Cevdet Su nay's
ambtstermijn
niet verlengd
loger (f 108)
kijkgeld
is
waar
schijnlijk
le monumenten wachters
in Nederland van start
Auto's in stad
moeten zijn als
voetgangers
Te weinig donoren voor
niertransplantaties
\Kleurentoeslag zal
het niet halen
Tirks Fruit
inspireert
tot vlucht
Wonderlijk vulmiddel
oor vakman en gezin
ORION
Katholieken
zien iets in
witboek
Tegen verval en verwaarlozing
Turkije blijft in problemen
Beschoten
VS-toestel
verkenner
Europese aanpak
van kapingen
:JDAG 23 MAART 1973
LEIDSE COURANT
Haag De kans is groot dat door grote verdeeldheid in de
weede Kamer de CRM-minister toch zijn zin krijgt en het kijkgeld
mhoog gaat van 75 naar 108 gulden per jaar. Voorstellen van
vdA en VVD om de omroepbijdrage onder de honderd gulden te
ouden, leken gistermiddag in de Tweede Kamer geen meerderheid
zullen halen. Dinsdag antwoordt minister Engels en verschillende Mevr. Gardeniers spaarde haar
amerleden onder wie een aantal KVP'ers partijgenoten van de partijgenoot Engels haar kritiek
linister zullen hun eindoordeel daarvan laten afhangen. "'e*- vond dat ondanks
ZWOLLE Na de Wegenwacht, de Bierwacht en de Accuwacht komt
er nu ook een Monumentenwacht. Vandaag heeft staatssecretaris
Vonhoff van CRM in het Friese St. Nicolaasga daarvoor een inspec
tiebusje onthuld en de eerste twee Nederlandse monumentenwach
ters, de heren Maurits en Venema gaan voorlopig in Friesland en
Groningen de monumenten bewaken. Om te beginnen zal de stich
ting Monumentenwacht Nederland voorlopig alleen kerkelijke mo
numenten accepteren. In principe is het in de toekomst echter moge
lijk dat alle eigenaren van oude gebouwen (monumenten) een abon
nement op de monumentenwacht kunnen nemen. De stichting wil
eerst een jaar proefdraaien en zich in dit jaar beperken tot de noor
delijke kerken.
De lente is in het land en dat betekent ook de voorjaarsschoonmaak
heer Van Dijk (VVD) wil de geen meerderheid te gaan halen,
nroep voor investeringen geld Een voorstel-Voogd om een toe
ten lenen. Het kijkgeld zou slag van 27 gulden voor kleu-
an 95 gulden kunnen worden, renkijkers totale kijkgeld dus
alleen voor radio zou 29 gul- 126 gulden in te voeren,
en moeten worden betaald. kreeg nauwelijks steun,
[aar alleen enkele kleine frac- Mevr. Gardeniers (KVP) kwam
es steunen zijn voorstel.
||irstellen van de heer Voogd
PvdA) om de Wereldomroep
vrijstellingen van kijkgeld
ioortaan uit de belastingop-
rengst te betalen in plaats van
S it het kijkgeld lijken eveneens
met een motie om bejaarden
met alleen AOW voorlopig nog
een jaar 90 gulden kijkgeld te
laten betalen en pas vanaf juli
volgend jaar het normale be
drag van 108 gulden. Dit voor
stel ontmoette wel enige steun
in de Kamer.
beteringen, de Kamerleden nog
steeds onvoldoende inzicht kun
nen krijgen in de omroepfinan-
De KVP-kritiek mondde uit in
een motie waarin mevr. Garde
niers vraagt om een beleidsnota
van de regering over omroepin-
vesteringen, meerjarenplanning.
Ster-inkomsten, indexering van
het kijkgeld en het vrijstellin-
genbeleid. Aan de hand van
deze nota zou de Tweede Kamer
dan met ingang van 1975 even
tuele nieuwe maatregelen kun-
1 april af krijgt de politie in
imsterdam de beschikking over
'filuidsmeters waarmee het uit-
aatgeluid van bromfietsen op
lenvoudige wijze kan worden ge
meten.
