Nel Kars wordt ziek
van het woord
'deelamatrice'
LEIDSE COURANT
DINSDAG 20 FEBRUARI 1973
AFLEVERING 48
Ze besteedden de middag en een deel van de
avond aan rondkijken in het huis. Edwin
vond veel dingen die hem aan vroeger her
innerden en na enige tijd vond hij het
moeilijk, voorwerpen die in de kamer ver
spreid stonden of lagen, te verplaatsen.
Een hele wereld lag daar vóór hem. In die
kamer kon hij als het ware zijn leven in
kaart brengen. Hij sprak met Jean over
zijn vader en probeerde haar zijn medelij
den met hem uit te leggon en de bewonde
ring die hij voelde voor zijn levenshouding.
Hij probeerde zijn schuldgevoel op zijn
vrouw over te brengen. Het gevoel dat hij
iets waarbij hij behoorde in de steek had
gelaten.
,,Ik verveel je, hè?", zei hij.
„Je kunt niet van me verwachten, dat ik ga
zitten treuren om jouw narigheden van
vroeger, Edwin", antwoordde ze.
„Maar het waren mijn narigheden niet, dat
is het hem juist. Ik woonde in een midden
standswoning in een middenstandswijk van
Liverpool en at en dronk er goed van", hij
keek haar aan, ,,je begrijpt me echt niet,
hè?"
Hij had kunnen huilen. Er waren jaren ver
streken sinds hij zijn schuld zo sterk had
gevoeld en nu werd hij er weer mee gecon
fronteerd. Hij had iemand nodig om die
schuld mee te delen, maar er was niemand
anders dan zijn vrouw. Zij begreep hem
niet, ze scheen hem zelfs niet te willen be
grijpen.
Het deed hem pijn dat er, nadat ze zo lang
samen waren geweest, nog zo'n grote af
stand tussen hen bestond, zoveel lege
woorden, zo weinig medegevoel.
„Moet je niet gaan telefoneren", vroeg ze.
Edwin trok zijn jas aan en liep de straat uit.
Alles was hetzelfde en hij was terug waar
hij voor zijn gevoel thuishoorde.
Maar hij wist dat het te laat was.
Bovendien waren er andere problemen, die
hen allen aangingen en was er te weinig
tijd om het verleden te betreuren.
Het verleden nam zijn gedachten geheel ln
beslag. Het was overal om hem heen. Het
was in de sintelberg die afstak tegen de
avondhemel. Het waren gedenktekens. Ed
win had het gevoel alsof ze daar waren
neergezet als een opsomming van wat zijn
leven nu betekende.
Hij had zich verkocht aan de familie waarin
hij was getrouwd. Hij had zijn leven ver
kocht voor dertig zilverlingen. Het zilver
dat hem in staat stelde in een mooi huis te
wonen. Het zilver dat uit de zak van zijn
zwager kwam.
De gemakzucht en de zelfvoldoening hadden
hem op zijn plaats gehouden.
Hij wist dat de vonken ln hem doofden. Ja
ren geleden waren het bete, gloeiende von
ken geweest.
Er was een tijd geweest dat hij zich hevig
opwond over de onrechtvaardigheid, dat
zijn vader zich in de mijn voor een hon
gerloon moest krom werken, over het roet
in de gordijnen van het huis waarin zijn
ouders woonden, over de as die door het
raam naar binnen waaide, over de toe
stand van de mannen, die gebogen gingen
onder de zorgen en het juk waaronder ze
waren geboren.
Het had hem aangegrepen.
Maar het vuur van zijn geest was langza
merhand gedoofd. Wat hij wilde was een
bewustwording, en die zou wel nooit ko
men.
Hij bleef staan en keejf om zich heen. Dat
herinnerde hepi aan zijn andere plichten.
Edwin nam de telefoon van de haak.
„Is het gelukt", vroeg Jean toen hij terug
kwam. Het was ruim een uur later. Edwin
had wat rondgedwaald, wanhopig trach
tend kracht te putten uit herinneringen
zijn jeugd.
„Ja", antwoordde hij.
„En?"
Edwin morrelde aan de oude mijnwerkers
lamp, die zijn vader nog had gebruikt. Hi/
zette hem neer en liet de stoel waarin hij
zat, zachtjes schommelen.
„Hij leeft, hè?", zei Jean.
Ze wist het. Ze had het al die tijd geweten.
Zij had de hoop nooit opgegeven.
