VOOR DE VROUW
VOOR DE VROUW
MEDISCHE RUBRIEK
NOBELPRIJS VOOR
IMMUNOLOGEN
CREATIEVE
ONTWIKKILING
DOOR SPEiLGOED
.JHBHI^^hbhbbhhbbh
MAANDAG 6 NOVEMBIR1972 LEIDSE COURANT PAGINA 7
Braadpot van
klassieke Romeinen
uitkomst voor
moderne huisvrouw
Klassieke geschiedenis begint
bij de Egyptenaren, maar men
hoeft de historie niet bestu
deerd te hebben om te weten
dat de vleespotten van Egypte
beroemd waren. Gek woord:
vleespot. Waarom niet braad
pan? Omdat vlees, gestoofd of
gebraden in potten van aarde
werk beter zijn beste kwalitei
ten behoudt dan in pannen van
ijzer.
Onze hedendaagse keuken is
verrijkt met de Römertopf, de
„Romeinse pot", zo genoemd
naar het voorbeeld van Lucul-
zijn soort- en tijdgeno-
vet bereid kunnen worden
(niet zó lekker, maar soms no
dig) dankt de pot zijn populari
teit in dieetkeukens.
Overkoken en aanbranden zijn
niet mogelijk. Eenmaal in de
oven geschoven, mag de topf
met rust gelaten worden; het
kan zelfs geen kwaad hem te
lang te laten sudderen.
Ten slotte komt het genoeglijk
stuk aardewerk met inhoud zó
op tafel: gezellig en buitenge
woon gemakkelijk. (De prijzen
zijn afhankelijk va nde grootte
die
i de
den pot groter kwaliteiten toe
kenden dan aan de ijzeren
pan, welke ze bij tijden toch
ook wel hanteerden.
De Bay Römertopf is een dik
buikige schotel van grijswitte
kleur ofwel van grijsrode. net
het echte terra cotta van de
beroemde Tanagra beeldjes!
De pot heeft de vorm van een
ouderwets bad! Zijn buitenkant
is dan ook met reliëf versierd,
de binnenkant heeft richels op
de bodem waardoor het vlees
niet kan aanbakken en gelijk
matig bruin wordt. De deksel
is gevormd als een ondieper
badje, ligt er gemakkelijk op
en mag géén naar binnen ge
bogen rand hebben, evenmin
als de schotel. Anders zou het
schoonmaken te moeilijk zijn.
Ook die deksel is met reliëf
gedecoreerd èn met de trotse
naam Römertopf.
Vóór het gebruik dient de pot,
telkens opnieuw, 10 minuten in
water te staan. Vocht dringt in
de porieën van het poreuze
aardewerk en vormt tijdens
het gebruik een nevel in de pot
en in de oven. Het vlees wordt
gaar, kan niet uitdrogen en
krijgt toch een bruin korstje.
Eenpansgerechten en ommelet-
ten blijken er een bijzonder
aroma in te houden; soep kan
er in trekken zonder verdam
pen.
In deze schotel zijn gerechten
klaar te maken met een mini
mum aan vocht of zelfs hele
maal zonder toevoeging van
water, zodat er niet wordt „af
gegoten" en dus geen waarde
volle ingrediënten verloren
gaan. Aan het feit dat nage
noeg alle gerechten ook zonder
en beginnen bij 14,-).
De firma Eduard Bay die deze
modern-klassieke vleespot op
de markt brengt (voorzien van
het zegel van een huishoudkun
dig instituut) heeft er een
kookboekje voor laten samen
stellen Bakken en Braden in
de Römertopf, geschreven door
Eva Exner.
Niet voor dieet, wél lekker, is
het recept voor kalfsblindevin-
ken op de manier van (Lucul-
lus') grootmoeder:
Vier dunne kalflapjes plat
slaan en met peper en zout be
strooien. Beleggen met klont
jes boter, oprollen, in de
braadschotel plaatsen en 10 ge
schilde uien van gelijke groot
te en 4 kleingesneden wortelen
toevoegen; bestrooien met
bloem. Een y, kop witte wijn
en een '/2 kop bouillon erover
gieten. Deksel op schotel zet
ten, in de koude oven plaatsen,
instellen op 250 graden C en
alles stoven in ongeveer een
uur. Prosit.
