NASA zorgt, dat
Amerika 't heen
en weer krijgt
HOUSTON HEEFT HETE HOT-LINE MET MAAN
MAANDAG 14 MEI 1973 LEIDSE COURANT
inu l HALlt; IA USA i MADt; IN USA PSAUtS IN USA 5 DOOR l.\T>'
II lllll IliiMIIIIMIMlIilüHllinn
Het hart van NASA klopt sinds
1963 op 40 kilometer van Hous
ton in een kale, troosteloze ach
tertuin van Amerika's meest
verwaande staat: Texas. Wash
ington had geen betere plaats
kunnen uitkiezen. Want als er
één type mens is, dat onvoor
waardelijk gelooft in zijn eigen
grootheid en superioriteit, dan is
het de Texaan, die onder zijn
brede cowboyhoed voortdurend
het grootste gelijk van de we
reld uitzweet. Hij loopt er zelfs
naar: de machtige dijen iets te
wijd uit elkaar, de borst getooid
met het touwtje van de oude
koeienjongens, die hier in een
ver verleden de scenario's bij
elkaar zwoegden voor succesvol
le televisieseries als Bonanza
en Cade's County.
Je kunt ook aan zijn stem ho
ren, dat hij geen tegenspraak
duldt. Hij praat luid en veel via
een mechanisme in zijn machti
ge huig, waarmee men elders in
de wereld suikerbieten hakt en
tarwe verpulvert. Hij werpt de
zinnen via zijn kauwende kiezen
naar buiten en besluit zijn ge
loofsbelijdenis onveranderlijk
met „it's great man" of „we
make it man. Sure, we make
it". Gewoon een fidele man, met
wie het goed bourbon drinken is.
En daarom heeft hij buiten
Houston, waar alles bigger is,
zijn Space-centrum uit de dorre
grond getrokken met hetzelfde
gemak, waarmee hij de vette
olie uit de diluviale aardlagen
tovert. Hij heeft er ook maar
gelijk een stad van gemaakt
met machtige hangars, waar ge-
ióctoreerde mieren in witte jas
sen de wegen naar de maan be-
j straten. Hij heeft ook betonnen
breinen geconstrueerd, waarin
miljoenen gegevens alfabetisch
en lexicografisch liggen opgesla
gen. En natuurlijk heeft hij ge
zorgd voor onafzienbare par
keerplaatsen, waar de 11.000
handlangers van NASA, techni
ci, ingenieurs, klerken, dames
van de typekamer, vloerenve-
gers, veiligheidsofficieren, com
puterspecialisten, souvenirver
koopsters en ramenlappers elke
dag hun deinende limousines
stallen. Samen verdelen die
11.000 per jaar met vereende
krachten een loonsom van 150
miljoen dollar.
Gewichtloos
En dan lopen er ook astronauten
rond. Terecht, want je kunt Vo-
lendam toch ook niet zonder vis
sers in pikbroeken aan de bui
tenlandse toerist verkopen. Het
zijn de bekende mannen met de
getrimde hoofden en de vierkan
te schouders, die tussen de mid
dag door de kantine lopen met
dezelfde gewichtloze gang van
de waterhoen, waarmee ze hun
wandelingen op de maan maken.
Vóór me bij het zelfbedienings
buffet schuifelt Allan Shepard
met een blad, waarop reeds een
beker yoghurt en een gifgroen
stuk taart staan. Maanreizen
maakt de mens hongerig. Bij de
warme counter aarzelt hij even,
dan v/ijst hij resoluut een dam
pende bal gehakt aan, die de
serveerster handig op zijn bord
wipt. Neen, je hoeft astronauten
echt niet te vertellen, wat lekker
Bij de souvenirwinkel in het
midden van het restaurant ver
dringen de bezoegers zich rond
om de kleine heelal-geschenken,
die de vriendschap onderhou
den: Sijtje Boes in hoger sferen
met de bekende prullen uit Hong
Kong. De oude dame, die de
medailles beheert, raadt ten
sterkste de gouden plaquette
van één der Apollo-vluchten aan.
„Komt altijd van pas", legt ze
vriendelijk uit, „wilt u er soms
wat vloeipapier omheen tegen
beschadigen?".
Ontroerend
Inmiddels is Shepard weer opge
doken om alsnog een drilpud-
Mfssion Control Center in Houston... alles is hier bigger.
dinkje te verwerven. Een ont
roerend verlangen in een cen
trum, waar geen plannetje kan
worden uitgebroed, dat niet ge
lijk een miljard dollar kost.
