KUNST
li:
Senegalese
dansgroep
naar Leiden
Hans Richter
Haaser bij
de Kunstkring
OUD
Expositie van
grafische kunst
technieken Hazerswoude
Mickery
laat
Hitier
dansen
ook
hier*
ü\aspa
iü
FRANCOIS
HOUTTIJNHOF
Cylinder-
bureau
t 19721 ZATERDAG 7 OKTOBER 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
met
uur8'00"'
Rijn):" I
LEIDEN Zoals de meeste jon
ge Afrikaanse landen bezit ook
Senegal nog een rijke folklore.
Muziek, zang en darrs zit de be
volking in 't bloed en 5 eeuwen
christelijke kolonisatie hebben
hierop nauwelijks enige nadelige
'invloed kunnen uitoefenen. Mede
door de afgelegen digging van
vele dorpen en nederzettingen
heeft zich langzamerhand 'n cul
tuur kunnen ontwikkelen, die
niets meer weg heeft van de pri
mitieve en eentonige tam-tam-
muziek die vele West-Europea
nen zich onvermijdelijk voor de
geest halen bij 't horen van de
naam Afrika.
r Ofa-
Carla
Miss
HAZERSWOUDE - Onder de titel
„Prent Praat" heeft het Bureau
van de Rijksinspecteur voor
Roerende Monumenten een
voorlichtende tentoonstelling in
het Hnzerswoudse Gemeente
huis ingericht over de verschil
lende grafische kunsttechnie
ken.
Aan de hand van een groot aan
tal voortreffelijke voorbeelden
uit verschillende eeuwen, ver
gezeld van de gereedschappen,
die vpor het maken van een
1 prent noodzakelijk zijn. Het
Rijksbureau doet dat aan de
hand van een uitstekend ge-
illustreerd boekje onder de
zelfde titel als de expositie,
dat op de tentoonstelling ver
krijgbaar is en waarvan de
prijs (f 2.50) geen enkele geïn
teresseerde behoeft af te schrik
ken.
Reeds vele eeuwen wordt de gra
fische kunst beoefend en wordt
ook steeds meer door de liefheb
bers gekocht. Het heeft het
voordeel dat de prijzen over het
algemeen betaalbaar zijn in te
genstelling b.v. met unica als
schilderijen en andere voort
brengselen, van beeldende kunst.
|Maar de doorsnee burger, ook hij
die grafische kunst verzamelt,
Iweet over het algemeen weinig
of niets af van het ontstaan der
prenten. Maar men zal dan zijn
bezit toch weer met andere
ogen gaan bekijken als men
-veet hoe dat bezit is ontstaan,
hoe het is bewerkt en hoe er
mee gemanipuleerd is vooraleer
de maker er zijn fiat aan wil
Ook oude technieken, die niet
meer of nog slechts weinig wor- j
LEIDEN De tweede voorstel
ling, die in het kader van het
Mickery-circuit gedurende dit
seizoen in Leiden zal worden
gegeven, is voor de liefhebbers
waarschijnlijk een hernieuwde
kennismaking met een bijzonder
gewaardeerde oude bekende: de
„Traverse Theatre. Workshop
Company" onder leiding van
hun vaste regisseur Max Staf
ford Clark. Al bij zijn eerste op-
j treden bij Mickery heeft deze
I groep jonge acteurs uit Edin-
burgh een onuitwisbare indruk
achtergelaten door de grote vir
tuositeit en de haast volmaakte
technische perfectie van zijn
voorstellingen.
)e huidige tournee van de Tra
verse Workshop bestaat uit een
aantal voorstellingen van „Hit-
Ier Dances", het resultaat van
een werkshop", het resultaat van
het oude Mickery-gebouw te
Loenersloot is gehouden onder
leiding van Howard Brenton, j
die het soript voor deze work
shop heeft geleverd,
'aar aanleiding van dit script,
dat in feite niet meer was dan
een basis voor een stuk, hebben 1
de acteurs een maand lang
doorgebracht met praten, repe-
teren, improviseren en spelen
tot een bevredigend eindresul-
taat was bereikt. Centrale figu
ren in het stuk zijn een onbe-
kende Duitse soldaat die versla
gen en stervend terugkeert naar
zijn overwonnen vaderland, en
Violette, een jong Frans meisje
dat door de oorlog van haar I
minnaar is beroofd. Rond deze
twee kernen worden een aantal
situaties opgebouwd die zich
niet zozeer bezighouden met de
Tweede Wereldoorlog zelf, als
wel met de reacties daarop van
een jongere generatie die in een
andere „betere" wereld is opge-
j groeid en de oorlog alleen maar
kent uit de verhalen van oude
ren en vooral uit de geromanti-
seerde oorlogsfilms.
