T oekomstfantasie
van George Pal
Mensen zelfstandig
laten denken
TERUGBLIK
Hou het
scherm
in 't oog
Poolse tv
westerser
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 1 NOVEMBER 1972
ll!llll!l!l!llllllllirj!l!llll!lllll!llll!l!l!ll!!l!ll!l!llllllllll
ALLERNIEUWSTE OMROEP ROTS OMU '72
RIJSWIJK Op 13 oktober
j.l. werd te Rijswijk de nieuwe
radio-omroep en televisiestich
ting Radio-Omroep „Televisie
stichting Omroep met U ,72',
met een notariële acte opge
richt. De omroep, gevestigd te
Rijswijk, zal de verkorte naam
ROTS-OMU '72 voeren.
De stichting heeft ten doel het
bevorderen van de landelijke
en regionale uitzendingen van
volledige radio- en tv-program-
ma's van voorlichtende, educa
tieve en recreatieve aard ter
bevrediging van in het Neder
landse volk levende culturele
en maatschappelijke behoeften.
Aldus het officiële schrijven
waarmee de zoveelste omroep
zijn intrede doet.
De OMU is ontstaan, zoals alle
beginnende of aspirant-omroe
pen, uit een gevoel van onbeha
gen bij een aantal mensen
over de bestaande tv-program-
ma's. In dit geval vonden
twintig voornamelijk ambtena
ren elkaar door hun gemeen
schappelijke overtuiging dat er
te veel amusement op de buis
te zien is en veel te weinig
wordt gedaan aan de indivi
duele cx-eativiteit. Deze twintig
zijn intussen uitgegroeid tot
600. Zij zijn het geheel met de
OMU en met elkaar eens. Ze
namen de oppervlakkigheid op
het scherm niet langer, dach
ten diep na over de vrije me
ningsuiting die ons land biedt,
kochten voor 6,50 in de boek
winkel een omroepwet en
daar was omroep nummer zo
veel, tenminste als ze binnen
niet al te lange tijd 15.000 luis
ter- en kijkgeldbetalers voor
hun plan kunnen winnen.
Aspirant-omroep
De heer R. A. C. Kraijenbrink,
woordvoei-der van de OMU, in
het dagelijks leven werkzaam
als Rijksvoorlichter ziet het in
ieder geval helemaal zitten.
Hij verwacht eind mei het
15.000ste lid te kunnen begroe
ten, waardoor hij het komende
winterseizoen al de papieren
voor een aspirant-omi-oep, het
geen 3 uur radio- en 1 uur tv-
zendtijd inhoudt, in huis zou
kunnen hebben.
,,Wij gaan het namelijk net
even anders doen dan de be
staande media", vertelt hij vol
trots, alhoewel hij zich over dit
„anders", zelfs na lang aan
dringen niet wil uitlaten. „Wij
weten de sleutel voor het suc
ces", glimlacht hij, „maar u
begrijpt dat wij dit geheim
niet zomaar voor de leeuwen
willen gooien. Onze kracht is
het bevorderen van het zelf
standig denken van de mens.
Hieraan wordt op het ogenblik
vrijwel geen aandacht besteed.
Men gaat er in vele program
ma's vanuit dat de kijker al
een zekere ontwikkeling heeft.
De andere kant van de medail
le is dat men zulke stompzin
nige dingen brengt, dat zelfs het
allei-laagste deel van onze be
volking zich wel ergeren moet.
Men gaat, geloof ik, bij het
maken van deze programma's
van de stelling uit dat een
gi-oot deel van de kijkers niet
bij machte is de grijze cellen,
waarmee toch iedereen is ge
boren, te gebruiken. Welnu dit
is natuurlijk een farce. En al
zou het zo zijn, wat ik nooit
zal aannemen, dan is het toch
je plicht als vertegenwoordiger
van een massamedium deze
mensen zelfstandig te leren
denken. Wij zijn van plan juist
hiernaar te streven. Als alle
kijkers een wat hoger niveau
hebben bereikt gaan wij ge
woon mee. We kunnen dan aan
de creativiteit beginnen. Neem
nou de actualiteitenrubrieken.