Toen zijn collega Armstrong op
21 juli 1969 zijn boodschap door
de stratosfeer neusde: „Hier de
zee der stilte. De Eagle is ge
land", had het project exact 25
miljard dollar opgeslokt. Acht
jaar eerder had president John
F. Kennedy zijn volk al op een
kladje voorgerekend, dat het
tussen de 20 en 40 miljard dollar
zou kosten om een Amerikaan
over de korstige maan te laten
lopen.
Nu ik Shepard voor de tweede
keer zie, valt het me op, dat hij
ongehoord massief overkomt in
zijn witte overall. Het lijkt, alsof
hij kussens voor de buik heeft
gebonden om straks met meer
succes de rol van Dik Trom te
kunnen spelen „May Allan",
roept een kleine man achter
hem, die gelijk dreunend op zijn
schouder slaat. Allan glimlacht
en verdwijnt daarop haastig met
zijn puddinkje in het schaftlo
kaal der maanreizigers.
Heen en
weertje
Er wordt ondertussen achter de
grijze muren van NASA koorts
achtig gewerkt aan de lance
ring van „SKYLAB". „Alles
gaat geheel volgens plan", legt
de gids geruststellend uit, „zul
ke dingen zijn voor ons eten en
drinken". De bezoekers kunnen
dit slechts beamen. Ook zij heb
ben Neil met zijn drilpuddinkje
langs zien komen.
De gids toont vervolgens een
model van „SKYLAB" en deelt
met trots mee, dat de nuttige in
houd van het laboratorium over
eenkomt met een drie-kamer
flat. Met een aanwijsstok prikt
hij vervolgens in de slaapkamer
en de keuken. De afmetingen,
die hij daarbij noemt doen ver
moeden, dat het geen flat uit de
vrije sector is. De kosten van
het laboratorium bedragen 150
miljoen dollar. Je vraagt je af,
of er geen goedkopere manier is
om het heen en weer te krijgen.
Niet meer
zo'n opgaaf
„Amerika gaat het weer hele
maal maken", meent de gids,
„we hebben ruim twee jaar aan
dit project gewerkt en theore
tisch kan er niets meer mis
gaan. En als het straks niet
lukt, ligt dat toch echt niet aan
Helaas legt hij niet uit, wat zijn
werkzaam aandeel aan dit „Sky-
lab" is geweest. Dat geldt trou
wens ook voor de toiletjuffrouw
in het restaurant, die me moe
derlijk bij de arm neemt, en
zegt: „We gaan met dat Skylab,
een verrekte goeie beurt ma
ken". Misschien heeft ze alleen
de closetpot in het laboratorium
op het oog.
Later, in gebouw dertig, waar
op de tweede en derde etage
identieke zalen van Mission Con
trol liggen, wordt met schert
send nonchalance gewerkt, alsof
het een op handen zijnde school-
uitvocring betreft van „Drie is
te veel". In de telegenleke ruim
te vol schoolborden en monito
ren vertelt één der astronauten
een mop, die beslist niet onder
de kerstboom kan. De mannen
om hem heen lachen luid.
,,U ziet het nu zelf", zegt de
gids, „Skylab is voor onze men
sen echt niet meer zo'n opgaaf.
Dat hebben ze nu wel gezien.
Nu is alle aandacht weer geves
tigd op de „Space Shuttle" die
misschien over een jaar de lucht
in gaat. Dat ruimtevaartuig
combineert de eigenschappen
van een raket met die van een
normaal lijntoestel. Die gaat
straks de hemel in en komt la
ter uit de dampkring rustig op
een gewone landingsbaan terug.
We rekenen er op, dat de Shutt
le tien jaar achter elkaar ge
bruikt kan worden. Dat gaat ons
miljoenen schelen".
„En hoeveel kost het dan toch
nog. Bill?"
De gids haalt de schouders op
en antwoordt verontschuldigend:
„Al sla je me dood. Ik hoef dat
ding niet te betalen. Als je nou
aanhoudt, dat het meer dan een
tientje is, zit je altijd goed."
Eierbeschuit
Aan het einde van de rondlei
ding toont hij nog de enorme
hal, waar de astronauten al
maanden in een natuurgetrouwe
copie van Skylab wennen aan
het idee. In een donkere hoek zit
een kalende veertiger, die ner
veus naar zijn monitor staart en
voortdurend knoppen bijstelt en
aantekeningen maakt in een
ruitjesschrift.
