Dagelijks leven uit
Thailand voor prikje
in Hollandse musea
flfV
Kerk in het Oosten
is nog springlevend
Cl?
Haagse collectie weer uitgebreid
Gestandadiseerde
sportprogramma's
in lijvige brochure
DDR komt uit schuilhoek (3)
noteert,
u
evet
i'oenen
VRIJDAG 13 APRIL 1973
LEIDSE COURANT
PAGINA 17
o e
Bronzen Buddha's, kleding van de monniken, servies, een
weefgetouw, tot bootjes uitgeholde boomstammen, fuiken
en honderden andere gebruiksvoorwerpen uit Thailand,
staan of liggen op het ogenblik in een tot museumwerkka
mer gepromoveerde gymzaal aan de Hemsterhuisstraat.
Al deze voorwerpen zijn bijeengebracht door de heer Th.
G. Schenk van de volkenkundige afdeling van het Mu
seum voor het Onderwijs in Den Haag. Hij nam begin
1972 deel aan een gemeenschappelijke verzamelreis van
het Instituut voor de Tropen uit Amsterdam, het Rijks
museum voor Volkenkunde uit Leiden, het Museum voor
Land- en Volkenkunde uit Rotterdam en het Museum voor
het Onderwijs. Het doel van de reis was het aankopen
van Thaise voorwerpen en het maken van foto's en films
die op een tentoonstelling een totaalbeeld kunnen geven
van Thailand zoals het op hét ogenblik is.
Tussen de vier musea was in de
laatste jaren een band ontstaan
door het houden van regelmatig
contact. Zo ontstond het idee
om gezamenlijk naar Thailand
te gaan. Met elkaar overleggen
en de mogelijkheid om voorwer
pen te ruilen zou niet alleen be
tere resultaten, maar ook een
flinke kostenbesparing opleve
ren. Het vervoer per schip naar
Rotterdam en de verschillende
opslagplaatsen die gehuurd
moesten worden, slokten een
groot deel van het budget op.
Met de verblijfkosten, de huur
van een auti. een tolk en de
aankopen was 100.000 gulden ge
moeid.
„Maar het was het waard" aldus
de heer Schenk. „Er is zodanig
gewerkt dat een museum zelf
een volledige tentoonstelling kan
inrichten, maar dat ook alles bij
1 elkaar in een totaal-verband
kan worden gebracht."
Alles wat het land uitging moest
eerst door het Nationaal Mu
seum van Thailand bekeken
worden. Dat nam samen met
het transport zoveel tijd in be
slag, dat een jaar nadat de rei
zigers terug kwamen het mate
riaal arriveerde.
De heer Schenk is nu' druk bezig
om van ieder voorwerp een
kaart te maken met herkomst,
fabrikant en functie. Een werk
waarmee hij over een half jaar
klaar hoopt te zijn. Belangrijk
is dat de bamboe voorwerpen
uitgegast worden. Het "oorwerp
komt daarvoor drie dagen in
een blauwzuurgas waardoor al
Steeds meer
beiaarden
in ons land
AMSTERDAM (ANP) Met de
opstelling en ingebruikneming
van beiaarden in Amsterdam-
Buitenveldert, Harderwijk en
Rijssen zal Nederland binnen
kort 141 volledige beiaarden tel
len. Volledig wil zeggen dat de
instrum©nt«n van klokkenklavie-
reai zijn voorzien.
Het aantal automatische klokken
spellen (spellen van twee öf
meer octaven die geen of een
onjuist speelklavier hebben),
komt binnenkort op 37 door de
opstelling van een dergelijk spel
in de toren van de N.H. Kerk
van Oude Tonge, zo wordt in
het jaaroverzicht van de Neder
landse Klokkenspel Vereniging
meegedeeld.
Volgens dit-overzicht zijn er thans
in Nederland 189 voorslagen,
dat zijn spelletjes van vier tot
19 klokken die uitsluitend auto
matisch spelen. Hun aantal
i breidt zich voortdurend uit en
vooral in de particuliere sector.
In deze categorie is er een nieu
we ontwikkeling te constateren.
