Oude glorie van de RAF voor nageslacht bewaard
1
Wat moet Pompidou met links bewind?
NIEUW
MUSEUM
IN
LONDEN
ZATERDAG 20 JANUARI i
Dit Stranraer-walervliegtuig is een
boot", het enige overblijvende exempla
de trotse bezittingen v
i dit merk, werd gebouwd in Canada.
RAF-museum. Deze „vliegende
Contrast: een Avro 504K oefenvliegtuig
Lighfning-straaljager, die 2.400 km per
met opj de achtergrond een
van Frankrijk naar Enge
land. Tijdens de eerste
wereldoorlog, namelijk tot
1916, werd de Blériot XI
nog gebruikt door het
„Royal Flying Corps",
voorganger van Groot-
Brittanniës Royal Air
Force". De bewapening
van dit broze -vliegtuig be
stond uit een revolver of
een geweer, afgevuurd
door de piloot.
De Blériot XI gelijkt op
een teer koolwitje dat met
zijn delikate vleugels te
rechtgekomen is in een
spinneweb. Inclusief de
gewapende piloot, bedroeg
het gewicht van dit vlieg
tuigje 900 pond. Destijds
had het eeen maximum
snelheid van 80 km per
uur. Een moderne tegen
hanger van die kleine pio
nier, de PIB Lightning,
wordt eveneens geëxpo
seerd in Hendon. Deze
straaljager lijkt naast de
Blériot een brutale zilve
ren haai, die ongeveer
2.400 km per uur haalt.
Dè periode van de eerste
wereldoorlog wordt nog
vertegenwoordigd door
talrijke tweedekkers,
waarender de Avro 504K,
een oefenvliegtuig uit
1918, en driedekkers, zoals
de Sopwith, een jacht
vliegtuig met een uursnel
heid van maximum 171
km. Het museum is ook
rijk aan vliegmachines uit
de tijd tussen beide we
reldoorlogen, de periode
waarin de vliegende kis
ten sterk gestroomlijnd
werden. Het grootste van
deze toestellen, de Vickers
Vimy-tweedekkerbom-
menwerper, was bij de
Britse luchtmacht in ge
bruik van 1918 tot 1933.
Met een van deze machi
nes staken de RAF-piloten
Alcock en Brown in juni
1919 voor het eerst non
stop de Atlantische
Oceaan over. Hun Vickers
Vimy wordt echter be
waard in het „Science
Museum" van centraal
Londen.
Het RAF-Museum gaat
bijzonder trots op zijn
verzilverde Supermarine
Stranraer, het laatste nog
overblijvende exemplaar
van een in Groot-Brittan-
nië ontworpen tweedek
kerwatervliegtuig. Deze
„vliegende boten" deden
dienst in de RAF van 1936
tot 1944. De Supermarine
Stranraer, die men kan
bewonderen in Hendon,
werd gebouwd in Canada
en vloog tijdens de tweede
wereldoorlog voor de Ko-
Van onze correspondent
Roger Simons.
LONDEN „S for Su
gar" staat in het nieuwe
museum van de Britse
Luchtmacht te Hendon, in
Noord-Londen, op de ere
plaats. Geen wonder, want
„S for Sugar" is de trots
van de RAF. Een merk
waardige oude kist, die
haar speren verdiende tij
dens de tweede wereldoor
log"
„Sugar" is een Avro Lan
caster-bommenwerper, die
124 „sorties" gedaan heeft
boven het Derde Rijk en
telkens veilig terugkeerde
naar Engeland. Hoewel
het afweergeschut hem
soms erg toetakelde en hij
ooit boven Berlijn op een
andere Lancaster botste,
bracht „Sugar" zijn be
manning steeds weer
thuis. „Si^gar" werd een
legerde, die letterlijk be
waard bleef voor het na
geslacht.
Deze imposante bommen
werper, met zijn vier
Rolls-Royce Merlin-
sohroefmotoren, is een
van de ongeveer 40 vlieg
tuigen, tentoongesteld in
het RAF-museum dat ein
de 1972 officieel geopend
werd door de Britse ko
ningin. De 7.300 Lancas
ters van de RAF hebben
608.000 ton bommen uitge
worpen boven Duitsland.
De Lancaster was de be
langrijkste Britse bom
menwerper van de tweede
wereldoorlog; de enige
vliegmachine, die geladen
kon worden met d«
„Grand Slam"-bom van
22.000 pond, bestemd om
dammen te vernietigen.
