Vrouwen brengen de dag
door in een alcohol-roes
Advertentie biedt
uniek natuurgebied
Planken Wambuis aan
p'
Mevrouw Asluit zich de hele dag op
Alcoholprobleem
vaak groter dan
drugprobleem
Neder
lander
drinkt
meer Stud(
■j met
sherry seen
dan
Span
jaard
Si
■■BBnmmü
Ni
t -
LANDGOED TE KOOP!
Nagenoeg elke morgen
gaat mevrouw A. de
deur uit. Aan de hand
draagt ze een bood
schappentas. die wan
neer ze na anderhalf
uur de deur van haar
flat weer opent, goed
gevuld is. De rest van
de dag laat ze zich
niet zien.
Mevrouw A. is een van
de vele tienduizenden
.groene weduwen",
van wie de man de
hele dag van huis is.
Hun leven is een aan
eenschakeling van
huishoudelijke beslom
meringen af en toe af
gewisseld met een
kopje koffie bij „haar
van hiernaast".
Op dat laatste maakt
mevrouw A. een uit->
zondering. Ze groet ie
dereen in de flat wan
neer ze die tegenkomt,
maar voor de rest
houdt ze zich afzijdig.
Buurvrouwen ergerert
zich daar wel eens
aan. Maar het blijft
bij een schouderopha
len. Zij en haar man
gaan 's avonds wel op
bezoek bij kennissen.
Daarin verschilt het
echtpaar in niets van
andere flatbewoners.
Alleen overdag valt de
afwezigheid van me
vrouw op.
Meneer A. weet niets
van het feit dat zijn
vrouw zich overdag
opsluit in de flat. Als
hij 's avonds thuis
komt, staat het eten
klaar en is het huis
aan kant. Het enige
dat hem aan zijn
vrouw opvalt is de
lichte dranklucht die
ze uitademt. Als hij
daar iets van zegt, is
steevast het antwoord:
„Och, ik heb een
glaasje sherry voor het
eten genomen. Daar
steekt toch geen
kwaad in?" Hij haast
zich haar daarin gelijk
te geven, terwijl hij
aan tafel schuift.
Wat meneer A. en de
buren niet weten is,
dat de boodschappen
tas van mevrouw A.
vrijwel elke keer een
of twee flessen sherry
bevat. Die sherry
koopt ze in de super
markt. Wat meneer A.
ook niet weet is dat de
fles, die zijn vrouw 's
morgens koopt
steeds bij een andere
supermarkt om niet ojj
te vallen 's avonds
leeg is, en dat die
tweede fles ook al is
aangesproken. Daarin
schuilt de afwezigheid
overdag van mevrouw
A. want zij brengt de
dag door in de roes van
de sherry, die zij thuis
opdrinkt. Zo is me
vrouw A. geworden tot
een latent alcoholiste.
En met haar duizen
den andere stille sher
ry-drinksters.
Van een onzer verslaggevers
APELDOORN „Het aantal
vrouwen dat de hele dag min of
meer onder Invloed van drank
verkeert, neemt inderdaad erg
toe. Daarbij speelt vereenza
ming een grote rol. A-sociaal
drinken uit verveling kennen we
_piet of nauwelijks. Fors drinken
uit verveling wel."
Dat zegt dokter G. L. Ellinger als
psychiater verbonden aan huize
Henriette, een kliniek voor uit
sluitend vrouwelijke alcoholisten
in Apeldoorn. Hij zegt ook dat
vrouwelijke alcoholisten er in
slagen veel en veel langer dan
een man anoniem te blijven.
Met andere woorden: het aantal
vrouwen, dat ingeschreven staat
bij de medische consultatiebu
reaus voor alcohol en drugs, is
slechts een fractie van het wer
kelijke aantal. Waarbij dokter
Ellinger de aantekening maakt
dat a-sociaal drinken betekent,
dat de gebruiker afhankelijk
van de drank is geworden.
De directeur van zo'n bureau, de
heer D. Noordewie:-, voegt daar
aan toe dat „het problematisch
drinken vooral onder die vrou
wen gebeurt, van wie de man
een leidinggevende positie be
kleedt en vaak de hele dag weg
is. Soms ook nog 's avonds.
Zo'n gezin houdt een bepaalde
status op door bij voorbeeld
parties te geven. Als de kinde
ren de deur uit zijn, dringt het
tot de vrouw door, dat haar
man het veel verder heeft ge
schopt dan zij. Zo ontstaat er
een levensleegte, die de vrouw,
de achtergeblevene, tracht op te
vullen door zich in een sherry-
roes te begeven."