„VANITY ROOM" GEEFT
ARMSLAG IN VLIEGTUIG
Op lange vliegreizen zou het zo
heerlijk kunnen zijn als je je
even kon opknappen. Helaas,
de vliegtuigbouwers hebben ie
der plekje willen benutten, zo
dat ht vligtuig-toilt n ui-z.
dat het vliegtuig-toilet een ui
terst benauwd hokje is gewor
den. Armslag om het kapsel
weer in orde te brengen is er
niet en zelfs wat lippenstift op
brengen vraagt acrobatische
toeren.
Op de onlang* gehouden Iucht-
vaarttentoonstelling in het En
gelse Famborough heeft een
Britse firma een „Vanity
Room" getoond. En deze vol
doet precies aan alle eisen. Ie
dere „Vanity Room" heefi gro
te spiegels, goede verlichting
een wasbak met warm en
koud stromend water, een con-
fortabele stoel etc.
Er is niet alleen op vrouwelij
ke passagiers gerekend, maar
ook op mannelijke: er is een
stopcontact voor electrisch
soheerapparaat en ook zijn er
toiletartikelen zoals after sha
ve in aanwezig. South African
Airways heeft als eerste lucht
vaartmaatschappij vijf
„Rooms" besteld voor haar
jumbo Jets.
Dr. Rodney Porter. Bjen houden
schaarse vrije tijd
Wanneer men op de voorarm van een
persoon twee huidlaagjes aanbrengt, één
afkomstig van de persoon zelf en éen van
een ander persoon, dan ziet men hoe de
eigen huidlaag goed hecht, maar het
vreemde afgestoten wordt. Iedere mens is
zo uitgerust om vreemde cellen, vreemde
weefsels te onderscheiden en ze na herken
ning te vernietigen. Dit is een merkwaar
dig feit, want ze brengt ons tot de idee
van „cellulaire persoonlijkheid".
Iedere persoon, met uitzondering van één-
eilge tweelingen, heeft en unieke cellu
laire persoonlijkheid. Deze persoonlijkheid
wordt bepaald door bepaalde merktekens,
die zich op de oppervlakte van onze cel
len bevinden.
Ze kregen de geleerde naam van antige
nen van de verenigbaarheid van weefsels.
Antigenen omdat ze bij een vreemde per
soon antistoffen doen ontstaan en een a-
gressie uitlokken die des te sterker is
naargelang de cellen van deze persoon
verschillend zijn. minder goed kunnen sa
menleven met de eigen cellen, m.a.w.
minder verenigbaar zijn. Terzeifdertijd
bevindt er zich in ons lichaam een inwen
dige politie, die voortdurend de antigenen
„identiteitskaart" van onze cellen contro
leert.
Zodra er vreemde cellen of vreemde
weefsels, zoals transplanten, bacteriën,
microben of virussen opgemerkt worden,
treedt de inwendige politie in actie. De
werkingswijze van de inwendige body
guard is zeer ingewikkeld. In ieder geval
speelt een bepaalde soort witte bloedcel
len, namelijk de lymfocyten, de voor
naamste rol.
Hun wapen bij uitstek zijn zeker de „an
tistoffen", die zich met de antigenen ver
binden en zo de indringer trachten uit te
schakelen.
De specialisten die zich in al deze zaken
verdiepen noemt men immunologen.
Reeds twee eeuwen hebben artsen ge
tracht de kracht van het immunologisch
systeem van de mens op een geplande
wijze op te drijven door allerhande vacci
naties. Dit pionierswerk heeft geleid tot
de grote triomf en doorbraak van de pre
ventieve geneeskunde.
Het laatste decennium heeft de immuno
logie weer extra aandacht op zich geves
tigd vanwege de immunologische proble
men, meer bepaald de afstotingsverschijn
selen, die zo'n doorslaggevende rol spelen
bij orgaantransplantaties.
Het moet ons dan ook niet verwonderen,
dat de Nobelprijs voor geneeskunde 1972
toegekend werd aan de leiders van twee
onderzoekingsploegen die met een monni-
kengeduld binnendrongen in de inwendige
struktuur van de antilichamen om op
deze manier hun geheimen te achterha
len.
