„HET JS
BIJNA 'N
ZIEKTE"
TROS laat
mensen vliegen
Wounded Knee
in Zipcode
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE MORGEN
RADIO VANAVOND
RADIO MORGEN
Mogelijk vervolg
Paul Meiershow
Radio op paastrip
Filmgek Maarten
van Rooyen:
Roethof stelt
vragen over NOS
spreekverbod
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 19 APRIL 1973 p
HOU HET
SCHERM
IN HET
OOG
NEDERLAND I
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
EO
19.05 Mattheus Passion, nadere
uitleg
20.00 Journaal
20.21 Mattheus Passion,
Joh. Seb- Bach
23.30 Journaal
21.00 De terugkeer naar 1
Zilvermeer
21.55 Hollywood, het einde van
een droom
22.45 Zipcode in Wounded Knee,
reportage
23.15 Den Haag vandaag
23.25 Journaal
NEDERLAND II
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
VPRO
19.05 Beertje Colargol
19.20 Zwijgen is goud,
oude films
19.45 Popeye
20.00 Journaal
20.21 Berichten uit de
samenleving
20.35 All in the family, tv-s
15.40
16.45
18.00
18.05
19.43
19.45
20.10
21.30
22.15
22.55
Wielrennen
Het Spookhuis, jeugdfilm
De Fabeltjeskrant
Koning Arthur, jeugd-
feuilleton
Jonger dan je denkt
Israëlitisch-godsdienstige
uitzending
Zoeklicht
Mededelingen
Journaal
Laat alle hoop varen,
Inspraak '73
Première, nieuwe films
Journaal
NEDERLAND I
NOS
18.55 Ti-Ta-Tovenaar
10.00 Journaal
KRO
19.05 Mik, amusement
20.00 Journaal
20.15 Brandpunt
21.05 Pilatus en wij, tv-film
22.15 De Kruisweg, vanuit Rome
22.30 Journaal
NOS
22.50 Uit de kunst
23.15 Openbaar kunstbezit
23.20 Journaal
België-Nederlands
NEDERLAND II
NOS
18.55 Ti-To-Tovenaar
10.00 Journaal
TROS
19-05 Calimero
19-10 Flipper
19.30 Zorro
20.00 Journaal
20.15 Op losse groeven
21.20 Alice film
16.00
18.00
18.05
18.20
18.45
18.50
19.03
19.33
19.38
21.40
22.30
23.20
Jangada, filmreportage
De Fabeltjeskrant
De Toverbal, tekenfilm
Jeugdolympiade, quiz
Verkeersveiligheid
Ziet U er wat in?
programma-overzicht
Luceat, religieus
Zoeklicht
Mededelingen en
weerbericht
Journaal
Oorlog en vrede, tv-serie
Panorama
De Kruisiging,
documentaire
Festival van Vlaanderen
in 1972
Journaal
Draayer Show.
Gevolgmachtlgd:
20.00 Nieuws. 20.02 ur. wie
Meat Show. VPRO: 21.00 Ni<
21 02 VPRO-VriJdagavond Show
populalr-klassleke muziek
7.30 Nieuws: 7.40—8.00 Aktua: 8.30
Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Kees Buurman, chef van de afdeling actualiteiten,
sport en bijzondere projecten van de NOS-radio, heeft dinsdag
wekelijkse stafvergadering zijn voornemen bekend gemaakt om mei
de programmaleiding te gaan praten over voortzetting van de
Meiershow op woensdagavond via Hilversum 3 onder volgens Buur
mans wederzijds daaraan te verbinden voorwaarden.
Kees Buurman heeft dit initiatief genomen op grond van uitlatingen
van programmacommissaris mr. W. J. A. Wagenaar in vrijdag ge
houden bestuursvergadering. De heer Wagenaar zei toen, over voort
zetting van het programma wel te willen praten als van anderen
daartoe het initiatief zou uitgaan.
Inmiddels heeft Kees Buurman de betrokken programmacommissari
uitgenodigd voor een gesprek, alsmede de voorzitter van de program
maraad radio, drs. L. J. M. van de Laar, het hoofd van de dienst ra
dioprogramma van de NOS-radio, Herman Felderhof en presentator
Henk Terlingen, die momenteel in Amerika reportages maakt voor
Studio Sport.
