KUNST
OP
ZICHT
Meesterlijk compromis
9raf i e k
2 x 12
Veelzijdig en
modern geleerde
Schilder- en textielkunst bij Ars
van Gregoriaans
en orkestapparaat
Requiem van D
Archeoloog Reuvens:
TWEE PALETTEN
MET KARAKTER
kunst
Mozaik brengt
grafin Mariza
24 uur
PAGINA 5 ZATERDAG 28 APRIL 1973
NOORDWIJK Operettegezelschap Mozaik presenteert zaterdag
5 mei „Grafin Mariza" in theater Royal in Noordwijk. Het li
bretto van dit gezongen verhaal in drie bedrijven is van Julius
Brammer en Alfred Grunwald op muziek van Emmerich Kla-
mdn. Medewerking verleent het Haarlems Operetteorkest. De
muzikale leiding heeft Ben Swaab, de regie is in handen van
Joh. G. Looijenstein en het ballet is gechoreografeerd door
Nancy Geerdes.
Het verhaal gaat over een verwende gravin, die zich amuseert,
terwijl haar landgoederen beheerd worden door een aan lager
wal geraakte graaf. Ondanks allerlei strubbelingen en ondanks
jaloerse minnaars worden Mariza en haar rentmeester aan het
eind van de operette een gelukkig paar, terwijl de zuster van
de graaf ook nog in de armen valt van een niet onaardige jon
geman.
De hoofdrollen worden vertolkt door Ans Poppe en Jac. van Pa-
rera. De avond begint om 8 uur, de zaal is open 19.15 uur.
Het Toonkunstkoor, onder
leiding van Gerard Akker
huis, zal op maandag 14
mei in de Stadsgehoorzaal
het Requiem van Maurice
Duruflé uitvoeren, de
hoofdschotel van een in
zijn totaal prachtig pro
gramma, dat verder nog
van Ernest Chausson de
Chant-funèbre op. 28 nr. 3,
het Magnificat van dezelf
de componist, en de 5 Mys
tical Songs van Vaughan
Williams bevat. Medewer
king verlenen het Kralings
Vrouwenkoor dat de wer
ken van Chausson voor
zijn rekening neemt, als
mede de solisten Elisabeth
Cooymaits (alt) en Bernard
Kruysen (bariton), en het
Residentie-Bachorkest, sa
mengesteld uit leden van
het Residentie-orkest.
Maurice Duruflé, in 1902 in Lou-
viers (Frankrijk) geboren, vol
tooide zijn Requiem opus 9 in
1947. De authentieke zangen van
de Gregoriaanse dodenmis wa
ren zijn inspiratiebron, en hij
heeft deze melodieën (ook de
tekst) vaak letterlijk gevolgd.
Omdat de notatie van onze mu
ziek metrisch is, vond hij voor
het behouden van de niet-metri-
sche-, vloeiende ritmische lijnen
van het Gregoriaans, een com
promis in wisselende maatsoor
ten, waardoor de metrische ac
centen vervaagden.
Opmerkelijk is zijn orkestratie die
hij aan het Gregoriaans moest
aanpassen en die hij uiterst so
ber heeft gehouden. Althans die
indruk maakt het, ofschoon hij
toch een indrukwekkend instru
mentarium neeft voorgeschre
ven met, naast de strijkers-
groep, 4 hoorns, 3 trompetten, 2
trombones, 1 tuba, 2 fluiten, 1
piccolo, 2 klarinetten en 1 bas
klarinet, 2 hobo's, 2 fagotten,
harp, pauKen en celesta. Som
mige delen worden door het
koor a cappella gezongen; ande
re en vooral die waartoe de
tekst aanleiding geeft, zijn rijk
geïnstrumenteerd, zoals in het
Christe eleison, en aan het eind
van het Sanctus met de climax
In het „Hosannah". Men lette
op de prachtige toepassing van
het koper, de hoornsolo met een
cantus firmus in het fugatische
Kyrie, de trompetten, trombo
nes en de tiiba in het reeds ge
noemde Christe eleison.
Het hele werk bestaat uit 9 delen,
waarvan het Dies irae als zelf
standig dael kwam te vervallen.
Wel gebruikt de componist hier
van de laa-ste strofe in Pie
Jesu. Er zi,n twee solopartijen
voor de bariton, de eerste aan
het eind van het derde deel
„Domine Jesu Christe" met hef
„Hostias e: preces", en in het
achtste Jïel „Libera me Domi-
ba-
De solo voor mezzo-sopraan komt
voor in het vijfde deel „Pie
Jesu". Wij zouden alleen al
over dit Requiem pagina's kun
nen vullen. Maar we moeten
volstaan met een algemene in
druk: imposant en devoot tege
lijkertijd. Dit prachtige werk
mag men niet missen.