Ofschoon de „Royal Air
Force" en haar voorgan
gers sinds 1912 uitgerust
werden met tenminste
honderdduizend vliegma
chines, die heus niet alle
maal verloren zijn gegaan
tijdens beide wereldoorlo
gen, blijven daarvan ver
bazend weinig toestellen
over. Van degene die ge
bouwd werden tijdens We
reldoorlog 1 de Camels,
de SE5's, de Bristol-jacht-
vliegtuigen, e.a. be
staan er nog slechts een
twintigtal. 25 jaar na We
reldoorlog 2 zijn nog zo
wat 75 Spitfires verspreid
over de aarde, enkele
Hurricanes, een handvol
Mosquito's en nauwelijks
2 of 3 Lancasters.
„Sugar" en vele andere
historische vliegende krat
ten hebben een veilig on
derdak gevonden dank zij
de ijver en de volharing
van luchtmaarschalk Sir
Dermot Boyle en Dr. John
Tanner, directeur van het
nieuwe museum, die
samen 10 jaar lang ijver
den om het miljoen pond
sterling (8 miljoen gul
den) in te zamelen dat ze
nodig hadden voor een ge
schikte lap grond en een
aantal oude vliegmachi
nes. De keuze viel op
Hendon, omdat vroeger
zich daar een luchtmacht
basis bevond. AI in 1911
werden er militaire vlieg
tuigen getest. De luchtba
sis van Hendon was zeer
aktief tijdens de eerste
wereldoorlog.
Rond twee hangars uit die
periode werd een impo
sant gebouw opgericht dat
ruim en hoog genoeg is
om er permanent een aan
tal vliegtuigen in te expo
seren. Ieder aspect van
de Britse luchtmacht, de
afêelopen 60 jaar en van
daag de dag, wordt op
boeiende wijze geïllus
treerd met een bioscoop
(200 zitplaatsen), een win
kel met luchtvaartsou
venirs en en restauratie
zaal.
De bezoekers van dit
gloednieuwe museum wil
len uiteraard in de eerste
plaats vliegtuigen zien.
Wat de geschiedenis van
de militaire luchtvaart be
treft, komen ze nergens
ter wereld beter aan hun
trekken. De oudste vlie
gende kist, die tentoonge
steld wordt, is de Franse
Blériot XI, een later mo
del van het broze toestel
waarmee Louis Blériot in
1909 zijn historische vluéht
Twee vliegtuigen van meer dan 50 jaar geleden: op de voorgrond de sopwith-driedekker, een jachtvlieg
tuig uit de eerste wereldoorlog dat 170 km per uur kon halen; op de achtergrond de Vickers Vimy-bommen-
werper, die in 1918 in gebruik genomen werd door de RAF.
F24, die bijna 160 km
sneller en tweemaal zo
zwaar was dan zijn jong
ste broertje. Deze Super
marine Spitfire is een van
de sierlijkste vliegmachi
nes, die ooit gebouwd wer
den. De F24 had een top
snelheid van 693 km per
uur en bleef bij de RAF
in dienst tot 1952.
Wat dé Britten en de
Amerikanen „the jet age"
noemen, namelijk het tijd
perk van de straalvliegtui
gen, is ook uitstekend ver
tegenwoordigd in dit mu
seum van de RAF. De
Gloster Meteor, het enige
straalvliegtuig dat tijdens
de tweede wereldoorlog
gebruikt werd door de
geallieerden, staat er op
een ereplaats. Van deze
Meteor werden 3.300
exemplaren gebouwd. Met
't tentoongestelde toestel,
de EE 549, bereikte Group
Captain E.M. Donaldson
in 1946 de wereldrecord
snelheid van meer dan
1.000 km per uur.
In dezelfde afdeling van
het museum ziet men de
Canberra, die in 1953 de
luchtrace Londen-Nieuw-
Zeeland won; 20.352 km in
23 u. 51 minuten. Naast
deze „vroege" en tamelijk
kleine jets is de moderne,
pijlsnelle Lightning een
ware luchtreus. Ook de
Hawker P. 1127-straal ja
ger, die loodrecht opstijgt,
verdient een speciale ver
melding.
Voor al wie geboeid wordt
door de luchtvaart, is dit
nieuwe museum van de
RAF een „must" in Lon
den. De geëxposeerde oor
logsvliegtuigen werden
verzameld in de Verenig
de Staten, Canada, Noor
wegen, Portugal, Afgha
nistan, Australië en Enge
land. Ofschoon op dit mo
ment slechts 36 vliegma
chines tentoongesteld wor
den, bedraagt de totale
collectie van het museum
niet minder dan 110 toe
stellen. Het ligt in de be
doeling de expositie regel
matig te wijzigen.