Wanneer kerken wonden samen-
gevoerd komen er veelal luid-
klokken vrij. Deze vrijgekomen
luidklokken worden nu omgego-
ten tot voorslagen. Een derge
lijk klokkenspel is aangebracht
in de boren van de Zonkerk in
Kertkrade-Chèvremont.
Het aanltal beiaarden in België
bedraagt thans 88. Er zijn acht
automatische klokkenspellen. De
zich ook hier snel verbreidende
i voorslagen hebben het getal zes-
tig al bereikt. In Denemarken
wordt in juli dit jaar in Lo-
guemkloster de Scandinavische
beiaardschool geopend. Bij deze
school ral een 4-octaafs beiaard
van Nederlandse makelij wor
den opgesteld.
WJohnson
Hoofddealer voor Leiden en Omstr.
JACHTWERF POELGEEST
boordmotor.
I Inruil en financiering mogelijk.
Ook voor reparatie en onder-
houd kunt u bij ons terecht.
Haarlemmertrekvaart 16a, (ingang
bij Kwaakbrug) Oegstgeest. Tel.
01710-54054.
het ongedierte sterft. Wordt dit
achterwege gelaten, dan is er in'
enkele maanden niets van over
en tevens bestaat dan het ge
vaar dat meer voorwerpen in
het museum en zelfs het ge
bouw worden aangetast. Nuttig
voor het onderwijs zijn de ge
bruiksvoorwerpen, die in ver
schillende opbouwfasen zijn ge-
De heer Schenk vindt dat Thai
land niet voor Nederland onder
doet. ..Eigenlijk is het niet te
vergelijken, maar er komen
praktisch geen analfabeten
meer voor en er zijn ook geen
ondervoede kinderen.
He' is eert fantastisch land om te
bezoeken. De mensen zijn alle
maal vriendelijk, al begrepen ze
niet, wat ik met onafgemaakte
spullen wilde."
De heer Schenk kwam wel in de
„goeie" tijd van het jaar in de
droge tijd. .,De regentijd moet
daar vreselijk zijn". Bangkok is
een stad met tweeënhalf miljoen
inwoners. „Net zo Westers als
bijvoorbeeld Den Haag, dat in
verhouding maar een dorpje is
bij het uitgestrekte gebied dat
Bangkok beslaat".
De reis verliep niet zonder moei
lijkheden. Verschillende malen
werd één van de reisgenoten
ziek en ook de vervoersproble
men in kleine dorpjes waren
niet van de lucht. Hun tolk had
in de meeste gevallen wel een
oplossing, want het dorpje kon
zo klein niet zijn, of de man
had er een kennis.
Het eten vormde ook een pro
bleem, omdat het voor de Euro
peanen erg moeilijk was om
aan het uit rijst en vis bestaand
menu te wennen en in de land
bouwgebieden was vaak
anders te krijgen. De heer
Schenk woog na terugkomst
ruim 20 kilo minder dan bij zijn
vertrek.
Het resultaat van de verzamelreis
valt hoewel nog niet hele
maal te overzien niet tegen,
en is een flinke stap gezet naar
meer samenwerking tussen ver
schillende musea. In het Insti
tuut voor de Tropen in Amster
dam zal het eerst een tentoon
stelling worden ingericht.
Kunst en
Kunstenaars
Honri Theater, een Belgische
kunstschilder, zal ooder auspi
ciën van het Comité Benelux j
zijn werken exposeren in het
Beneluxhuis te Den Haag van 1
27 april t.m. 18 mei. De heer P. j
de Muelenaere, raad voor cultu- I
rele zaken van de Ambassade
van België, zal op 26 april deze
tentoonstelling inleiden,
ijkje Wolleswinkel, alt en Wim
Thijsse, orgel, geven een con- I
cert in de Remonstrantse kapel j
West te Den Haag op donderdag j
26 april. Zij zullen composities
van Van Beethoven, Josquin des
Prés en Frescohaldi ten gehore
brengen.
„Piccolo en de verklelnman"
wordt door Kindertheater
„Pssstt" in de paasvakantie op
gevoerd in het HOT-theater te
Den Haag op dinsdag 17 en za
terdag 21 april. „Piccolo en de
zwartmaker" zal op donderdag
19 april en op paasmaandag de
23ste vertoond worden.