De gids heeft ook geen idee,
welke functie deze man heeft.
Het zal wel de vertegenwoordi
ger van Bolletje zijn, dio straks
moet zorgen, dat de eierbeschuit
vers blijft.
Hl uil Hiil deupt ei oneer- Wtiet isd
1 lijk is uordt uitbeelddoor\ zoiets
fdeze
MerlSTOtDet Is de duivel tllijisultiideu
ovenl de vtjeud Ufjuu nu uur de vol-
{jende m. 77^> ~zut|
Weeroverzicht
DE BILT Het vrije koude weer
van de laatste dagen laat zich
nog steeds niet verdrijven. Bo
ven het zeegebied ten westen
van Ierland bevindt zioh een ho-
gedruksysteem. dat tesamen
J wiet een depressie boven Scan
dinavië een noordwestelijke
stroming in stand houdt. Hier
mee vloeit lucht uit de Poolstre
ken naar zuidelijker breedten.
Bij IJsland lag vanmorgen een
frontale storing. Verwacht
wordt, dat deze via de Noordzee
naar Denemarken koerst en
daarbij ook ons land niet onge
moeid zal laten. De regenkan
sen zijn voor morgen overdag
dan ook weer vrij groot. In de
avond en nacht hieraan vooraf
gaand trekt een rug v. n hoge
luchtdruk over ons land waarbij
verspreide opklaringen zullen
voorkomen.
'ooruitzichten voor woensdag:
Zonnige perioden, maar eerst
plaatselijk een bui. Temperatu
ren benederf normaal.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor woensdag: Aantal uren
zon: 0 tot 8. Min. temp.: van 4
tot 8 graden. Max. temp.: van
12 tot 17 graden. Kans op een
droge periode van minstens 12
uur: 95 procent.
Suske
en
Wiske
De
Poppen-
pakker
Luke
Lucky
Western
Circus
den waren legerauto's, tankwagens en
vrachtwagens. Hij parkeerde in de scha
duw van een RAF-,,Queen Mary" beladen
met de verwrongen romp en restanten van
de vleugels van een verongelukte Welling
ton.
„Bessie's" was een soort grote blokhut. De
enige versiering bestond uit aan de muren
gespijkerde aanplakbiletten van de rege
ring, met waarschuwingen als „De muren
hebben oren". „Wees zuinig op voedsel, het
is kostbaar", enz. Bessie bediende persoon
lijk twee vrachtwagenchauffeuses van het
vrouwelijk hulpkorps. Toen ze Ian zag bin
nenkomen riep ze; „Dag! Neem dit tafel
tje maar. Ik kom zo bij je".
Toen ze op de licht-geverfde stoelen zaten,
keek Freda Bessie na, die de keuken in
ging. „Dat is toch mevrouw Rigby? Dood
geboren tweeling, vlak voor D-day".
Ian knikte glimlachend. „Keizersnee. Zei,
dat als ik eens bij haar kwam eten, ze me
zou bedienen als een lord en dat ik m'n
beste vriendin mocht meebrengen, als ik
wilde".
Bessie kwam al terug om de bestelling op te
nemen. „Ik ben echt blij dat u gekomen
bent, dokter. He, wacht es even, dat is
toch de zuster. Zuster Ashton, natuurlijk.
Jullie hebben de goede avond gekozen. We
hebben net vanmiddag onze toewijzing ge
kregen". Bessie spelde STEAK, alsof
het een codewoord voor een of ander ge
heim wapen was.
Steak was zelden te krijgen, maar wegres
taurants voor vrachtwagenchauffeurs kre
gen speciale toewijzingen. Het waren tus
senstations voor de oorlogspakpaarden: de
mannen en vrouwen die de vrachtwagens
bestuurden en van alles vervoerden.
Ian en Freda protesteerden; steak was voor
de mensen in uniform. „Nou, droegen jullie
dan geen uniform, toen ik je de laatste
keer zag?", vroeg Bessie, en verdween in
de keuken vóór ze nog iets konden zeggen.
Ian besloot, wat hij eigenlijk had willen zeg
gen, tot later te bewaren. Hij praatte over
het Beveridge-rapport en de mogelijkheid
van een nationale gezondheidsdienst. Alle
dokters die hij kende waren ervóór. Maar
de topfunctionarissen van de British Medi
cal Association waren ertegen.