„Al die tijd... leefde hij... al die tijd", zei
Edwin.
Jean bleef erg kalm. Edwin liet zijn hoofd in
zijn handen rusten, niet in staat on
iets te zeggen.
John. Al die tijd, al die maanden, al die da
gen, al die uren, zo ver weg. Levend.
„Al die tijd", herhaalde hij. Hij meende
vleug van een glimlach op Jeans gezicht te
zien.
„We zullen het haar nu moeten zeggen", zei
hij.
Margaret stond aan de gootsteen, af te was
sen, toen David kwam. Ze vertelde hem
dat hun ouders naar Yorkshire waren om
grootvaders zaken te regelen. Michael zat
in de voorkamer te leien. David maakte
het doorgeefluik dicht, zodat ze niet kon
den worden afgeluisterd. „Logeert hij
hier?", vroeg hij.
„Michael?"
„Ja. Ik bedoel, waar moet ik slapen?"
„Je had niet hier moeten komen", zei Mar
garet, „maar nu je er toch bent, kun je
ons allemaal een plezier doen".
„Wat?"
„Naar Sheila gaan".
David was vastbesloten, zich niet te laten
overhalen naar zijn vrouw te gaan. Zijn
laatste bezoek was rampzalig geweest
hij wilde geen herhaling. Hij was ervan
overtuigd dat zij hem evenmin wilde zien.
Uiteindelijk beloofde hij echter, dat hij de
vogende dag naar haar toe zou gaan,
maar dat deed hij voornamelijk om Mar
garet gerust te stellen.
(wordt vervolgd).
Agenda - Bioscopen
Dinsdag 20 februari
Koninklijke Schouwburg 20.15 uur
„Op blote voeten in het park"
(Rotterdams Toneel) (J).
Diligentia 20.15 Alban Berg Strijk
Kwartet.
Lodewijk Makeblijde College 20.00
„Uba" (Toneelgroep van het
college).
Woensdag 21 februari
Koninklijke Schouwburg 20.15 Het
Nederl. Dans Theater m.m.v.
hei Nederl. Ballet Orkest (J).
HOT 19.30 „Kanker-Maankinde
ren" (Openbare generale repeti
tie door de Nieuwe Komedie)
(J).
Lodewijk Makeblijde College 20.00
„Uba" (Toneelgroep van het
college).
Poppentheater Frank Kooraan
14.30 „Manus de vogelverschrik
ker".
Zeiss Planetarium 14.30 Kinder
voordracht „Zwerftocht door het
heelal" 16.00 „Het zonnestel-
Donderdag 22 februari
Koninklijke Schouwburg 20.15
„Liefde op papier (Haagse Co-
medie) (J).
HOT 19.30 „Kanker-Maankinde
ren" (Openbare repetitie door
de Nieuwe Komedie) (J).
Theater PePijn 20.30 „In de zesde
hemel" (Cabaret Tekstpiere-
ment) (J).
Vrijdag 23 februari
Koninklijke Schouwburg 20.15 „De
drie zusters" (Haagse Come-
die) (J).
Sint Janscollege 20.00 „Wrede oor
log, vredig spel" (Toneelgroep
van het college).
APOLLO: De duivel kent geen ge
nade (18) 12.15, 2.30, 7.00, 9.15.
ASTA: Fellini Roma (18) 2.30,
7.00, 9.30. BYOU: Gumshoe(14)
2.00, 7.30, 9.30. CAMERA:
What's up, Doc? (a.l.) 2.15, 7.15,
9.30. CINEAC: Deliverance (18)
7.15, 9.30. The aristocats (al.)
9 30, 11.30, 1.30, 3.30. CORSO:
De Peetvader (14) 2.00, 8.00. DU
MIDI: Butch Cassidy and the
Sundance Kid (14) 8.15 Sjors en
Sjimmie en de rebellen' (al.)
wo. 2.00 EUROCINEMA: Ben
Hur (a.l.) 1.30, 7.45, wo. 3.45,
7.45 Brokkenpiloten (a.l.), wo.
1.30 FLORA: Het geheime sex-
leven van Romeo en Julia (18)
2.00, 7.00, 9.15. KRITERION:
Cabaret (18) 3.00, 7.00, 9.30.
METROPOLE: Bij de beesten
af (a.l.)' 2.00, 7.00, 9.30.
