Kies uw eigen programma
KVP - ARP - CHU
PvdA - D'66 - PPR
VVD
DS'70
2
DONDERDAG 23 NOVEMBER 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 11
(Van een onzer verslaggevers)
Den Haag Is het in de poli
tiek allemaal „een pot nat"
zoals men zo graag zegt? Dat
is het zeker niet. Ten bewijze
hiervan is er het aantal partij-
'en, dat op 29 november dingt
'naar de gunst van de Neder-
'landse kiezer van 18 jaar af.
Van uiterst links (C.P.N.) tot ui
terst rechts (S.G.P.) hebben
deze 16 partijen ieder hun eigen
program, dat het welzijn in alle
opzichten van de mens centraal
heeft staan. Maar dit welzijn zal
door bijvoorbeeld de C.P.N., de
linkse uiterste, totaal anders uit
gelegd worden dan door de
S.G.P., de uiterst rechtse partij.
En daarom gaat het voor de
kiezer.
Voor iedere kiezer zal het daar
om van het grootste belang zijn
dat hij gaat stemmen. Want ie
dere stem houdt een bepaalde
beslissing in. Iedere stem, die
niet uitgebracht wordt kan een
bepaalde beslissing tegenhouden,
kan ook aan een andere beslis
sing (die de niet-stemmer wel
licht niet gewild heeft) de door
slag geven. De kiezer moet er
namelijk van uitgaan, dat fer
vente aanhangers van politieke
partijen in ieder geval naar de
stembus gaan, zeker op 29 no
vember. De niet-stemmers wer
ken door hun niet verschijnen
daarom automatisch mee aan de
kansen van partijen met een
grotere aanhang. En juist dat is
niet de bedoeling van de niet-
stemmers. omdat zij niet weten
op wie of wat te stemmen. Ze
zien het niet meer, zoals ze dat
uitdrukken.
Vandaar, dat wij op deze pagina
een soort vergelijking trekken
tussen acht partijen, waarom
het deze keer vooral gaat. Deze
acht partijen vormen een soort
blok, dat van de confessionelen
en dat van de zoals zij zich
noemen Linkse Drie. Daar ko
men de V.V.D. en D.S.70 bij. Zij
hebben bij deze verkiezingen bij
het samenstellen van de nieuwe
regering een sleutelpositie. De
vraag is namelijk: komt er een
regering van de Linkse Drie of
van de confessionele Drie???
Dan worden het zogenaamde
minderheidsregeringen. Regerin
gen dus, die in de Tweede Ka
mer een minderheid tot steun
hebben, omdat geen van beide
blokken, zoals het er thans uit
ziet, de meerderheid bij de ver
kiezingen zal behalen. De meer
derheid moet namelijk 75 (ka
merzetels) plus een (kamerze
tel) zijn.
Maar minderheidsregeringen lig
gen niet zo gunstig op de politie
ke markt, tenzij zij voor gerui
me tijd de steun kunnen krijgen
van andere (niet-regerings)par-
tijen. Die kans is niet erg groot.
De V.V.D. en D.S.70 zijn daar
om sleutelfiguren, omdat de
twee politieke blokken het beste
kunnen regeren, wanneer zij de
V.V.D. en D.S.70 aan hun kant
kunnen krijgen. De vraag blijft
echter, of de confessionele Drie
en de Linkse Drie dit willen.
Van beide kanten zijn daartegen
al vele bezwaren geopperd, poli
tieke bezwaren vooral. Daar
naast is er nog altijd een grote
stroming die KVP en PvdA wil
samenbrengen, hoewel politici
van beide partijen dit de laatste
tijd ver van zich afzetten.
En juist dat politieke spel
maakt de verkiezingen van 29
november zo boeiend. Maar
vooral zo spannend. De uitslag
van de komende verkiezingen
bepaalt de koers van de komen
de regering. De opkomst van zo
veel mogelijk kiezers is als ge
volg daarvan deze keer belang
rijker dan ooit.
Een zij het globale vergelij
king tussen de politieke pro
grams van deze twee politieke
blokken en de V.V.D. en D.S.70
hofdrolspelers van nu kan
wellicht helpen het beeld van
deze acht politieke partijen iets
duidelijker te maken. Dan zal
blijken, dat het allemaal lang
niet ,.een pot nat" is, zoals ve
len dikwijls denken.