Bessie serveerde steaks die vooroorlogse
herinneringen opriepen. Ze kregen het te
druk met eten om te praten.
Ldiblk, befiit nu wwrTW/> is die
niet over politiek,hè! yt popi r
En kier ziet u het beroemde'msKCuit ket poppen-Ykó die kennen
spel 'Pit n'uuten met de kooldfijuren ven Suske eu y-
Moetjekijken Uiteen
idiote kop dut die keelt
StJK!
gen. In Londen zou het veel erger zijn ge
weest. De enige andere manier is, te pro
beren ze in de lucht te laten ontploffen.
Granaten in de motor jagen. Ik heb een
Spit er te dichtbij zien komen en ze gingen
er samen aan; de vlieger overleefde het
niet".
„Machine tegen machine. Zover komt het
nog", voorspelde John. David nodigde
John uit, een biertje met hem te gaan
drinken; hij had een opkikker nodig. Een
paar glazen zouden hem goed doen.
In het vriendelijke avondlicht schopte John
een steen over de straat. ,,Weet je nog,
David? Toen we jong waren? Buiten spe
len tot we naar bed moesten? Toen hadden
we geen benul van wat er allemaal in de
wereld gebeurde hè? Onze vaders terug uit
hun oorlog, met alles, behalve medailles.
Ik wed dat het nu net zo zal gaan".
„Jij hebt ee nbiertje nodig, man. Je begint
somber te worden".
Toen Edwin met Harry alleen in de huiska
mer was, vroeg hij hem op de man af,
waarvoor hij eigenlijk was gekomen. Toch
niet zomaar voor een bezoek?
„Nee. Je hebt gelijk, Edwin. Om de waar
heid te zeggen: ik zit een beetje in moei
lijkheden".
Het was niet Harry's schuld. Toen zijn ge
zondheid eronder begon te lijden, had hij
zijn baantje in de kruitafdeling van de am
munitiefabriek eraan gegeven en het werk
dat hij nu op het kantoor van de fabriek
deed, betaalde veel minder. Ja, Celia wist
dat het minder was, maar ze wist niet dat
hij alleen de eindjes aan elkaar had kun
nen knopen door de hypotheek-aflossingen
uit te stellen. Hij had nu een achterstand
van bijna honderd pond en ze begonnen op
betaling aan te dringen. Waar zou hij zo
veel geld kunnen krijgen?
Edwin antwoordde dat hij het hem met alle
plezier zelf zou hebben geleend als hij kon.
Harry gaf toe, dat hij enige hoop in die
richting had gekoesterd. Edwin bood aan,
het aan Sefton te vragen, maar niet erg
enthousiast. Harry zei dat hij beslist niet
wilde dat Edwin dat zou doen. Edwin wist
er werkelijk niets anders op.
Ze wisten geen van beiden nog iets te zeg
gen.
Ian draaide van de hoofdweg af en het par
keerterrein vóór „Bessie's Café" op. De
meeste voertuigen die er geparkeerd ston-
David had het adres van een andere
advocaat gekregen en had speciaal
verlof om naar huis te gaan en hem
te bezoeken. Nar
te bezoeken. Naar huis betekende
naar de Ashtons; „thuis" was voor
hem niet meer het krot waar Sheila
woonde.
Edwin zat de krant te lezen. „Het schijnt
goed te gaan met de invasie, David. Vol
gens de kranten tenminste". Edwin volgde
van dag tot dag de vorderingen van de
geallieerden in Noord-Frankrijk.
,.J a, als ze tenminste een manier vinden om
d:e vliegende bommen te onderscheppen
vóór er niets meer van Londen over is".
„Ik dacht dat onze Spitfires ze naar beneden
haalden", zei John, die meende dat David
meer wist dan in de kranten stond.
«Nou, ik heb zelf gezien dat onze kisten er
bij lijken stil te staan, zo snel zijn ze. Om
er een te pakken te krijgen, moet een Spit
erboven zien te komen, extra snelheid in
een duikvlucht, de bom een tik geven met
z'n vleugeltip en dan gaat hij omlaag".
Margaret hoorde dit door het aangeefluik en
vroeg: „Maar worden er dan niet even
goed mensen gedood? Als hij op de grond
komt en ontploft?"
..Ze proberen ze boven het open land te pak
ken te krijgen. Voordat ze de buitenwijken
bereiken. Ik was in Sevenoaks toen er een
ontplofte en alle winkelruiten eraan gin-
AFLEVERING 118
