AARDEWERK MET N KROON
Examen
1 kan leuker
I mmmèÊm
Ongedurige benen
VOOR DE VROUW
Je zou eigenlijk ponden kwijt willen...
Vinke
MAANDAG 21 MEI 1973 LEIDSE COURANT
MEDISCHE RUBRIEK
Vele mensen klagen van een on
gedurig gevoel ln de onderbe
nen. Het Is een kriebelend en
vervelend gewaarwording tussen
de enkels en de knieën die op
treedt bij rust. Meestal 'e nachts
maar vaak ook al in de avond
terwijl men rustig in een stoel
zit. Het zijn vooral volwassen
vrouwen die er mee geplaagd
worden alhoewel bet ook bij
mannen voorkomt.
Zelden wordt dit gevoel als pijn
lijk beschreven, eerder als een
inwendige rusteloosheid. Ook
spierschokken blijven afwezig
zodat dit verschijnsel niet mag
verward worden met de spier-
schokken ln de ledematen die
men wel eene aantreft vooral bij
het inslapen. De aandoening
komt, zoals reeds gezegd meest
al voor bij volwassenen maar
ken ook kinderen plagen. In de
gewone omgangstaal spreekt
men dan ven groeipijnen.
De klachten kunnen mild of uit
gesproken zijn. Doorgaans duren
ze maar enkele minuten, soms
echter uren, althans zolang de
patlint rustig blijft zitten of lig
gen. Ook iwangere vrouwen zijn
dikwijle bet slachtoffer, vooral
gedurende de tweede helft van
de zwangerschap. Na de beval
ling verdwijnen de klachten
meeeul epontaan. Het ongedurig
gevoel maakt de patiënten ze
nuwachtig. Ze beginnen rond te
wandelen, staan op uit bed «n
doen enkele bewegingen. Door
gaans volstaat dit om de klach
ten tijdelijk te doen verdwijnen.
Ook andere middeltjes zoals het
vermijden van warmte, do be
nen onder de dekens uitsteken
en met onbedekte vooten slapen
zijn bij de meeste patiënten effi
ciënt. Anderen zijn beter gehol
pen met warme en beweren an
ke! te kuinen slapen met wollen
bodsokken.
Wat de eigenlijke oorzaken be
treft van ongedurige benen, in
het Engels genoemd „restless
lege", tast men nog in het duis
ter. Alieszine betreft het een sto
ring in het relaxatiemechanisme
van de spieren. De spieren gera
ken niet optimaul ontspannen.
Hiervoor wordt door sommigen
een onvoldoende Noodvoorzie
ning verantwoordelijk gesteld,
terwijl anderen van mening zijn
dat het een storing in de herse
nen of in bepaalde zenuwbanen
zou betreffen. Het is opvallend
dat het vooral bij gespannen en
zenuwachtige personen voor
komt, alhoewel men zich hier
toch moet afvragen wat oorzaak
of gevolg ie. Heeft men ongedu
rige benen omwille van zenuw
achtigheid en slapeloosheid of
wordt men nerveus en slapeloos
omdat men geplaagd zit met
een kriebelend gevoel in de be
nen. Tevens kent men een hele
reeks ziekten die „restless legs"
kunnen geven zonder datt men
een algemeen en diepliggend
verband ziet tussen d«u> ver
schillende ziektetoestanden.
Zo kunnen ongedurige benen
voorkomen bij mensen die lijden
aan zenuwontsteking van de
prostaat, te kort ean vitamines,
zwangerschap, ziekte van Par-
kinson, suikerziekte, bloedar
moede en nog een reeks ande
re. Meestal betreft het slepen
de aandoeningen, zodat men
zich kan indenken dat deze ziek
ten het psychlsme beïnvloeden
en deze patiënten die er aan lij
den angstig en nerveus kunnen
maken.
Sommige patiënten hebben er
zelf al iets op gevonden vóór ze
een arts raadplegen. Ze laten de
voeten onbedekt, ze doen bed-
sokken asui, ze leggen een stuk
koud marmer voor het bed en
gaan daar even op staan of wan
delen wat rond in de slaapka
mer. Verder moet. voorzover er
een bepaalde ziekte gevonden
wordt deze efficiënt behandeld
worden bijvoorbeeld door het
toedienen van ijzer bij Ijzerte-
kort. Verder moet men trachten
de angst en de zenuwachtigheid
te verminderen. Het best ge
beurt dit door de diepere oorza
ken uit te schakelen, school-
moellljkheden. problemen In het
huisgezin of spanningen op het
werk.