Natuurlijk gaat het bij alle par
tijen om de mens. die centraal
dient te staan. De vraag is al
leen maar, hoe de partijen dit in
hun opvattingen zien. De partij
programs zeggen er meer van.
Het uiterlijk, de imago, het al
of niet vlotte optreden van de
politicus is het lang niet altijd.
Ook niet het verbetene, het ge
lijkhebberige, het gedrevene van
de politieke woordvoerder, of de
lijsttrekker.
Politiek vraag in deze bijzonder
ingewikkelde tijd veel meer. dan
alleen maar knap. handig, hu
moristisch of scherp debatteren.
Politiek is per slot van zaken
geen studentensoos. ook geen
vrijblijvende discussieclub en
nog minder een verzameling ru
ziezoekers.
Politiek is (zoals dezer dagen
een man zei. die promoveerde):
,,De kans van de kiezer, om op
zoek te zijn naar geschikte ver
tegenwoordigers die zijn wensen
waar kunnen maken.
Grond
gedachte:
Welzijn eist wezenlijke hervormingen,
bevrijding uit verouderde structuren
Grotere democratisering maatschapplijk leven
medezeggenschap voor alle burgers, ongelijkheid weg
nemen
Vrijheid, verdraagzaamheid, gelijke kansen voor ieder
een
Vrijheid krachtig verdedigen; zakelijke en zuinige poli
tiek voeren; inflatie krachtig bestrijden
Democrati
sering
bestuur:
algehele grondwetsherziening
invoering beperkt distriktenstel waarbinnen even
redige vertegenwoordiging
snelle invoering gewestwet met directe verkiezingen
algehele grondwetsherziening
districhtenstelsel invoeren
1 gekozen kabinetsformateur
1 afschaffen Eertse Kamer
1 positie parlement versterken
1 onafhankelijke ombudsman aanstellen
rechtsstaat en democratie krachtig handhaven; ge
weld en intimidatie bestrijden
geen distriktenstelsel; alle politieke stromingen
moeten in parlement aan bod kunnen komen
efficiënter beleid; bestuursprocedures vereenvoudi
gen;
tweejaarlijkse begrotingen; langere termijn-planning;
betere departementale indeling;
kiesdrempel van 3 percent
Democrati
sering
onderneming:
beroepsrecht ondernemingsraad tegen onredelijke be
slissingen van de ondernemingsleiding
bevordering experimenten bedrijfsdemocratie
klachtrecht voor individuele werknemer
wettelijke regeling fusies en andere machtsconcen
traties
overheidscontrole op gebruik economische macht.
bij grote banken en grote ondernemingen een door
parlement benoemde commissaris die jaarlijks ver
slag uitbrengt
inspraak werknemers bij belangrijke bedrijfsbeslis
singen
werknemers krijgen evenveel invloed op samenstel
ling raad van commissarissen als alle andere be
langhebbenden tezamen
afwijzing van nationalisatie en socialisatie
uitbouw van werk ondernemingsraad, die blijvend
gezien moet worden als samenwerkingsorgaan in het
belang van de gehele onderneming
verdere structuurhervorming onderneming
meer zeggenschap werknemers
Abortus
etc.:
uitgangspunt: bescherming geboren/ongeboren leven.
wettelijke regeling voor euthanasie, orgaan-transplan
tatie. sterilisatie
abortus: alleen aanvaardbaar als lichamelijk of gees
telijk welzijn van de vrouw naar medisch/sociale
indicatie ernstig wordt bedreigd
bij abortus gelden dezelfde regels als bij iedere
andere medische ingreep
stimulering gebruik voorbehoedsmiddelen
vrijwillige sterilisatie opnemen in ziekenfondspakket
onderzoek naar verbetering anticonceptie
erkenning van het recht van gehuwden en ongehuw-
den op desgewenst ondergaan van abortus; artsen
daartoe niet verplichten
beslissingsrecht bij vrouw, na overleg met arts
anti-conceptionele middelen goed verkrijgbaar stellen
1
Onderwijs:
invoering gratis onderwijs tijdens leerplichtige leeftijd
nationaal plan voor gehele onderwijs
voorrang voor kleinere klassen bij kleuter/basis
onderwijs
hoge prioriteit vorming werkende jeugd
kleinere klassen
geleidelijke afschaffing schoolgeld
leerplicht voor kleuteronderwijs
uitbreiding leerplicht werkende jongeren
verhoging collegegeld ongedaan maken
medezeggenschap in bestuur van ouders en leerlingen
gelijke kansen voor iedereen; goed onderwijs hét
breekijzer bij uitstek voor verbetering maatschappe
lijke verhoudingen; juist kinderen uit minder-bevoor-
rechte gezinnen goede startkans geven
leerplicht onderwijs geheel kosteloos
uitbreiding partiële leerplicht werkende jongeren
geleidelijke verhoging leerplicht tot 18 jaar
meer culturele vorming op scholen
gelegenheid voor permanente vorming bieden
Welzijn:
meerjarenplan sociaal-cultureel welzijnsbeleid
kaderwet voor subsidiëring culturele/vormingsaktivi-
teiten
grote aandacht jeugd/jongerenwerk en de sport.