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM De NOS-radio zendt op de eerste paasdag van 14.B
tot 18.00 uur in plaats van de wekelijkse sportrubriek „langs de lijn'
een programma uit van lichte muziek en toeristische Informatie, dd
door twee disc-jockey's vanuit verschillende plaatsen in Nederland
wordt gepresenteerd.
De twee disc-jockeys beginnen hun tocht op het zweefvliegcentruff
Teriet. Vandaar rijden zij naar het openluchtmuseum, het safaripark
en Burgers Dierenpark in Arnhem en het KröllerMüller museum
het nationaal park de Hoge Veluwe. Op elke plaats zullen de twe<
disc-jockey's drie kwartier blijven om reportages te maken, gesprek
ken te voeren en platen aan te kondigen, die in de studio in Hilver
sum worden gedraaid.
Vlieg er eens uit met de TROS.
(Van onze radio- en tv-redac-
tie)
HILVERSUM De TROS
gaat onder het motto „Vlieg er
eenr. uit" op 18 en 19 juni in de
haven van Enkhuizen vlieg
wedstrijden organiseren, waar
bij het de bedoeling is om van
af een zes meter hoge toren te
springen en vervolgens met
pure mankracht, zonder moto
rische hulp zo lang mogelijk in
de lucht te blijven. De opna
men van deze wedstrijd zullen
verpakt in een omvangrijk
amusementsprogramma, dat
ook in de haven van Enkhui
zen wordt opgenomen op
vrijdag 22 juni worden uitge
zonden.
In het buitenland is een derge
lijke wedstrijd onder meer
vanaf een brug over de
Theems, al eens gehouden.
Hoewel alle nodige veiligheids
maatregelen worden genomen,
verwacht men niet, dat er on
gelukken bij kunnen gebeuren.
Over deze vliegwedstrijd is
overleg gaande met de Rijks
luchtvaartdienst, al neemt
men aan, dat de TROS voor
dit evenement geen toestem
ming nodig heeft. In totaal zul
len rond twintig deelnemers
aar- de wedstrijd kunnen deel
nemen. Men kan zich hiervoor
opgeven bij de TROS, Postbus
450 in Hilversum.
Het gaat er om, zo lang moge
lijk in de lucht te blijven en
dus niet om zo ver mogelijk te
komen. De winnaar ontvangt
de Leonardo da Vinei wissel-
prijs (het ligt in de bedoeling
om een dergelijk evenement
jaarlijks te herhalen) en een
gratis vliegvakantie voor twee
personen.
Dc meest ludieke poging hono
reert de TROS met een oplei
ding voor het behalen van het
solo-zweefvliegbrevet.
Enige weken geleden bezetten ge
wapende leden van de Ameri
kaanse Indianen Beweging het
plaatsje Wounded Knee, een ge
hucht in het Pine Ridge reservaat
in Zuid-Dakota in de 'V.S. Hun
doel was de aandacht van de we
reld te vestigen op de wijze waar
op de Noordamerikaanse india
nen, in strijd met allerlei verdra
gen, toezeggingen en beloften
worden behandeld.
He: is de tweede maal in de ge
schiedenis dat in Wounded Knee
is gevochten. In 1890 vermoordde
een afdeling van de Amerikaanse
cavalerie op deze plek 300 Sioux
in één van de laatste acties om
de indianen naar de reservaten te
drijvr.u. Een reportage van Roelof
Kiers
Ned. II, 22.45 uur.
Mattheus Passion
De EO wijdt haar gehele avond
uitzending aan de Matthdus Pas
sion van Johann Sebastian Bach,
die op 15 april 1729 voor het eerst
werd uitgevoerd. Honderd jaai
lang lag het werk in de vergeet
hoek, tot Mendelssohn het op
nieuw liet uitvoeren. Voorafgaand
aan de uitvoering wordt vanavond
om 19.05 uur een nadere uitleg
van deze passie gegeven. Het ge
heel staat o.l.v. Piet van Egmond.
Ned. I. 19.05 en 20.21 uur.
Terugkeer van de india
de Amerikaanse geschiedenis.
(Van onze radio- en tv-redactie)
DEN HAAG Het Tweede Kamerlid Roethof (PvdA) heeft schrifte
lijke vragen gesteld aan de ministers Boersma van Sociale zaken en
Engels van CRM over de ontwikkelingen rond de Paul Meiershow van
de NOS en over het spreekverbod voor omroepmedewerkers.