Tenslotte kan een aangepast kal
merend en spierontspannend
middel zeer dienstig zijn.
Dit dient onder doktcrscontrole te
gebeuren omdat vele kalmeren
de middelen juist de ongedurig
heid In de benen kunnen uitlok
ken door hun ongewensts neven
werkingen.
F.en juiste keuze Is dus van es
sentieel belang. Alleen de behan
delende geneesheer kan dit vak
kundig doen
Wedgwood (heeft nog steeds
zijn oude, onbezoedelde
naam. Vooral het porselein
„bone china" komt 6teeds
meer voor op het verlang
lijstje van de jonge bruid,
maar ook op dat van de
grootmoeder die 'haar 30-ja-
rig huwelijksfeest viert.
Het aardewerk uit de Ed-
me-serie met rozenmotie-
ven Ss geweldig populair.
De serviezenfamiliie uit de
oorspronkelijk Wedgwood
manufacture in Stoke on
Trent staat bij elke leeftijd
in een goed blaadje. Het
(bi'jna) onbetaalbare antiek
is alleen verkrijgbaar bij
de antiquair en het (ook
dure) modern is verlokkend
te koop bij alle winkels in
glas- en porselein die aan
zien hebben.
Arme Gilbert...
De Wedgwoods zijn een stokoude
pottenbakkersfamilie. Gilbert
Wedgwood de grootvader van
Joachim, die wordt beschouwd
als de stichter van de dynastie,
zat al ln het vak. Men beweert
dat hij ln zijn eentje 1612 potten
bakte. Ondanks zijn ijver echter
bleef hij straatarm. Ontdekker
van de witte aardewerkscherf
(vakterm voor materieaandui
ding) is zijn achterkleinzoon Jo-
siah (1730-1795) Witbrandende
klelsoorten waren al lang be
kend. Maar de techniek van die
dagen wist nog geen raad met
te hoge „sinter", resp. „gaar-
brandtemperatuur" en een te
grote „vetheid". („Sinteren" is
het proces dat optreedt bij het
bakken van porselein en steen
goed. Smeltende bestanddelen
dringen in de poriën van nlet-
smeltende). De (destijds )„jon-
ge" Joslah bracht welstand ln
de familie toen hij het voor el-
Ook de Edme-servlezen met rozen versierd (mosroos, wilde roos) kosten f 450,—.
kaar kreeg om „Flint" (kwarts)
en Cornish stone" (een be
standdeel van oergesteenten) te
mengen, zodat er een bruikbare
massa ontstond, waarvan hij
een hard, bijna dicht aardewerk
maakte. Het huidige Wedgwood
was geboren.
Proces
Wedgwood Is „pottery", dat
komt van een doorgewinterd ge
slacht van pottenbakkers, sinds
de 17e eeuw gevestigd ln Burs-
lem, Staffordshire. Het merk
komt In Engelse kapitalen voor
op elk stuk. Soms staat er ook
op "Wedgwood en Bentley" (van
1769—1780) of W en B. Bentley
bekend van de autonaam (u
weet een Bentley Is de Rolls
Roys van een arme kerel
was een latere vennoot, die in
1780 stierf. Als het aardewerk
echter het merk „Wedwood"
draagt wijst het op een lelijke
streek van Smith en Comp. uit
Stockton on Fess. Deze firma
begon ln 1826 Wedgewood met
begon e op markt te brengen,
wat haar prompt een proces be
zorgde van de echte Wedgwood
wegens misbruik van zijn naam.