PAUL KORENHOF
den toegepast, worden behan
deld. maar daarnaast ook de al
lernieuwste als de reliëfdruk en
de zeefdruk.
Wat de getoonde prenten zelf be
treft: er hangt een hele scala
van voortreffelijke producten
vanaf de 15e eeuw tot in onze
dagen. Grote namen vinden we
onder de makers, van Lucas
van Leyden af tot en met de
jongste generatie toe. Niet al
leen Nederlanders en Vlamin
gen, maar ook Italianen, Engel
sen en zo meer. Ook in verschil
lende stadia en „staten" van de
tentoongestelde prenten.
Ook voor hen, die niet gespeend
zijn van technische kennis der
grafische kunsten, valt er dus
veel te bewonderen al was het
alleen maar, omdat er zovele
zeldzame exemplaren op deze
tentoonstelling zijn te zien. Tot
en met 16 oktober kan dat in de
hal van het Hazerswoudse Ge
meentehuis, van maandag tot
en met vrijdag van 9 - 12, van 2
- 5 en 's avonds van 8 - 10 uur.
Willem Prins.
In het kader van hun nationale
bewustwording zijn ook de Sene-
galezen gedurende de afgelopen
decennia steeds meer doordron
gen geraakt van de grote waar
de van hun eigen inheemse cul
turele beschaving. Het gevolg
hiervan was een steeds intensie
vere studie van de eigen cultuur
en een steeds groter streven om
deze zo veel mogelijk op film en
geluidsband vast te leggen. Aan
de hand van deze studies is we
derom een serie voorstellingen
samengesteld, waarmee het
„Nationale Ensemble van Sene
gal" (het tweede van die naam)
tijdens haar wereldtournee ook
een bezoek aan Nederland
brengt.
Deze groep, die volgende week In
Leiden zal optreden, bestaat uit
45 kunstenaars uit de meest uit
eenlopende bevolkingsgroepen.
Hierdoor kon een bijzonder ge
varieerd programma ontstaan,
gebaseerd op de meest uiteenlo
pende thema's. Dat er toch een
afgeronde en homogene voor
stelling voor het voetlicht wordt
gebracht is te danken aan het
feit dat alle medewerkers zich
aan de tradities van hun volk
verwant voelen op een manier,
die wij in West-Europa ons
niet meer voor kunnen stellen.
PAUL KORENHOF
«£vv.
„Féerie Africaine" door het Na
tionale Ensemble van Senegal,
woensdag 11 oktober, 20.15 u.,
Stadsgehoorzaal.
De war
winkel
van
Greetje
Grijpma
Aarlandervecn Greetje
Grijpma uit Aarlanderveen
exposeert van 21 oktober tot
10 november linoleumsnedes
en schilderijen bij Kunsthan
del Liernur, Zeestraat 63 in
Den Haag. Greetje Grijpma,
moeder van twee dochters,
heeft al een groot aantal ex
posities achter de rug. Na
haar opleiding aan de Acade
mie voor Beeldende Kunsten
in Den Haag is ze in de leer
geweest bij Hessel de Boer
(portretschilderen) en Kees
Andrea (olieverf). Over haar
eigen werk dichtte Greetje
Grijpma eens:
Er is een warwinkel van In
drukken
waar je mee rondloopt
daarvan is af en toe een ver
haal te maken
dat zich meestal afspeelt tus-
i tegenstellingen
licht en donker
jij en ik
begin en eind
enzovoort
om de lijnen waar je mee
schrijft
om het zwart-wit als tegen
stelling
werk ik graag met linoleum
'ormen ontleen ik
de dingen om mij heen
dat zijn de dingen van buiten
in de seizoenen
daarin is altijd kleur
en daarom druk ik zo'n verhaal
ook in kleuren af
niet zwart-wit alleen
LEIDEN Dit jaar weer vijf kamermuziekconcerten van de „I.eid-
sche kunstkring voor allen", waarmee hopelijk dc malaise v n de
voorafgaande jaren overwonnen zal blijken. Maar de liefde kan niet
van een kant komen, dus het antwoord is aan al diegenen, die ka
mermuziek ter harte gaat. We worden er hier beslist niet mee over
goten. Een deel van deze serie wordt verzorgd door landgenoten.