In Museum Swaensteyn te Voor
burg wordt van 21 april tot en
met 27 mei een expositie gewijd
aan „Toneeldecor en Costuum-
montwerpen" uit de jaren 1890-
1930. De collectie is afkomstig
uit het Toneelmuseum van Am
sterdam. Pierre H. Dubois zal
de tentoonstelling openen.
Een aantal Chinese kunstvoorwer
pen zijn per vrachtvliegtuig
overgebracht van Peking naar
Parijs waar zij tentoongesteld
zullen worden. Het gaat in
hoofdzaak om de Chow-dynastie
en de Han en Tang-perioden tot
en met de dynastie van keizer
Ming (1112 tot 770 voor Chris
tus).
Geen vooruitvoering MatthSus- De
authentieke uitvoering van de
Matthdus Passion door het Resi
dentie Orkest op zaterdag 14
april heeft geen generale repeti
tie die voor het publiek toegan
kelijk zou zijn. zoals eerder
werd gemeld in ons bericht
dinsdag j.l.
DEN HAAG Onder grote belangstelling van de zijde van de sport
bonden is gistermiddag in het perscentrum Nieuwspoort in Den
Haag de brochure programma's van erkende opleidingen en exa
mens op het gebied van de sport en de recreatiesport ten doop ge
houden. Het lijvige boekwerk, dat 325 pagina's telt, Is tot stand ge
komen na een vruchtbare, maar tijdrovende samenwerking tussen
allerlei particuliere organisaties met als voornaamste partner de
Nederlandse Sport Federatie en de rijksoverheid.
In het boek zijn gestandaardiseer
de programma's opgenomen,
die de algemene sportopleidingn
betreffen, te weten die voor de
algemene basisopleiding, voor
jeugdsportleider en voor recrea
tiesportleider A. en de zoge-
niemde tak-van-sport-opleidin-
gen, waarvan zowel et oplei
dingsprogramma als het exa
menprogramma door het minis
terie van cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk is er
kend. De heer W. de Heer,
hoofd afdeling sportontwikkeling
en kadertraining van de NSF,
schetste in het kort de recente
ontwikkelingen op het gebied
van kadercursussen. „Uit een
eerst initiatief is in 1965 nog on
der het ministerie van onder
wijs en wetenschappen de oplei
ding tot verenigingsleider ont
staan", zo zei hij. „Later is de
noodzakelijke standaardisatie
langzamerhand doorgezet. In
1968 heeft NSF een pakket aan-
gcoden met gestandaardiseerde
sporttechnische opleidingen en
jeugdsportopleidingen. Het ver
schil met de programma's die
nu op tafel liggen is dat deze
keer veel meer aandacht is be
steed aan de mens in de sport.
De jeugdsportproblematiek is
geïntegreerd in het geheel, zo
dat iedere trainer er kennis van
kan nemen. Er is een duidelijk
systeem ontstaan. Mijn oproep
aan de bonden is dit boek niet
"alleen maar papier te laten zijn,
maar te zorgen dat al die oplei
dingen ook worden erealiseerd.
De kortstondig aanwezige staats
secretaris van CRM H. J. L.
Vonhoff, die werd weggeroepen
om in de tweede kamer te Raan
stemmen over het wetsontwerp
betreffende een verandering op
de wet van de kansspelen (met
o.m. Invoering van de lotto),
ging nader in op de subsidiëring
van de sportwereld.
„De rijksoverheid zal de sport al
tijd moeten steunen. De lotto
tot zijn slechts mede dienstbaar
aan de sport. Het is zeker niet
zo dat we nu menen te moeten
concluderen dat de directe bij
drage uit de schatkist achterwe
ge kan blijven. Een stuk eigen
verantwoordelijkheid voor
rijksoverheid blijft bestaan.