RONINGEN (ANP) Opnieuw
is een verpleegde uit de rijksin
richting Dr. S. yan Mesdag te
Groningen tijdens een filmvoor
stelling van „Turks Fruit" van
zijn begeleider weggelopen. Dat
gebeurde gisteravond in de bios
coop Cinema.
verdwenen verpleegde is de
27-fjarige P. J. B. uit Amster
dam, die in 1970 wegens dood
slag ter beschikking van de re
gering werd gesteld. Hij wordt
als gevaarlijk beschouwd. Eer
der deze week, dinsdagavond.
Hep uit hetzelfde theater de 24-
jarige verpleegde J. van R.
OOpveg.
(ADVERTENTIE)
Om een idee te geven: Hontrot
erstellen. Kieren afdichten tussen
icl ozijn en muur of langs de trap.
K.® cheuren en naden blijvend af-
Ichten, ook rondom cv-pijpen.
J xapleuning muurvast zetten. Be-
loi onreparatie. "Uitgesleten trap of
o loer uitvlakken tot "nul" zonder
fbrokkeling. Dat zag u op de TV-
eklamel Van dik tot ragdun pla-
traren. Tegels zetten op hout of
j Wanplaat of betonemaille of over
i "de tegels. Spaanplaat naadloos
erlijmon. Pleisterlaag repareren
T P muur of schoorsteen. Opnieuw
oegen. Dakpan vastzetten. Stop-
Lek balkon dichten. Latten
>n muur hechten.
Nu gemakkelijker èn vlugger èn
r. eter STOPPEN, AFDICHTEN,
OEGEN, UITVLAKKEN, PLEIS-
EREN, PLAMUREN EN HER-
TELLEN met: PORION. de in
Jjwitserland ontwikkelde één-com-
inentige, dus een kant-en-klare,
insthars vulpasta met enorme
m eohtkracht aan èlk materiaal,
«•oog of vochtig, binnen of buiten,
K>k aan glas! Blijvend thermoplas-
"rih en waterdicht. Krimpt niet,
niet uit, scheurt niet, buig- en
wast. Onschadelijk vcor de kan
ton. In de emmer onbeperkt houd
bar, dus geen restenverlies.
,Het kind in het verkeer
1\oord-Ierland
BELFAST (UPI-AP) De offi
ciële Britse plannen voor de
toekomst van Noord-Ierland
hebben een voorzichtig welkom
ontvangen van de grootste ka
tholieke politieke partij in de
provincie. De protestantse lei
ders hebben de plannen van de
hand gewezen.
Sinn Fein, de politieke vleugel
van het Ierse republikeinse le
ger, heeft de voorstellen van de
Britse regering over de politie
ke ontwikkeling in Noord-Ier
land verworpen als volkomen
ontoereikend.
KRO-
personeel
kiest eigen
bestuur
Van onze radio- en tv redaktie.
Hilversum De medewerkers
van de KRO hebben uit hun
midden veertieh kandidaten ge
kozen, die deel gaan uitmaken
van het KRO-bestuur in nieuwe
opzet. Dit bestuur zal zoals
uitvoerig gemeld voorts ge
vormd worden door evei|oveel
KRO-leden en vijftien vertegen
woordigers van Kath. organisa
ties. Met de voorzitter mee telt
het nieuwe bestuur 44 leden. De
verkiezingen worden in me
houden.
Vanuit de omroep zijn gekozen
voor de sectie voor de radio
Fons Disch, Gerard Hulshof er
Dick de Vree. Voor de sectie te
levisie Ad Langebent, Tineke
Roeffen, J. A. de Rijk en Frans
Wijsen. Voor de administratie
P. K. J. van Hest, J. L. Higlei
en H. W. A. Joosten. Voor de
administratie van Studio, L. H.
Deriga en W. G. van Zwiepen.
Voor de groep externe contac
ten C. van der Knaap en Her
man Post. De KRO is de eerste
omroepstichting, die alle gele
dingen in het bestuur vertegen
woordigd heeft.
EINDHOVEN (ANP) „Auto rij
den is een dierlijke bezigheid,
waarbij gewoontegedrag en re-
flexmatig handelen een grote
rol spelen. Op de autoweg gel
den maar drie spelregels: de
blik op oneindig, het verstand
op nul en maar gas geven." Dit
zei -ir. P. Hakkesteegt van de
stedebouwkundlge afdeling van
de technische hogeschool Delft
tijdens een congres over „Het
kind in het verkeer", gehouden
in de Eindhovense t.h.
