Land wacht niet
zo direct
op buitenlandse
toeristen
■pr;
Dietrich Derz
wil geen
vrijheid maar
eerherstel
DDR komt uit
schuilhoek
Deze klant van u
leest per dag
gemiddeld drie kwartier
in de krant, bljjkt uit
het Nationaal
Dagblad Onderzoek.
"PAGINA 8
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 2 MEI 1973
De mateninflatie Is internationaal
en niet alleen beperkt tot West-
Europa. De serveersters in het
Leipziger restaurant dragen hun
truitjes ook tenminste één maat
te klein. Mijn tafelgenoot, een
Zweedse koopman, laat er zich
herhaaldelijk door afleiden.
Toch moet hij, afgaande op de
Zweedse reputatie, aan iets mi-
nimalers gewend zijn. De rest
doet ook aan thuis denken: de
lengte van de rokjes, de be
werkte nylonkousen, het gebruik
van doffe kleurtjes op de oogle
den, de zorgvuldig bijgewerkte
wenkbrauwen en ook het huisor
kest.
Een hammondorganist, een elek
trische gitarist en een drum
mer. Ze verstaan het gebruik
van een versterker met een se
rie vervaarlijke luidsprekers
minstens zo goed als onze beat-
groepen. En Johnny Hoes' rij
melarij blijkt niet zo exclusief
als het je op Hilversum III wel
eens voorkomt. Tenminste zo
komt het via de vocalist van de
groep over.
In deze omgeving heb je een
drankje van Bols, een Schotse
wiskey, een brok Emmentaler
of een paar plakken cervelaat-
worst maar voor het bestellen.
Het bier uit een Thuringer of
Saksische traditie gebrouwen
vloeit er simpel, goed en goed
koop. Jongemannen wekken niet
de indruk, dat ze de kapper
overlopen. Het haar van velen
reikt tot op de schouder.
«i
t""r'ZCnrr'' rJT*r X
r rir r r~ r* r.f U
rrnr «r B» rJ-
Sinds de Westeuropese staten de
Duitse Democratische Republiek
heeft erkend na een wezen
lijk bestaan overigens van bijna
25 jaar staat deze Duitse
staat onder een sterke toeristi
sche druk. Slechts in bescheiden
mate worden toeristen binnen
gelaten. Met name in West-
Duitsland, en dan in het bijzon
der nog in de kring van hen, die
met Willy Brandt's politiek niet
weglopen, wordt de bescheiden
heid, waarmee toeristenvisa
worden uitgereikt, uitgelegd als
een onvriendelijkheid. De DDR,
zo heet het in deze verhalen,
moet vreemde pottenkijkers
verdragen, maar ze ziet de toe
risten liever niet. De heer
Steinführer van het Reisebüro
der DDR bestrijdt die visie met
de grootst mogelijke stelligheid.
,,Wij zijn doodeenvoudig op het
toerisme niet ingesteld", zo ver
klaart hij. Bij de stichting van
onzea staat hebben we ons voor
genomen ons te ontwikkelen tot
een industriële natie. Erg een
voudig was dat niet, want
de deling van het Derde Rijk
bevond zich aan de westelijke
zijde van de huidige grens de
grootste industriële centra en
we ontberen bovendien de na-
Hotel ,,Unter den Linden" in Berlijn: één
i de beste hotels in de DDR. Er is zelden een kamer
Toch ben je In een compleet ande
re wereld. Je zit in Leipzig, in
het hartje van de Duitse Demo
cratische Republiek. Men maakt
er hier allerminst een geheim
van met wie men sympathi-
(Van onze correspondent F. Wennekes)
BONN De cipiers van de gevangenis Tegel In West-Berlljn
zullen binnenkort de 52-jarige Dietrich Derz met geweld het
genot van zijn vrijheid verschaffen. Dietrich Derz is het
meest opzienbarende justitiële geval van de Bondsrepubliek
geworden, omdat de man 21 jaar lang hemel en aarde be
woog om de vrijheid te verkrijgen, maar zich thans met hand
en tand tegen het verlaten van de gevangenis verzet.
Deze situatie is echter alleen maar op het eerste oog een onge
rijmdheid. Derz is niet van gedachte veranderd en begeert
even fel als vroeger de vrijheid, maar niet onder de voor
waarde van de Berlijnse justitie. Hier heeft men namelijk het
plan opgevat Derz na een begenadiging te ontslaan, maar
deze wenst de gevangenis alleen maar als een gerehabiliteerd
man te verlaten. Wat hij verlangt, is een nieuw proces, waar
in zijn onschuld zonneklaar wordt vastgesteld.