Het sterk gestegen drankgebruik
in Nederland heeft tot gevolg
dat het aantal alcoholisten in
ons land ook toeneemt. Daarbij
blijft de vrouw niet achter, hoe
wel het aantal vrouwelijke alco
holisten zich tot het aantal man
nelijke verhoudt als 1:20. Er
staan op dit ogenblik 120.000 al
coholisten bij de medische con
sultatiebureaus ingeschreven,
40.000 mensen met alcoholische
aandoeningen en nog eens 80.000
mensen die problemen met de
borrel hebben. Bij het Amster
damse bureau is zes tot zeven
procent van het patiëntenbe
stand een vrouw.
Taboe
Dokter Ellinger zegt dat vanwege
het grote taboe dat rust op de
vrouwelijke alcoholiste, de
meesten in eerste aanleg behan
deld worden in particuliere kli-
Alhoewel het drugprobleem de laatste tijd opvallend in de
schijnwerper staat, moeten we toch niet vergeten, dat alcohol
bij ons nog steeds het drug bij uitstek is.
Lange tijd heeft men gedacht dat de alcoholist een bepaalde
karakterstructuur had, m.a.w. dat er iets bestond als een al
coholische persoonlijkheid. Dit bleek niet te stroken met de
werkelijkheid. De alcoholisten zijn vogels van de meest ver-
schillende pluimage. Ze vormen een heterogene groep, zowel
wat de oorzaak van hun misbruik betreft, de manier van
drinken als de daaruit voortvloeiende gebeurtenissen.
Wat de oorzaak betreft moet men steeds de drie „M's" name
lijk het middel, de mens en het milieu voor ogen hebben. Al
cohol heeft wel bepaalde eigenschappen, maar ook de drinker
met zijn eigen lichamelijke en geestelijke gezondheidstoe
stand speelt een rol. Psychische afwijkingen zoals neurosen,
psychosen of zwakbegaafdheid, kunnen ongetwijfeld van in
vloed zijn. Maar ook aantasting van de hersenen met karak-
ter- of gedragsstoornissen, als gevolg van een ongeval kunnen
veel verklaren.
Tenslotte speelt ook het milieu niet zelden een doorslaggevende
rol. Overvloedig drinken kan in sommige milieu's tot de spe
ciale gewoonten en zeden behoren. De geheelonthouder wordt
Een ernstiger patroon is waarbij men de onthoudingsmogelijk
heid verloren heeft over de capaciteit van de ingenomen hoe
veelheid alcohol.
Een derde patroon bevat de drinker die dervingsverschijnselen
vertonen maar tevens de controle over de hoeveelheid verlie-
dan beschouwd als een rare snuiteren zal er doorgaans de so-
sociale gevolgen van ondervinden.
Anderzijds zijn er soms ongewone sociale omstandigheden die
het alcoholmisbruik stimuleren. Denken we in dit verband
aan legermilieu's, oorlogsomstandigheden, werken in een
brouwerij, werken in drankgelegenheden, schepen enz.
Het gunstigste patroon is dit waarbij de drinker niet alleen be
schikt over de vrijheid om ja en dan neen beginnen te drin
ken, maar tevens de controle-mogelijkheid bezit om matig te
drinken. Hij bepaalt niet alleen of hij drinkt, maar ook hoe
veel hij drinkt. Wanneer hij het drinken stopt voelt hij zich
niet ellendig omdat de dervingsverschijnselen ontbreken,
zen. Zodra ze drinken valt de controle weg. Een laatste pa
troon omvat de kwartaaldrinkers of dipsomanen. Ze kunnen
werken of maanden de alcohol laten maar eenmaal aan het
drinken weten ze van geen ophouden meer. Enkele keren per
jaar drinken ze tot het einde van hun krachten en van hun
financiële middelen.
Alcoholisten hebben een ruime keuze uit zowel organische als
psychische verwikkelingen. Behalve milde lichamelijke stoor
nissen zoals diarree, gastritis, gebrek aan eetlust en ochtend-
braken, kunnen ze ook te maken krijgen met ernstige zoals
maagzweren, leverkwalen, aderverkalking, aantasting van de
hartspier en ontregeling van de schildklier. Steriliteit en im
potentie staan ook op het lijstje.