Ze zijn stuk voor stuk lang
niet slecht. Maar ons bezwaar
is dat ze te veel onderwerpen in
dat ene uur willen brengen,
waardoor ze niet de kans heb
ben diep op een onderwerp in
te gaan. Verder keuren we de
duidelijke, politieke gebonden
heid van bijvoorbeeld Achter
het Nieuws sterk af.
De OMU is geheel onafhanke
lijk. Wij zijn niet ontstaan door
een traditie zoals de VARA of
de KRO, zodat we kunnen
openstaan voor alle politieke
stromingen. Met artikel 19 van
de omroepwet, waarin staat
dat „zij die toegang tot de
ether hebben bepaalde stromin
gen in het volk moeten verte
genwoordigen" hebben wij dan
ook geen moeite. Wij vertegen
woordigen namelijk alle stro-
mimgen die er in Nederland
zijn of die er in de loop der ja
ren nog zullen komen. Zodra
deze vrije meningsuiting op de
een of andere wijze door oor
log of overmacht niet meer
mogelijk zal blijken te zijn
stoppen wij direct".
Overtuigen
De heer Kraijenbrink is een
goed spreker die door zijn wij
ze van formuleren waarschijn
lijk velen van zijn ongetwijfeld
goede bedoelingen zal kunnen
overtuigen. Tijdens het ge-
sprek blijft hij op zijn plaats
op de sofa zitten, steekt af e.i
toe een sigaretje op, neemt
weloverwogen een slokje van
zijn koffie en blijft ogenschijn
lijk ongeëmotioneerd, zelfs al
sta je lijnrecht tegenover el
kaar. Hij gelooft, zo moeten
wij wel concluderen, steevast
in zijn gelijk en, dat is belang-
rijkei-, in de mogelijkheden
nog een goed lopende omroep
op te richten.
„Natuurlijk brengen wij zoals
dat in de omroepwet staat een
totaalpx-ogramma, maar daar
bij streven wij naar complete
uitzendingen die voor ieder
wat wils bevatten. Ik vermeld
dit even tussen aahalingste-
kens omdat ons gebleken is
dat collega-omroepen program-
R. A. C. Kraijenbrink: „Wij hebben de geheime sleutel voor het succes"
ma's brengen die alleen te
pruimen zijn voor geestver
wanten. Bij ons krijgen zowel
je Turkse en Noordafrikaanse
gastarbeidei-s als academici de
kans hun ideeën naar voren te
brengen".
De geheime sleutel en het „an-
dei-s doen" waar de heer
Kraijenbrink tijdens het ge
sprek regelmatig over praat,
blijken na lang trekken en via
vele omwegen gebaseerd te
zijn op een enquête die de
OMU in de Randstad heeft ge
houden. Hierdoor kwamen ze
er achter dat vele jongeren de
tv-programma's in hun huidige
vorm voor een groot gedeelte
hebben afgezworen en de voor
keur geven aan de radio die op
het ogenblik door de uitbrei
ding van Hilversum 3 met
sprongen vooruit is gegaan.
„De OMU-leden zijn nu juist die
jongeren waarvoor Peyton
Place niet hoeft. Als wij een as
pirant-omroep zijn willen we
contact zoeken met de AVRO
en de VARA. We zijn dan al
gevestigd waardoor we geen
onze principes
n. We zullen ze
aandacht aan het amusement
kunnen besteden. Een beïn-
vloéding op dit niveau kan al
leen maar op deze manier.
Neemt u maar van mij aan
dat je bepaalde ideeën nooit
van zijn leven doorgevoerd
krijgt als je zou solliciteren.
Dan ben je ingekapseld en
moet je je wel richten naar de
bestaande werkwijze.
Hoe het eerste programma
van de OMU er uit zal gaan
zien weet de heer Kraijenbrink
ons nog niet te vertellen.
plaats omdat de film op Cinema-
scope-formaat werd vervaardigd.
Nederland I 20.31 uur.
De Hongaar George Pal, in de ja
ren dertig als een soort voorloper
van onze Joop Geesink werkzaam
voor Philips, waar hij een aantal
poppenfilms maakte, dook in de Landschapspark
jaren vijftig in Hollywood op als
producent en regisseur van fanta
sierijke science-fiction filnis. Een
daarvan, „The time machine",
krijgt men vanavond op het
scherm te zien.
