Geboortedaling bij
katholieken sneller
dan bij
overigen
■clcbf
Jongerenopstand in CHU kan
leiden tot stroomversnelling
WERELDRAAD
BESCHULDIGT
URUGUAY
Ned. bisdommen
houden samen
financiële actie
Thijmgenootschap
bezint zich op
pluriformiteit
KORTE
METTEN
Nederlandse tak
Liga Katholieke
Contra-reformatie
DONDERDAG 12 OKTOBER 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 13
De teruggang in de rooms ka
tholieke kerk, zoals die tot
»4ting komt in een analyse
van de voorlopige uitslagen
van de volkstelling van 1971
is niet alleen tot haar be
perkt. Het percentage her
vormden daalde van achten
twintig naar drieëntwintig
procent. Het percentage ge
reformeerden bleef zeven.
Het aantal onkerkelijken
nam toe van achttien tot
drieëntwintig procent.
Dit blijkt uit het rapport ..De
katholieke bevolking van Ne
derland" van het Katholiek
Sociaal Kerkelijk Instituut,
waaruit wij gisteren reeds
enkele gegevens publiceer
den. Het rapport werd sa
mengesteld door J. M. Tette-
ro met medewerking van W.
van Boergondien.
De gesignaleerde overgang
naar de geregistreerde on
kerkelijkheid acht het Kaski
„een typische uitdrukking
van de verzwakte invloed
van de kerkgenootschappen in
een kerkelijke heterogene sa
menleving, zoals die in Ne
derland maar bijvoorbeeld
ook in Zwitserland, West-
Duitsland en de Verenigde
Staten bestaat." Elders toont
zich de lossere band met de
kerk niet zozeer door een
formele afschrijving maar
door een veel geringere deel
name aan de kerkelijke
praktijk.
De katholieke groei sedert 1920
werd vooral veroorzaakt
door het hogere geboorteni
veau, zodat men bij de ge
boortegolf na de oorlog hier
en daar verwachtte, dat de
katholieken meer dan de
helft van de bevolking zou
den gaan uitmaken.
In feite is sinds 1965 de ge
boortedaling bij de katholie
ken sneller gegaan dan bij
de rest van de bevolking.
Daarbij komt nog, dat een
toenemend aantal katholieke
ouders hun kinderen niet
meer laat registreren.
Nu zijn er 1.155.000 'katholieke'
kinderen, geboren tussen 1960
en '71. Als 't geboortecijfer
van '60 zou zijn gehandhaafd
zouden er enkele honderddui
zenden meer zijn geweest.
Andere mutaties
In tegenstelling tot de periode
tussen 1947 en 1960 toen er
35.000 katholieken méér emi
greerden dan er binnenkwa
men, was er na 1960 een posi
tief saldo van 49.000 perso
nen, vanwege de buitenland
se arbeiders. Tussen beide
volkstellingen zijn 32.500 per
sonen tot de katholieke kerk
toegetreden, 'n aantal dat de
laatste jaren sterk daalt en
wel van 4.282 in 1960 tot on
geveer 1.500 in 1970.
Over de jongeren zegt het rap
port nog, dat (met name
vanwege de naoorlogse ge
boortegolf) het aantal van
020-jarigen hoog ligt 39
procent (1971). In 1947 was
het vierenveertig procent en
in 1960 drieënveertig procent.
Zij werden als kerkeleden op
gegeven zonder dat zij zich
zelf over hun kerkelijke ge
zindte hebben kunnen uit
spreken. „Gegeven de toene
mende verschillen tussen de
generaties met betrekking
tot geestelijk-culturele houdin
gen is het niet zeker dat al
deze personen feitelijk tot de
rooms katholieke gezindte
(zullen) mogen worden gere
kend", aldus het rapport.
Over de richtingen in de kerk,
de waardering van de pluri
formiteit, leer, structuur en
pastoraal beleid, congres-
seert op 27 oktober het
Thijmgenootschap in het psy
chologisch laboratorium van
de Nijmeegse universiteit.