De heer Vonhoff bood zelfs
moment een subsidie aan. di
verband stond met de zojuist
uitgegeven brochure. Het zou
ons elief ding zijn als de ver
schillende sporttechnische ka
ders, ik dek daarbij aan de
dossen, bondsopleidingen,
M.P.-opleidingen, bij elkaar
den komen om over de totale
samenhang van gedachten te
wisselen. Indien een dergelijk
congres dit jaar tot stand zou
komen zal CRM daar bijzonder
graag een behoorlijke substan
tiële subsidie voor willen ge
ven".
Slechts twee keer kwam de
koster van Luther's kerk in
Wittenberg uit zijn rol van
menselijke juke-box. De eerste
keer, dat ik voor hem stond en
daarna op het moment, dat Ik
hem de hand drukte om hem
te bedanken voor z'n rondlei
ding. In Wittenberg had ik op
zondagmorgen graag onder het
gehoor willen zitten van de
pfarrer, die van dezelfde kan
sel als waarop Luther vele ma
len stond, het Evangelie ver
kondigt. De chauffeur van de
vooral stoere Wolga, een auto
van Russisch makelij, deed z'n
best.
Goed op tijd zette hij me af
voor het Luther-standbeeld bij
het oude stadhuis van Witten
berg, op enkele passen van de
kerk, die zo met Luther ver
bonden is, de Slotkerk. Alle
moeite was tevergeefs ge
weest. Alle kerkdeuren zaten
potdicht. Bij een zijdeur prijk
te net adres van de koster. Ge
lukkig woonde hij dichtbij. Hij
was oud en der dagen zat,
naar het leek. „Het is te koud
om in de kerk diensten te hou
den", verontschuldigde hij
zich. ..Allen met Kerstmis zijn
we tijdens de wintermaanden
open." De volgende maand
moest ik nog maar eens terug
komen, maar als ik om twee
uur voor de zijdeur zou staan,
kon ik 's middags ook nog mee
op een rondleiding. Omstandig
heb ik hem verteld, dat het
niet ging. Ik zou om 4 uur in
Berlijn vooral met de toevoe
ging „Hauptstadt der DDR" -
moeten zijn en ik kwam hele
maal uit Nederland. „Ich ver-
stehe", zei hij. Daarop slofte
hij van de huisdeur weg en
kwam terug met hoed en jek
ker. Drie jongeren en een met
veel goud toegeruste dame za
gen tevens hun kans schoon.
„Herumfilhring erst um zwei
Uhr", deelde hij weinig over
tuigend mee .Vervolgens incas
seerde hij automatisch de hal
ve mark, die als tegenprestatie
voor bezichtiging van de kerk
verlangd wordt. En het vol
gend moment sta je onder de
bogen, een vaste burcht, waar
in niets is nagelaten om de re
latie tot Luther tot uitdrukking
te brengen.
De koster was geen moeite te
veel om de informatie te ge
ven, die zijn bezoekers ver
langden. Bij iedere vraag, die
je op hem afvuurde, leek het
echter of je de knop van een
juke-box had ingedrukt. Meest
al raffelde hij zijn verhaal,
zoals hij het al jaren moet
doen, met een rapheid en een
eentonigheid af, dat je alle
moeite had om hem te vol
gen. Tenslotte belandde hij
weer in zijn rol van een aller
daags mens. Hoeveel mensen
komen hier zondags kerken,
vroeg ik hem. „Zo'n tweehon
derd". diepte hij als hoogste
aantal van onder zijn hoed op.
Om niet op overdrijving be
trapt te worden, voegde hij er
aan toe: „Maar het hangt wel
van de pfarrer af. Ieder van
hen heeft zo zijn eigen aan
hang. 't Zijn er ook wel eens
minder." Later, in een stedelij
ke gelagkamer - tenslotte
schuwde Luther het glas en de
goede maaltijd niet - werd het
me bevestigd. Vooral de jonge
geestelijken spreken de mensen
aan. Zij zijn 4ret vooral, die de
relatie tussen kerk en gemeen
schap nog goed weten vast te
houden.
Jeugd
Kerk achter de 1380 kilometer
lange muur van LUbeck in het
noorden tot Coberg in het zui
den is een zaak van oude men
sen, wordt er vaak gedacht.