Gebaseerd op een verhaal van de
Engelsman H. G. Wells laat Pal
ons meeleven met een uitvinder
die een soort arreslee heeft ont
worpen. waarmee hij zich door de
vierde dimensie de tijd kan
verplaatsen. Wells schreef „The
time machine" rond de eeuwwis
seling en gokte op de toekomst
van de wereld, Pal had in 1960
het jaar dat de film werd ge
maakt al meer zekerheden en
'laat zijn reizigei"-door-de-tijd dan
ook de eerste en de tweede we
reldoorlog meemaken. Dan laat
hij Londen zien, door een atoom
oorlog in 1966 totaal verwoest
en neemt dan een reuzespi'ong
naar het jaar 802701 waarin de
wereld geregeerd wordt door de
onderaards levende Morlocks, die
de bovengronds levende witharige
Elois als hun willoze slaven ge-
bruiken. Aan de uitvinder alias
Rod Taylor de taak om de goed
moedige Elois in opstand te bren-
gen en er nog een lief Elois-meis-
je aan over de houden. De film,
die het net als Pal's overige
avondvullende films vooral van de
speciale effecten moet hebben
altijd goed voor een Oscar zal
op uw buis veel aan kwaliteit ver
liezen. In de eerste plaats voor de
zwart-wit kijkers want Pal doet
veel met kleuren en in de tweede
Kunst en
Kunstenaars
De Marinierskapel van de Konink
lijke Marine geeft zijn jaarlijks
concert op donderdag 9 novem
ber in de Kurzaal te Den Haag
in samenwerking met het koor
van de personeelsvereniging
„Marine" onder leiding van
John Verheijen.
Henk van Ulsen draagt in de
Kleine Schouwburg te Rijswijk
op zaterdag 11 november „Dag
boek van een gek" van Gogol
liet Haags Sprookjes Toneel geeft
op zondagmiddag 12 ncvem- I
ber een voorstelling van „Pi- I
noccio" in Theater In de Steeg j
te. Den Haag.
De Hoofdstad Operette treedt in
de Kleine Schouwburg van Rijs- I
wijk op met „lm Welssen
RössI" zaterdag, 4 november
a.s. Het is voor de eerste keer I
dat in deze schouwburg een be-
roepsgezelschap met een operet
te komt.
Koning Klant, de VARA'se con
sumentenrubriek en de vrouwen
die rood van buiten, maar blank
van pit zijn, hebben gezamenlijk
actie gevoerd tegen STER-recla-
me die rode vrouwen als erger
lijk ervaren.
Ergerlijkst bleek Dreft (het door
geknipte truitje) te zijn geweest.
KK meldde dat, zonder rancunes
overigens tegen Dreft of tegen
de makers ervan.
Die makers, Procter and Gamble,
werkten sportlef mee. Vonden
het goed (sic!) dat de gewraakte
'spoi' kosteloos in KK werd uit
gezonden en stelde zelfs een
nieuwe spot (zonder doorgeknipt
truitje) beschikbaar ter kosteloze
uitzending in KK.
Waarmee we de zotte situatie
kregen dat de VARA-consumen-
tenrubriek tweemaal een gratis
spot uitzond van een produkt
waar die rubriek geen ander
kwaad woord van wist dan dat
ze de nieuwe reclame-aanpak
prefereerde.
Rode
en KK gaan door.
Voor fabrikanten moet het ideaal
zijn om eigen f.v.-reclame als
'ergerlijk' ervaren te zien. Dat
levert n.l. verschrikkelijk veel
gratis reclame op
Voorts zagen we Achtergronden
van de Bijbel, een serie die zo
voortreffelijk is als we van op
het evangelie steunende omroe
pen zouden kunnen verwachten.
Ook Het meisje met de blauwe
hoed, de NCRV-musical die zich
gaandeweg tot méér ontwikkelt
dan een André van Duyn-show.
Verder twee quiz-programma's.
Tweekamp bij de NCRV is van
'hoger' naar 'middelbaar' ge
stapt. Niet het grootste verschil
met vroeger, want de opgaven
bleven gepeperd. De presentatie
mikt op de ongedwongenheid van
'jongens onder elkaar', maar is
in feite veel krampachtiger dan
vroeger bij Stockhuyzen.
