„WITTE VLEK"
VALKENBURG
25 JAAR
Een
van de
gn
bedr
ijven in
de
regio
CtYi
rtnisip
1972
VRIJDAG 20 OKTOBER 1972 LEIDSE COURANT PAGINA 11
LEIDEN Tussen de noordgrens van Wassenaar en het dorp Val
kenburg ligt een witte vlek op de kaart van Zuid-Holland. „Defen
sie" wil zich niet in de kaart laten kijken. In die witte vlek ligt het
Marine Vliegkamp Valkenburg, een militaire installatie die voor
„onbevoegden" beter wat vaag kan blijven. Maar daarmee is het
vliegkamp ook in overdrachtelijke zin gedoemd een witte vlek te
zijn. Hoewel niemand blind kan zijn voor de vliegtuigen die er dicht
langs de openbare weg opstijgen en landen, ontgaat het velen dat
bij Valkenburg een van de grootste bedrijven uit de regio Leiden
gevestigd is.
Een bedrijf dat, hoewel militair van karakter, internationaal, lande
lijk en op regionaal niveau belangrijke diensten bewijst aan de bur
germaatschappij. Deze week bestaat het Marine Vliegkamp vijfen
twintig jaar. Daarom in de „witte vlek" het profiel van een impo
sant vliegbedrijf.
Het Marine Vliegkamp Valkenburg is het logistieke hart van de Mari
ne Luchtvaart Dienst. Geen vloot van betekenis kan nog buiten een
eigen luchtwapen. Dat heeft vooral de Tweede Wereldoorlog ge
leerd. Zo lang er in alle hoeken van de wereld nog politieke ezels
kakebenen voor het oprapen liggen, is het niet verstandig, alle
zwaarden al tot ploegscharen om te smeden.
SACLANT, de „Supreme Allied Command Atlantic", heeft een deel
van deze (vredes-)taak aan de Nederlandse Marine opgedragen. Het
uitvoeren ervan eist een hoge mate van paraatheid, ook en voor
al van haar luchtvaartdienst. Het maakt „vrede" en „oorlog"
moeilijker van elkaar te onderscheiden maar geeft de mannen van
de MLD eerder een „motivatie" dan hun wapenbroeders op de Dc helicopters van squadron 7 worden oofe gebruikt als
grond. „Wij zijn in het voordeel, dat we de mogelijke vijand bijna
elke dag te zien; de landmacht niet", zeggen de vliegers, die als
vaklieden vol bewondering zijn, voor wat met name de Russische
vloot presteert. „Ze hebben veel naar ons gekeken. Je ziet daardoor
de laatste jaren een sterke verbetering van hun materiaal en tactie
ken".
Op Valkenburg zijn voor het uitvoeren van de surveillance boven
Noordzee, Kanaal en het oostelijk deel van de Atlantische oceaan
twee squadrons gestationeerd. Het zijn 320 en 321, die hun roemrij-
t zeeman van zijn schip gehaald moet worden.
In de Beechcraft worden waarnemers en telegrafisten opgeleid. Overi
gens staan de toestellen op de lijst voor pensionering.
ke geschiedenis begonnen als Nederlandse squadrons in de Royal
Air Force gedurende de Tweede Wereldoorlog. 320 is uitgerust met
Lockheed Neptunes; 321 met de Bréguet Atlantic. Beide vliegtuigty
pen kunnen zonder enig bezwaar twaalf uur achtereen in de lucht
blijven. Met een snelheid van ongeveer 300 kilometers maken ze
hun „zoekslagen" boven zee, waarbij hun electronische „Sound Na
vigation and Ranging"-apparatuur tot diep onder water naar
„vreemde voorwerpen" tast.
ip Valkenburg zijn ook de Beechcrafts van squadron 5 thuis, waarop
leerling-waarnemers het „vliegende deel" van hun opleiding krij
gen. „Maar dat is een aflopende zaak", vertelt LTZ2 oc. P. A.
Kroon, voorlichtingsofficier. „Die toestellen zijn stokoud. Ze worden
bijna met tederheid verzorgd. Maar we zullen binnen afzienbare
tijd, waarschijnlijk in samenwerking roet de Luchtmacht, overstap
pen op Fokker Friendships".