Dr. John Tanner heeft
niet veel moeite gehad om
sommige vliegtuigen te
bemachtigen. In andere
gevallen duurde het ech
ter maanden en zelfs ja
ren eer ze voor de dag
kwamen. Hij had veel ge
duld nodig en werd vaak
teleurgesteld. De Hurrica
ne in het museum isnaar
verluidt een van de vijf,
die nog overblijven in de
wereld. Een andere zeld
zame vliegmachine in
Hendon is de Bristol
Beaufighter, die door de
Britten ontdekt werd in
Portugal. Van de Beau
fighter blijven in heel de
wereld nog maar drie
exemplaren over.
Ofschoon het RAF-Mu-
seum zich bevindt in het
enigszins afgelegen
Noord-Londen, duurt het
meestal heel wat langer
om unieke oude vliegtui
gen te ontdekken dan om
Hendon te vinden. Het
station „Colindale" van
de Ondergrondse „Nor
thern Line", die echter in
dit deel van Londen bo
vengronds rijdt, ligt er
vlak bij.
ROGER SIMONS.
ninklijke Canadese Lucht
macht.
Voor de RAF werden
meer Vickers Wellington
bommenwerpers gebouwd
dan vliegtuigen van een
ander type. Van de 11.461
Wellingtons, die de fabrie
ken verlieten, blijft echter
voor zover bekend
slechts één exemplaar
over. Het staat eveneens
in het RAF-Museum van
Hendon. De Wellington
kon een maximumsnelheid
ontwikkelen van 400 km
per uur. Het maximumge
wicht van zijn lading
bommen bedroeg 4.500
pond. Hij was bovendien
bewapend met acht ma
chinegeweren. De unieke
Wellington van het RAF-
Museum heeft een hoofd
rol gespeeld in de bekende
Engelse oorlogsfilm „The
Dam Busters".
Het museum beschikt ook
over de oudste overblij
vende Spitfire, een Mark
1, die slag geleverd heeft
in1 de „Battle of Britain",
en de laatste Spitfire, de
Enkele van de gevechtsvliegtuigen, die men in het RAF-museum van Hendon kan bekijken; op de voor
grond een Miles Magister-oefenvliegruig, links het enige overblijvende Defiant-jachtvliegtuig en de laatste
van de Wellington-bommenwerpers; rechts een Sea Fury-jager.
PARIJS Nadat de Gaullisten twee weken geleden
onder leiding van premier Messmer hun program
ma voor de komende verkiezingen hadden bespro
ken, zullen op 5 februari de meerderheidspartijen
In het Franse parlement een massale bijeenkomst
houden. Ze hopen dat die vergelijkbaar zal zijn
met de bijeenkomst van de linkse drie - commu
nisten, socialisten en linkse radicalen - die vorige
maand heeft plaats gehad.
Hoewel de verkiezingsstrijd pas officieel op 12 fe
bruari van start gaat, drie weken voor de verkiezin
gen, zijn de gevechten al begonnen. Het gemeen
schappelijke programma van de linkse drie is al eni
ge. maanden openbaar.
De opinieonderzoeken die wekelijks verschijnen, sug
gereren dat het een nek-aan-nek-race wordt. Andere
peilingen geven een ruime meerderheid voor de link
se drie te zien. Maar afgezien van deze voorspellin
gen is het publiek vooral geïnteresserd in de vraag
die eraan vastzit: wat gaat de president doen als er
een linkse meerderheid uit de bus komt?
President Pompidou houdt van het politieke spelle
tje, dat ook met veel hartstocht door zijn grote voor
ganger (De Gaulle) beoefend werd, om de mensen
in het ongewisse te laten, of, wat de Amerikanen
noemen, zijn keus nog open te laten. Ook zijn pers
conferentie van 9 januari heeft in dit opzicht nauwe
lijks nieuws opgeleverd.
Wat in eerste instantie zijn bedoelingen verdacht
maakte, was een verklaring van premier Messmer,
die zei dat de president na de verkiezingen een nieu
we regering zou vormen op basis van de politiek die
hij op dat moment wilde volgen en niet op basis
van de een of andere verkiezingscombinatie. In onze
oren klinkt dit als een vierkante ontkenning van het
democratisch stelsel.
