oo
SS
9
fianen
Bisschoppen: pastoraal overleg
betrekken in overwegingen
„Begraaf mijn hart bij de bocht van de
rivier": zwartboek over tragische helden
KORTE METTEN
De Koster en
Nelissen in
Voorschoten
VOORSCHOTEN - In Voorscho-
ten wordt op 17 november een
politiek café gehouden in het
restaurant van de sporthal „De
Vliethorst". Aanwezig zijn de
ministers De Koster en Nelis
sen, verder de heren Stemer-
dink (p.v.d.a.), Wilbers (D*66)
en Prof. Dr. Van der Wilde
(ARP).
Politiek café is geen politieke
avond, w^ar vele toehoorders
moeten luisteren naar sprekers.
Er wordt gepraat onder een
pilsje en het gaat allemaal heel
informeel. Politiek café gaat
open om 20 uur.
IADVERTENTIE)
Hi-Fi platenspeler Thorens-T.D.
150 compleet met voet, kap en
ORTOFONE-element Van ƒ599,-
voor ƒ477, 6 jaar garantie.
FOTO/FILM/FONO
lekker.
gebek
vanwgiifDdam
DE SPECIAALZAAK
IN BONT
't Bonthuis
J. VAN EGMOND
R. van den BERG
FIETSEN
BROMFIETSEN
ZIJLSINGEL 83-91
PIERROT
KLASSIEKE
MODERNE
GESCHENKEN
LEWENSTEIN
NAAIMACHINES
Maarsmansteeg 8
LEIDEN
Telefoon (01710) - 20695
ELNA en PASSAP
L. Westerduin
ROOSEN OPTIEK
Kort galgenwater 1 Leiden
ALLE BRILLEN
2 JAAR
GRATIS
VERZEKERD
Motorrijwielen - Br.f. Rijwielen
H. SCHOUW - LEIDEN
Telefoon 25191
CARAVANS
Nu nog enkele 1972-modellen met
vele honderden guldens korting
en gratis winterstalling.
HAAST U en PROFITEER I
CHRISPIJN
CARAVANBEDRIJF
Rijndijk 123 - Leiden
Telefoon 01710-32884
JOOP CRAMA
BLOEMSIERKUNST
NOORDEINDE 54
hoek Kort Rapenburg
TEL. 32284 - LEIDEN
Specialiteit in droogbloemstukjes
Rijschool DEN HAAN
Biedt u goede rijlessen aan.
Een rij-opleiding van kwaliteit
kost u met MAZDA weinig
Voor uw lunch, borreluurtje,
kopje koffie of dagschotel
„SAM'S"
Café - Petit Restaurant
Vrouwenkerkkoorsfraat 7
Leiden.
- Gezellige sfeer -
- Billijke prijzen -
TEL. 01726-2541 KERkSTRAAT 2-28;
BFZOEKT ONZE TOONZALEN
OF VRAAGT BROCHURE
MED0 en EDEK
Voorbeeld
U koopt een bankstel v. 1600,—
U spaarde aan
MEDO-kwitanties 250,—
U betaalt slechts 1350,
Vraag inlichtingen bij:
MCV\f\ CHEMISCH
fVltUU REINIGEN
Leiden
MEUBELFABRIEK EDEK
Merelstraat 1 A - Leiden
Telefoon 01710-50772
LEIDEN Het Amerikaanse volk steekt radi
caal de hand in eigen boezem. „Terwijl er tien
jaar geleden nog geen mensen over praatten,
liggen nu plotseling de boekwinkels vol met
nieuwe aanklachten, die breeduit duidelijk ma
ken hoeveel kwaad de blanken de Indianen
hebben aangedaan. De verheerlijking van hun
slachtoffers gaat daarmee gepaard, er is een
evidente renaissance van de edele wilde aan de
gang", zo schreef onlangs, vanuit de Ver. Sta
ten, prof. dr. J. VV. Schulte Nordholt. De Boli
viaanse film „Blood of the condor" wijst regel
recht op de uitroeiing van de Boliviaanse Que-
chua-Indianen. De blanke Is nu zonder meer
slecht geworden, vooral de Amerikanen, en
aan de andere kant in de nieuwe geschied
schrijving staat de goede gekleurde mens. In
de crisis van het huidige Amerika haast men
zich van het ene onrecht naar het andere en
wordt een nieuwe mythe gemaakt met helden
en schurken.