Deze geleerden, dr. Gerald Edelman, 43,
van de Rockefeller University van New
York en dr. Rodney Porter, 55, van da
Oxford University in Engeland, besteed
den meerdere jaren om, ieder op hun ma
nier, de struktuur te achterhalen van een
bepaalde antistof, die aangetroffen wordt
in het bloed van personen die lijden aan
een kanker, bekend ais multipel myclo-
Dit speurderswerk, waarbij de bezigheden
van Sherlock Holmes kinderspelletjes
zijn, leidde tot een volledige kennis van
de struktuur van deze antistof.
De bewuste antistof bestaat uit 19.996 ato
men. die op hun beurt gegroepeerd zijn in
1320 aminozuren.
Deze aminozuren zijn aan elkaar genaaid
in vier ketens, twee identieke lichte ke
tens van ieder 214 aminozuren en twee
identieke zware ketens van ieder 446 ami
nozuren.
Deze vier ketens zijn daarenboven nog
met elkaar verbonden op 'n specifieke ma
nier, zodat een ruimtelijk model van deze
antistof er uitziet als een uiterst ingewik
keld futuristisch beeldhouwwerk.
Naast de ruimtelijke struktuur en samen
stelling wisten deze geleerden ook te ach
terhalen welke de aktieve delen zijn van
deze complete antistof. „We weten reeds
heel wat. maar nog niet alle*".
Nu reeds vermoedt en hoopt men dat de
pas verworven kennis de weg zal banen
naar nieuwe medische toepassingen, zoals
het bestrijden van allergische aandoenin
gen, het onderdrukken van het afstotings
mechanisme bij orgaanoverplantingen en
misschien zelfs het bevechten van sommi
ge vormen van kanker.
Het werk van Edelman en Porter is geen
eindpunt. Het is zelfs geen rustpunt, want
het koortsachtig speurwerk gaat onafge
broken verder over heel de wereld.
Zij zelf zitten nog zes. soms zeven dagen
per week in hun laboratorium. Als ver
strooiing speelt dr. Edelman wat viool en
houdt dr. Porter bijen of gaat hij wat vis
sen.
Maar de voornaamste vraag die in de na
bije toekomst weer steeds in hun geest
zal ronddwalen zal deze zijn: hoe kan ons
lichaam zulk een ongelimiteerd aantal
verschillende antistoffen produceren om
ons steeds maar tegen de meest verschei
den aanvallers te verdedigen.
Dr. ICKX.
Dr. Gerald Maurice Edelman, bezig met
een maquette van een ingewikkelde
celstruktuur.
Mijn spelen is leen
„De Kar" is het meest be-Vast staat dat elk speelgoed
niide stuk speelgoed uitmet ingebouwde aansporing tot
j opbouwen en creëren, niet
de (zeer gegoede) buurt p kan Jjjn Gezegend de.
en zo populair als de kar ^ene aj rondspeurend stuit
van Wijnand Grijzen. Het dingen die hand en hoofd
is een niet nader te om- ian het werk en aan het den-
schrijven vervoermiddel. jen zetten.
Hoogstens de afmeting
geeft enige houvast: een )e SJOBUS is een bus (of nog
meter lang, een halve ,r°ter:,een kist> S8™" ,met
j u lementen van blank beuken-
breed, een derde hoog. out Daarmee is te stapelen,
Materiaal: een stukje bouwen en ten slotte te rol-
schoolbank, gordijnroe- in. De balkjes, blokjes en
den, verschillende soorten 'ieltjes klemmen niet en „zit-
wielen van verschillende t0^h- .Zltte"' ^un Je
jj i ok op de bus. Terwijl je pie-
oude vervoermiddelen, trt £er de rol (indiaJanJ toHg(,.
plastic lichtbuizen, rinke- teUr. poppemoeder) en het
lende en schurende ver- aarbij behorend werkstuk
borgen onderdelen. Zeer (ort, graafwerktuig, huis),
veel spijkers. De motor het "goedkoop, wel degelijk.