De reactie van de Fransen was niet zo fel, omdat
Pompidou al eerder twijfel had opgeroepen door zijn
uitspraken. Tijdens een persconferentie in de afgelo
pen zomer verklaarde hij dat hij noch Mitterrand
(socialisten) noch Marchais (communisten) zou vra
gen een nieuwe regering te vormen. Toch verklaarde
een zegsman van de regering onlangs dat Pompidou
bij de vorming van een nieuwe regering „de grond
wet zal raadplegen".
Wat zegt de grondwet over dit onderwerp? Helaas
erg weinig. Pompidou beweert dat de grondwet erg
flexibel is. Zij bepaalt dat de president de premier
zal aanwijzen en op zijn aanbeveling de ministers
benoemt. Maar dit betekent niet dat de president de
leider van de grootste partij of partijen moet vra
gen. Volgens de grondwet zou hij zelfs een minder
heidsregering kunnen vormen, zelfs als het parle
ment deze met moties van wantrouwen omver zou
willen werpen.
De grondwet van de vijfde republiek geeft de presi
dent verregaander en onbelemmerder bevoegdheden
dan de Amerikaanse president geniet. Afgezien van
zijn recht op de premier en ministers te benoemen
en te ontslaan, leidt hij de wekelijkse vergaderingen
van het kabinet. Hij leidt de buitenlandse politiek en
heeft het recht om te onderhandelen en verdragen te
ondertekenen. Hij kan het parlement ontbinden om
een wet aan een nieuw debat te onderwerpen en
kan een volksstemming laten houden over elke nieu
we wet.
President Pompidou heeft deze bevoegdheden nog
verder uitgebreid. Hij houdt werkelijk controle op
alle belangrijke regeringsbesluiten door zelf alle be
langrijke vergaderingen bij te wonen. Er wordt geen
grote beslissing genomen zonder zijn toestemming.
Daarom valt het inderdaad te betwijfelen of presi
dent Pompidou goed zou kunnen functioneren met
een regering en parlement die beheerst worden door
leden van de oppositie. Zijn directe betrokkenheid
bij het werk van de regering is te groot.
Maar er is nog een ander probleem. President Pom
pidou gelooft, omdat een president rechtstreeks ge
kozen wordt voor een periode van zeven jaar, dat hij
een rechtsgeldig mandaat heeft om die politiek te
voeren die hij in het belang acht van Frankrijk. Dit
recht kan niet aan leden van het parlement gegeven
worden - hoewel Pompidou zelf maar 37,5 pet bij de
verkiezingen kreeg.
Het vooruitzicht van een verkiezingssucces voor
links in maart, is - begrijpelijk - niet plezierig voor
Pompidou. Hoe zal hij nu precies de grondwet gaan
toepassen? Hij schijnt minstens vijf mogelijkheden
te hebben:
1. Een premier en een regering benoemen, afkom
stig uit de nieuwe parlementaire meerderheid en
hieraan zijn eigen politieke opvatting aanpassen, zo
dat de regering efficient kan werken. Dit komt voor
hem niet in aanmerking.
2. Het nieuwe parlement ontbinden en nieuwe verkie
zingen uitschrijven, waaraan hij direct zijn eigen
toekomst zou kunnen verbinden. Maar dit zou ave
rechts kunnen werken.
3. Zelf aftreden. Dit komt voor hem nog minder in
aanmerking.
4. Een minderheidsregering samenstellen van Gaul
listen en bondgenoten en aan het parlement overla
ten of dit er mee wil samenwerken. Op die manier
lijkt het nauwelijks aannemelijk dat er goed gere
geerd kan worden. En wat doet de president als de
regering ontslag neemt?
5. Als links niet de absolute meerderheid in het par
lement krijgt, kan de president proberen de huidige
meerderheid uit te breiden voor hervormingsgezin-
den in een nieuwe regering op te nemen. Dit zou
weieens de aangewezen mogelijkheid kunnen zijn.
Maar ook een variant van 1 en 2 is niet uitgesloten.
Pompidou benoemt dan zijn tegenstander Mitterrand
tot premier en gebruikt dan zijn bevoegdheden om
de linkse regering te belemmeren. Als hij dan merkt
dat de kiezers voldoende teleurgesteld zijn in de
nieuwe regering, ontbindt hij het parlement en
schrijft nieuwe verkiezingen uit.
Waar veel Fransen zich nu bezorgd ommaken is dat
een linkse regering haar macht niet zou willen af
staan als ze haar meerderheid in het parlement ver
liest. Mitterrand heeft hierover gezegd dat de socia
listen onder zulke omrtandigheden beslist hun ont
slag zullen indienen. Maar wat doen de Gaullisten
straks in zo'n situatie? Want daar gaat het in feite
om.
(Copyright The Guardian)