Misschien maakte, in het kader van schuld en boete, het
23-jarige Engelse meisje Vivan Rice uit Bristol een
paar weken geleden wel haar eigen pelgrimage. Zij
trouwde in Canada met een 74-jarlge Indiaan en heet
sindsdien Rode Vlerk. Vivian was hopeloos verliefd ge
worden op de oude Louie, toen ze zijn foto op de hoes
van een grammofoonplaat met authentieke liederen van
Louies stam zag. De openbare biecht van een deel van
het Amerikaanse volk heeft iet» modieus, maar de
commercie vaart wel bij de vernietiging van het tradi
tionele beeld van het „Wilde Westen" met z'n mythen
en legenden.
In een drang naar eerlijkheid schijnt Dee Brown zijn nu
al beroemde boek ..Burry My Heart At Wounded schappelijke betrekkingen met de Indianen onderhielden. Een officier die met de rode i
Knee" te hebben geschreven. Het is het grootste verhaal hon beter zijn ontslag nemen uit de dienst. Voor blanken die opkwamen voor de rechten
van verovering van het Amerikaanse Westen, zoals toekomst uiterst onzeker.
de slachtoffers, die erva
ren hebben, een rijk gedo
cumenteerd „zwartboek"
over de ondergang van dc
Indianen in Noord-Ameri-
ka. „Geen plezierig boek",
zegt Brown zelf, „maar de
geschiedenis drukt zijn
stempel op het heden en
hopelijk zullen de lezers
de Indiaan van nu beter
kunnen begrijpen, als zij
weten hoe hij vroeger
was". Dee Brown's boek
is thans binnen het bereik
van een groot Nederlands
publiek gekomen in de
vertaling van Jos Knip-
scheer onder de titel „Be
graaf mijn hart bij de
bocht van de rivier".
i een toelichtend voor
woord bij deze Nederland
se uitgave, die deze week
ten doop is gehouden,
schrijft dr. P. H. Pott, di
recteur van het Rijksmu
seum voor Volkenkunde
te Leiden, dat men bij het
kennisnemen van zoveel
vormen van bedrog en
geweld, deze voorvallen
wel moet zien tegen de
achtergrond van de om
standigheden van dit tijd,
o.a. het vrijwel voortdu
rende gezagsvacuüm in
vele van de nieuw ver
worven gebieden, de ge
volgen van de Burgeroor
log van 1861 tot 1865 en
de goudvondsten in Cali-
fornië in 1869. „Juist het
samenvallen van deze
oorzaken heeft geleid tot
de groeistuipen van de
huidige Verenigde Staten
in die periode en tot de
rampzalige gevolgen voor
de nomadische Indianen
bevolking binnen het wes
telijk deel van dit gebied.
Het lot van de Indiaanse
bevolkingsgroepen is ui
termate tragisch geweest.
Telkens weer treft men in
de verhalen, die de au
teur in dit boek bijeenge
bracht heeft, voorbeelden
aan van Indiaanse hoof
den die voorzagen, dat
hun lot onafwendbaar
Cochise (1871): „Toen God de wereld schiep gaf hij een
deel aan de blanke man en een deel aan de Apache. God
heeft ons niet gemaakt zoals u. Wij werden geboren als
dieren, in het droge gras, niet in bedden zoals u. Dat is
waarom wij doen als de dieren, 's nachts rondzwerven
en roven en stelen. Als ik had wat u bezit zou ik niet zo
handelen als ik doe".
spraken behoren de ver
slagen van de onderhan
delingen met verdrags
commissies en andere
burgerlijke en militaire
vertegenwoordigers van
de Amerikaanse regering.
Hoewel de Indianen, die
de ondergang van hun be
schaving aan den lijven
hebben ondervonden, van
de aardbodem zijn ver
dwenen. zijn miljoenen
van hun woorden in die
verslagen bewaard geble
ven.
