CARNAVAL
VAN
PRIMEURS
CARNAVAL
VAN
PRIMEURS
Fiets, brommer en moter fiets steeds doller
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1973
24 februari tm 4 maart
TWEEWIELER
n I fietsen
RAI bromttolMen
motorfietsen
i de natuur.
Het is jammer dat de Tweewieler-RAI nu niet net
een weekje later gepland is. Dan was deze elfde
Tweewielertentoonstelling sinds 1951 letterlijk en fi
guurlijk een carnaval geworden. Een bont carnaval
van grappige, kleine, grote en oertechnische pri
meurs. Dolle fietsen met een zotskap, waardige
maar lachende, bedaagde „kanonnen" van motoren.
rd3 Geen wereldhervormingen, wel veel verbeteringen
en verfijningen.
Om met Nederlands vertrouwdste vervoermiddel te
beginnen, de fiets. De sterke terugkeer van de fiets
sinds de jaren zestig heeft duidelijk grote invloed ge
had op de ontwikkeling van de fiets. De vormgeving
veranderde, werd steeds meer aangepast aan de ei
sen van de tijd. Opvallend is hierbij de verwerking
van nieuwe materialen en de toepassing van nieuwe
technieken. De fiets werd aanzienlijk lichter, kreeg,
een sportiever uiterlijk en werd nog beter berijdbaar.
De tandem, fiets in 't kwadraat, begint 't pleit te
winnen. Op deze Tweewieler-RAI staan glanzend te
pronken de uit Italië afkomstige Carniellitandem.
Van hetzelfde merk een heuse rickshaw, voor hen
die liever naast dan achter elkaar willen zitten. De
rickshaw is voorzien van een zonnedak en leent zich
uitstekend voor recreatie op strand en boulevard. In
Uj het Amsterdamse stadsverkeer minder aanbevelens
waardig, lijkt ons. In Italië maakte de rickshaw als
huurfiets overigens reeds furore.
Niet alleen Italië levert tandems en rickshaws.
Frankrijk komt onder het merk Gitane op deze
beurs met een sporttandem met maar liefst een tien-
versnellingsderailleur, verder de trio en de quarto,
een fiets in moderne vormgeving voor respectieve-
li.'J drie of vier personen. Aandachttrekkend is de
Rosalieauto-fiets; een vierwielige ,,auto"-fiets die
plaats biedt aan twee k drie personen. Het geheel
heeft een stoffen dak dat bescherming biedt tegen
zowel regen als zon. De aandrijving geschiedt zoals
bij een normale fiets door middel van een trap-ket-
ting mechanismé.
De grote mode uit Amprika op fietsgebied komt nu
naar ons land overwaaien. Het is weer een Franse
firma, Peugeot, die het brengt. De superlichte sport-
fiets met tienversnellingsderailleur.
Van Nederlands fabrikaat staat er de Pegasus-fiets
die aanvankelijk alleen voor export naar Amerika
werd geproduceerd. Een semi-racefiets met tien ver
snellingen en een racestuur. Een fiets met de allures
van een professionele racefiets is de Paris Nice, een
!j^' luxe lichtgewicht ..trimfiets" van Gitane.
Jeugdfietsen
Dat de jeugdfietsen een steeds belangrijker deel van
de Nederlandse fietsafzet uitmaken is duidelijk af te
lezen uit het grote aanbod op deze tweewieler-RAI.
Sportieve uitvoeringen gaan steeds meer overheer
sen. Zo komt Raleigh met de chopper sprint, een
kruising tussen een racefiets en de reeds ingeburger
de chopper (fiets met hoog stuur en banaanvormig
zadel met rugsteun) met een racestuur en driever-
snellingsnaaf. Een semi-racefiets voor jongens model
Monte Carlo wordt onder de. merknamen Batavus,
Magneet, Fongers uitgebracht. Bedoeld voor de
jeugd van tien tot. dertien jaar, desgewenst uitgerust
met een vijfversnellingsderailleur.
Een interessant nieuwtje levert de Jumbo-jet met
achterwielvering en een scharnierende achtervork
De hoogtemeter van Gazelle,
fietsmaat in een wip afleesbaar...
Solex-vouwbrommer. Motor i
neembaar.
In volle glorie, een wereldprimeur. De
Benelli zes-cylinder.
De fiets bevordert de milieuverschoning.
De Gitane-fiefsairto. Romantiek op de pedalen.
waardoor de gehele achterpartij beweegbaar is. De
fiets heeft verder kleine wielen en een hoog stuur en
wordt geleverd in de schrikkleuren paars en oranje.