bestaat uit handen en voe- Irmc°' Breda' Cllp!y' so°rt 9ekl,urde w0!k"l|per,|e! en w,""a'
In") CIPSY HOBBYDOZEN zijn evengoed een kar (niet om in weging zetten. Maar het is
i. j CJ j gvuld met een soort gekleur- te zitten), of een geweldig ker- even leuk er kleine dingen
heden. Er wordt gevoch- wasknijpers en ook wat misrad Alweer tamelijk kost- mee te maken,
ten om de plaats van aan- weitjes. De knijpers pakken baar. Voor dat kermisrad is
komend assistent-hulpmon- eo staafje of elkaar en je wel 80 tot 90 gulden aan mate- DAS heet een soort klei, die
teur. bawt een fantasie: een ko- riaal gebruikt, nog afgezien gemakkelijk modelleert, van-
nigskroon of een vogel, maar van de motortjes die het in be- zejf droogt en goed hard
wordt, dus niet in de oven
Wie zich bezighoudt met het hoeft u gebakken.
kind. heeft speelgoed bestu
deerd en onderzocht in al zijn
facetten. Daaruit is het ver- T 'S t n,aai? zo"
antwoorde speelgoed als edu- - v betekent als Iinoleum-sne-
ratief goed aangemerkt en het de- Linoleum is niet uitgevon-
prul als slecht. Zonder twijfel den om er platen mee te ma-
moet erkend worden dat er op- Ig&BysSK 'ten en tocb z'in artistieke
voedend en vormend speelgoed - mensen dat gaan doen. Maar
bestaat tegenover spullen met dat materiaal kan breken. Een
negatieve of helemaal zonder plaatje Adigraf is >/3 cm. dik,
eigenschappen. Maar zelfs het buigzaam en onbreekbaar. Het
minderwaardigste is nog kapot heeft een gladde en een ruwe
te maken en van de stukken kant. Met een gutsje hol je de
kan een ding gecreëerd worden: tevoren getekende
een modern kunstwerk kant v00r
voor
een
Men echter
kar cadeau. Wel een tim- 1
Maar y GtCttlT
ceerd speelmateriaal dat in dit
jaargetijde een hausse beleeft. Slaipzak \A/fïD Ptl 111K
speelgoed
educatief
1 Sjobus-speelmateriaal, en blank beukenhouten bouwsysteem
fijne tekening, aan de n
kant voor een ruigere. Dan Lino-snede op Adigraf of teg« I
gaat er een roller met verf
overheen zodat de lijnen vollo
pen. Een papier erop aange
drukt losgetrokken en het
kunstwerk staat erop. De oor
spronkelijke snede is schoon te
wassen en eindeloos vaak af te
drukken. Om zelf kerstkaarten
te maken bijvoorbeeld. Je kunt
ook een plakkaat DAS erop
drukken en die hard laten wor
den, dan krijg je een tegel
waarop je nog schilderen kunt
ook. Niet duur! (Devan, Ha
pert).
WONDEROLIE doet iets wat
in de goede oude tijd tover-
plaatjes deden, alleen nu veel
beter en met groter mogelijk
heid. Tieners kunnen het zelf,
jongeren moeten zich maar
door moeder laten bedienen
om een blitse plaat op je hem-
metje, T-shirt op pyjama te to
veren. Zomaar een gekleurde
plaat uit een tijdschrift is met
behulp van dit folie op textiel
te strijken. Hij staat er ge
kleurd op, moet even in zeep
water glegd worden en is er
nooit meer uit te wassen. Drie
vel in een pakje van f 2.75.
(Maecenas, Amsterdam, de
groothandel die alles heeft
voor handenarbeid).
SLAAPZAK in de vorm van
een beer. „Word ik van het
spelen moe. sluit ik beide oog
jes toe. Onder zijn kin zit
een rit? die maakt dat je erin
kunt kruipen en zijn kop als
hoofdkussen kunt gebruiken.
Een beetje ingewikkeld want
het beest heeft armen ook.
Maar wel leuk om in te liggen
en van te dromen (alleen in
kindermaat). Van brushed-ny-
lon, 79,50. (Spijer, Den
Haag).