Bij '2 voor 12', de VARA-quiz,
kregen we de indruk dat de op
gaven juist wat minder moeilijk
waren gemaakt. Wat wellicht re
sulteerde in het feit dat gisteren
de top-prijs kon worden uitge
keerd.
De poedelprijs gaat naar Hier
en Nu, de NCRV-rubriek die
géén nieuws bracht over Viet
nam, géén nieuws over de bin
nenlandse politieke ontwikkelin
gen en gebrekkig rapporteerde
over de Nijmeegse universlteits-
rel.
Er werd ook reclame gemaakt
voor de komende collecte voor de
Nierstichting, sympathiek doel
dat een beetje verweesd terecht
raakte tussen het NCRV'se anti-
nieuws.
Het programma Van Gewest tot
Gewest van de NOS-televisie van
avond bevat naast een reportage
van Wil de Jong over nationale
landschapsparken een reportagen
uit Aalten. gemaakt door Huub
Mans, waar leerlingen van de
derde klasse van de pedagogische
academie uit Den Haag een blo-
school aan zelfgemaakte leermid
delen hebben geholpen. Thijs Zij-
da maakte opnamen in Deventer,
waar een studie is gemaakt over
stadsuitbreiding en de vernieling
van de natuur als gevolg daar-
Ned. I 19.05 uur
Kijken
naar kinderen
Zoals we al meldden zet de NOS
de serie Kijken naar kinderen
voort, waarin ender redactie van
Caroline Euwe de ontwikkeling
van kinderen wordt nagegaan.
Volgde de vorige serie het norma
le groeiproces bij kinderen tussen
0 en 5 jaar, nu wordt aandacht
besteed in tien programma's aan
de wisselvalligheden, die een nor
maal kind in zijn vroegste ontwik
kelingsperiode kunnen overkomen.
Tussen het normale ontwikke
lingsprofiel en ernstige psychopa
thologische syndromen ligt een
belangrijk gebied van verschijnse
len bij kinderen, die door de om
standigheden zijn blootgesteld aan
ernstige psychische en sociale
traumata. Deze kunnen blijvende
schade aanrichten. Deze eerste
aflevering gaat over een meisje,
dat plotseling in het ziekenhuis
moet woi'den opgenomen. De film
is gemaakt in het Fulham-hospi-
taal te Londen, waar de staf van
de kinderafdeling is opgeleid om
zowel de ouders als het kind zo
goed mogelijk te begeleiden. De
angsten voor een ziekenhuis en
eventuele medische ingrepen kun
nen zodoende worden verkleind.
De nare gevolgen voor een kind,
verbonden aan ziekenhuisopname,
die jarenlang een ongunstige in
vloed op kinderen kunnen uitoefe
nen, worden hierdoor zoveel mo
gelijk voorkomen.
Ned. I 22.10 uur
Laatste
der Mohikanen
In dit vierde deel wacht Munro op
zijn dochters. Tevergeefs? Een
patrouille heeft al gezocht, waar
bij enkele mannen het leven lie
ten.
Ned. II 19.05 uur
Papieren rozen
Een journalist, die aan zijn pen-
WARSCHAU (AP) De uitzen
dingen van de Poolse televisie
zijn westerser aan het worden,
zulks in tegenstelling tot die der
Sovjet-Unie. De communistische
ideologie wordt evenwel niet
waarloosd op de Poolse beeldbuis.
In de eerste plaats blijft men
nieuws- en politieke programma'!
uitzenden, die gericht zijn op de
communistische leer. Oorlogsfilms
en documentaires blijven herinne
ren aan Hitler-Duitsland en de be
zetting.
De nieuwsuitzendingen blijven
zeer gericht. Elke anti-Ameri
kaanse demonstratie, elk verbran
den van de Amerikaanse vlag,
waar dan ook, wordt getoond.
Maar het aantal vei-strooiingspro-
gramma's uit het buitenland
neemt toe. In de Sovjet-Unie be
staan die hoofdzakelijk uit films
over volksdansen en circussen, in
Polen krijgt men producten te
zien als Gun Smoke (Amerika),
The goldrobbers (Groot-Brittan-
nië) en The defenders (Amerika).
De Franse serie Arsène Lupin is
aan de beurt geweest en de Ita
liaanse non-stop variétéshow Sen-
za rete.