Tegenover het gedrag van de au
tomobilist stelde hij dat van het
kind „Alles wat het kind doet,
gebeurt spontaan. Eerst doen en
dan pas schrikken. Daarbij
komt het probleem dat je een
kind wel kunt leren lihks-
rechts-links te kijken en daarna
over te steken, maar niet om
goed de afstand en snelheid van
auto's te schatten en daaruit de
juiste conclusies te trekken.
Dat is een kwestie van gewen
ning en ontwikkeling bij het
kind," zei ir. Hakkesteegt. Hij
zag het daarom als een taak
voor de stedebouwkundige om
te ontwerpen met de ogen van
een kind. „Het is triest maar
waar, dat nog steeds de meeste
kinderen oversteken op plaatsen
waar het gevaar het grootst is.
Kinderen steken nu eenmaal
niet graag over bij een kruis
punt, De aandacht van de auto
mobilist is daarentegen opti
maal op de kruispunten. Boven
dien is de snelheid daar lager,
terwijl voor of na het kruispunt
harder wordt gereden".
Ir. Hakkesteegt was ervan over
tuigd, dat scheiding van de ver
schillende verkeerssoorten niet
mogelijk zou zijn. „Wij moeten
dus toe naar een integratie,
maar daarbij moeten wij wel
een zo leefbaar mogelijke situa
tie voor ogen houden. De auto
zal zich in woongebieden moe
ten gaan gedragen als een voet
ganger", aldus de heer Hakke-
steeg.
In opdracht van Rijkswaterstaat is de Grontmij begonnen met het
overplaatsen van een aantal 35-jaar oude essen langs de rijksweg
UtrechtDen Haag.
monumenten heeft volgens hem te maken met achterstallig onder
houd.
inspec- Eigenaren van monumenten, in het bijzonder financieel moeilijk zit
tende kerkbesturen, hebben problemen met het onderhoud van hun
gebouwen. Bovendien ontbreekt hen doorgaans het vakkundig in
zicht op gebreken tijdig te onderkennen of te voorspellen, die taak
gaat de Monumentenwacht op zich nemen. „Het moet niet onwaar
schijnlijk worden geacht na een inwerkperiode van enkele jaren en
bij succesvolle uitbreiding van het monumentenwachtnet over ge
heel Nederland besparingen van enkele miljoenen te bereiken om
dat veel restauraties of niet nodig zijn of van geringere omvang
worden door het preventieve werk van de Monumentenwacht", al
dus de heer Kramer.
De monumentenwacht is ontstaan uit particulier initiatief vin archi- Nederland telt circa 1200 kerken van vóór 1850. De eigenaren van deze
tect W. Kramer, toevallig in dienst bij de Rijksdienst voor de Mo- kerken, kerkbesturen, stichtingen, gemeenten of particulieren zijn
numentezorg dat sedert kort in de gerestaureerde gebouwen van potentiële klanten voor een monumentenwachtabonnement. De ne-
de Zeister Broeder Gemeenschap gevestigd is. gentiende eeuwse kerk wordt nog maar nauwelijks tot een monu-
Wanneer de zaken gaan zoals de heer Kramer zich dat voorstelt, zal ment gerekend. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg ziet deze
de Monumentenwacht uitgroeien tot een landelijke organisatie. Deze groep gebouwen wat onderhoud betreft als een lawine op zich afko-
moet onder meer gaan voorkomen door monumenten door onvol- men. Men weet nog niet hoe deze lawine op te vangen,
doende onderhoud zo in verval geraken dat behoud alleen nog maar De Monumentenwacht heeft als ideaal dat alle eigenaren van gebou-
mogelijk is door peperdure restauraties. De Monumentenwacht gaat wen die monumenten genoemd kunnen worden abonneé van de Mo-
tweemaai per jaar ter controle de geabonneerde „kerken" langs. In numentenwacht worden. Als het zover is zal de Monumentenwaalrf
Groningen en Friesland staan samen alleen al circa 600 kerken. een gigantische organisatie zijn met provinciale of regionale en m>
Kleine gebreken, zoals afgewaaide pannen, verstopte en lekkende go- gelijk ook stedelijke afdelingen,
ten etc. zullen de monumentenwachters zelf verhelpen. Worden gro- De stichting begint zonder subsidie. Initiatiefnemer Kramer neemt
tere mankementen geconstateerd dan krijgen de eigenaars van de alle risico voor zijn rekening. Hij heeft steun van twee aanneming»»
gebouwen bericht en het advies er iets aan te laten doen. De eige- bedrijven die elk uit hun personeelsbestand een monumentenwach»
blijft verantwoordelijk voor zijn gebouw. De Monumenten
wacht is alleen verantwoordelijk voor de door de monumentenwach
ters uitgevoerde werkzaamheden. Zij kunnen adviseren bij het aan
trekken van aannemers die gespecialiseerd zijn in restauratiewerk.