En om de jeugd in het verkeer meer op te doen val
len brengt een firma uit de Duitse Bondsrepubliek
kleuter-fietsen in fluorescerende kleuren, waarmee
de veiligheid in 't verkeer zeker gediend is.
De trimfiets krijgt ook alle aandacht die hij ver
dient. Verschillende merken onder andere Pon en
Puoh komen met knap doordachte apparaten voor
hen die liever gezellig-thuis-dan-buiten moe toch de
nodige lichaamsbeweging willen nemen.
Een apparaat dat veel op een trimfiets lijkt maar 't
bepaald niet is brengt Gazelle. ,t is een hoogteme
ter voor de fietsenhandel. U gaat een fiets kopen.
Gaat u zitten, zegt de handelaar. En hij verwijst u
naar de hoogtemeter. Een peilschaal geeft exact de
maten aan van de fiets die het meest voor u ge
schikt is.
En dan nog een nauwelijks misbaar grapje in deze
toch al zo geluidsarme tijd: een fietsradio. In twee
uitvoeringen verkrijgbaar. De eerste op z'n Duits, de
Hot Poppy, met een draagslee op de fiets bevestigd
om gemakkelijk weer losgemaakt te kunnen worden
voor de picknick, om ook daar het hinderlijk schelle
geluid van de bosvogels te kunnen overstemmen. De
tweede een degelijk Nederlands produkt van EMPO
in de vorm van een afneembare koplamp, 't Wach
ten is nu nog op de pedaal-televisie, de spaak-radar,
de achterlichttelefoon.
In dat verband even geciteerd wat de Stichting Fiets
schrijft in de brochure „Fijn, samen fietsen": ,,De
fiets hoort bij het welzijn omdat de fiets de mens de
zo naarstig gezochte beweging teruggeeft, omdat de
fiets weinig beslag op de schaars wordende ruimte
legt en omdat de fiets een schoon vervoermiddel is
dat geen lawaai veroorzaakt of uitlaatgassen produ
ceert. Het is ook hierom dat zo velen weer op de
fiets stappen".
Jawel, fijn samen met de radio fietsen!
Bromvariomatic
De bromfietsfabrikanten hebben zich dit jaar ook
niet onbetuigd gelaten wat nieuws betreft, ook al
gaat het ook hier voornamelijk om verbeteringen. Zo
is er de traploze versnelling, de variateur, ook vario-
mat of variomatic genoemd, die vooral bekendheid
heeft gekregen door de toepassing in Daf personen
auto's.
Een nieuwe conceptie van de bromfiets is wel de
elektrobrommer. Solo en Puoh komen er mee op
deze Tweewieler RAI. Beter is het overigens te spre
ken van elektrofietsen, het zijn namelijk geen brom
fietsen in de zin der wet. De wettelijke definitie van
een bromfiets spreekt van een verbrandingsmotor en
die ontbreekt bij deze voertuigen. Deze tweewielers
hebben een maximum snelheid van ruim 30 km/u en
een actieradius van 40^ k 50 kin. 's Avonds de stek
ker in het stopcontact en de volgende morgen weer
brommen. Ideaal voor de milieubewuste huisvrouw.
Teruggrijpen naar het grijze verleden van de motor
fiets doet Zündapp met een watergekoelde bromfiets.
Daarnaast komen Tomos, Sparta, Yamaha, Agratt,
Garelli. Peugeot. Puch en KTM met nieuwe model
len.
Voor de man die zijn brommer graag meeneemt is
er de Solex vouwbrommer. Mot-»r in een wip af
neembaar.
Eén ding valt bijzonde»- op: ae prijsontwikkeling.
Het is niet verbazingwekkend meer 1500,- voor een
sportbrommer te moeten neertellen. Dat is meer dan
voor een lichte motorfiets. De verschillen zijn ook zo
groot niet meer. de pedaleo nog en de snelheid, en
voila.
Het is ook opmerkelijk dat de verkoop van motor
fietsen met enorme sprongen stijgt er dat de brom-
fietsmarkt verzadigd lijkt. De verkoopcijfers sinds
1967 zijn van 320.000 teruggelopen tot 179.000 stuks in
1972.