ODEON: The cowboys (14) 2.00,
8.00 OLYMPIA: Midnight cow
boy (18) 2.00, 8.00. PASSAGE:
The mechanic (18) 2.30, 7.00
9.30. REX: Ben (14) 9.30, 11.30,
1.30, 3.30, 5.30, 7.30, 9,30. STU
DIO DE LUXE: The Poseidon
adventure (14) 2.15, 7.00, 9.30
STUDIO 2000: The birds (18)
7.15, 9.45. Dinsd. besl. voorst.
Ali Baba en de veertig rovers
(a.l.) wo. 2.00. De UITKIJK:
Y and Zee (18) 2.30, 7.15, 9.30.
DELFTSE BIOSCOPEN
CI1Y: Een handgranaat staat op
scherp (14) 2.30, 7.00, 9.15. CITY
SELECT: Women in love (18)
2.30, 8.15 wo. 8.15 De nieuwe
avonturen van Dik Trom (a.l.)
DFLFIA: Horror on Snape is
land (18) 2.30,7.00,9.15. STUDIO
D: Porgy and Bess
(14) 2.30, 7.00, 9.15 w. 7.00, 9.15,
Dagboek van een liefdespartner
(18) di. en wo. 23.30. Kuifje en
de zonnetempel (a.l.) wo. 2.30
DOELEN KINO: Bankroöf in
Monterosa (14) 2.30, 7.00, 9.00.
Leidse agenda
DINSDAG. 20 FEBRUARI
Rijksmuseum v. Volkenkunde 20.00 i
filmvoorstelling „La Kermesse H
rolque" (Jac feyder)
over vrijdenkers en Jongerenproble-
matlek.
stadhuis, kamer 234, 20.00 i
OENSDAG. 21
DONDERDAG, 2? FBBRUA
- Antonlnsclnbhuis, 14.00 1
r.k. bond i
•erder
Stadsgehoorzaal. 20.0(
Sempre Avantl m
Weretdbloemen".
ir: Uitvoering Rijksbarlum, Schelpenkade, 20.00 i
„Een boeket lezing over Galapagosellanden.
Seylla-gebouw, Korevaarstraat. f
uuropening
het stripverhaal. stadhniS( kamer 304, 16.:
ïzorg, 20.00 uur: Alg. ledenverga- missie v.d. flnancl.
lng Wandelkring Lelden.
lledusastTaat, 15.00-17.00 en
0-21.00 uur: tentoonstelling werk
Bevrijdingskerk, 19.00 uur: Ruilbeurs,
nnenvestgracht 3, 14.00 uur: Ned. LTS Medusastraat. 15.00-17.00 en
v. Huisvrouwen, Jaarvergade- 19.00-21.00 uur: tentoonstelling werk
VRIJDAG, 23 FEBRUARI
Markten
GROENTEVEILING LEIDEN, 19
febr Appelen 43—69. Aardappelen
15—20. Andijvie 135—158. Snijbonen
S10. Kroten, gekookt 70. Boerenkool
114—135. Rode kool 25—28. Rabarber
117—160. Spinazie 162—185. Spulten
A 82—94. Spruiten B 84—92. Prei
54—78. Uien mlddelgrof 49—54. Wit
lof 83—159. Komkommers B 102. C
90—93. D 76—SO. E 55—57. Sla A
2"- 32. B 25—26. Selderij 11—
33.7PCoöp Veluwe Elervelllng Bar-
neveld, 19 febr. Aanvoer: 393.360
stuks (volgens velllnglljst 393.840
stuks), stemming vlot. Prijzen (ln
guldens per 100 stuks): eieren van
50-51 gram 8.92 55-56 gram 9.50:
G0-C1 gram 11.12: 65.66 gram 12.43.
feemarkt Rotterdam (19 febr.)
Aanvoer: totaal 1195: slachtrunderen
930: varkens 265. Prijzen (ln gul
dens per kg)koelen le kwal. 6.90
—6.35, 2e kwal. 5.40—5.70. 3e kwal.
5.25—5.35: vaarzen le kwal. 6.40—
6.95, 2e kwal. 5.60—6.15: stieren le
jtw.'iL 6.70—7.15. 2e kwal. 6.35—6.65:
worstkoelen 5.25—5.35: varkens le
toelofarendsveen, Bloemenveiling 19
febr. 1973 Anjers 28—41, Rozen
Garnette en Carol 34—42, Zorlna 46,
Evergold 5266, SOnia 761,22. Ca
rina 56—58, orsythlatakken 3751,
Strelltzla 2,50 p. st. Chrysi
lachtrundfirèn ruimer
60—95,
Freesla's 1,90—3,85, Irissen 2,45—
3,45. Narcissen 1,15—1,60, Tulpen
Apeldoorn, Blenda, Beauty of Volen-
dam, China Pink, Madame Spoor.