De affaire begon in maart 1952 toen Dietrich Derz ervan be
schuldigd werd zijn 61-jarige vader en diens 38-jarige verloof
de Anne-Marie Genzmer in de ouderlijke woning door vergas
sing om het leven te hebben gebracht. Hoewel Derz van meet
af aan vurig zijn onschuld betuigde, werd hij op grond van
tot bewijzen verheven aanwijzigingen tot een levenslange
tuchthuisstraf veroordeeld. In de gevangenis begon hij met
opvallend succes die takken van wetenschap te bestuderen,
welke experts toepasten om zijn schuld aan te tonen. Gewa
pend met deze kennis vroeg hij reeds in 1958 een herziening
van zijn proces aan. maar de justitie weigerde de zaak op
nieuw te behandelen. Tot 1972 leden nog vier andere pogingen
van Derz schipbreuk.
Zelfs wanneer zijn schuld onomstotelijk vast had gestaan, had
het proces van de jaren 1953 en 1954 op zich al een schandaal
moeten ontketenen. De president van de rechtbank was na
melijk onder Hitier Sturmbahnführer bij de SS geweest, ter
wijl Derz tijdens de oorlog aan Poolse zijde aan het verzet
tegen de nazi's deel had genomen en hiervoor door de SS in
een concentratiekamp was gestopt.. Niet alleen veroorloofde
de Berlijnse justitie zich deze misdadige confrontatie, maar
de rechter had tijdens het proces zelfs nog de brutaliteit op te
merken, dat Derz zich in het concentratiekamp smalend over
de SS had uitgelaten.
Het hoeft echter niet te betekenen, dat deze ergerlijke omstan
digheid tot de veroordeling van Derz heeft geleid. In de ge
vangenis brachten zijn wetenschappelijke naspeuringen even
wel nog andere feiten, die zijn onschuld zouden kunnen bewij
zen, aan het licht. Een van de voornaamste motieven van het
vonnis was de bewering van de rechter, dat Derz' vader en
diens verloofde serieuze trouwplannen hadden, maar Dietrich
Derz kan thans aantonen, dat zijn vader enkele keren voor
het huwelijk vastgestelde termijnen op de burgerlijke stand
heeft laten verstrijken. Dietrich's these is het nu, dat zijn va
der helemaal niet meer wilde trouwen en de verloofde hem
daarom van het leven heeft beroofd. Of zij tevens zelfmoord
heeft gepleegd of hierbij toevallig de dood vond, wil hij in het
midden laten.
In elk geval staat het voor hem vast, dat Anne-Marie Genzmer
de schuldige in dit drama is. Het toeval kwam hem bij deze
veronderstelling nog kort geleden te hulp. In Anne-Marie's
vroegere woning werd onlangs een prop in de schoorsteen
van een gaskachel ontdekt, die voor aanwezigen in de kamer
onherroepelijk de verstikkingsdood had betekend. De kachel
werd sinds Annie-Marie's dood niet meer gebruikt en dit wijst
erop, dat zij indertijd met moordplannen rondliep. De politie
ontdekte, hierna, dat Annie-Marie er in het begin van de vijf
tiger jaren op dezelfde wijze bijna in geslaagd was een van
haar onderhuursters om het leven te brengen.
Het geval heeft intussen zoveel deining veroorzaakt, dat de se
naat van Berlijn, de regering, zich met deze affaire bezig
gaat houden. Hoewel Derz nog meer onjuistheden en tegen
spraken in de procesvoering heeft ontdekt, weigert de justitie
nog steeds zich opnieuw met zijn geval te belasten. Ze willen
zich kennelijk van hem ontdoen door hem wegens goed ge
drag te begenadigen.
seert. Overal prijken Russische
lettertekens naast Duitse leuzen.
Het zal stellig een perfecte ver
taling zijn, want „gründlich"
zijn ook deze Duitsers. En ten
slotte leert men het Russisch
als tweede taal al op de basis
school. Ze zijn meesters in het
organiseren, maar improviseren
kunnen ze niet. Een voorbeeld:
Bij toeval kom ik aan de weet,
dat aan de Leipziger universi
teit, die de naam van Karl
Marx meekreeg, ene dr. Helga
Dierch werkt. In de sectie cultu
rele wetenschappen en germa
nistiek leidt zij de Nederlandse
afdeling. Vijfentwintig studenten
blokken onder haar toezicht op
de kennis van onze taal. Ze
schijnt het met minimale mid
delen te moeten doe n. Begrijpe
lijk, want waar vind je op een
universitaire gemeenschap van
7000 mensen een groepje van 25,
dat het in het hoofd haalde Ne
derlands te studeren. Op kosten
van de staat nog wel.