wettelijke financieringssysteem vervangt subsidie
stelsel
wijkcentra voor voorlichting, advies, medische bege
leiding enz.
meerjarenplan voor recreatie en sportbeleid
welvaart en welzijn onverbrekelijk met elkaar ver
bonden; het welzijn meer gewicht geven dan in het
verleden
geen bevoogding, maar ondersteuning waar nodig
nationaal bejaardenbeleid
integratie in maatschappij van gehandicapten
verdere uitbouw maatschappelijk werk
0
1
Positie
werknemers:
Welvaartsvast pensioen van 70% van het laatst ge
noten inkomen voor iedereen
Wettelijke jongerenstatuut voor 14jarige werk
nemers
bezitsvorming via vermogensaanwas- en winstdeling-
regelingen
achterstand inhalen voor minimumloners, bejaarden,
kleine zelfstandigen en invaliden
minimum-loon sneller laten stijgen
gelijke beloning mannen—vrouwen
arbeidssituatie werkende jongeren verbeteren
wettelijke pensioenregeling
geen eigen risico ziekenfondsverzekering
afschaffing onderscheid particuliere en ziekenfonds
patiënten
optrekking a.o.w.
verantwoord eigen risico bij ziekenfonds
verdere inkrimping kinderbijslagvoorzieningen
bestrijding misbruik sociale voorzieningen
overheid moet lust tot ondernemen niet hinderen
bevordering zelfstandige krachten in maatschappij
lage inkomens sterker laten stijgen
AOW/AWW op peil netto-minimum-loon, na afrek
bejaardenpremie ziekenfonds
vereenvoudiging sociale wetgeving
Financiën/
economie:
haasje-over van lonen en prijzen stoppen
bestrijding inflatie niet opleggen, maar vrijwillige
medewerking opwekken
stuk inkomensgroei afstaan voor gemeenschap
jaarlijkse stijging van belastingdruk van 0,5% maxi
maal; op langere termijn drukverzwaring afzwakken
stijging premiedruk sociale verzekering max. 0,75%;
op langere termijn afzwakken
beheersing overheidsbestedingen, bedrijfsinvesterin
gen en particulier verbruik
hogere inkomens matigen en openbaar maken
stijging belastingdruk met 0,6% per jaar
belasting op vermogenswinsten
stijging vermogensbelasting, omzetbelasting, loon- en
inkomstenbelasting
belasting- en premiedruk te hoog vergeleken met om
ringende landen
vrijwillige inperking lonen/prijzen nodig;
zo niet dan moet regering ingrijpen
overheidsuitgaven: zo zuinig mogelijk beleid; zeer
voorzichtig doen met nieuwe uitgaven; overbodige
taken afknappen
kritische toetsing overheidsuitgaven
blijvende toepassing inflatiecorrectie
subsidies doorlichten
belastingtarieven stabiliseren
bewust investeringsbeleid voor het noorden en zuid
limburg
bestaansmogelijkheid zelfstandigen zeker stellen
-9,
3!