Thule, Golden Eddy, Copland, Ox
ford 1,85—2,25, v.d. Eerden. Charles.
Preludli
mlnence, Belloi
Wltwe, Levant. Cor.olan, Rose
Mary, Blng Crosby Mickey Mouse
1,60—1,95, Aladdin '3,75—4,20, Erna
Llndgreen, Comét, West Point 2,70
-3,10, Attlla, Gojden Apeldoorn. Ka-
3.60—6.00, B I 6.80—8.40 B H 2.50—
3.SO, I 7.70-0.00 C fl 5.00—7.70.
breekpeen p. kist 3.505.70, uljen p.
kist 2.90—3.30. boerenkool 139—142,
Weeroverzicht
Maandagavond drong met weste
lijke winden zachte en vochtige
lucht ons land binnen. Deze
lucht, die van subtropische oor
sprong is, werd aangevoerd
langs de noordflank van een rug
van hoge druk die zich uitstrek
te van de Azonen tot aan de Al
pen. In Engeland liep in deze
tucht maandag de températuur
plaatselijk op tot 13 graden. Bij
ons lagen de minima in de afge
lopen nacht rond de 5 graden.
De nacht ervoor daarentegen
om het vriespunt. Een koufront,
dat de voorste begrenzing
vormt van drogere lucht, trekt
inmiddelsoverdeooeaaninde
richtingvandeBritseeilanden,
maar deze storing zal het
woensdag niet <verder brengen
danSchotland-Onzeomgeving
blijft dan ook in de vochtige
lucht, wateenvoortzettingbetw
hentvanhethuidigeweertype.
Vooruitzichtenvoorwoensdagen
donderdag: vrijzachtmetafen
toer egenof motregenenvoor al
laterperiodenmetzon.
Weersvooruvtziohtenincijfursge-
middeldoverNederland,
voordonderdag: aantalurenzon:
ItotS.mintemp: 2tot6gra-
den,maxtemp: 5totl0gra-
den.kansopeendrogeperiode
van minstens 12 uur: 80 pro
cent, kansopeengeheeldroog
etmaal: 50procmt
Eenmanstoneel
door een vrouw
in Diligentia
Nel Kars (34) zit er een beetje mee in
haar maag. Dat image van de
vrouw alleen op het toneel, met een
enorme brok tekst in een statige
zwarte jurk waarbij je op het laatst
niet meer weet waar je kijken moet
en steeds fnuikender gebliologeerd
raakt op dat vlekje op de linker
mouw. Een vlekje dat volgens de
wetten van Toon Hermans steeds
groter wordt en de dame-alleen da
nig in de weg zit. „Ik ben er zo ziek
van" zegt Nel Kars. „Van dat woord
voordraohtskunstenares of declama-
trice. Als ik iemand zo aangekon
digd zie staan, denk ik ook: Moet dat
nou?"
Niettemin staat ze ook een hele avond alleen
op het toneel en zaterdag a.s. doet ze dat
voor het eerst in een officiële Haagse pre
mière van haar derde programma „Ik, Jij,
Zij" dn Diligentia. Peter Lohr van de
Haarlemse Schouwburg bedacht al voor
haar: Nel Kars, eenmanstoneel door een
vrouw, een kritikus in het land kwam al
met „Malle meiden" aandragen, maar vol
gens Nel Kars dekt de vlag de lading nog
steeds niet. Suggesties voor een andere
naam voor haar werk blijven welkom.
Moeilijk tiep
Al doet ze het nu al zes jaar lang, in de
randstad is ze een vrijwel onbekende. Na
haar eindexamen van de toneelschool,
kwam ze weliswaar bij gezelschappen als
Ensemble en de Nieuwe Komedie terecht
maar daar lagen de rollen niet voor het
opscheppen. Met de dooddoener „je bent
een moeilijk tiep" kwam Nel Kars op
straat te staan, „en je had toen nog geen
W.W.. Of misschien had je het wel, maar
ik zou me toch nu nog een heleboel keer
bedenken voor dat je daar gebruik van
maakt. Ik kreeg toen een kinderprogram
ma voor de VPRO die toen nog in de Spel-
'<1 g
Nel Kars (34) door toneelgezelschappen een
„moeilijk tiep" bevonden en al zes jaar be
zig aan haar toneel-alleen.