En dan is het woord motorfietsen toch gevallen. Wat
Klein, klein kleuterfietsje; en toch nog iemand
achterop.
staan er juweeltjes op deze tentoonstelling! Om
maar meteen met het grootste nieuws te beginnen:
de Benelli zes-cylinder. een wereld primeur. Een
paar minuten eerbiedige stilte roor dit machtige
brok techniek. Cylinderinhoud 750 oc. Een motorblok
als een kunstwerk.
En om maar even met hetzelfde kaliber door te-
gaan: De Triumph Tiger en Bonneville 750 cc twins
met vijf versnellingen cn schijfrem; de Laverda 1000
cc driecylinder; de Munch 1200 cc viercylinder met
injectie; de Yamaha 750 tweecylinder. Droomfietsen
voor hen die de "frisse wind rond de gevalhelmde
oren willen voelen waaien, die, het blikken autodoos
je moe, willen genieten van het één-met-hun-machine
zijn. Alleen of met een in opwindend leer gestoken
duo-engel.
En het kan al beginnen met een motor, goedkoper
dan de duurste bromfiets! Het komt nog zover dat
de motorfiets weer een vertrouwde verschijning
wordt in het stadsbeeld. Zo denkt trouwens ook Ale
jandro De Tomaso erover. De sportwagenbouwer die
motorfabrikant werd. Hij is er van overtuigd, dat
wanneer over enkele jaren de buitenwegen en vooral
de straten in de steden voor autoverkeer verstopt
zullen zijn, de zoveel minder ruimte innemende mo
torfiets uitKomst zal gaan brengen voor het vervoer
van de massa.
Zijn nieuwe activiteiten als chef van twee Italiaanse
motorfabrieken ziet hij als het vormen van een tegen
wicht in Europa om niet het volle profijt van de ko
mende massale belangstelling voor de motorfiets
aan "de thans oveiheersende Japanse motorindustrie
jaarlijks ca. 3.5 miljoen eenheden over te la
ten.
Verscheidenheid
Er is duidelijk een nieuw motortijdperk ontstaan
met een verscheidenheid in nieuwe machines, die
groter is dan ooit.
De 50 cc machine Is door de verwantschap aan de
bromfiets in de hogere prijsklassen voor velen een
gemakkelijke eerste stap op het motorpad. Het zijn
allemaal eencylinders, zowel in 2- als in 4-takt, maar
de motoren met hun maximum vermogen tot 6,25 pk
zijn belangrijk krachtiger. Op een enkele uitzonde
ring na beschikken ze over vijf versnellingen. De
topsnelheid ligt bij 80 85 km/u.
Eén fabriek ZUndapp brengt als nieuwtje een
model met waterkoeling, in dit geval niet uit nood
zaak om warmte af te voeren, maar met hc* doel de
motor stiller te maken. Een ludiek model is de Fan-
tic Chopper, de enige „gechopte" seriemotorfiets.
Hoewel in de 125 cc. categorie de eencylinder het
meest gangb*-« type riia er sok rvee» vlinders, ie
beide soorten zowel met twee als met viertaktmo-
tor. Dat het maximum vermogen in deze klasse va
rieert van 9 pk tot voor de sportieve typen 16 pk toe,
duldt op de grote versohei denheid. Hoewel vier en
bi) één type zes versnellingen voorkomen, is een
Vijfbak de meest gebruikelijke.
Meer populair dan de lichtgewichten zijn de midden»
klassers van 250 tot 350 cc. Het zijn een- en tweecy-
Ilndors in twee- en viertnktuitvocring, maar het af
gelopen jaar is ook eon 250 cc driecylinder tweetakt
Kiiwn ikl uitgebracht en pas nieuw is een 350 cc
viercylinder viertakt (Honda). Het niveau van de
toeristische modellen ligt cp respectievelijk 14 en 18
pk, maar bij de 250 cc zijn er krachtige sportmodel-
len tot 32 pk en bij de 350 cc tot ruim 40 pk.
De laatste jaren is de „historische" belangstelling
voor de 500 cc motoren als meest gevraagde boven
ste grens van de cylinderinhoud verdrongen door de
vraag naar meer pk's, nog hogere topsnelheid, nog
fellere acceleratie. De populariteit vnn de „buffels"
of „superbikes", motoren vanaf 650 cc. overtreft
thans zelfs die van de middenklassers.
Dc vraag naar meer vermogen en een hogere snel
heid is door de fabrieken beantwoord met de intro
ductie van vele nieuwe -modellen met meer dan 650
cc cylinderinhoud. Behalve eencylinders zijn hierbij
alle motortypen vertegenwoordigd. In deze zware
klasse, voorheen het domein van de viertakt, is ook
de tweetakt doorgedrongen, zoals Suzuki.