Hij veronderstelt dat het spreekverbod, zoals dit in de CAO voor om
roepmedewerkers is neergelegd, hier onjuist gebruikt is. En wel om
dat het gehanteerd is als een inbreuk op het recht van een omroep
medewerker om er zijn particuliere mening op na te houden en daar
van in het openbaar blijk te geven anders dan via het medium, waar
aan hij is verbonden.
All in the family XTJ'JZ wuSTSÏÏ
Archie raakt overstuur als hij Garbo, Clark Gable, Spencei
hoort dat er negers in zijn straat cy- J*an Harlow en de Marx Bro-
komen wonen. Er moet zelfs een thers- H.et commentaar wordt ge-
act'ecomité voor worden opge- Jan Blokker-
richi. maar zoals gewoonlijk gooit Ned- 21.55 uur.
Editn weer roet in het eten.
Ned. II, 20.35 uur.
De terugkeer naar
het Zilvermeer
Een film over de Amerikaanse in-
dianer die met veel geweld de ge
schiedenis zijn uitgejaagd maar
er weer langzaam in terugkeren:
arm, ongezien, teneergeslagen,
met weinig hoop vaak, maar on
weerstaanbaar naar het schijnt.
Een reportage van Hans Keiler.
Ned. II. 21.00 uur.
Hollywood
De droom van grote sterren en
paleizen met hartvormige zwem
baden is over. Een Ben Hur zal
nooit meer op die manier worden
gemaakt. Een toch wel melancho
lieke terugblik op de jaren waarin Clark Gable, de droom van
het keizerrijk van MGM tot bloei Hollywood is over.
Maarten van Rooijen (29), de af en toe hakkelende presentator van
het populaire VPRO-programma Zwijgen is Goud strooit als maggi
door de soep, gepeperde uitspraken door de gespreksstof heen. „Een
fanatieke filmgek", zo karakteriseert hij- kortweg zichzelf. Met de toe
voeging: „Het is bijna een ziekte". Het onverbiddelijke succes van
Blue Movie en Turks Fruit verklaart hij met: „Elk land krijgt de
films, die 't verdient". Over de relatie film-maatschappij is hij nog
bondiger: „Commerciële films lopen altijd achter de maatschappij
aan. Wat morgen in de mode is, zie je pas over anderhalf jaar op het
filmdoek terug".
Diep psychologische films, zoals Bergman ze maakt, ziet hij niet zo
zitten. „Al die donkerkijkende mensen met onotwarbare intermense
lijke problemen, die zo voor de camera ontrafelen. Zulke onderwer
pen zijn niet geschikt voor een film, wel voor een roman".
Over het succes van Zwijgen is Goud is Maarten na de 19-de afleve
ring, die vanavond op het scherm komt, nog steeds beduusd. Zak
ken post zijn sinds het begin van de serie, vorig jaar september, door
de VPRO bij zijn woning aan de Amsterdamse Oude Zijds Achter
burgwal afgeleverd. „Afgelopen vrijdag heb ik weer een middag aan
de correspondentie besteed. Ik denk dat ik bij de VPRO voor deze
uren extra ga declareren", grapt hij over de gevolgen van zijn popu
lariteit.
De mooiste reactie vind hij de weddenschap om een tientje, die twee
meisjes hadden afgesloten. De een had hem dertig geschat, de ander
veertig. Op het briefje met zijn geboortedatum ried hij de winnares
aan om vijf gulden te houden en voor de andere vijf lid van de VPRO
te worden.
Maarten van Rooijen is met recht een filmgek. Na zijn eindexmen
aan de St. Joost-academie te Breda voor grafisch ontwerper klom hij
nog eens vier jaar in de schoolbanken voor de opleiding film en foto
grafie. „Ik zag het in de reclamewereld niet zo zitten, zegt hij nu
over deze overstap. Met de journalistieke ervaring, die hij tijdens een
tweejarige weekendcursus had bijeengeraapt, verdiende hij in die
tweede studietijd zijn boterham door filmrecensies voor het dagblad
De Stem te schrijven. In 1968 kwam hij als enige in Nederland, met
twee eindexamens op zak de academie af.
Sindsdien maakte hij enkele korte filmpjes, voor CRM en Domeinen,
maar aan een speelfilm is hij nog niet begonnen. „Ik hoef niet zo
nodig. Ik ambieer geen geweldige carrière. Wat op me afkomt en leuk
is, neem ik aan. Naast een klein vast baantje op de sociale academie
in Amsterdam, waar ik projectgewijs de audio-visuele media, zoals
film en video belicht, die ik de produktie voor VARA is Popzien en
redigeer ik de filmvragen voor het KRO-programma Voor een brief
kaart op de eerste rij. Plus Zwijgen is Goud".