Ernest Chausson schreef 4 Chan
sons de Shakespeare, samenge
vat in op. 28. De Chant-funbre,
die door het Kralmgs Vrouwen
koor zal worden uitgevoerd, is
de derde uit deze reeks. Het is
ontleend aan „Much ado about
nothing": de klaagzang van
Claudio bij het graf van zijn
verloofde Hero, die hij, na de
ook in dit stuk gebruikelijke in
trigues, van ontrouw heeft be
ticht en heef' verstoten. Shakes
peare liet haar ogenblikkelijk
bezwijmen, maar volgens het
bekende drama-recept vertelt
men Claudio dal zij dood is.
Wanneer de intriganten zijn ont
maskerd, moet Claudio zijn
„dode" v?rloofde in het open
baar in eer herstellen en dit
doet hij in een klaagzang aan
haar graf, waaraan dit werk is
ontleend. Het is oorspronkelijk
een a cappella werk voor vier
stemmig vrouwenkoor. Vincent
d'Indy, vriend van de slechts 44
jaar oud geworden Chausson,
heeft later de orkestratie toege
voegd. Ook in dit werk subtili
teit in harmonieën, en in de toe
passing van het orkest. Na een
korte inleiding, zet het koor a
cappella in, onderbroken door
een tussenspel van een blazers
kwartet, waarna het koor weer
t cappella verder gaat. Daarna Gerard /tkfcerhuJ. d.r.geru
volgt hetzelfde tussenspel maar d("e Vrouwenkoor,
nu voor blazers-trio. In een be
wogen samengaan van koor en
orkest, die naar een climax
leidt, eindigt het werk met een
klaagzang uitgevoerd door de
sopranen en de mezzo-sopranen
i het Leids Toonkunstkoor en het Bre-
unisono (in sextolen); de alten
bepalen de harmonieën. Deze
klaagzang wordt ondersteund Het is
door althobo en klarinet, waar- mooi
bij zich in (ie slotaccoorden de
fluiten, hobo en strijkers voe
gen.
kort, maar bijzonder
B. Rljnders
Kunstkortjes
BAARTHUYS In het Baprthuys
te Alphen aan den Rijn (hoofd
straat 169) exposleteait Mariska
Habraklen.
De itentoonisiteïï'img is open: zonda
gen 29 april, 6 en 13 mei van 16
tot 17.30 uur; zaterdagen 5 en 12
mei van 15 tot 17 uur en vrijdag
11 mei van 20 tot 22 uur.
LAKTHEATER Op 10 mei om
20.30 uur vindt de voorstelling
van „La Voz de les Venvidos"
plaiats in het LAK-thearter aiam
het Levendaal. Het. is een
'Spaans oratorium over het his
torische proces dat in Latijns-A-
merika zich ontwikkelde vanaf
Ide verovering door de Spanjaar
den tot heden.
O kabinet gaper
LEIDEN Kabinet Gaper houdt dit weekeinde een 24-uurstentoonstelling onder de naam 2 x 12 is 24 uur grafiek. Het is een unieke ge
beurtenis voor Leiden. Vanmiddag om 4 uur wordt de expositie geopend door Hans van Dam, directeur van de Leidse schouwburg, maar
vanaf elf uur 's ochtends is het werk al te bezichtigen. Vanavond om 11 uur sluit de eerste periode van 12 uur en zondag is de tweede ter
mijn van 11 tot 11 uur. Er is werk van tien kunstenaars, 7 uit Leiden, 1 uit Leiderdorp, 1 uit Noordwijk en 1 uit Den Haag.