Ten onrechte evenwel. Jonge
mensen ontbreekt het even-
Kardinaal Bengsch tijdens een plechtige liturgieviering in de St. Hedwigkathedraal in Oost-Bcrlljn
min aan belangstelling voor
religie. Ook daadwerkelijke be
langstelling. Zij uit zich niet
alleen in kerkbezoek op die
hoogtijdagen, dat de kerken
ook bij ons te klein zijn. Voor
de Zwinger in Dresden, aan
het begin van de achttiende
eeuw gebouwd als een lusthof
voor feesten en optochten in de
openlucht, nu een van de be
langrijkste musea van de
DDR, stond op die zaterdag,
dat ik er was, een man van zo
rond de dertig- Iedereen, die
hem passeerde, hield hij de
collectebus voor. Ten gunste
van de katholieke kerk in de
DDR. „Dat mogen we twee
keer per jaar", vertelde hij
me. „We hebben het geld drin
gend nodig, want van de staat
Een plechtige optocht in de straten van Wittenberg ter gelegenheid van een Lutherherdenking
krijgen we geen cent" .Later
in de stad drukte een Dresden-
se schone, die de duizend we
ken misschien net afgekruist
had, me voor hetzelfde doel
een collectebus onder de neus.
De evangelische kerken zijn
veelal gebouwd op de situatie,
zoals bestond ten tijde van het
functioneren als staatskerk.
Daarom doet er niemand som
ber over het feit. dat vele
plaatsen ln d« kerken onbezet
blijven. In de katholieke kerk
is dat overigens een nagenoeg
onbekend verschijnsel. In het
algemeen gesproken ervaren
de katholieke geestelijken, dat
hun kerken te klein zijn. Ge
lukkig is er een goede ver
standhouding met de evangeli
sche broders. Ze kunnen bij
herhaling ln hun grote kerkge
bouwen terecht.
Genormaliseerd
De relatie tussen kerk en staat,
die vroeger ook openlijk ge
spannen is geweest, lijkt zich
voor de toeschouwer, die
slechts een paar dagen de ge
legenheid heeft om er vragen
derwijs wat over de weet te
komen, genormaliseerd te heb
ben.
De voorlieden van de kerken
waken er nauwgezet voor, dat
de hun gegeven rechten geëer
biedigd worden, zoals zi) er
ook op letten, dat ze hun plich
ten ten aanzien van de natie
nakomen. In dit verband mag
niet onbesproken blijven, de
felle strijd, die zich rond de
zogenaamde „Jugendweihe"
heeft afgespeeld. Op een voor
jaarsdag komen kinderen van
veertien jaar feestelijk bijeen
om min of meer plechtig -
zonder dat er ook maar enige
vingers voor opgestoken of de
hand op enig voorwerp gelegd
behoeft te worden - te verkla
ren, dat zij nu tredende in de
laatste fase, die aan de vol
wassenheid vooraf gaat. flink
zullen studeren en zich met
volle ernst zullen voorbereiden
oo een eervolle plaats in de
samenleving. Deze Jugendwei
he is overigens geen DDR-uit-
vinding. In de jaren twintig
kwam Hitier ermee op de
Dropoen. Na de oorlog kreee
de Jugendweihe in de DDR
oen nieuwe Inhoud. De kerken
besoeurden er een belijdenis
tot het a'VTsme in en verzet
ten er zich met een ongekende
felheid tegen. De katholieke
kerk dreigde met excommuni
catie en de protestantse- ker
ken sneden de mogelijkheid
om belijdenis te doen, af. In
vele gevallen is het bij dreigen
niet gebleven. De coëxistentie
heeft ook in dit conflict de weg
tot net compromis gewezen.
De Jugendweihe heeft een al
gemeen karakter gekregen en
wie er een belijdenis tot het
atheïsme In wil zien, moet het
zelf weten.
De kerken hebben ov*r het al
gemeen weinig problemen met
de opleiding van geestelijken.
De protestantse predikanton
studeren - gratis, zoals alle
studenten - aan de theologische
faculteiten van de universitei
ten hi de DDR. Voorts bestaan
er seminaries, waar de aan
staande predikanten nog 'n op
leiding krijgen voor ze hun ei
genlijke werk beginnen. De ka
tholieke kerk heeft het met de
opleiding van priesters moei
lijk gehad. Vele jaren lang
werden de priesters opgeleid
en gewijd In West-Dultsland.