Het publiek heeft kennis kunnen
maken met Little Tony uit Italië,
Cliff Richax'd uit Engeland, Sacha
Distel uit Frankrijk, Diahann Car
roll uit de V.S. en Andy Stewart
uit Schotland. Het publiek is met
de verwestering der programma's
best tevreden. Een diplomaat zei:
„Het wordt nu haast zo dat je je
wel eens afvraagt: zitten we
wel in Oost-Europa?"
Kenmerk acht
zich niet
anti-lsraël
(Van onze radio- en t.v.-redactie)
HILVERSUM - De redactie van
Kenmerk, het televisieprogramma
an IKOR, CVK en RKK, is het
liet eens met de kritiek dat het
IKOR een anti-Israël-omroep zou
zijn. Zij antwoordt dit in een brief
de gereformeerde en christe
lijk gereformeerde deputaten voor
de Evangelieverkondiging onder
Israël en de bond der Vrije Evan
gelische Gemeenten in Nederland.
Deze hadden in september jl.
naar aanleiding van de gebeurte
nissen in München bezwaar ge
maakt tegen wat zijnoemden de
„op zijn zachtst gezegd onwelwil
lende houding ten aanzien van de
positie van de staat Israël". De
Kenmerk-redaktie ondei'schrijft
het standpunt van de Wereldraad
van Kerken, dat door het steunen
van de vestigingen van de staat
Israël zonder bescherming van de
rechten van de Palestijnen aan
hen onrecht wordt gedaan.
„Dat dit standpunt, volgens u, in
de joodse wereld het IKOR tot
een anti-Israel-omroep maakt, zou
juist moeten inspireren tot een ex
tra opdracht in het gesprek met
Israël en het jodendom", aldus de
Kenmerk-redaktie in haar brief.
Over deze zaak zal tussen de be
trokkenen op korte termijn een
gesprek plaatsvinden.
Rechts Rod Taylor met de Italiaanse actrice Luciana Paluzzi. In de
film The Time Machine van vanavond ziet men hem in een Victo
riaanse uitdossing.
sioen toe is maar daarmee geen
vrede heeft, reageert zijn teleur-
stelling af door zich op een „jour
nalistieke" manier op zijn omge
ving te wreken. Hij schrijft zijn
eigen In memoriam. De rozen in
zijn tuin intei-esseren hem niet.
Ned. II 20.21 uui
Deze Zweedse balletfilm, getiteld
Rode wijn in een groeci glas, be
haalde enkele onderscheidingen.
Leerhuis
Rode wijn
Ditmaal een discussie gewijd i
de vraag hoe onze angst is te
klaren voor het dragen van v
antwoordelijkheid.
Ned. II 22.05 uur.
TELEVISIE
HEDEN
NEDERLAND I
10.45 i
17.00 i
NOS
18.45 i
18.55 i
1 19.05 i
1 19.50 i
1 20.00 i
20.21 i
20.31 i
22.10 i
22.35 i
23.00 v
23.10 i
r Ti-Ta-Tovenaar
r Journaal
r Van gewest tot gewest
r Stichting Socutera
r Journaal
r Zendtijd D'66
r Time Machine (film)
r Kijken naar kinderen
r Studio sport
r Den Haag vandaag
r Journaal
NEDERLAND II
18.45 uur Ti-Ta-Tovenaar
18.55 uur Journaal
AVRO
19.05 uur De laatste der Mohi
kanen
20.00 uur Journaal
20.21 uur Papieren rozen
(tv-spel)
1 21.20 uur Rode wijn in een groen
glas (balletfilm)
21.35 uur Televizier supplement
22.05 uur Leerhuis
22.50 uur Journaal
22.55 uur Teleac
MORGEN
NEDERLAND I
10.45 i
18.45 i
18.55 i
19.05 i
19.30 i
20.00 i
20.21 v
21.50 i
1 22.10 v
22.40 i
23.15 i
r School-tv
r Ti-Ta-Tovenaar
r Journaal
r Kinderkrant
r Peter Conlan
r Journaal
r Van school gestuurd
(documentaire)
r En nu mijn ver
zoek
r Nader bekeken
r Israël '72
r Spel met verleden
r Journaal
NEDERLAND II
18.45 uur Ti-Ta-Tovenaar
18.55 uur Journaal
VPRO
19.05 uur Beertje Colargol
19.20 uur Zwijgen is goud
19.45 uur Popeye
20.00 uur Journaal
20.21 uur All in the family
21.00 uur Zip code (documen
taire)
21.45 uur Millhouse, een witte
comedie
23.15 uur Den Haag vandaag
23.25 uur Journaal
RADIO
HEDEN
HILVERSUM 1
18.00 Nieuws. 18.11 Dingen van de
dag. Politieke Partijen: 18.20 Uitzen
ding van de Christelijk Historische
Unie. VARA: 18.30 (S) VARA-dans-
orkest en solisten. E.O.19.00
Klankbord: actualiteiten, informatie
en commentaar. 19.15 Grammofóon-
muzlek. CVK: 19.30^ Dankdienst voor
sewas en arbeid.