LEIDEN In de maanden mei en juni is
er in het Rijksmuseum van Oudheden te
Leiden een tentoonstelling gewijd aan de
eerste hoogleraar in de archeologie, te
vens grondlegger van de collectie van het
Rijksmuseum van Oudheden en eerste di
recteur ervan. Caspar Jacob Christiaan
Reuvens was zijn naam. De expositie is
ingericht ter gelegenheid van de verschij
ning van het in Reuvens' handschrift be
waard gebleven dagboek van zijn archeo
logische onderzoekingen in Drenthe. Het
boek is gepubliceerd door J. A. Brongers
onder de titel :„1833: Reuvens in Drenthe"
Caspar Jacob Christiaan Reuvens
werd op 22 januari 1793 in Den
Haag geboren en stierf in Rot
terdam op 26 juli 1835. Sinds
1818 bekleedde hij een hoogle
raarszetel aan de Leidse univer
siteit in de archeologie. Deze
veelzijdige geleerde had nog
meer pijlen op zijn boog: egyp-
tologie, classicus en numismati-
cus (muntkundige). Reuvens
was zijn tijd ver vooruit en zijn
methoden van registratie, me
tingen, profielen en karteringen
bij zijn opgravingen in Neder
land werden pas meer dan vijf
tig jaar na zijn dood weer opge
vat en worden nu nog steeds
toegepast. Hij is vooral bekend
geworden ln binnen- en buiten
land door zijn opgravingen te
Arentsburg, een landgoed bij
Voorburg. Het rijk kocht dit ter
rein in 1826 om het ter beschik
king te stellen van Reuvens
voor zijn onderzoek. In de bo
dem van het landgoed bleek het
Forum Hadriani, een Romeinse
vesting, te zitten. Prachtige
kaarten, tekeningen en platte
gronden worden op de tentoon
stelling in het Rijksmuseum van
Oudheden voor het eerst ge
toond, samen met een aantal
vondsten, die bij de Arentsbur-
ger opgravingen aan het licht
zijn gekomen. Uit de archieven
van museum en universiteit is
een overzichtelijk beeld samen
gesteld met duidelijke toelichtin
gen van Reuvens als mens, als
archeoloog en van zijn belang
rijke werk.
De tentoonstelling is gratis toe
gankelijk voor de bezoekers van
het Rijksmuseum, Rupenburg
28, Leiden, dagelijks geopend
van 13 tot 17 uur. Een begelel-
van 13 tot 17 uur. Eenbcgelei-
dende tekst van J A. Brongers
is ter plaatse verkrijgbaar voor
een gulden.
Leiden over het
optreden van Paul
van Vliet, volgende
week woensdag en
donderdag, valt
weinig vooraf te
vermelden. Zijn op
treden is altijd der
mate spectaculair
geweest dat hij
waarschijnlijk wel
voor alle geledin
gen van de Neder
landse bevolking
méér is dan alleen
maar een naam.
Anders dan Wim
Kan heeft hij het
optreden voor de
televisie nooit ge-
PAUL VAN VLIET
schuwd, maar inte
gendeel zelfs ge
tracht hierdoor aan
een bepaald etiket
je te ontsnappen
en een zo groot mo
gelijke veelziidig-
hcid te ontplooien,
o.a. door zi'n optre
den in de ♦elevisie-
serie „Waal-
[?t programma
Oost-West dat Paul
van Vliet volgende
week in de Stadsge
hoorzaal brengt, is
een nieuwe stap in
de ontwikkeling van
deze cabaretier. Na
het Leidse Studen
ten Cabaret en
PePijn werd tijdens
de bijzonder suc
cesvolle „Avonden
aan Zee" in het
Kurhaus te Scheve-
ningen duidelijk,
dat hij langzamer
hand de kant van
de one-man-show
op zou gaan. Dat
d:t nog steeds een
ontwikkeling in po
sitieve zin is, blijkt
uit het succes dat
hij, begeleid door
een kwartet onder
leiding van Rob
van Kreeveld, alom
in den lande heeft.
LEIDEN In het gebouw van Ars Aemula Naturae aan de
Pieterskerkgracht exposeren Lucresa Kern z.g.n. lapjesdoeken en
gouaches en Leny Noyen schilderijen, pastels en een groot aantal
poppen.
Leny Noyen doet zich hier kennen als een schilderes van formaat,
ietwat mannelijk van toets in overwegende gedekte kleuren. Veel
genres beheerst ze: het portret o.a. van de Leidse schilder Gerard
de Wit en de heer J. de Graaf het stilleven en vooral het
kinderportret. Hoewel zij soms overwegent bruinen gebruikt, toont
zij toch wel en veelkleurig palet. De pastels zijn overwegend veel
kleurrijker.
De kinderportretten zijn innig en indringend geschilderd of getekend.
Mooi zijn ook enkele bloemstukken, vooral het forse „Bloemen van
Jan" mt de paarse rhododendrons. Mooi is ook het fors geschilderde
zeer grote doek „Bar" met de vele karakters en types. Mooi is ook
„Poppenkast", mede door de fraaie compositie.
Lucresa Kern hanteert een geheel ander palet met veel witten. Haar
vormgeving neigt naar het primitieve maar is zeker niet
onaantrekkelijk. Qua vormgeving vertonen haar schilderijen veel
overeenkomst met de kleurige en soms merkwaardig gecomponeerde
lapjesdoeken. Niet alleen merkwaardig door de compositie echter,
maar ook door techniek, die sterk afwijkt van het gebruikelijke
patroon. Zeer mooi werk.
Van haar gouaches vielen mij bijzonder op het geestige
„Hoedensalon" en „Spaanse lijkwagen".
De expositie duurt tot 12 mei a.s.
WILLEM PRINS