Als bij meer VPRO-produkties zit ook in Zwijgen is Goud eed dubbele
bodem. Maarten van Rooijen: „Voor de meeste kijkers opent de tv
een objectief venster op de wereld. Niets is minder waar. Alles is
nep, ook het journaal De mensen worden voor 90 procent gemanipu
leerd. In Breda, waar ik heb gewoond, kon je het nieuws op Duits
land, België en Nederland volgen. Vaak werden dezelfde beelden an
ders geïnterpreteerd, zodat er een heel ander bericht ontstond. De tv
geeft subjectieve informatie. Je hoort de mening van de maker, niet
Maarten van Rooijen: Tv is nep, ook het journaal
filosofie achter Zwijgen is Goud staat niet op de voorgrond, hoor. Ik
sta echt niet op de kansel. Het is op de eerste plaats een fijn program
ma, waarbij de mensen thuis lekker onderuit naar kunnen kijken. Als
ze iets van die filosofie meepikken is dat meëgenomen".
De serie Zwijgen is Goud is geen eigen vinding van de VPRO. De
filmfragmenten komen op maat gesneden uit Engeland, waar de BBC
de serie al eerder heeft uitgebracht. Maarten van Rooijen voorziet de
beelden van commentaar, aangevuld met foto's en soms een filmpje,
dat een trouwe kijker heeft opgestuurd.
De voorraad stomme films met afwisselend de komieken Harry Lang
don, Buster Keaton, Charlie Chaplin, Stan Laurel en Olivier Hardy in
de hoofdrol is onuitputtelijk. „Je kunt ze per kilo kopen", weet Maar
ten van Rooijen, die dankzij zijn studie van de stomme film in ver
band met de tv-uitzendingen een expert op dit gebied is geworden:
„Tussen 1910 en 1928, het jaar van de sprekende film, zijn er duizen
den van dit soort komische films gemaakt. Ze waren bestemd voor de
arbeidersmassa, in tegenstelling met de meer gladde, preteentieuze
theaterfilms van Griffith bijvoorbeeld, die op de bovenlaag waren ge-
richts".
„De elite keek niet naar komische films. Het volk lacht alleen omdat
de acteurs nog stommer zijn dan zijzelf, zeiden de rijken. Tot filmcri
ticus James Agee in 1948 in het tijdschrift Life een lans brak voor de
stomme films, waarin hij een creativiteit had ontdekt, zonder weerga,
met een perfect gevoel voor timing, balancerend op improvisatie en
komisch talent. Toen pas kreeg men in de gaten hoe knap die zoge
naamde stomme films waren gemaakt. Vooral Buster Keaton, mijn
favoriet, bereidde heel intelligent de grappen onderhuids voor, tot ze op
het juiste moment zichtbaar afgemaakt werden.
„Zo valt in een film een complete gevel over Keaton heen. Een goed
voorbereidde truc, waarbij hij juist op de plaats staat, waar in de ge
vel het raam zit. Keaton liet zich voor deze opname met lange spijkers
door de schoenen op die plek vast pinnen opdat hij zich geen millime
ter zou verroeren. Maar goed ook, want het raam was precies pas
klaar gemaakt met aan elke kant slechts vijf centimeter speling. Dit
soort Informatie, plus uitgebreide gegevens over de film9pelers zelf,
komen het volgend seizoen in de vervoigserie aan bod.
Het hakkelen soms bij de presentatie van Zwijgen is Goud zit Maar
ten' van Rooijen niet dwars. „Sommigen maken er wel een opmerking
over, maar het belangrijkste voor mij is dat de tekst goed overkomt.
Als je wat moeilijk uit je woorden komt, gaan de mensen meedenken
om de zin voor je te formuleren. Wat je dan zegt, wördt beter onthou
den, dan de tekst, die een vlotte omroeper moeiteloos opspuit".
de objectieve waarheid. Het scherm is één grote etalage, waar in da
gelijks toneel gemaakt wordt, als in een komische film".
„Het analyseren van filmtrucs, waarbij de fotografische waarheid ont
luisterd wordt, leert een imens door de feiten heen kijken. Maar deze
Buster Keaton, de ernstige komiek uit Zwijgen is Goud.