De mogelijkheid van eventuele psychische stoornissen is zeer
groot. Alcoholisten krijgen niet zelden karakterveranderingen.
Ze verliezen hun moraliteit, ze worden achterdochtig en niet
zeiden prikkelbaar. Maar alles kan nog ellendiger worden.
Paranoïde syndromen vergallen het familieleven. Mentale af
takeling, m.a.w. de alcoholische dementie, alcoholische val
lende ziekte, dilirium tremens en aantasting van de zenuwen
(polyneuritis) maken van het leven een echte hel.
Alcohol behoort tot de „hard drugs". Een van de kenmerken
van deze drugs is het feit dat ze niet alleen nadelig zijn voor
de gebruiker, maar dat ze ook nadelige gevolgen kunnen heb
ben zowel voor de gebruiker als voor zijn sociale omgeving.
Echtelijke conflicten, feitelijke en wettelijke scheiding zijn
ook schering en inslag.
Maar ook op het werk kan het flink mislopen. Veelvuldige af
wezigheid, werkloosheid, werkonbekwaamheid en voortdurend
van werk veranderen zijn evenveel factoren die het misluk
ken op professioneel gebied bevorderen.
Tenslotte komt men niet zelden in aanraking met het gerecht.
Veroordelingen, ontzetting uit rechten, kriminaliteit zijn er
het logisch gevolg van. De meeste gevolgen van het alcohol
misbruik vergen terecht, zoals u ziet, onze voortdurende
aandacht. Preventief werken heeft natuurlijk de voorkeur.
Maar dit is een zware opgaaf die slechts kan lukken indien
iedereen op zijn plaats zijn verantwoordelijkheid neemt.
Uiteindelijk komt men dan toch tot een grondige mentaliteits
verandering.
DOKTER G. L. ELLINGER:
sterke stijging
nieken van psychiaters, (in 1969
waren 6.831 vrouwen bij psy
chiatrische inrichtingen inge
schreven). „Bij ongehuwde of
gescheiden vrouwen, weduwen
ook, is de voornaamste oorzaak
van het a-sociaal drinken de
eenzaamheid. Bij getrouwde
vrouwen gaat het vaak om
spanningen in het gezin, of het
niet-geaccepteerd worden door
de buurt. Vrouwen hebben ook
een veel groter schuldgevoel
dan een mannelijke alcoholist.
Als ze bij ons komen, horen we
altijd dat ze het zo lang moge
lijk voor hun naaste omgeving
hebben geprobeerd te verber
gen. En vaak staat het milieu
inderdaad zeer belastend tegen
over een vrouwelijke alcoholis
te, die terug in huis nogal
eens met de vinger wordt nage
wezen. Dat komt omdat velen
denken: ze drinken voor hun
plezier. Van die gedachte moet
je de mensen afhelpen. Een al
coholist of het nu een man is of
een vrouw, drinkt niet voor zijn
plezier. Het is een ziekte."
Het drankgebruik is de laatste
tien jaar drastisch omhoog ge
gaan. Bedroeg het gebruik van
gedistilleerd in 1961 1,19 liter
per hoofd van de Nederlandse
bevolking, in 1971 was dit geste
gen tot 2,11 liter. Het bierver-
bruik klom van 26,4 liter naar
62,1 liter en het wijnverbruik
steeg van 2,24 liter tot 6,23 liter.
Als saillant detail zij opge
merkt. dat sinds enige tijd Ne
derland per hoofd van de bevol
king het hoogste sherryverbruik
ter wereld kent. Een ander ge
geven is dat het aantal jongeren
met alcohol-problemen vrij
sterk toeneemt. Was in 1950
slechts 1 procent van het aantal
geregistreerde alcoholisten jon
ger dan 18 jaar, in 1960 was dit
percentage gestegen tot 5 pro
cent.
Ook dokter Ellinger gelooft dat
het aantal alcoholisten zeker de
eerste jaren nog belangrijk zal
toenemen. „Maar hoe het pre
cies met de jeugd zal gaan, die
in een veel vroeger stadium
met verslavingsverschijnselen
door middel van drugs in aan
raking komt, is de vraag. Of die
bELFT -
in Delft,
heeft zijr
is het nï<
Delft woi
Wesselinl
name va
de afgelc
;Is'aar het
Comité
die vori;
van het
seerde,
selink
democrs
th" ver
van de
zich eer
bouwd.