En bij al deze vernieuwingen grote verbeteringen
zoals de transistorontsteking zonder mechanische on
derbroker en de hydraulische schijfrem. Dat de prij
zen navenant zijn is een logische zaak. Men koopt
ook geen Rolls voor de prijs van een Lelijke Eend.
AMSTERDAM Het zou een
tlandaard aardrijkskundevraag
taf -kunnen zijn in het buitenland:
In welk land wordt het staats
hoofd veelvuldig op de flets ge
zien? In Nederland, meneer. De
hele klas weet het. Voor ons,
«S Nederlanders, neemt die fiets
onder de vervoermiddelen een
belangrijke plaats in. Uit recen
te onderzoekingen blijkt dat elk
Nederlands gezin over gemid
deld tenminste twee fietsen be
schikt. Dat is meer dan waar
ook ter wereld. Voor wie er aan
zou willen twijfelen of wij echt
wel een volk van fietsers zijn,
spreken de cijfers van de jaar
lijkse fietsenverkoop duidelijke
taal. Hier is geen sprake van
een aan tijd gebonden modegril.
Zij die in de eerste jaren na de
Tweede Wereldoorlog verkondig
den dat het met de fiets wel
gauiy gedaan zou zijn, hadden
het mis. In 1952 werden in Ne
derland 365.700 nieuwe fietsen
verkocht, in I960 was dit aantal
opgelopen tot 519.400, in 1970 tot
850 400, in 1971 tot 930.000 terwijl
in 1972 voor het eerst in de ge
schiedenis meer dan een miljoen
fietsen in Nederland werden ver
kocht. Jaar op jaar worden rond
de fiets records gebroken.
Er is aan de fiets ook veel ver
anderd, de vouwfiets heeft zijn
intrede gedaan, de versnellingen
zijn gemeengoed geworden, het
„karretje" is veel lichter gewor
den en kleurrijker. Hetgeen alle
maal te constateren is op de
Tweewieler RAI.
Naast de fiets heeft de brom
fiets hoe kon het anders
vaste voet gekregen. De stor-
Raleigh ontwikkelde voor haar modellen fietsen met knijprem-
men een zelfstellende knijprem. Door de rembeweging van de
remgreep wordt, via een mechanisme, dat voor de remgreep zit,
de rem steeds in de juiste stand gesteld. Bijstellen is dus niet
meer nodig.
machtige verkoopperiode is
voorbij, de markt is gestabili
seerd.
In Nederland getuigen twee mil
joen geregelde berijders van de
triomf van de brommer. En nog
eens een miljoen ongeregelde
rijders. Dat zijn mensen, die
geer bromfiets hebben, maar er
wel op rijden.
Voorkeur
Zo heeft in de groep van 16—
21 jarigen ruim 70 procent een
bromfiets, terwijl van de overi
gen in deze groep 15 procent er
ook wel eens op rijdt. In de leef
tijdsgroep boven de 20 jaar bezit
15 procent een bromfiets, terwijl
van de overigen dan 10 procent
er ook op rijdt.
Voor 95 procent van de 2 mil
joen bromfietsers is de brom
mer het voornaamste vervoer
middel; 63 procent van de brom
fietsers bestaat uit mannen. Van
hen is ruim een derde jonger
dan 25 jaar; dat zijn zo'n 450.000
brom fietsende jongens.
Van de bromfietsers bestaat 37
procent uit vrouwen. Van hen is
weei ongeveer de helft jonger
dan 25 jaar; dat zijn zo'n 360.000
bromfietsende meisjes.
Wie nu een brommer zoekt,
vindt een rijk scala aan prijzen,
modellen en mogelijkheden. Zo
variëren de prijzen van ƒ400 tot
meer dan 1700; de uitvoerin
gen met een automatische ver
snelling tot 4 versnellingen toe.
Ondanks de vele mogelijkheden,
blijken er echter heel duidelijk
voorkeuren te bestaan: 65 pro
cent van de aankopen geschiedt
in de prijsklasse, die van 400
tot 700: brommers met auto
maat, respectievelijk èèn ver
snelling. Boven de 700 wordt
het meest verkocht in de prijs
klasse van 1200 en hoger.
Daartussenin is de populairste
prijsklasse, die van 900 tot
1000.