Op zichzelf een goed initiatief. Want lang niet alles uit het buiten
land heeft in het verleden reden tot juichen gegeven. Wij hebben
hier een aantal jonge kunstenaars die wel eens wat meer voor het
voetlicht mogen komen. Vandaar onze hulde aan de Kunstkring.
Hans Richter Haaser geeft van deze serie het eerste concert op dins
dag 10 oktober. Hij is een pianist met het embleem van de „ideale
Beethoven-vertolker", met als logisch gevolg dat een belangrijk
deel van het programma aan deze componist is gewijd. U hoort dus
de Polonaise in C gr. t. op. 89, de (welkome) Eroica-variaties in Es
gr. t. op. 35 en de Waldstein-sonate C gr. t. op. 53. Na de pauze
Brahms' Sonate in fis kl. t. op. 2, een componist die ock in het j
voorliefdepakket van de pianist is opgenomen.
De 15 Eroica-variaties zijn opgedragen aan Graaf von Lichnowski,
Beethoven gebruikt hiervoor het hoofdthema en het neven- of zo u
wilt het zangthema uit de finale van de derde (Eroica) symphonie. j
Het hoofdthema in de symphonie door de strijkers pizzicato ingezet,
wordt in de variaties na een krachtig Es dur accoord, bij de inlei
ding gebonden pianissimo geëxposeerd. Men hoort het dan nog drie
keer.
Het zangthema. in de symphonie door de hobo's ingeleid, vormt de
hoofdschotel van deze variaties. Alleen in de veertiende variatie en
in de finale als fuga-thema verschijnt dan nog eens het hoofdthema.
De coda in de finale brengt dan weer het zangthema ten tonele, dat
de afsluiting vormt. Twee thema's dus die u bekend zullen zijn.
De Polonaise van Beethoven is geen repertoirestuk, zodat het weinig
bekend is. Het vraagt een krachtig toucher, waarover men bij Rich
ter Haaser geen klagen zal hebben. Het belooft voor velen een
boeiende avond te worden, dus op naar de Kunstkring. De Stadsge
hoorzaal is heel groot, zodat u beslist niet buiten behoeft te blijven.
B. Rljnders.
geen toevallige keus,
opdrachtgever heeft
TOONCENTRUM
VOOR
EFFICIENCY
AS PA-LEIDEN NV
Willem barentszstraat
leiden tel(01710) 20342'
Vorstelling „Hitier dances",
terdag 14 oktober, 20.15 t
LAK-theater, Levendaal.
OPLEIDINGS- EN
WOONCENTRUM
NIEUWEROORD - LEIDEN
LEIDEN Wanneer de executeurs van het testament van Fran
cois Houttijn handelden in de geest van de erflater, dan moet de
I stichter van het hofje aan de Hooigracht (81) een zuinig man ge-
I weest zijn. Veel meer weten we niet van hem dan dat een (kwa-
i litatief zeer goed) portret in het bezit is van de Remonstrantse
gemeente: een jonge man met een typisch achttiende-eeuwse jabot
om de hals.
I Francois, die zich kennelijk niet alleen zeer verantwoordelijk voel
de voor wel en wee van zijn medemensen maar ook voor hun
I doen en laten, maakte in 1685 een testament. Dat was nog tij-
I dens de nasleep van de twisten tussen Remonstranten en Con-
J tra-remonstranten. Houttijn stond achter de Remonstrantse va-
I nen en daarvan getuigt o.m. zijn laatste wilsbeschikking: Hij be-
paalt daarin dat de ouderlingen van de Remonstrantse gemeente
I zijn enige erfgenamen zijn. in het geval dat zijn broer en zijn
dochter zonder erfgenamen mochten overlijden. De ouderlingen
zouden voor het geld een hofje van acht huisjes moeten laten
i bouwen en voor het geld dat over was,' zouden zij enkele arme
I mensen moeten onderhouden. In 1691 verviel Houttijn's nalaten-
schap aan de Remonstrantse kerk. Aanvankelijk hebben die er
enkele oude lieden mee onderhouden in een bestaand gesticht.