ABC. di
politie i
ten sla
i be:
I toe ontl
eenderde van het aantal pati&Qok met
ten komt er terug. Ongeveer van de
procent komt voor de tweed slagver
Huize Henriette in Apeldoorn, de behandelingskliniek voor uitsluitend vrouwelijke alcoholisten. Het aantal
gevallen met bijvoorbeeld dilirium tremens is de laatste jaren afgenomen, een teken dat vrouwen.met-
alcohol-problemen zich (vrijwillig) in een vroeger stadium melden.
maal terug. „Dat wil echte
niet zeggen dat die ander
groep na hier te zijn behandeli
geen moeilijkheden meer me
de drank zou hebben. Overigen
krijgen we de patiënten thans t
een vroeger stadium dan voo:
heen. In het verleden waren r
dan ook uitsluitend een instituu
voor sociaal vastgelopen vrou v'Èm'de
welijke alcoholisten. Thans ziji jus he
we een behandelingskliniek
chronische gevallen krijgen
niet meer."
ten. die
gegeid
Wesseli
ministe
raad o
volgen,
meer t
hem vi
Geaccepteerd
de alcohol zullen overstap-
Duizenden
Terug naar mevrouw A, die over
dag zo keurig in haar flat zit
opgeborgen. Duizenden vrouwen
leven zo'n zelfde leven. Ze zien
nérgens meer het nut van in, ze
hangen maar wat rond in huis.
Het gevoel de beste jaren van
hun leven te mosten doorbren
gen in de kooi, die stedebouw
kundigen de naam van „flat"
gegeven hebben, vliegt sommi
gen naar de keel. Ze worden
kribbig, staan onder een voort
durende spanning en rennen op
een gegeven ogenblik naar de
huisarts en vandaar naar de
psychiater. Het in veel gevallen
voorgeschreven middel: een
tranquillizer*. Sommige vrouwen
slikken ze alsof het dropjes zijn,
waarbij ze totaal niet beseffen
dat hun afhankelijkheid van het
middel bij wijze van spreken
met de dag toeneemt. Een si
tuatie die te vergelijken is met
die van een latente alcoholiste.
Dokter Ellinger: „Alcoholisme
komt in alle lagen van de bevol
king voor. In het begin is het
sociaal drinken net als ieder an
der. Maar dan gaan ze merken
dat de drank iets anders vour
hen betekent. Ze gaan sneller
drinken. Alvorens ze naar een
feestje gaan nemen ze thuis al
vast een paar glaasjes vooraf.
Op een gegeven ogenblik verlie
zen ze de controle over hun ei
gen drankgebruik. „Ten aanzien
van het gebruik van tranquilli
zers merkt de Apeldoornse psy
chiater op dat het gecombineer
de gebruik van medicamenteuze
middelen en alcohol bij vrij
veel vrouwen voorkomt. Een
omstandigheid die tot ernstige
vergiftigingsverschijnselen kan
leiden.
In Nederland zijn vier plaatsen
waar vrouwelijke alcoholisten
behandeld kunnen worden. In
huize Henriette beschikt men
over negentien plaatsen. De ge
middelde verblijfsduur bedraagt
er drie maanden. Een kwart tot
Dokter Ellinger stelt daarnaa;
vast dat een stukje van he
boe rond de alcoholist toch
het verdwijnen is. Wellicht di
dit te maken heeft met het f<
dat drankgebruik ook d<
vrouwen algemeen aanvaai
is. En een alcoholist(e) zou
deze redenering min of mei
zijn vaste plaats hebben,
vanuit gaande dat het gezegi
„waar gehakt wordt vallej
spaanders" nog altijd een 1
van waarheid bevat. Dat
kunnen betekenen dat
vrouw-met-alcoholproblemen
niet langer de „lellebel" i
waar ze altijd voor is gehouden
Dokter Ellinger zei het al: „1
feite is alcoholisme een ziektt
Ze drinken niet voor hun plf
zier".
ROTTE
ding
gaat
zoeke
in he
gatie
stadi
gevo
gemi
REr
Dan
EDE Wie behoefte mocht heb
ben om een fraai stuk land
schap te kopen die kan nog te
recht. Het Planken Wambuis,
een tweeduizend hectare groot
landgoed, is nog steeds te koop.
Met een advertentie worden ge
gadigden gezocht voor een van
de mooiste landgoederen in Ne
derland; er wordt wel onderhan
deld, maar definitief is nog
niets.