Die situatie riep spanningen
op. Nu bestaat er een semina
rie In Erfurt en een vóór-semi
narie voor de late roepingen ln
Berlijn. Zo gemiddeld honderd
vijftig jongeren melden zich
jaarlijks voor het priester
schap. De wijding geeft geen
problemen. In Berlijn woont
kardinaal dr. Alfred Bengsch.
Het meeste hete hangijzer is op
het moment eigenlijk de be
grenzing van de diocees. Er
heeft nog geen aanpassing
plaats gehad aan de na-oorlog
se situatie in midden-Europa,
die het bestaan van twee Duit
se staten te zien geeft. Er
wordt echter met Rome ge
sproken, ondanks dat het Vati-
kaan de DDR nog niet erkend
heeft. Kardinaal Bengsch heeft
zijn contarcter» met de Heilige
Stoei. Juist deze maand was
hij nog In Rome. Zijn eerste
bezoek na terugkeer in Berlijn
gold staatssecretaris Hans Sei-
gewasser voor kerkelijk* aan
gelegenheden. Want zu'n func
tionaris hebben ze daar in de
DDR. Tenslotte: Ondanks de
gesloten deur In Wittenberg
heb Ik toch mijn zondagse
pre»k gehoord De DDR-radio
zond een kerkd:en*t uit. De
predikant sprak kort en bondig
over de verheerlijking oo de
berg naar het Mnrci'f-evange-
lie. Deze Is mijn zoon. hrnrt
naar Hem Pn ze doen het
ook in de DDR.
KLAAS VOS
TROUWAUTO'S
TAXI'S
DE GROOT
Telefoon 23 3 00
Beestenmarkt 3
LEIDEN
Falacon Leiden
alle soorten
las- en
constructiewerken
Inl. telefonisch
01710-24770
Scheepmakerssteeg 6
Lelden.
PLASTIC NAAM- EN
NUMMERBORDEN
In alle maten en kleuren
H. JANSE
Uw adres
Haarlemmerstraat 129
Lelden Tel 21808
Maandags gesloten.
LOOS GERRIT
Komt u ook eens kijken
in onze plantenkas.
Wij zijn ruim gesorteerd
In kamerplanten.
Tevens graf- en bruidewark
ZUIDEINDE 29 a,
ROELOFARENDSVEEN
TEL. 01713-25 70.
NAGTEGAAL EN ZN I.
SNELGLASHANDEL
NAGTEGAAL
vraagt vrijblijvend offerte.
Telefoon 2 41 35
SCHILDER - BEHANGER
Hoofdstraat 12 Leiderdorp
Telefoon 01710-2 41 35
Voor KWALITEITS BROOD:
BAKKER AHSMANN
Hoge Rijndijk 118 - Tel. 26939
Kennedylaan 9 - Tel. 33137
Dlomantpleln 4 - Tel. 64727
Helium fleet
LUCAS
izf VAN
ZPf LUIDEN
p Rlln 4 Tel. 42350
1^1— UITZENDBUREAU
Modekoning
E erste
Hulp
Bij
0 nderbezoffing
Korevaarstraat 33 Leiden
Telefoon 01710-31710 uuu
PIANO'S
ORGELS
KLEIN MUZIEK
MOSSEL VERSTEEGE
Weigelia 14 Loldachendam
Telefoon 01761 -4583
Winkelcentrum Leidsenhage
Auto rijden weer duu
Hooft niet
DAF is automatisch
goedkoper.
Koop een DAF.
VAN ULDEN Auto's b.v.
Verdamstraat 6.
Telefoon: 23041 of 50330.
ttitteWerarglng
CIEZEMAN
WASSERIJ LINNENVERHUUR
Haarlf mmerweg 32 Leiden
TELEFOON 01710-23709
v/h WASSERIJ v, d LOO
MODERN en VOORDELIG
is onze nieuwe Voorjaarskollektio
BEHANG
Per rol van 10 ir.tr reeds v a 2.85