„Ivyhouse"
Na de dood van zijn vader in 1739
begon Joslah ln de Churchyard
Pottery (waar hij altijd met
„Napoleon Ivy", met rankende klimop het servies-goed dat Napoleon gebruikte op St. Helena. Naar
dit voorbeeld nu verkrijgbaar een theeservies voor zes personen met theepot, melkkan en suikerpot
(f 272,45(.
hem gewerkt had) zelf energiek
aan de pottenbakkerij. HIJ deed
nu samen met Thomas Alders,
een andere pottenbakker uit Sto
ke on Trent. In 1754 associeerde
hl] zich met Thomas Whleldon
ln Fenton en vijf Jaar later
opende hij een gloednieuwe pot
tenbakkerij die de naam „Ivy-
house" meekreeg („klimop-
huls"). Daarom komt er sinds
1860, dus lang na de dood van
oude Joslah opvallend veel klim
op voor op het Wedgwood aar
dewerk.
De Whleldontypen zijn de vroeg
ste, dus meest antieke produk-
ten met groen/geel glazuur ge
kleurd en uiterst fijn afgewerkt.
(Cauliflower en Pineappleware).
Ook alle Staffordshiretypen en
de Salt Glazed Stoneware (En
gels zoutglazuur) stammen uit
die tijd. BIJ de laatste wordt een
dunne verglazing verkregen van
hevig verhit steengoed door zout
te verbranden ln de oven op het
moment van de grootste verhit
ting.
De koningin koopt
Vna de churchyard Pottery ging
het naar Brick House Works
het latere Bell-house een
grotere behuizing. Het Jaar 1762
Is belangrijk voor Joslah. HIJ
ontmoet de eerder genoemde
koopman Bentley In Liverpool,
die gek was op antiek. Zes Jaar
later gaat het tweetal samen ln
zee met een nieuwe manufactu
re Etnirla, toen nog een tuin
dorp, later uitgegroeid tot een
industriestad met een woud van
fabriekscchoorstenen. Bentley
met zijn voorliefde voor neon-
classiclsme, (de smaak van zijn
tijd), beïnvloedde sterk het
cream coloured aardewerk, dat
nu nog als bekende „Queenswe-
re" wordt verkocht. U kent ze
wel: de klassieke vormen met
opengewerkte randen. Voor het
eerst werd .het gemaakt ln 1761.
Maar toen Queen Charlotte, de
vrouw van George III het twee
jaar later voor zichzelf kocht,
kreeg het pas de erenaam die
het nu nog draagt. Later werd
het gebruikt aan het Hof van de
Tsaar.
Rouwservies
Hoe nauw de banden van de fa
milie Wedgwood met hun dier
baar aardewerk waren blijkt uit
het prachtige Basalt en Black
Basalt, dat meer dan anderhal
ve eeuw geleden werd ontwor
pen toen er een Wedgwood was
overleden. Dit „weduwenservies-
je" ls dofzwart met dekseltjes,
die vroeger zlgeunerlnnenflguur-
tjes hadden.
Zeker zo belangrijk uft die tijd
Is het door en door gekleurde
Jasper (1775) met nleuwklassle-
ke witte reliëfs op blauw fond
lijkt op een camee), later ver
vangen door het Jasper dip, dat
alleen maar een gekleurde bo
venlaag had.
Na de dood van Bentley, zo lang
trouw medewerker en Inspirator,
ging de oude Joslah met drie zo
nen en een neef een nieuw part
nership aan. Pas ln 1812 kwam
het „bone chlna" op de markt,
waarin gemalen ossebeenderen
zijn verwerkt
Sneeuwbal
Het verging de Wedgwood Potte
ry als een sneeuwbal. Ze werd
steeds groter. Sinds 1960 !s de
vraag naar het product steeds
stijgende, (ln Nederland vertien
voudigd). Er kwam een nieuw
gebouw te staan ln Barlaston,
ten zuiden van de bakermat Sto
ke on Trent. Er zijn 500 acres
gebruikt voor parken, een tuin
dorp. sportvelden en meren vol
vis. Er wonen ca. 3000 medewer
kers. Een Wedgwood museum
trekt Jaarlllks 40.000 bezoekers.
Naast de 100 porseleinen „bone
riiina" serviezen, die het meest
In oomars zijn, bestaan er 3 met
de hand opgelegde drulvenmotle-
ven-servlezen (op 2 vormen, dus
8 In totaal). 14 ovenvaste servie
zen (erg ln trek) en 20 aarde
werk serviezen. Nederland ver
koopt ca. 15 van de porseleinen
goederen en 22 van de Queens-
ware. Tor 2 Juni Is er een ten
toonstelling van Wedgwood te
zien bij Phlllppona, Hoogstraat.