ma. 22.20 Aktua. 22.30 Nieuws. 22.40
Tips van een verlinker, hoorspel.
23.30 (S) In Pim Jacobs' Notenbar.
23.55—24.00 Nieuws.
HILVERSUM II
8.00 Spiegel van Duitsland: Inlorma-
lie en muziek uit de Bondsrepubliek.
18.30 Nieuws. 18.41 Programma voor
blinden en slechtzienden. 18.50 (S)
Lichte grammofoonmuziek. 19.00
Openbaar Kunstbezit. 19.10 RVU:
OntwikkelingssamenwerkingBangla
Desh (deel I). 19.50 Den Haag van
daag. 20.00 Nieuws. 20.05 (S) V"
MORGEN
L S.00 Nlei
i 8.11
Radiojournaal 8.50 Morgenwijding
9.00 Toppers van toen (gr). 9.35 Wa
terstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00
(S) Voor de kleuters. 10.10 Arbeids
vitaminen (gr). (11.00 Nieuws; 11.03
Radiojournaal). 11.30 (S) Rondom
waalf
ieder.
airsberlchten). 12.:
(S) Sportrevue. 13.00 Nieuws. 13.11
Radiojournaal. 13.21 Alert!: Op het
vink van muziek en maatschappij.
13.50 (S) De wereld van de opera
(gr). 15.00 (S) Voor de zieken. 16.00
Nieuws. 16.03 Radiojournaal. 16.05
(Si Aspecten: kunstprogramma. 17.00
7!55 Mededelingen.
HILVERSUM II
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.02 Het levende
3rd, 7.08 .(S) Preludium: klassle-
muzlek (gr). 7.30 Nieuws. 7.41
ir en nu. 7.55 Aangestipt: pro-
mma-overzlchl. 8.00 Te Deum
damus: gewijde muziek (gr), 8.24
8.36 Gymnastiek
10.00 Schoolradio. 10.30 Nieuws. 10.33
(S) Podium voor de vrouw: maat
schappij-Informaties. 11.05 (S) Voor
12.20 Door het land
kinderkoor en Prome
12.26 Mededelingen t.t
ziek. 15.15 De Bijbel
gierig: gesprek over Schriftwoorden.
15.30 Nieuws. 15.33 Studio 6: mid-
dagmagazine met verstrooiing en in
formatie. 16.30 Hier en nu. 16.32 Re
gio-rechtstreeks (1): gevarieerd mu-
atlonaal allerlei.
HILVERSUM
TROS: 7.00 Nlei
Show. (8.00
Nieuws). NOS: 16.00 Nieuws. 16.03;
De daverende dertig. (17.00
Nieuws). 18.00 Nieuws. 18.02 Joost
de Draayer Show. TROS: 19.00
Nieuws. 19.02 Club Troplcana: Suri
naamse muziek. 19.30 Terug van
weggeweest: de Dlamons Five en
het trio Dlck Schallles. 20.00
Nieuws. 20.02 Poster. 21.00 Nieuws.
21.02 Apollo XXI: vervolghoorspel.
21.30 Kabarettekctet. 22.00 Nieuws.
22.02 De Hugo van Gelderen Show
met o.a. de Nederlandstalige Top
Tien. 22.55 Mededelingen. 23.00
Nlei
23.02
Tros-Sport-TIJd.
ziek. 24.00 Nieuws. 00.02 Aktua. 00.12
Jazz-Slr. 00.55—01.00 Nieuws.