Uit die bronnen van bijna
vergeten mondelinge ge
schiedschrijving heeft
Brown getracht het ver
haal samen te stellen van
de verovering van het
Westen door de blanken,
het verdrijven van eens
machtige stammen door
hebzucht en bruut geweld.
En dat alles werd geca
moufleerd door een recht
geaarde Europese over
tuiging, dat deze mensen
moesten worden aangezet
„tot het verrichten van
de noodzakelijke arbeid
en het aannemen van
onze levenswijze". Dit zei
Columbus reeds in 1492 „Zittende Stier" werd op 15 december 1890 door Indiaan
se politiemannen, die hem kwamen ophalen, doodgescho
ten. Toen de schoten vielen begon het oude circuspaard,
dat het opperhoofd der Sioux van Buffalo Bill had gekre
gen, zijn kunstjes op te voeren. Het dier ging zitten en
tilde zijn hoef op. Het schieten hield even op. want ieder
een dacht, dat het paard de Dans van de Geesten danste.
was. Maar voor een
vreedzame assimilatie
met het leven van de
blanke kolonist was ruim
te noch vertrouwen, en
daarin gingen de grote
Indiaanse gemeenschap
pen te gronde", aldus dr.
Pott.
De Indiaanse stemmen wer
den in het verleden zel
den of nooit gehoord, om
dat men vpi was over de
verhalen rcnd pelshande
laars, woudlopers, stoom-
bootkapiteins, goudzoe
kers, gokkers, cowboys,
snollen, zendelingen,
schooljuffrouwen en kolo
nisten. De stemmen van
de „roodhuiden" beginnen
pas in onze dagen op te
klinken en dat is voor een
zeer groot deel te danken
aan de jarenlange inspan
ningen van auteur Dee
Brown, die authentieke
Indiaanse verslagen van
historische gebeurtenissen
en andere documenten
bijeen heeft gebracht. Tot
de rijkste bronnen van
authentieke Indiaanse uit
en dat zei men nog
steeds, toen in 1890 de
laatste resten zelfstandig
Indiaans leven werden op
geruimd: „de regering
geeft uw kinderen voed
sel, kleren en onderwijs
en wil u leren de land
bouw te beoefenen en u
beschaving bij brengen,
zodat u als de blanken
wordt".
De Spanjaarden hadden
binnen tien jaar na Co
lumbus' komst al hele
stammen vernietigd, hon
derdduizenden mensen.
De Engelsen begonnen,
toen zijn in 1607 in Virgi
nia arriveerden, de zaak
iets subtieler aan te pak
ken: neem de Indianen
niet direct tegen je in. Zij
zetten een kroon op het
hoofd van Wahunsona-
cook, maar na diens dood
wilden de Powhatans de
Engelsen terugdrijven in
de zee, waar zij vandaan
waren gekomen. Ze on
derschatten de kracht van
de Engelse wapens: korte
tijd later waren er van de
8000 Powhatans nog am
per 1000 over. Meer dan
twee volle eeuwen lang
volgden dergelijke ge
beurtenissen elkaar in
snel tempo op. De Euro
pese kolonisten drongen
inmiddels verder het land
in, door de bergpassen
van de Alleghenies. en in
westelijke richting lang®
de rivieren naar de Mis-
sissiple en de Missouri en
dit ging zo door. In het be
gin van de zestiger jaren
in de vorige eeuw raakten
de blanke mannen van de
Verenigde Stalen met el
kaar in oorlog. De Blauw-
jassen (het Noorden) te
gen de Grijsjassen (het
Zuiden), de grote Burger
oorlog. In 1860 waren
vermoedelijk nog 300.000
Indianen in de V.S. en de
Territoria, die grotendeels
ten westen van de Missis
sippi leefden. Als deze In
dianen gedacht mochten
hebben, dat de Burgeroor
log voor hen enige ont
spanning zou betekenen,
dan wachtte hen een
spoedige desillusie.