Tijdens het congres, dat 's
middags om half drie begint,
zullen korte inleidingen ge
houden worden door de lecto
ren B. Willems, over de leer,
dr. R. Huysman, over de
structuur en door mevrouw
L. Hoekendijk, over het pas
toraal beleid.
Verdere uitgangspunten voor
de groeps- en plenaire dis
cussies vormen een negental
voorstudies, die na een zorg
vuldige en diepgaande bestu
dering van het verschijnsel
van de kerkelijke pluriformi
teit binnen de theologische
afdeling van het Thijmge
nootschap, geschreven zijn.
Het genootschap, een van oor
sprong katholieke vereniging
van intellectuelen, die in 1969
algemeen christelijk is ge
worden, stelt het congres,
vanwege de actualiteit en de
urgentie van het onderwerp,
ook toegankelijk voor niet-le-
den. Het secretariaat is ge
vestigd Kon. Wilhelminalaan
17 te Amersfoort.
Kerk en wereld
The Burning Candles! musical, I9uurj
The Carpjnksr Tools(You*h ferChnst, 16'uüi
rhe Ligmersf 14 30uur) Presentatoren
Ben Hoekendijk,Nicovran Biljou en
Kees Goedhart Oswald Smrth-straat.
kraampjes van vele evangelische
organisaties Open vanaf 10 uur.
Jongeren naar
Utrechr voor
„christelijk
festival"
In de Utrechtse Margriethal
van het jaarbeurscomplex
wordt op zaterdag 14 oktober
de manifestatie „One way
day" gehouden, 'n soort Je-
zus-festival met veel muziek,
waar iedereen met iedereen
evangelist Ben Hoekendijk
georganiseerde manifestatie,
die 's morgens om tien uur
begint en 's avonds om tien
uur wordt afgesloten zal zo
wel een evangeliserend uls
een demonstratief karakter
hebben.
Via tientallen stands zullen
zich talrijke zendingsgenoot
schappen en andere christe
lijke organisaties op een
soort beurs manifesteren. Mu
ziekgroepen als „The Car
penters Tools" van Youth
for Christ, The Lighters en
The Burning Candles zullen
de manifestatie muzikaal op
luisteren. Laatstgenoemde
groep zal 's avonds boven
dien een op de bijbel gjlnspi-
reerde musical opvoeren.
Congres in Rome keert zich
tegen progressivisme
In Rome zal van 10 tot 12 november door verschillende katholie
ke bewegingen en groeperingen, die zich inzetten voor de trouw
aan de kerk en aan het geloof en tegen een breuk binnen de
kerk een „geloof- en trouwbetoging" worden gehouden. Op deze
bijeenkomst worden talrijke gelovigen uit diverse Europese
landen en uit de Verenigde Staten verwacht.
De eerste aanzet tot deze bijeenkomst heeft het congres van de
Franse beweging „De zwijgende kerk" gegeven, dat eind van
het vorig jaar in Straatsburg is gehouden. Op dat congres is
besloten tot samenwerking tussen de groepen met dezelfde
doelstelling.
In maart van dit jaar werd onder voorzitterschap van de hoogle
raar aan de Salzburgse universiteit, dr. Balduin Schwarz een
internationale federatie opgericht onder de titel „Pro fide et
ecclesia". Deze eerste samenbundeling van verschillende groe
peringen richt zich vooral tegen wat men noemt „het opruk
kende progressivisme".
Mgr. Gij sen
belicht
Nederlandse
kerk in
Duits boek
Bij het Morus-Verlag in Ber
lijn is dezer dagen het boek
„Exempel Holland" versche
nen, dat de katholieke kerk
van Nederland met kritische
ogen beziet. In het boek is
ook een geschiedkundige bij
drage geleverd door mgr. J.
Gijsen van Roermond.
Zijn artikel, dat nog voor zijn
bisschopsbenoeming is ge
schreven, bevat een compact
overzicht van de geschiede
nis van de kerk in ons land
in de periode van 1700 tot
1970 en weidt het meest uit
over de na-conciliaire perio
de.