1 Milieu:
wetgeving richten op voorkomen van alle milieu
vervuiling
econo'mische groei alleen accepteren zolang veront
reiniging leefmilieu binnen „verantwoorde grenzen"
blijft
als uitgangspunt moet gelden:
„de verontreiniger betaalt"
vijfjarenplan milieubeheer
strenge wetgeving tegen hinder en vervuiling
economische groei ombuigen, meldingsplich investe
ringen
meer greep op ruimtelijke ordening
natuurgebieden (Veluwe, Waddezee) beschermen
krachtige bevolkingspolitiek
economische groei blijft dringend nodig; belangrijk
deel van welvaartsgroei besteden voor verbetering
leefklimaat; milieuvervuiling krachtig bestrijden
al deze problemen slechts oplosbaar wanneer Neder
land het bevolkingsvraagstuk centraal stelt
meer wettelijke maatregelen om hinder en vervulling
tegen te guun
vervuiling internationaal aanpakken
bescherming natuurgebieden
qar
Bouwen:
meer betaalbare woningen bouwen
verschuivend meerjarenplan koppelen aan krotoprui
ming en woningverbetering
bevordering eigen-woningbezft voor minder-draag-
krachtigen
geleidelijk invoering kostprijshuren gekoppeld aan
huursubsidies voor minst-betaalden
in '77 170.000 woningen per jaar
exta steun voor stadsvernieuwing en -sanering, nieuw
huur-subsidiestelsel (subsidie per woning)
geen exta huurverhoging 20 percent
tegen huurharmonisatie
ruime overheidssteun voor volkshuisvesting, met
name aan kwaliteitsverbetering
bevordering eigen woningbezit
speciale overheidszorg voor woonsituatie in grote
steden
aandacht voor kwaliteit bouw (tegengaan geluids
hinder)
individuele huursubsidies
woningwetbouw alleen voor laagstbetaalden
voorrang voor laagbouw
nieuwe woonvormen stimuleren
Ont
wikkelings
hulp:
opvoering van de Nederlandse bijdrage-steun aan
regeringen en aktiviteiten die minst-bedeelden willen
helpen, vooral in Latijns-Amerika
in '76 1,5 percent van nationaal inkomen
welvaart in onwikkelingslanden vergroten via stimu
lering van eigen ontplooiing
Nederlandse bijdrage op huidige peil handhaven
vestiging industrieën in ontwikkelingslanden stimu
leren
bij uitbreiding Nederlandse bedrijven bekijken of uit
breiding niet beter in ontwikkelingsland kan ge
beuren
a
nqe
Defensie:
wederzijdse, evenwichtige vermindering van bewape
ning en strijdkrachten
stopzetting kernproeven, meer gebieden kernvrij
maken
handhaving defensieuitgaven op redelijk peil, waarbij
kwaliteit boven kwantiteit gaat
verbetering leef- en werkklimaat in krijgsmacht
uitgaven verlagen
krijgsmacht democratiseren
alle kernproeven verbieden
Nederland vrij maken van kernwapens
Navo-lidmaatschap kritisch bezien: geen wapens
leveren aan Griekenland en Portugal
bijdrage aan Navo op peil houden, kwaliteit opvoeren
Nederland blijft lid Navo
efficiency krijgsmacht bevorderen
overschakeling op beroepsleger onderzoeken
Spreiding
rijksdiensten:
„De overheid zal met kracht een goede spreiding van
de bevolking en de werkgelegenheid moeten bevorderen.
Hiervoor is nodig:
de versnelde vestiging van industrieën, dienstver
lenende bedrijven, en overheidsdiensten buiten de
randstad Holland;
een verdere verbetering van de infrastructuur in de
minder dicht bevolkte gebieden en van hun verkeers
verbindingen met de randstd;
een ruimelijke reconsructie van de randstad Holland
met behoud van het zgn. „'groene hart".
„Het beleid gericht op spreiding van de rijksdiensten
wordt in overleg met de daarbij betrokkenen met kracht
voortgezet. Om de bevolkinngsdruk op de Haagse agglo
meratie te doen afnemen wordt een plan ontwikkeld om
rijksdiensten over te plaatsen naar enkele stimulerings
gebieden (bijv. het noorden en zuid-limburg). Bij het
spreidingsbeleid wordt gestreefd naar doeltreffende
maatregelen zowel inzake de sociale en financiële be
geleiding van alle betrokkenen als inzake strukturele
problemen die in de Haagse agglomeratie kunnen ont
staan".
„Spreiding van niet volstrekt aan de randstad gebonden
werkgelegenheid over de rest van het land en in het bij
zonder over het noorden en oosten, levert een essentiële
bijdrage aan de verhoging van het welzijn in de rand
stad en aan de welvaart en daarmee ook het welzijn in
noord en oost Nederland. Essentiële economische activi
teiten zullen daardoor in de randstad tevens de nodige
expansieruimte krijgen, zonder verdergaande extreme
aantasting van het milieu".
„Betere spreiding van de werkgelegenheid over het
land, ook door een afgewogen spreiding van rijksdien
sten. waarbij mede met de belangen vun de ambtenaren
en hun gezinnen rekening wordt gehouden".