De heer Kramer (Stichtingsvoorzitter) ziet als belangrijkste resulta-
de toekomst het totaal bedrag per subsidie-aanvrage
ter beschikbaar hebben gesteld. Zij staan garant voor het salaris van
deze twee restauratie-duizendpoten. De heren Maurits en Venema
moeten inderdaad van alle markten thuis zijn. Zij krijgen te maken
met metsel-, loodgieters-, timmer en leidekkerswerk. Zij moeten
niet bang zijn om hoge daken te beklimmen en ze moeten bijzonder
veel weten van oude gebouwen.
restauraties belangrijk terug te kunnen brengen. Zestig tot zeventig De heer Kramer heeft wat deze kwaliteiten betreft alle vertrouwen in
procent namelijk van alle subsidie-aanvragen bij restauratie van de eerste twee monumentenwachters van Nederland.
WASHINGTON (DPA) Het
niet-bewapende Amerikaanse
transportvliegtuig dat woensdag
boven de Middellandse Zee door
twee Libische straaljagers werd
beschoten maar niet geraakt,
maakte een verkenningsvlucht.
Naar in Washington verluidt was
het met elektronische instru
menten uitgeruste toestel waar
schijnlijk bezig bewegingen van
de Russische vloot in de Middel
landse Zee te registreren.
Officieel was door het Amerikaan
se ministerie van buitenlandse
zaken meegedeeld dat het toe
stel zich op een „militaire mis
sie" bevond.
ANKARA (REUTER) De Na
tionale Vergadering van Turkije
heeft het voorstel verworpen om
de ambtstermijn van president
Cevdet Sunay met twee jaar te
verlengen. Voor die verlenging
was een wijziging van de grond
wet nodig, die met tweederde
meerderheid moet worden goed
gekeurd. Er waren twee stem
men te weinig.
De twee grote politieke partijen,
de gerechtigheidspartij en de
republikeinse volkspartij hadden
dit voorstel ingediend om uit de
impasse bij de presidentsverkie
zing te komen. Na zeven stem
mingen had nog geen kandidaat
een meerderheid. De kandidaat
van het leger, generaal Faruk
Gurler, eindigde steeds op de
tweede plaats en trok zich dins
dag terug. De kleinere politieke
partijen hebben zich krachtig
verzet tegen verlenging van de
ambtstermijn van Sunay. Het
parlement moet nu waarschijn
lijk op zoek naar een compro
mis-kandidaat die wel een
meerderheid kan krijgen.
Het afwijzen van de grondwets
wijziging betekent dat zich nu
opnieuw het probleem voordoet
van de keuze tussen een „bur
ger"-kandidaat en een kandi
daat van het leger. Tijdens de
debatten over het voorstel ver
klaarde de voorzitter van de re
publikeinse volkspartij dat de
presidentsverkiezing in geen ge-
van een „referendum van het le
ger" mag worden. De politieke
inmenging van het leger brengt
niet alleen de democratie en het
parlement in gevaar, maar ook
het leger zelf.
De achtste ronde van de stemmin
gen voor het presidentschap,
waarvoor een compromis-kandi
daat moet worden gevonden,
wordt vanmiddag verwacht.
