun laatste
moeilijke schoolweek gezet heb
ben, zullen de eerdte dag nu en
dan toch wel opgelucht adem
gehaald hebben. Ook al hebben
ze nog wat spannende dagen
voor de boeg. De eerste exa
mendag, die hun Nederlands
eerste deel en Engels bracht is
hun over het algemeen nogal
meegevallen. Als men afgaat op
de commentaren van een aantal
kandidaten (in dit geval van de
Thomas More-Mavo in Voor
burg) is Nederlands voor de
meesten niet al te zwaar ge
weest. Voor het Engels moesten
zij af en toe echter wel wat
meer de voorhoofden rimpelen.
Een leraar vroeg zich ons inziens
zeer terecht af, waarom Mavo 3
en Mavo 4 een gelijke tekst uit
„The razor's edge" van de En
gelsman Sommerset Maugham
moesten verklaren. „Voor Mavo
3 nogal pittig", aldus deze le
raar. Hij heeft gelijk, want tek
sten van Sommerset Maugham
zijn in de regel niet zo simpel
als zij bij hun eerste lezing
kunnen lijken en dat juist
maakt het voor eindexamenkan
didaten dubbel moeilijk om zich
niet in de strikken van deze En
gelsman en zijn taal te laten
grijpen.
Wat de Nederlandse opgave be
treft: zowel Mavo 3 als Mavo 4
kregen nogal met actuele onder
werpen te maken: Mavo 4 met
het onderwerp „gastarbeiders"
en Mavo 3 met „de reclame".
De kwestie van de gastarbeiders
Reisverbod
Amerikanen
Washington (ap) De com
missie voor de interne veilig
heid van het Amerikaanse Huis
van afgevaardigden heeft een
wetsontwerp goedgekeurd dat
reizen van Amerikanen naar
landen verbiedt die met de V.S.
in oorlog zijn.
•let wetsontwerp is een gevolg
van de reizen naar Noord-Viet-
nam van Jane Fonda en de
voormalige minister van justitie
Namsey Clark.
satat opnieuw in de volle be
langstelling, al was het alleen al
nu de gemeente Rotterdam een
soort stop op de werving ervan
wil. Deze gemeente komt dan
wel in strijd met de opvattingen
van drs. Martin Overeem, die
vaststelt dat het werven van
gastarbeiders een belangrijk
stuk ontwikkelingssamenwer
king kan betekenen.En over dat
verhaal van drs. Overeem
mocht Mavo 4 zich gisteren bui
gen. Een wat men noemt nogal
gedragen en zeer degelijke Ne
derlandse tekst, waarmee de
kandidaten konden bewijzen dat
zij ook moeilijke bijna weten
schappelijk samengestelde
zinnen goed kunnen volgen.
„Het ging nogal", aldus sommi
ge kandidaten. Zij hadden ken
nelijk ook nog medelijden met
hun Havo-lotgenoten, want „ver
geleken met de tekst van de
Havo die nogal moeilijk scheen
te zijn, viel deze tekst nogal
mee", stelden enkele eerlijke
Mavo-4-kandidatèn vast.
Mavo 3 kreeg een tekst voor zich
over reclame. Dit stuk is geno
men uit „Manipuleren met men
sen" van H. W. Franke. „Een
interessante tekst", aldus een
kandidaat. Hij had gelijk, want
in vogelvlucht kregen de kandi
daten enig inzicht in de geschie
denis van de reclame voor han
del en politiek. Vooral de verge
lijking van de reclame voor de
handel en de politieke propa
ganda voor de kiezer, zal heel
wat Mavo-3-kandidaten aange
sproken hebben.
Toch hebben sommige kandida
ten, zoals ze dat vertelden, het
wat moeilijk gehad met de
tekstverklaring. Zij staan niet
alleen, ook heel wat „doorge
winterde" volwassenen hebben
het ook moeilijk met de Ster-re
clame, bijvoorbeeld. „Manipule
ren met mensen" is altijd een
moeilijk verklaarbare aangele
genheid geweest. Niet alleen in
de tekst van H. W. Franke,
maar ook in de praktijk van het
gewone leven.
Om nog even op de Engelse opga
ve terug te komen. Van Howard
Spring was een tekst genomen
uit diens „These lovers fled
away". Sommige passages uit
deze korte tekst vond een leraar
voor Mavo 4-kandidaten te ab
stract. Hij vond trouwens alle
teksten ook wat te kort om goed
inzicht te kunnen krijgen.
Die eerste weken bij je eerste
baas zijn lastig genoeg geweest. Dus
wil je er nu wel even van genieten.
Je hebt 't tenslotte wel verdiend.
Even al die toestanden van je
afzetten.
Tegenwoordig kun je tenminste
met je eerste salaris wat extra's doen.
(En dat was vroeger wel anders.)
Bovendien heb je alles piekfijn
geregeld. Je ontvangt je salaris op je
rekening bij de Amro Bank.
Zo gaat dat tegenwoordig.
Daarmee kun je bijvoorbeeld auto
matisch gaan sparen, met de Zilver
vloot misschien. Trouwens, zie je je al
rijden op je nieuwe brommer?
Je bromfietsverzekering heb je
ook van de Amro Bank.
Je haalt er vreemd geld
voor je vakantie en je sluit er een
reisverzekering.
Nee, die jeugd van tegenwoordig
bekijkt het niet zo slecht.
't Is een heel probleem
minder, als de Amro Bank je
geldzaken verzorgt.