Dee Brown voert in zijn do
cument zo mogen wij
„Begraaf mijn hart..."
toch wel zien een hele
rij stamhoofden aan,
voormannen, die op de
eerste plaats hun volken
voor de slachtbank
trachtten te behoeden en
vaak alles in het werk
stelden om in elk geval
de ramp zo beperkt mo
gelijk te houden. Het wa
ren (en zijn nu weer)
grote namen: Manuelito,
Geronimo. Cochise, Zit
tende Stier (Sitting Bull),
Staande Beer. Kromme
Neus en Vlekstaart, Klei
ne Kraai en de Jonge-
Man-Die-Bang-Is-voor-
Zijn-Paarden. maar ook
een Ely Parker, of Done-
hogawa, die een vriend
was van Grote Vader pre
sident Grant en als Com
missaris voor Indiaanse
aangelegenheden een
hoge post in het leger be
kleedde van waaruit hij
geruime tijd invloed kon
uitoefenen op de regering,
totdat echter zijn blanke
tegenstanders terrein be
gonnen te winnen. In 1968
kwam aan de omzwervin
gen van de Navaho's een
einde. Generaal Sherman
een voorbeeld voor
vele van zijn collega's liet
de resten van de stam
naar hun dorpen terugke-
Dee Brown schrijft zwarte
bladzijden in zijn zwart
boek. De kaart van het
Amerikaanse Westen van
1860 tot 1890 is niet alleen
bezaaid met forten, maar
niet minder met kruisjes,
die de plaatsen van sla
gen en bloedbaden aange
ven. En dat allemaal,
omdat er voor rood en
wit op één plek geen
ruimte was. De Indianen
zeiden: „U hebt ons weg
gejaagd, maar wij willen
hier blijven". Ze voelden
zich als verschoppelingen
tegenover dieven en leu
genaars. Zo worden de
verhoudingen in het Ame
rikaanse Westen van de
vorige eeuw ten voeten
uit getekend in dit niets
verhelende boek van
Brown. De ene stam na
de andere, eens trots en
vri), werd gedevalueerd,
geëlimineerd of als „be
smetten" afgezonderd van
de „anderen" de meer
waardige blanken. Ze zijn
allen verdwenen, de Mo-
docs, de Arapaho's.
Cheyennes. Kiowa's. Apa
chen en Commanches, die
als rode Don Quichottes
streden tegen de Ijzeren
Paarden der vooruitgang
die door hun prairies
stoomden.
De tragische helden hebben
hun rol uitgespeeld.
Brown, die werkelijk een
boek heeft geschreven
met bloed en tranen, ver
onderstelt dat deze India
nen nu, een eeuw later, in
een tijd zonder helden,
wellicht de meest heldhal-
tigen van aller Amerika
nen zijn.
TON PIETERS
Alle eenentachtig leden, die al
en gekozen voor de lande
lijke pastorale raad, hebben
kardinaal Alfrink een uit
nodiging ontvangen voor het
landelijk pastoraal overleg, dat
op 26, 27 en 28 januari zal wor
den gehouden en waarover wij
gisteren hebben bericht.
De kardinaal schrijft daarin
onder meer, dat de bisschop
een advies hebben overge
nomen van de bisschoppelijke
beheers- en beleidscommissie
r de wijze waarop het over
leg zou kunnen geschieden zon
der de kerkrechterlijke struc-
die voorzien was voor de
landelijke pastorale raad.
De voorbereiding van het lpo
in handen gelegd van de
subcommissie van de beheers-
beleidscommissie, die ook
de Ipr heeft voorbereid. Deze
sub-commissie bestaat uit mej.
dr. M. Klompé, de vicaris-ge
neraal van het bisdom Gronin
gen mgr. C. Grasveld en de vi-
is-generaal van het bisdom
Breda, mgr. A. Theeuwes.
Op de agenda van het over'eg
staat de bespreking van het
document van de vorig iaar
gehouden bissrhonnensv-ode in
Rome „de rechtvaardigheid in
de were'd". Om dit document
bespreekbaar te maken, heeft
commissie onder leiding
van dr. G. A. Zuidberg een
rapport samengesteld. Dit rap
port zal in de diocesen op een
door de diocesane pastorale
raden te bepalen manier wor
den besproken.