Den Haag.
Tiny Francis. Griekse i
klassiek voorbeeld f 1400,—)
-reW~n A H~: "i-
Je zou een streng dieet moeten volgen
van geraspte wortelen en kwark, en iedere dag
een uur moeten wandelen.
Anders word je nooit zo slank als de wapperhaarmeisjes van
de teevee en pas dan kun je goed gekleed zijn...
Vlieg daar niet in. Dat ii een schadelijk bijgeloof.
Voor de modellen van Vinke hoeft u niet op dieet te gaan.
We hebben mantels, japonnen, rokken en truitjes
en kombinccrmodc tot maat 48,
zodat u elegant kunt zijn zonder geraspte wortelen.
Vinke mode voor langer dan vandaag.
Het is weer tijd dat de ene
helft van Nederland de andere
helft vraagt naar de uitspraken
van Sophocles en hoe snel een
vat bier van 3 m hoog met een
middellijn van 4.20 en een lek
kende kraan, die per uur 1 drup
pel laat vallen, leeg lopen. Het
zijn spannende dagen als er als
maar aan de tand wordt ge
voeld, gewikt en gewogen, de
kennis afgemeten. Examinandi
doen de gekste dingen om rustig
en ontspannen de martelzaal
binnen te komen. Ze drinken
twee borrels, slikken pillen of
gaan een uur voor het examen
trimmen. Anderen slaan met be
vende vingers hun Shakespeare
nog open of buigen zich over Mid-
den-Afrika op de beduimelde at
las. Wat het nou Romeo en Julia
of Romeo en Desdemonda? Ligt
Genève nou in Zwitserland of in
Frankrijk? Hun hoofden zijn als
een zeef; alles wat er met moei
te ingepropt is, rolt moeiteloos
door de gaatjes in het niets. Ze
hebben een black out, De exa
mensfeer draagt meestal niet bij
om de ongelukkige ondervraag
den op hun gemak te stellen. De
examinator, al is hij nog zo
vriendelijk, ziet er in hun ogen^
uit als een grote kaaiman, die
hen met een enorme hap ver
slinden gaat. Behalve de bolle
bozen, die met een encyclopae-
dlsch geheugen alle Franse ver
voegingen weten op te dreunen
en zich nooit vergissen met de
Duitse naamvallen of de loop
van de Moezel zitten de meesten
In de rats. Niet eens het gerust
stellend: „je moet je niet zo op
winden, je komt er best" van
thuis vermag hen niet op te beu
ren of te kalmeren.
In India heeft men er Iets op
gevonden om tijdens de afschu
welijkste dagen van het leven,
namelijk de examentijd, de
spanning te verminderen door
de examenopgaven in humoristi
sche vorm te gieten. Een experi
ment met meer dan 200 kandi
daten in de psychologie aan de
universiteit van Purdue wees uit
dat de „leuke" vragen juist bij
hen, die stierven van de zenu
wen, een ontspannende uitwer
king hadden. Hun resultaten wa
ren daardoor helemaal niet
slechter dan degenen, die er hun
hand niet voor omdraaiden. Een
van de „gillers" begon aldus:
„Jan staat al zes jaar lang in
een casino in Las Vegas omdat
hij denkt dat hij 'n gokautomaat
is. HIJ maakt rinkelende gelui
den en af en toe klaagt hij dat
hij wordt opgelicht enz. Het
klinkt ln ieder geval een stuk
leuker dan: „het gedragspatroon
van Jan vertoont ln de afgelopen
zes jaar in toenemende mate
een tendentie naar het abnorma
le. Hij heeft het waandenkbeeld
ontwikkeld dat zijn geest wordt
beheerst door iemand anders en
bovendien lijdt hij aan bizarre
visuele en auditieve hallucinatoi
re verschijnselen enz". Of mid
delbare scholieren bij hun eind
examen ooit de kans krijgen dij
enkletsers van algebra-opgaven
te krijgen blijft vooralsnog een
brandende vraag.
Bone China koffiepot, zoals koningin Elizabeth van Engeland die nu gebruikt