)an is er ook een squadron 2. Daarin worden ria het behalen van
brevetten en individuele opleidingen de vliegers, waarnemers, tele
grafisten, boordwerktuigkundigen e.a. geschoold tot een hechte
Neptune- of Atlantic-bemanning. Want team-geest is een eerste ver
eiste bij het uiterst nauwkeurige en vermoeiende werk in zo'n
alluminium roofvogel.
squadron is de kleinste zelfstandige eenheid van het luchtwapen:
het omvat een op zijn taak berekend aantal vliegtuigen met het be
nodigde personeel en een beperkte hoeveelheid onderhoudsmate-
onfetK
j De sterkte kan sterk uiteenlopen. Squadron 320 (Neptunus)
.nde boni slerk- Maar de sterkte van squardrop 7, dat met Augusta-Bell heli
copters vliegt, bedraagt maar 60 man. (En dat ligt weer anders
dan voor het squadron met het voormalige RAF-nummer 860, dat
zijn horst heeft op De Kooi bij Den Helder. Zijn Wasp-heli's zijn ge
detacheerd op de fregatten van de Van Speijk-klasse. „Daarmee is,
na het uit dienststellen van de Karei Doorman, de band van de
MLD met de varende vloot weer hersteld").
'Met squadron 7 raakt men aan de diensten van het MVK Valkenburg
rechtstreeks voor de burgermaatschappij. En het is meteen de
meest spectaculaire. De helicopters verzorgen, als uitvloeisel van
de „Convention on International Civil Aviation" samen met de
Neptunes de „Opsporings- en Reddings Dienst in het gehele ge
bied waarvan het luchtruim door Nederland wordt gecontroleerd.
Wanneer er de melding komt van de politie in een badplaats dat
bader op zijn luchtmatras te ver in zee is getrokken, dan gaat er
een heli van sq 7 op af; wanneer een zeeman aan boord van een
schip letsel oploopt dat aan boord niet behandeld kan worden, dan
gaat sq 7 erop af: wanneer noodseinen worden opgevangen van een
vliegtuig of van een schip dat zijn positie niet nauwkeurig opgeeft,
dan roepen Schiphol of Scheveningen Radio Valkenburg te hulp.
Een Neptune gaat de zee afspeuren en vindt hij de plaats des on-
heils dan kan hij afhankelijk van de situatie reddingsmate
riaal afwerpen, dan wel de helicopters van „7" naar de plaats lood
sen om er de benarde mensen uit het gevaar te verlossen.
Valkenburg is ..Rescue Coordination Centre" voor het Nederlandse
controlegebied en staat op grond daarvan door hot lines in verbin
ding.
Dag en nacht staan een helicopter en een vliegtuig voor OSRD pa
raat. Dat betekent dat er met het oog op dezo taak 100 man „in de
wacht zitten. „Wil je continu draaien, dan heb je drie ploegen no
dig en die moeten eten ook".
In nauw verband met het vliegbedrijf staat de meteorologische dienst
De meteo van Valkenburg is de grootste van de marine. Er is wel
een hechte samenwerking met die van de Luchtmacht maar als die
niet vliegt, zwijgt ook de „forecaster" en bovendien is de marine
minder geïnteresseerd in het weer boven het vasteland als juist
wel in dat voor de kust en op de lange routes naar Canada, Noor
wegen of IJsland. Valkenburgs meteo werkt daarom ook samen met
het KNMI en het buitenland; het geeft stormwaarschuwingen voor
de schepen op zee; zorgt voor de weersverwachting voor dc vloot
op de Noordzee, ballistische verwachtingen voor de artillerie en
waarschuwt de gemeenten in de omgeving wanneer er bijzondere
weertypen op komst zijn, zoals hagel, sneeuw en ijzel.
Een andere tak van dienst die voortdurend „stand by" staat, óók ten
behoeve van de burgermaatschappij, is de vliegveldbrandweer.
„Een huis is een vrij groot ding, waar ook nog eens wat hout aanzit
dat kan branden. Maar stel Je voor dat er iets scheef gaat als zo'n
Atlantic start met twaalf tot veertien man en vijftien tot zeventien
ton benzine in een vrij kleine ruimte. De mensen moeten er eerst
uit. en laat dan desnoods die kist maar branden. Daarop is onze
brandweer gespecialiseerd. Ze loopt desnoods tot in het vuur en
gooit er dan zo'n hoop schuim op dat het vuur het er koud van
krijgt", vertelt de heer Kroon. „Als bedrijfszelfbeschermingscorps
heeft ze ook de verplichting om op verzoek in te springen als er een
grote brand is in de omgeving". We zijn ook geweest bij de brand
van Sikkens, bijvoorbeeld. We hebben ook regelmatig uitwisselingen
met brandweercorpsen uit de omgeving en houden dan samen oefe
ningen op het vliegveld met grote vuurhaarden".