Het landgoed, dat geheel in de ge
meente Ede ligt, langs de rijks
weg Ede-Arnhem, is nu nog el-
gendom van de Beleggingsmaat
schappij Unitas, die er wel van
af wil omdat het niet langer
De gemeente Ede is niet erg ge
lukkig met de op handen zijnde
verkoop. Koste wat kost moet
volgens het gemeentebestuur
van Ede worden voorkomen dat
het natuurgebied voor de re
creatie verloren gaat. Een drin
gend verzoek om het Planken
Wambuis te behouden heeft het
gemeentebestuur gericht aan
het ministerie van CRM.
Maar op ministerieel niveau is
men kennelijk niet zo happig
om het landgoed te kopen. Er
zijn al enige tijd onderhandelin
gen gaande tussen het rijk en
Unitas over de verkoop van het
landgoed, maar resultaten heeft
dit overleg nog niet gehad. Wel
heeft het rijk .geld voor de aan
koop van een aantal natuurter
reinen, waarvan het Planken
Wambuis er een is, maar het
rijk heeft geduld. Er bestaat na
melijk onenigheid over de prijs
die voor het landgoed betaald
moet worden. Unitas zou onge
veer twintig miljoen voor het
landgoed vragen, terwijl het
rijk er ongeveer 10 miljoen voor
wil geven.
Nu er geen overeenstemming met
het rijk bereikt kon worden,
heeft Unitas advertenties laten
zetten om ze aan kopers (uit
binnen- of buitenland) te ko
men. Minister Lardinois van
Landbouw is overigens niet
bang dat het landgoed in buiten
Midden in het landgoed ligt het bekende restaurant Het Planken Wambuis
landse handen terecht zal ko
men. De toekomstige koper van
het landgoed kan namelijk niets
met het landgoed beginnen. Er
.nogen geen zomerhuisjes ge-
echter het landgoed het liefst in
overheidshanden, evenals trou
wens een aantal andere land
goederen waarvan Unitas de ei
genaar is, onder meer de Ame-
rongse Berg en Huis ter Heide.
bouwd worden en er mogen
geen caravans worden geplaatst
etc. Men mag er alleen wande
len. De planologische regelingen
zijn zo waterdicht dat er geen
door het rijk, maar het lijkt op
het ogenblik een kwestie van
wie het langst voet bij stuk kan
houden.
Ook de natuurbeschermingsinstan
ties hebben waarschijnlijk wel
angst behoeft te bestaan dat er
iets mis zal gaan wanneer het
landgoed in andere handen zal I
overgaan.
In de Tweede Kamer ziet men j
vertoon van een wandelkaart, 1
maar enkele stukken zijn rust
gebieden voor het vele wild dat
in dit deel van de Veluwe voor
komt, herten, reeën, vossen etc.
Liefhebbers spreken over het
f
-J
-• -
*>*w- /v'v
Zoals bekend heeft staatssecre
taris Vonhoff een nota gemaakt
over landschapsparken. Voorge
steld is om de Hoge Veluwe, de
belangstelling voor het Planken
Wambuis, maar ook zij kunnen
de prijs die de beleggingsmaat
schappij vraagt niet opbrengen.
Veluwezoom. het Planken Wam- Het landgoed het Planken Wam-
Het natuurgebied van het Plat ken Wambuis, tweeduizend hectare ongerept landschap vlak bij de Veluwr,
hoort volgw ketvxers tot het mooiste dat nog in ons land bestaat.
buis, het Deelerwoud en de Gin-
kelse Hei samen te voegen tot
een ongeveer 30.000 hectare
groot park.
Hoogstwaarschijnlijk zal het
Planken Wambuis dus uiteinde
lijk toch wel gekocht worden
buis is in 1934 in handen geko
men van Unitas. Vroeger is het
goed familiebezit geweest van
de families Van Beuningen en
Fentener van Vlissingen. Grote
delen van het landgoed zijn toe
gankelijk voor het publiek o*ï
Planken Wambuis als een van
de mooiste natuurgebieden van
ons land omdat het nog in origi-
nele staat is. Er is weinig ge
daan aan het in cultuur bren
gen, massa-toerisme kent men
er niet en daarom wordt het
door kenners hoger aangeslagen
dan bijvoorbeeld de Hvge Velu
we. Het goed bestaat uit denne-
bossen. loofbossen, stuifzanden
en heidevelden.