In het kort schetst dr. Gijsen
de nieuwe ontwikkelingen die
zich voordeden, waarbij de
gehanteerde normen naar
zijn mening uitsluitend wer
den ontleend aan de algeme
ne maatschappelijke werke
lijkheid. Volgens dr. Gijsen
is het theologisch denken,
dat gebaseerd is op de we
reld-gerichte interpretatie
van het christendom, van
dat alles de schuld.
De eerstvolgende bijeen
komst van de Latijns-Ameri
kaanse bisschoppenconferen
tie (CELAM) zal van 15 tot
en met 23 november in Su
cre, Bolivia, worden gehou
den. Doel van de bijeen
komst is de collegialiteit bin
nen de Latijns-Amerikaanse
bisschoppenconferentie te
verbeteren.
De bisschoppen van de
Scandinavische landen heb
ben tijdens hun laatst gehou
den conferentie besloten de
aartsbisschop van Olinda en
Recife, mgr. Dom Helder
Camara opnieuw voor te
dragen voor de vredes-Nobel-
prijs 1973. In een brief aan
het Nobel-comité in het
Noorse parlement herinneren
de bisschoppen aan de inzet
van Camara voor een vreed
zame oplossing van de grote
sociale en menselijke pro
blemen in de Latijns-Ameri
kaanse landen.
De secretaris voor de raad
voor de zending van de Ne
derlands hervormde kerk te
Oegstgeest, ds. P. J. Mac-
kaay, zal binnenkort naar
Lemele vertrekken, waar hij
is aangenomen als predikant.
De congregatie der Salesia-
nen van Don Bosco heeft dit
jaar vijfentwintig nieuwe
priesters, afkomstig uit ver
schillende Europese landen
naar missiegebieden kunnen
sturen. Van alle orden en
congregaties waren het de
afgelopen tien jaar steeds de
Salesianen, die zorgden voor
de grootste groep missiona
rissen.
De Duitse actiegroep voor
verantwoordelijke medewer
king van de vrouw in de ka
tholieke kerk wil een drin
gend verzoek richten aan
paus Paulus en de Duitse
bisschoppen, waarin zij, de
twee motu proprio's over de
dienstambten van lector en
acoliet, die aan mannen blij
ven voorbehouden, „een stap
terug noemen in de ontwik
keling" en „onaanvaardbaar
voor moderne vrouwen".
OPEN CHRISTEN-DEMOCRATISCHE
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Tussen de grote politie
ke bedrijven door doen zich ook
minder opvallende ontwikkelingen
voor. Zo staat de jongerenorganisa
tie van de CHU (de CHJO) op het
punt de gelederen van de moeder
partij te verlaten. De CHJO vormt
sinds vorig jaar september een fe
deratie met de jongerenorganisatie
van de KVP (de KVPJG) en in sep
tember zouden deze beide groeperin
gen een fusie aangegaan zijn als
niet het kabinet-Biesheuvel was ge
vallen en alle aandacht gericht
moest worden op de komende ver
kiezingen. Die fusie hangt nu hele
maal in de lucht, ofschoon er wat
moois voor -in de plaats zou kunnen
komen: een open christen-democra
tische jongerengroepering.
De CHJO leeft al geruime tijd in onmin met
de moederpartij. Voor de verkiezingen van
vorig jaar dreigde zij al met uittreden,
omdat er gemanipulerd zo uzijn bij het sa-
menstellen van de kandidatenlijst en te
weinig voortgang werd gemaakt met de
confessionele samenbundeling.
Jongerenkandidaat Koos Huysen kwam nogal
laag op de kandidatenlijst te staan (inmid
dels is hij toch in de Kamer terechtgeko
men) en de CHJO keek wat jaloers naar
de KVP-jongerenorganisatie, haar federa
tiepartner, die er wel in was geslaagd twee
jongerenkandidaten op redelijk verkiesbare
plaatsen te krijgen. Ook de verkiezings-
campgne van lijsttrekker Udink (centraal
thema: gezag en orde) werd door de CHJO
hoogst ongelukkig gevonden.