Pas in 1737 besluiten ze om een oude pottenbakkerij aan de
Hooigracht om te bouwen tot het hofje, dat de heer Houttijn zo
graag zou hebben nagelaten. Het is een vredig samenlevinkje:
de huisjes aan de noordzijde, de tuin op het zuiden. De oostzijde
wordt ingenomen door een houten galerij, die vroeger „De
Beurs" genoemd werd. In de dagen, dat het Houttijnhofje nog
bejaarde lieden onderdak bood, hing daar het Reglement, dat
o.a. bepaalde dat de bewoners voor tien uur 's avonds binnen
moesten zijn en vanaf dat uur ook geen bezoek meer mochten
hebben. Tegenwoordig is dat wel anders. Sinds de stichting Stu
dentenhuisvesting het in de jaren 1969/70 (bijzonder fraai) geres
taureerd heeft, is het hofje een oord. waar bij voorkeur 's avonds
na tien uur nog wel eens bezoekers, moe van het studeren, aan
lopen. De reglementen zijn dan ook verwijderd.
De Leidse
hofjes (28)
Leiden In do rubriek Ver
trouwd met oud worden an
tieke voorwerpen besproken
en getaxeerd. Iedereen die
een antiek voorwerp heeft en
het niet thuis kan brengen
kan er een foto van opsturen
naar de Leidse Courant. Het
voorwerp wordt dan in deze
rubriek behandeld. Er zijn
geen kosten aan verbonden.
Pottekast
Een leuk kastje is dit nacht
kastje of nachttafeltje. Het
heeft een cikenhoutenkern f
Is beplakt met een laag m;
honlcfineer. Het kastje wordt
afgesloten door een rolluik.
Dit bestaat uit smalle latjes
die op een stuk stevig linnen
dicht naast elkaar gelijmd
zijn. Dit model, een kastje
met een la op hoge poten,
werd aan het eind van
18e eeuw gemaakt. De hand
vaten aan het laatje zijn toe
voegingen uit de 20e eeuw.
Omdat het in vroeger tijden
een vrij algemeen gebruiks
voorwerp was en dit stuk
geen uitzonderlijke kenmer
ken heeft, is het moeilijk
precies te zeggen wanneer
het gemaakt Is.
In het begin van de '9e eeuw
ontstaan de „pattetorens".
Dit z(|n rechthoekige of ron
de, geheel gesloten, kastje:
EigenlUk z(|n her er twee
boven elkaar, het onderste
afgesloten met een deur, het
bovenste met een jatouzic.
Niet alleen in waarde Is «I
meubelstuk gestegen, rr.at
ook zozeer In aanzien, dat
men het nu trots in dc woon
kamer zal zetten i.pl.v.
te verbergen in een kast.
Maar. ja. er worden nu
ook andere dingen in opge
borgen.
Waarde 600,- 700,-.
Het meubel van deze foto is
een cylinder-bureau uit het
derde kwart van dc negen
tiende eeuw, Om het bureau
te sluiten kan men, na he
blad dat op de foto enigszini
Is uitgeschoven, naar achter
en geduwd te hebben, een uit
ongeveer vijf centimeter dik
ke latjes bestaande jalouzie
naar het blad toe trekken.
Deze jalouzie loopt in de
gleuven in de zijwanden en
vormt in gesloten toestond
een kwart cylinder. De ge
bruikte houtsoort is mahonie,
gedeeltelijk massief en
deeltelijk fineer. Cylinder-bu
reaus werden in de negen
tiende eeuw veel gemaakt,
meestal met kastjes en laden
onder het_ schrijfblad. Een
„cylinderschrijftafel" zoals
op de foto is vrij zeldzaam.
Het Franse woord voor baai is
„bure", hiervan is het woord
„bureau" afgeleid. Aanvan
kelijk was het bureau een
schrijftafel met enkele laden
onder het bind en soms een
opbouw met laatjes achterop
het schrijfblad. Het idee
het bureau af te sluiten met
een rolluik is afkomstig van
de franse meubelmakers en
mecaniciens Oeben en Rönt
gen. Zij maakten in 1769
voor Lodewijk XV het eerste
cilinderbureau, nu bekend
als „Ie bureau du roi". Het
is heel fraai ingelegd en
voorzien van allerlei snufjes.
Zo zat met één draai van de
sleuf het hele bureau, met
alle laden, op slot.
Deze eenvoudige afstammeling
van het bureau du roi
plm. 600 waard.