Op een vergadering op een
van de laatste dagen van de
cember zal dan onder meer de
rapporteur worden aangewe
zen, die op 27 januari namens
alle diocesen zal rapporteren
Dver het hoofdthema. Ook zal
dan de prioriteitenlijst van de
Nederlandse pastorale proble
men worden opgesteld.
Wat de gang van zaken tijdens
het landelijk pastoraal overleg
in Noordwijkerhout zelf be
treft: op vrijdagavond 26 ja
nuari zal kardinaal Alfrink de
opening verrichten. De volgen
de dag is het hoofdthema van
de rechtvaardigheid aan de
orde, evenals op de zondag
daarop. De zaterdagmiddag is
gereserveerd voor de eigen
pastorale problemen van de
Nederlandse kerk.
In hun brief aan de gelovigen
in het weekeinde van 11 en 12
november zullen de bisschop
pen nog laten uitkomen, dat zij
a?-beve'irgen, die uit het lan
delijk overleg naar voren zul
len komen, vanzelfsprekend in
hun overwegingen zullen be
trekken.
Vrouw bij studie
ver achter man
„Het grootste gevaar dat vrou
wen bedreigt die een zekere
positie in de maatschappij heb
ben veroverd, is te vergeten
dat de grote meerderheid van
de vrouwen hen nog niet
volgt".
Aldus mevrouw A. Groensmit-
Van der Kallen, Tweede Ka
merlid voor de KVP. op het
congres van de Europese afde
ling van de Wereldunie van
Katholieke Vrouwenorganisa
ties. dat tot vandaag is gehou
den in het centrum „Kapeller-
put" te Heeze.
De deelname van vrouwen aan
hoger onderwijs en met name
aan universitaire studies blijft
nog altijd ver achter bij de
mannen. Bovendien zijn de
vrouwen over het algemeen
slechter op de hoogte en zijn
ze achtergesteld, omdat er
geen algemene maatregelen
worden getroffen om hnr- unk
te verlichten, zoals regelmati
ge schooltijden, betere ope
ningstijden van zaken en in
stanties en kindercrèches.
I In Oostenrijk worden op dit
moment twee parochies door
kloosterzusters geleid. De zus
ters zijn door de bisschop van
Graz-Scckau, mgr. J. Weber,
ingezet vanwege het grote
priesterlekort in zijn bisdom.
De zusters houden zich met
alle zielzorgelijke activiteiten
bezig. De parochies worden al
leen door een priester bezocht
voor de eucharistieviering en
de toediening van sacramen
ten.
De Britse evangelist David
Hathaway is in Praag tot twee
jaar gevangenisstraf veroor
deeld. omdat hij heeft gepro
beerd heimelijk godsdienstige
boeken en geschriften, die als
anti-Tsjechisch werden be
schouwd, in Tsjecho-Slowakije
in te vceren. Volgens het par
tijblad „Pravda"/Pilsen heeft
Hataway gezegd de „provoce
rende geschriften" in Würz-
bu"g gekregen te hebben van
de christelijke Oost-missie.
In de algemene vergadering
van dc Unie van Baptisten, die
in Snoek is gehouden, is met
bijna algemene stemmen een
motie aangenomen, waarin de
gemeenten worden aange
spoord minimaal een gulden
per lid per week bijeen te
brengen voor de leniging van
de nood waar ook ter wereld. In
het bijzonder werd hierbij ge
dacht aan de ontwikkelingslan
den en aan landen die door
oorlogshandelingen zijn geteis
terd.
Groepen katholieke werken
de jcngcren uit het Duitse bis
dom Rottenburg hebben per
Flcurop zo'n zeventig bossen
bloemen gestuurd naar de
d-'ietnamese ambassadeur
n Bonn met het verzoek deze
•men te geven aan katholie-
werkende jongeren die in
jo gevangen zitten. Tot nu
toe heeft de ambassadeur de
KW.! steeds laten weten, dat
hij niets voor de gevangenen
kon doen.
canen, pater Constantino Ko-
ser, bestaat er geen belemme
ring voor een nauwe samen
werking tussen christenen en
marxisten. Op een bijeenkomst
van vertegenwoordigers van de
orde in Latijns-Amerikaanse
landen wees de overste erop
dat de kerk bij het zoeken
naar maatschappelijke struc
tuurveranderingen in het socia
lisme waardevolle dingen kan
vinden.