Toch werd besloten uiteindelijk de partij
trouw te blijven. Of liever: nog een kans
te geven.
Na de val van het Kabinet-Biesheuvel hoopte
de CHJO op een versnelling van de confes
sionele samenwerking. Duidelijk is intus
sen, dat de KVP er niet in is geslaagd
haar confessionele broeders in de AR en
de CHU op dit punt mee te krijgen. Dat
was de eerste teleurstelling voor de CHJO.
De tweede werd gevormd door wederom de
samenstelling van de kandidatenlijst. Het
partijbestuur had weliswaar progressief
geachte kandidaten als Koos Huysen,
mevr. De Ruiter en Van Dalen hoog geno
teerd, de behoudende achterban onder lei
ding van oud-minister Beernink zorgde, dat
meer conservatieve kandidaten naar voren
werden geschoven.
Op het partijcongres van de CHU volgde de
derde teleurstelling. Dat congres sprak
zich niet duidelijk uit voor samenwerking
na de verkiezingen met de linkse drie,
zoals de KVP had gedaan.
Er was niets meer, dat de CHU-jongeren
aan hun partij zou kunnen binden.
De jongeren hadden al eerder laten weten na
het bedanken voor het lidmaatschap van
de CHU, zich mogelijk te zullen aansluiten
bij de KVP, omdat die partij duidelijk de
bereidheid heeft getoond zich om te vor
men tot open christen-democratische volks
partij en zich eveneens voorstander toonde
van samenwerking met de linkse drie.
De recente politieke verwikkelingen hebben
dat zich aansluiten bij de KVP echter be
moeilijkt. De linkse drie hebben immers
ook een samenwerking met de KVP onmo
gelijk gemaakt. De KVP had onder meer
laten weten AR en CHU niet te zullen los
laten, hetgeen een linkse voorwaarde was.
Dit laatste vormt nu voor de CHJO de groot
ste moeilijkheid. Kan zij zich aansluiten
bij een partij, die nauwe relaties onder
houdt met de door de CHJO in de steek ge
laten CHU?
De KVP-jongeren menen, dat de CHJO daar
van geen probleem hoeft te maken. De
KVP heeft immers duidelijk de bereidheid
getoond (en doet dat nog) zich om te vor
men tot open christen-democratische volks
partij. Zij vinden, dat de trage gang van
zaken rond de confessionele samenbunde
ling niet de schuld is van de KVP, maar
van de andere twee partijen, AR en CHU.
Daarom zien zij geen aanleiding hun partij
in de steek te laten.
Anderzijds voelen zij de problemen van haar
federatiepartner, de CHJO. wel degelijk
aan en erkennen zij, dat de reeds geplande
fusie niet kan doorgaan. Als de CHJO uit
de CHU treedt, is de CHJO immers geen
jongerenorganisatie meer van de CHU.
Daarom zal de KVPJG zich zelf omvormen
tot open christen-democratische jongeren
organisatie. Bij zulk een organisatie zal de
CHJO zich wel willen aansluiten, ook al
blijven de banden van die organisatie met
de KVP volledig intact. Het KVP-bestuur
heeft namelijk toegezegd ook die omge
vormde jongerenorganisatie te erkennen.
Vrijdag zullen de CHU-jongeren beslissen, of
zij zullen meewerken aan een jongerenor
ganisatie, die de partijpolitieke ontwikke
lingen daadwerkelijk vóór zal zijn.
Van schending mensenrechten
DEN HAAG (KNP) In Neder
land is gisteren een tak van de
„Liga van de Katholieke Con
tra-reformatie in de twintigste
eeuw" opgericht. De Haagse
initiatiefnemers Ch. Manders en
mej. A. Thomeer hebben de op
richting gemeld in een brief aan
alle Nederlandse bisschoppen.
Als oprichtingsdatum werd 11 ok
tober gekozen, omdat tien jaar
geleden het concilie werd ge
opend, dat volgens de brief
schrijvers het begin vormde
van een ongekende crisis in en
verval van de kerk. Reeds in
tien landen bestaan er nu afde
lingen van de Liga, die zich ten
doel stelt: verdediging van het
geloof, broederlijke liefde en
vooruitgang.