Er is een prachtkans, dat d lt
jaar de valhelm voor de brom
fietsers verplicht gesteld zal
worden. Er komen misschien
ook gauw speciale verkeersvoor-
zieningen. Tenminste, minister
Udink heeft kortgeleden nog ge
zegd: „Ten departemente is de
bromfiets en de plaats daarvan
in het verkeer opnieuw in studie
genomen".
Ongevalsvrees
Mogelijk dat daardoor de brom
fiets het image van ongelukken-
maker zal gaan verliezen. Maar
dat doet niets af aan de waarde
die de Nederlander is gaan toe
kennen aan de bromfiets als vlot
vervoermiddel. Of, om met de
heer J. R. van den Berg van de
RAI te spreken: „De toenemen
de verkeerscongesties en het on
toereikende openbaar vervoer
zullen meer mensen de handig-
Bromfietsinformatiepaviljoen
Op initiatief van de In de RAI verenigde fabrikanten en Im
porteurs van bromfietsen zal in een apart informatiepaviljoen
op de Tweewielertentoonstelling de bezoekers informatie wor
den verstrekt over het bromlietscn. In dit paviljoen wordt
deelgenomen door Veilig Verkeer Nederland, door het Insti
tuut voor Wegtransportmiddelen TNO te Delft, door de vcr-
keersafdeling van de Gemeentepolitie van Amsterdam en door
de afdeling fabrikanten en importeurs van bromfietsen van do
RAI.
Is de terugloop in de verkoop te
wijten aan net ongevalsimage?
De heer van den Berg: „Uit een
onderzoek dat de RAI bromfiets-
afdeling in 1971 heeft laten ver
richten, komt naar voren dat de
ongevalsvrees de mensen van
het bromfiets berijden doet af
zien. Er gebeuren inderdaad on
gelukken, ernstige ongelukken.
Wel willen wij deze ongevallen
In hun verband plaatsen.
In 1960 viel er èèn dode berij
der dan wel duo passagier
bromfietser te betreuren per
J3.6 miljoen afgelegde reizigers
kilometers, in 1969 was dit èèn
per 18.3 miljoen afgelegde reizi
gerskilometers, hetgeen derhal
ve een teruggang met 35 procent
procent beteken. Wij willen de
ongevallen niet bagatelliseren,
maar er wel op wijzen dat bij
een absolute toename samen
hangend met de toeneming van
het aantal bromfietsen er re
latief van een daling gesproken
kan worden.
De ongevallen zijn niet het voer
tuig aan te rekenen, maar de
berijder, of, helaas, de mede
weggebruikers. Qua veiligheid
waarbij factoren als de wegjig-
ging, besturing, remmen en ver
lichting in het geding zijn kan
men aan de hedendaagse brom
fiets hele hoge eisen stellen. Aan
de situatie in het verkeer daar
entegen moet heel veel verbe
terd worden".
Jarenlang was de motor een
stiefkind in Nederland. Men
werd met de vinger tegen 't
voorhoofd beoordeeld als men op
„zo'n ding" ging zitten. Sinds
1964 is daar verandering in ge
komen. Geen wonder, de sfeer
dir bij de motorfiets hoort, ver
schilt radicaal van die van vroe
ger. Het is nu de sfeer van de
hobby, van de recreatie. De
kleine groep getrouwen is aan
het groeien tot een leger van en
thousiasten. De cijfers spreken
hiei duidelijke taal. In dc jaren
1964 -1970 steeg de motorfietsaf-
zet heel langzaam van 2700 tot
3800. Maar in 1970 werden er
5100 verkocht en het afgelopen
jaar bijna 9700. Opmerkelijk is
daarbij de belangstelling voor
de zwaardere machines. Vijf
jaar geleden had 6 procent van
de geïmporteerde motorfietsen
een cylinderinhoud van meer
dun 500 cc, in 1970 was dit al 30
procent cn vorig Jaar in de pe
riode januari t/m september 45
procent.
Prijzen
Het zijn de technieksmullers
dromers van snelheden, van ra
ces. zij die het ongrijpbare
„iets" zien dat uitstraalt van de
combinatie van gietijzer, blin
kend chroom, hooggepolijst alu
minium en glanzende lak, die ly
risch kunnen worden bij de zwa
re „kanonnen".
Maar voor die „Kanonnen", die
„buffels" moeten dan ook prij
zen betaald worden die een be
scheiden auto doen blozen onder
zijn glanzende laklaag.
Gerard Croné
De vierzifjtandem van Gilane. Rijpret voor fien.