D- leider van de afdeling
gezondheidszorg van de Duitse
Caritas, pater Bernhard Rü-
thcr, heeft in het tijdschrift
voor katholieke DuiLse zieken
huizen het voorstel gedaan om
kerkelijke ziekenhuizen te
stichten waarbinnen alle spe-
cialismcs een plaats zouden
moeten krijgen, waar niet lan
ger sprake is van klasse-inde
lingen tn waar men geen uit
zonderingen maakt voor parti
culiere patiënten.
Omstreden
Franse
katechesecursus
krijgt kans van
bisschoppen
Vrijwel alle Franse kranten
prijzen het document over
christendom en politiek, dat de
Franse bisschoppen hebben
aanvaard op hun jaarvergade
ring in Lourdcs. Het rapport
„voor een christelijke praktijk
van de politiek" oogst met
name waardering, omdat de
kerk van de ene kont geen be
paalde politieke keuze aan
praat of afkeurt en van de an
dere kant toch heel duidelijk
de evangelische eisen aangeeft
voor een politiek engagement,
want zo zeggen de bisschop
pen— „het evangelie is niet
neutraal".
Het communistische dogblad
„L'Humanité" noemt de bis
schoppelijke verklaring een
gunstige ontwikkeling. Hoewel
het blad het betreurt dat de
kerk kiest voor een soort der
de weg tussen puur kapitalis
me en zuiver socialisme,
spreekt het toch van „een
nieuwe situatie van samenwer
king tussen communisten en
"h istenen".
Het tweede hoofdthi ia ven de
Franse bisscho—
ling, het priestern -b.. is ir
Ier uit de verf gc!:r - He.
Franse episcopaat cli 'c rog
geen radicale mort-i- ie
nemen om het pastorale kader
van de kerk te vernieuwer.
Er zijn hoopvolle tekenen.
Naast dc 2840 grootseminaris
ten (de helft van tien jaar ge
leden) zijn er 270 jongeren die
priester willen worden, zonder
dat zij daarvoor hun normale
milieu een tijdlang moeten
verlaten. Dit experiment werd
in 1968 goedgekeurd. De voor
mannen van de ACO (de Fran
se 'katholieke actie van de ar
beiders willen nog een stap
verder gaan. Zij zouden het
normaal vinden, wanneer dc
gemeenschap zelf iemand uit
zijn midden tot pastoor zou
kiezen, maar dit verlangen
bleek in Lourdes niet haal
baar.
Bijna als hamerstuk werd de
katechese behandeld. Het door
behoudende groepen, zoals „de
zwijgende kerk", fel gekritj-
seerde nieuwe handboek voor
de tweede klas van de middel
bare school, werd door de bis
schoppen goedgekeurd, zij het
als experiment. Enkele bis
schoppen deelden bepaalde be
zwaren tegen de onvolledige
leer, maar iedereen waardeer
de dc pedagogische aanpak,
waardoor het kind tot een ge
loofshouding kan komen.
Ook de Romeinse congregatie
voor de geestelijkheid (waar
onder de katechese valt) vond
dat leerstukken als de verlos
sing. de rol van de heilige Ma
ria en de erfzonde, onvoldoen
de zijn belicht. Ondanks deze
bezwaren heeft de Romeinse
congregatie echter onlangs de
Franse katecheten aangemoe
digd om verder te gaan met
het ontwikkelen van hun nieu
we methode, die overigens veel
li'kt op de katechese van ka
nunnik Joseph Colomb. die in
1°57 -• erd nfnel-eurd ('oor het
Heilig Officie. Met deze afkeu
ring hegon een ir-passe in het
Franse godsdienstonderricht,
die eerst de laatste jaren
werd doorbroken.