Volgens initiatiefneemster mej.
Thomeer is er naast de bestaan
de behoudende groepen in ons
land behoefte aan de Liga, om
dat deze beweging internatio
naal is. Stichter van de Liga is
de uit het ambt gezette Franse
priester Georges de Nantes.
Verschillende Franse bisschop
pen hebben zich van hem gedis
tantieerd vanwege de zware be
ledigingen aan het adres van
het concilie, bisschoppen en H.
Stoel die hij in zijn geschriften
heeft geuit.
In Amsterdam wordt de jaar.
lijkse lederwarenbeurs gehou
den. Op de foto drie van de
nieuwtjes van de beurs: v.l.n.r.
een buideltas van het leer-
vervangend materiaal Polfin,
een rundlederen overslagtas
met koperen garnering en
musketontsluiting en een half
ronde overslagtas van kunst-
stof met een ronde beugel, te
gebruiken als hand- en schou
dertas.
De Amsterdamse dierentuin Artis heeft gisteren zijn miljoenste bezoe
ker van het jaar verwelkomd. Het was de vierjarige Jackie van
bangedonk uit Vlissingen die met zijn ouders en zijn broer naar de
dierentuin kwam. Behalve door Artis-directeur Jacobi werd de mil
joenste gast hartelijk begroet door een deputatie van twee chimpan
sees.
MONTEVIDEO (KNP) - Begin
deze maand heeft een commis
sie van de Wereldraad van Ker
ken een bezoek gebracht aan
Uruguay en na afloop stelling
genomen tegen de vervolgingen
en martelingen, die In dit land
plaatsvinden. Van officiële zijde
in Uruguay zijn de mededelin
gen van de commissie ontkend
en wordt de Wereldraad verwe
ten haar informaties uitsluitend
te hebben geput uit oppositione
le bronnen.
De rooms-katholieke geestelijken
in Uruguay delen echter de me
ning van de Wereldraad van
Kerken, dat er in dit land „een
voortdurende schending van de
rechten van de mens plaats
vindt". Het episcopaat van Uru
guay heeft in het verleden ook
reeds een verklaring uitgege
ven, waarin bij de regering
werd aangedrongen op herstel
van de rechten van de mens en
op het beëindigen van het doden
en martelen in de gevangenis-
De aartsbisschop van Montevideo,
Mgr. Carlos Parteli, wees er on
langs in een interview op dat de
bisschoppen van Uruguay reeds
vele malen het geweld hebben
veroordeeld, of dat nu wordt
uitgeoefend door het huidige be
wind of door de Tupamaros.
BREDA (KNP) Voor de eerste
keer zullen de zeven bisdommen
in Nederland samenwerken bij
een aktie ter verhoging van de
periodieke bijdragen, die de ka
tholieken aan hun kerk toezeg
gen. De aktie, die wordt gehou
den in januari 1973, krijgt als
motto mee „Kerk van de grond".
Daarmee wordt niet alleen
bedoeld, dat de kerk graag ver
lost wil worden van de vaak
zware financiële noden, maar
ook dat de opbrengsten aller
eerst ten goede zullen komen
aan de plaatselijke parochies.
Deze aktie is geen inzameling,
Anglicaanse
onderscheiding
kard. Willebrands
LONDEN (RTR) De Neder
landse kardinaal J. Wille
brands die in Londen is geweest
in verband met de toenadering
tussen de R.K. en de Anglicaan
se kerk. heeft uit handen van de
Anglicaanse aartsbisschop van
Canterbury, dr. Michael Ram-
j sey, het Lambethkruis gekregen
voor zijn werk ter bevordering
van de eenheid der kerken. Dit
kruis is de hoogste onderschei
ding van de Anglicaanse kerk.
maar slechts een beroep om
toegezegde bijdragen te verho
gen of om alsnog mee te doen.