PARIJS (UPI) Parlementa- na een bijeenkomst in Parijs
rlërs van 17 Europese landen met vertegenwoordigers van al-
zijn het erover eens dat Europa lerlei verenigingen voor de in-
onverwijld gezamenlijk moet ternationale luchtvaart,
gaan optreden tegen vliegtuig- Enkele voorstellen zijn: Arabl-
kapingen zonder te wachten op sche landen overhalen samen te
werken bij het vervolgen van
vliegtuigkapers. Een spoedi
ge bijeenkomst van Europese
ministers van verkeer en bin
nenlandse zaken (politie) om de
veiligheid op de vliegvelden te
verhogen Alle landen moeten
kapingen behandelen als misda
den en niet als politieke misdrij
ven. Bilaterale overeenkom
sten sluiten met Libië, Algerije
en andere Arabische landen in
de geest van een recent kapings
akkoord tussen Amerika en
Cuba.
Een sub-commissie over terroris
me van de Raad van Europa
het adviserend parlement van
de gemeenschappelijke markt
is tot deze conclusie gekomen
LEIDEN (ANP) - Eurotransplant in Leiden
heeft in 1972 in 356 niertransplantaties be
middeld, tegen z'/2% in 1971. Voor de 356
middeld, tegen 261 in 1971. Voor de 356
445 donors gemeld.
Nederland heeft in 1972 meer nieren uit het
buitenland ontvangen dan er uit Nederland
naar het buitenland zijn gestuurd. Van de
86 in 1972 in Nederland aangemelde donors
werden 77 organen gebruikt, waarvan 51 in
eigen land. Nederland kreeg daarentegen
voor 41 niertransplantaties de organen uit
het buitenland, In totaal zijn in Nederland
in 1972 92 transplantaties verricht, voorna-
die e
Met een aantal van 92 blijft Nederland, aldus
Eurotransplant, ver beneden het noodzake
lijke uit te voeren aantal niertransplanta
ties. In 1972 hadden in Nederland reeds 200
patiënten moeten worden getransplanteerd
om met het bestaandè aantal beschikbare
kunstnieren alle patiënten te kunnen hel
pen, die voor transplantatie in aanmerking
komen. In 1973 zouden voor dat doel 300
transplantaties moeten worden verricht en
in 1976, aldus een rapport van de gezond
heidsraad, 400.
In 1973 zouden ongeveer 400 donors nodig
zijn om het gewenste aantal transplantatie
uit te voeren, dat wil zeggen vijfmaal zo
veel donors als er in 1973 zijn aangemeld.
Het aantal benodigde donors is, aldus Euro
transplant, ruimschoots haalbaar, per Jaar
komen volgens deze organisatie ongeveer
duizend mensen in het verkeer om het le
ven van wie de nieren bruikbaar zouden
zijn voor een nierpatiënt, die alleen in le
ven kan blijven óf door tweemaal per
week spoelen met behulp van de kunstnier
óf door implantatie van de nier van een
ander.
Geoloog velt
kleuterleidster
ARNHEM (ANP) De 38-jarige
Arnhemse geoloog drs. P. B.
heeft gisteren de 41-jarige kleu
terleidster Mej. T. van dei
Wecrd in Schaarsbergen voor
de klas met een vuistslag op de
kaak bewusteloos geslagen.
Motief was een langlopend me
ningsverschil tussen beiden over
het voortdurend te laat komen
van het zoontje van de geoloog.
De kleuterleidster is naar een zie
kenhuis in Arnhem gebracht.
De politie heeft tegen de man
proces-verbaal opgemaakt.
Singapore Airlines heeft zich giste
ren In het Hiltonhotel te Amster
dam voorgesteld met een keur
van schoonheden uit, van links
naar rechts, Japan, Singapore,
gastvrouw mej. Lily Lee, Tai
wan, Hongkong, Filippijnen, In
donesië en Australië.
Twee doden na
verkeersruzie
SOA PAULO (AFP) - Bij cc,
verkeersopstopping in het hartj!
van Sao Paulo (Brazilië) reden
een taxi en een vrachtaute
woensdag tegen elkaar. D<
schade was gering, maar d«
twee lichtgeraakte chauffeur!
begonnen elkaar woedend uit M
schelden.
De woordenwisseling duurdl
maar kort. Beide mannen trok,
ken vrijwel gelijktijdig hun re
volver en vuurden met een der
mate grote nauwkeurigheid dai
.zij met doorboord hart mors
dood neervielen.
Dichtbij de plaats van de schiet
partij had de dag daarvoor eet
automobilist een politie-agen
die hem bekeurde, zonder mee
doodgeschoten.