Die dr. Helga Diersch zou ik nu
zo graag gesproken hebben. In
mijn programma was het niet
voorzien. Tenslotte wist ik pas
in Leipzig van haar bestaan. Ik
vertelde het daarom die Leipzi
ger student journalistiek, die
mij ter begeleiding van vroeg
tot laat werd meegestuurd. Hij
is ook prompt op pad gegaan,
want zonder aandacht voor mijn
wensen was hij allerminst. De
tuurlijke grondstoffen. Wat we
aan toeristische accommodatie
hebben opgebouwd, is in de eer
ste plaats afgestemd op de be
hoefte van eigen mensen. De
huidige toestand is zo. dat we
eigenlijk voor eigen mensen nog
onvoldoende voorzieningen heb
ben. De Oostzeekust en de Sak
sische Schweiz zijn van oor
sprong onze vakantiegebieden.
We zijn nu bezig om noordelijk
van Berlijn, in het Mecklenbur-
ger merengebied, voorzieningen
voor de vakantiegangers te ma
ken. Velen van onze burgers
waren en blijven aangewezen op
de Sovjet-Unie en Bulgarije. Het
toerisme naar Polen, Tsjecho-
Slowakije en Hongarije is in op
komst. Niet alleen van onze
kant bestaat belangstelling
deze landen. Ook van West-Eu
ropa uit heeft men deze landen
voor het toerisme ontdekt. In
Roemenië en Joegoslavië zijn
we met onze interesse zelfs als
tweede. In deze situatie moeten
we met toerisme van buiten
onze republiek zeuinig aan
doen. Je kunt toch moeilijk te
gen je eigen mensen zeggen,
blijf maar thuis, want het zo
merhuisje of de hotelkamer die
je wenste hebben we verhuurd
aan een Belg. een Fransman of
een Nederlander".
Voor wie het overigens wil wagen
om op vakantie naar de DDR te
gaan, zal, wat het verlenen van
boodschap, waarmee hij terug
kwam, hield alle mogelijkheden
in zich. Een paar uur later,
toen ik dacht oog in oog met
haar te staan, vertelde de grote
baas van in de DDR reizende
journalisten me, dat het „leider
nicht" ging. De universiteit was
gesloten. Er was niemand be
reikbaar. En zodoende. Toch
had ik ook haar huisadres in
Leipzig afgegeven. Bovendien
w5s ze in Leipzig. Een Neder
lander had haar een paar uren
tevoren nog uitvoerig gespro
ken...
Dat van die gesloten universiteit
in Leipzig was waar. De weten
schap kapituleerde een dag of
tien voor de economie; De Leip
ziger Messe, ook voor de oorlog
een instituut van beduidende be
tekenis, trekt honderduizenden
bezoekers uit de gehele wereld.
Ver over de zeshonderdduizend
mensen kwamen in een week
naar Leipzig om eens te bekij
ken wat er in het oostelijk Eu
ropa industrieel aan de hand is.
Uit andere delen van de wereld
vindt men het interessant om
eigen maaksels den volke te to
nen. Uiteraard met de bedoeling
tot handel te komen. Op zo'n
massale toeloop us de hotelerie
niet berekend. Om toch ieder-
werden de Leipzigse studenten
een dag of tien naar huis ge
stuurd. De internaten, waarin
zij comfortabel wonen, kregen
een funktie als hotel. Echtparen
sliepen er raison van 34 mark
per nacht per persoon in stapel
bedden. In een rustige omge
ving met goede sanitaire voor
zieningen.
een visum betreft, het niet
moeilijk krijgen wanneer hij bij
de ambassade (Van der Spiegel
straat 5 in Den Haag) zijn reis
biljetten en zijn hotelreserve
ring kan overleggen. Zo'n visum
kost hem vijftien mark of in
Nederlands geld omgerekend
13,50. Voor de consulaire amb
tenaren staat de DDR-mark op
90 cent.
Met de wisselkoers is het echter
een uiterst wonderlijke geschie
denis. Wie in de DDR Neder
landse guldens omwisselt krijgt
voor honderd Nederlandse gul
dens slechts 96,60 marken. Biedt
men Westduitse marken aan,
dan geldt een koers 1 tegen 1.
En dat is al sinds onheugelijke
tijden zo. Uitsluitend op basis
van prestige-overwegingen wil
men het niet weten, dat de
DDR-mark er minder goed
voorstaat dan de Westduitse
mark. De beide opwaarderingen
van de Westduitse mark van de
laatste tijd worden simpelweg
genegeerd. Buiten de DDR is de
mark te koop voor 43 cent. In-
en uitvoer van de DDR-mark is
echter verboden. Niemand
wenst het risico te lopen om op
grond van marken-invoer kennis
te maken met de politiecellen in
het oosten.
Feit blijft intussen mijn ervaring,
dat een Berlijnse kelner, ont
dekkende dat ik een buitenlan
der was, het aanbod deed de re
kening te vereffenen met Neder
landse munt voor een derde van
de prijs. Dollars had hij, on
danks de crisis, eigenlijk nog
liever.
KLAAS VOS
Zo ziet u maar weer, geen ander reclame
medium wordt zo intensief gelezen, als de
krant. Logisch went die
kunt u niet missen, geen dag.
yr/co 69 S