Een nationale kommissie van uit
voering heeft een veelomvattend
programma opgesteld, dat giste
ren ter kennis is gebracht van
alle pastores en kerkbesturen in
Nederland.
Naast folders en affiches zullen
brochures worden vervaardigd,
die gebruikt kunnen worden in
de liturgie. Voorts worden richt
lijnen opgesteld ten behoeve
van degenen, die in januari alle
katholieke gezinnen en alleen-
wonenden zullen bezoeken.
Deze katholieke aktie wordt tege
lijk gevoerd met die van de her
vormde en de gereformeerde
kerken. Om de goede relatie te
onderstrepen heeft „kerk van
de grond" het Hervormd-gere-
formeerde motto „kerkappèl-
'73" als ondertitel overgenomen.
ONDF.R DE TREÜV
CAIRO (AFP) - De oudste Egypte
naar, de 150-jarige Mohamed el
Jamami, is op een onbeveiligde i
spoorwegovergang om het leven
i gekomen. Toen hij in een voor- j
j stad van Cairo de spoorbaan
J overstak werd hij gegrepen J
door de sneltrein Cairo-Alexan-
I drië.
Tuinders
protesteren
bij minister
's-GRAVENZANDE - In
een telegram hebben de
leden van de tuinbouwstu-
dieclubs "Veiling Zuid"
en '"s-Gravenzande" van
minister Lardonois van
Landbouw en Visserij
geëist, dat hij het initia
tief zal nemen tot EEG-
maatregelen tegen de
oneerlijke concurrentie
van Oosteuropese landen.
De produkten van voorna
melijk Roemenië en Bul
garije worden consequent
onder de Nederlandse
prijs op de markt ge
bracht.
Op 19 oktober wordt in de
Delftse groentenvelling in
Den Hoorn een demon
stratieve bijeenkomst ge
houden over dit onder
werp, waarop duizenden
tuinders verwacht wor
den.
Maar Mgr. Parteli is ervan
overtuigd, dat er „behalve men
taliteitsveranderingen in Uru
guay struktuurveranderingen
noodzakelijk zijn om tot pacifi
catie te komen".
Plannen voor
centrale
apothekers-
administratie
ARNHEM (ANP) Het genees
middel lr in de therapie en bij
de preventie een steeds belang
rijker plaats gaan innemen.
Vooral de soms beangstigende
vlucht die kalmerende en pijn
stillende middelen hebben geno
men maken patiëntenvoorlich
ting en patiëntenbewaking nood
zakelijk.
De voorzitter van de Koninklijke
Nederlandse Maatschappij ter
Bevordering der Pharmacle, dr.
J. H. M. Winters, zei dit van
daag in Arnhem in zijn jaarrede
voor de algemene vergadering
van de KNMP. In dit verband
deelde hij mee dat er plannen
bestaan om de gehele apothe
kersadministratie in ons land
niet alleen te centraliseren en te
automatiseren, maar om daarin
ook de patiëntenbewaking op te
nemen. Patiëntenbewaking ver
eist het vastleggen van gege
vens volgens een uniform pa
troon in een centraal geheugen.
Dr. Winters zei dat het alleen
maar logisch is, dan ook zaken
als administratie en voorraad-
beheersing eraan te koppelen.
Celstraffen
relschoppers
Afrikaanderwijk
ROTTERDAM (ANP) De poli
tierechter in Rotterdam heeft
gistermiddag twee Turkse gast
arbeiders en vijf Rotterdam
mers veroordeeld tot gevangenis
straffen, wegens hun aandeel in
de rellen, half augustus, in de
Rotterdamse Afrkaanderwijk.
De politierechter sprak een Turk
vrij van de hem ten laste geleg
de openlijke geweldpleging, ter
wijl een Rotterdammer tot het
betalen van een geldboete van
70, werd veroordeeld.
De twee Turken kregen, overeen
komstig de eis van de officier
van justitie veertien dagen cel
straf. De vijf Rotterdammers
werden veroordeeld tot gevan
genisstraffen, variërend van 18
dagen tot 4 weken.