berg-tijd was, zonder stoute jongens, en be
gon in m'n gewone plunje toneelavondjes
te geven gebaseerd op wat ik op de To
neelschool geleerd had. Dat sloeg aan en
al gauw speelde ik voor verenigingen door
het land. I'k begon kostuums te maken
een hobby van me kocht voor honderd
gulden oude toneel'deding bij de opera en
begon m'n eerste echte programma. Dood
eng in het begin, want je moet jezelf over
al gaan verkopen. Mensen bellen, op de
fiets langs instanties en scholen. Bij de
banketbakkersschool zeiden ze: We vinden
't erg moedig wat u doet, maar 't is niets
voor hier. Maar vindt u 't leuk om de
school te zien? En dan ging ik met een
taart naar huis".
Papegaai
De fiets van Nel Kars werd een klein autoo
tje waarmee ze nu de boer opgaat. Letter
lijk, want ze komt'in gebieden waar het
Grote Gesubsidieerde Toneel z'n neus voor
ophaalt of waar toneel nog steeds taboe is.
„Die mensen vinden 't geweldig. Je bent
een stukje van ze, want je hebt de moeite
genomen naar hen toe te komen. Ik heb
me wel eens om staan kleden in 'n paarde-
stal. Keurig netjes hoor, maar toch een
vreemd gevoel die snuivende beesten ach
ter je als je in je hemd staat. En in de
huiskamer van 'n cafè-houder. Ik heb m'n
kleren nog niet uit, of ik hoor een ondeu
gend fluitje achter me. Ik schrik me een
ongeluk, maar het bleek de papegaai van
de baas te zijn. Ik heb 't de zaal wel even
verteld toen ik opkwam. Den mensen lagen
krom. Ze kenden de papegaai".
Regisseur
Na enkele honderden avonden voor Christe
lijke vrouwenbonden („Ik ben de enige die
ze durven engageren"), plattelandsvoruwen
etc., kwam Egbert van Paridon, directeur
van Toneelgroep Centrum naar haar kijken
en zei: Meid, jij moet een regisseur heb
ben die je een pak op je donder geeft en je
Zuster Frangoise, een van de vrouwen uit
Nel Kars' programma „Ik, Jij, Zij": 30
jaar blijmoedigheid tussen de ellende van
Vietnam.
moet naar een officiële première teo wer
ken. Die regisseur werd Theo Kling en hij
begon meteen een nieuw programma sa
men te stellen. Levender, minder klassiek.
Kling kwam aandragen met een interview
van Joop Tijn in Vrij Nederland met een
non, zuster Frangois Dassen, die al dertig
jaar in Vietnam werkt en met een drama
tische blijmoedigheid probeert de nood om
haar heen te lenigen. De Haarlemse auteur
Frank Herzen schreef speciaal voor NeJ
Kars een een-acter over Jemima Johnson,
een vrouw uit Wales historisch gegeven!
die in haar eentje een eerste poging van
Napoleon Engeland binnen te vallen laat
mislukken. Een monoloog waarbij het pu-
biek op een bijzondere manier wordt be-1
trokken. Daarnaast speelt ze Gorki en
Heijermans als „uitsmijter" terijl ze de
scènes met een babbeltje aan elkaar ver
bindt. De beruchte „geklede japon" van de
declamatrice is uit den boze.. Nel Kars
geeft op het toneel een keurige „striptease"
weg waarbij ze haar basisjurk in enkele
handomdraaien verandert in een klassieke
jurk, het nonnenkleed, de jurk van een
sohoenlapster en de met baleinen gepant
serde onderkleding van een verveelde
dame in de tijd van Heijermans(1910).
Nel Kars alleen, een manager schiet er voor
lopig niet voor haar over. Ze houdt er zelf
de spanning in door steeds de kassa te bel
len hoeveel plaatsen er al verkocht zijn.
En misschien staat ook bij het Haagse Di
ligentia straks het ontvangstcomité gereed
als er een jonge vrouw met een hoofddoek
je om en een strijkplank onder de arm uit
een Volkswagentje stapt: „En u bent zeker
de kleedster van mevrouw Kars?" Gevolgd
door een verbouwereerd: ,,0, u bent me
vrouw zelf".
BERT JANSMA
Broom
Hilda
POtSElv mets
Lucky
Luke
Jesse
James