Het een en ander vindt plaats binnen het raam van de brandweer-
coödinatieregeling zoals medio 1971 met een aantal omliggende ge
meenten werd overeengekomen.
Wat voor de brandweer geldt, gaat ook op voor de ambulance; wan-
Het lange afstandspatrouillevliegtuig, de Neptune van squadron 320.
neer zich op de omliggende wegen ongelukken van enige omvang
voordoen, dan snellen de ziekenwagens van het vliegveld te hulp.
Het MVKV vormt, door de nauwe verwevenheid van zoveel gespecia
liseerde taken een imposant bedrijf.
Het biedt werkgelegenheid aan ongeveer 2000 personen, van wie let*
meer dan 10% vliegend personeel. Het merendeel van de beman
ning bestaat uit hoog-gekwallficeerde specialisten. „We zijn aan
specialisaties zoveel tijd kwijt, dat er bij de MLD voor dienstplichti
gen weinig plaats is. Hetzelfde geldt eigenlijk voor de hele vloot: 15
tot 20% is maar dienstplichtig". Specialisatie en vakkennis spreekt
de bezoeker aan, als hij hangars en werkplaatsen binnenloopt. Daar
zijn. bij het onderhoud van de kisten vliegtuigmonteuT* en motor
monteurs bezig op torenhoge stellagen aan het „klein onderhoud
van de „dikke" vliegtuigen. De mannen worden van materiaal voor
zien vanuit de werkplaatsen waar houtbewerkers en machinebank
werkers onderdelen maken of herstellen.
„De woningvoorziening voor al die mensen levert grote moeilijkheden
op. Ze wonen tot zeer ver in de omgeving. Zo'n 10 A 12% staat inge
schreven als woningzoekende, maar met de medewerking van de
omliggende gemeenten proberen we 't zo goed mogelijk op te los
sen. Toch krijgt een nieuwgeplaatste de hint: Er is nu niets. Mis
schien kun je ergens wel iets kopen. Zo'n aantal werknemers, met
hun salarissen, dat geeft niettemin aardig wat bestedingen hier in
de buurt".
Er is ook door leden van de Leidse gemeenteraad wel eens op
aangedrongen dat het MVKV weg zou gaan: het zou geluidshinder
veroorzaken, het zou In de weg liggen van de luchtroutes naar
Schiphol en het zou gevaar opleveren in verband met de nabije ste
delijke bebouwing.
„Valkenburg weg? dat zit er niet in. Ook de Rijksluchtvaartdienst zou
dat eens ooit gewenst hebben. Maar op grond van de goede samen
werking met Schiphol en het werk van de OSRD is er nooit meer
over gesproken. Bovendien: zou de RLD een nieuwe basis betalen?
Storing van de luchtroute naar Schiphol ls er niet: de MLD Is veel
te vertrouwd met de burgerluchtvaart en maakt zelf gebruik van de
„airways". We hebben wel eens klachten gehad over geluidshin
der. Dat was toen we hier straaljagers hadden. Maar met die
schroefvliegtuigen valt het ongelooflijk mee. En het gevaar voor de
bebouwing. men bouwt steeds hoger en steeds dichter bij de ba
sis.
De nieuwbouw in het „Molenhok" te Katwijk bijvoorbeeld, komt al
aardig dicht bij de startbanen. Dan is dat toch geen eerlijk argu
ment
En In een historisch overzicht van 25 jaar MVKV schrijft de comman
dant van de vliegbasis KLIZ J. H. Carpentler Alting „ln de toe
komst zal de behoefte aan een walbasis een ondersteuningspunt van
de vliegtuigsquadrons van de konjpklijke marine zeker blijven be
staan".
Schip in nood! De lading slaat overboord. Angstig wacht de bemanning aan lij van het stuurhuis op de komst van de helicopter.
Jl/tu tv
het vretende zout er af te spuclen
