FC Den Haag bleef net
onder de top hangen
Feyenoord handelt
erg verstandig
Feyenoord-manager Guus Brox:
FC Den Haag-manager Eddy Hartmann:
H ZATERDAG 7 OKTOBER 1972
LEIDSE COURANT
PAGINA 15
Rotterdam Het pro
bleem voor Guus Brox, de
manager van Feyenoord,
was: „Ieder heeft zijn ei
gen huishouding. Ik kan
niet in die van FC Den
Haag kijken". Hij kwam
er dan ook niet onderuit
om, vooruitlopend op het
duel van morgen, meer
over „zijn Feyenoord"
dan over „hun FC Den
Haag" te praten. „FC
Den Haag? Een goed ge
leide club, die al in een
lange reeks van jaren,
wat wordt genoemd, een
subtopclub is, FC Den
Haag heeft eigenlijk nog
geen enkele kans gehad
om door te stoten naar de
top. Het is een club geble
ven die net onder die top
is blijven hangen. Maar
FC Den Haag heeft intus
sen toch wel in het toer
nooi voor Europa Cup II
gespeeld en in enige ande
re internationale wedstrijd
reeksen". Hoe die lange
reeks van jaren in de sub
top zou kunnen worden
doorbroken, kan Guus
Brox, in samenspraak met
de zojuist binnengekomen
voorzitter Guus Couwen-
berg - „even naar het zie
kenhuis geweest; ben on
der behandeling voor mijn
rug en moet afvallen" -
alleen maar aanduiden
door toch de aandacht te
vestigen op Feyenoord.
Guus Brox: „Het is een
kwestie van opbouwen en
dat is mede afhankelijk
van resultaten. Die had
den we in 1924 al, dat is
niet van de laatste jaren.
Er wordt wel eens ge
zegd: maar jullie hebben
dat stadion dat zo'n trek
pleister is. Dan zeg ik:
dat stadion is gebouwd
omdat we in de belang
stelling stonden, toen al.
Welke andere club had in
1935 dit bouwwerk tot
stand kunnen brengen?"
Die belangstelling wordt
wel „het wonder van Rot
terdam" genoemd. Waar
andere clubs met moeite
„duizendjes" op de tribu
nes krijgen, stroomt het
publiek bij Feyenoord toe,
ook als het eens minder
naar de zin van de door
gewinterde fan gaat. Guus
Couwenberg: „We hebben
die achterban gekweekt.
Jazeker, gekweekt, door
vaders hun kinderen te la
ten meebrengen, vroeger
voor twee kwartjes, nu
voor een gulden. Toen we
op de Kromme Zandweg
speelden, werden er zelfs
geen groteren toegelaten.
En die jongeren van toen
vormden later het legioen.
Ons stadion is een uit
vloeisel van het beleid
van toen. We hebben ook
altijd een bewuste goed-
koopte-politiek gevoerd.
Niet hup, de prijzen om
hoog als er een belangrij
ke wedstrijd is. Jawel,
voor vriendschappelijke
duels en Europa Cupwed
strijden vragen we meer.
Dat zijn vaste prijzen, ze
zijn niet willekeurig. Maar
het zijn geen exhorbitante
prijzen".
Kwaliteit
Guus Brox, inhakend in
het duet voor twee he
ren: „Ik kom pas uit Ba
sel en daar heb ik met
veel mensen gesproken,
onder anderen met Karl
Rappan. Je ziet overal
hetzelfde: prijzen omhoog.
En we kwamen tot dezelf
de conclusie: als het zo
doorgaat, gaat de zaak
naar de filistijnen. Dat
waren ook de woorden
van Rappan".
Couwenberg: „We houden
het profvoetbal vast. We
verhogen de prijzen. Waar
gaan we heen? In Zuid-
Frankrijk betaal je dertig
gulden voor een plaats en
de kwaliteit is nog niet de
helft van wat we hier te
zien krijgen". Kwaliteit,
zo zal men tegenwerpen,
hangt nauw samen met
geld. Wie een dik gevulde
kas heeft, kan gemakkelij
ker uitgeven, dus kwaliteit
kopen.
Daarmee Is Guus Brox
het niet eens. „Wat had
den wij in 1954 toen het
betaald voetbal zijn intre
de deed? Ons stadion, dat
wel, maar we waren niet
rijk. Dat stadion was onze
rijkdom maar er moet
wel publiek komen. Toen
legden we de basis Voor
het succes in het betaald
voetbal. Een kwestie van
beleid, opbouw, vooruit
kijken".
„We kochten Holland
Sport, inderdaad ook deels
omdat we er niet zo best
voorstonden. Maar we
kochten ook Xerxes/DHC.
Uit Holland Sport kwamen
spelers als Bak, Schouten,
Osterholt. Tegelijk trok
ken we ook Moulijn aan,
later Bennaars, Bergholtz,
noem maar op. Attractie
ve spelers. Toen hadden
we body nodig, meer
kracht in de ploeg. Kraay,
Kreyermaat, Klaassens
moesten dat doen. Maar
met kwaliteit alleen ben
je er niet. Dat moet ge
koppeld zijn aan een slui
tende organisatie, een ho
mogene leiding. En dan
nog: het is moeilijk om
aan de top te blijven. In
Utrecht had men na de
fusie aanvankelijk een
goed elftal. Maar om het
te houden. Go Ahead met
zijn uitstekende opbouw
vanuit de jeugd, idem.
Die club is uit het niets
opgehaald, pakte alles za
kelijk aan. Toch knapte
de boel af. Dan kan ik
ook Sparta en PSV noe
men. Waarom komen ze
er niet, terwijl in die elf
tallen toch wel wat rond
loopt".
Basis
Toch weer dat stadion,
dat zo'n stimulans kan
zijn? Brox: „Ik vind het
in Den Haag een gezellig
stadion. Sparta is trou
wens toch ook niet onge
zellig? En PSV? lik blijf
erbij dat we de zaak bij
het begin van het betaald
voetbal goed hebben aan
gepakt. Dat was de basis,
waarop we konden voort
bouwen. Maar dat duurt
jaren, en die jaren begon
nen al ver voor het semi-
professionalisme. We
kochten Pieters Graafland
voor 134.000 gulden Ieder
een verklaarde ons voor
gek. We kochten Rinus Is
rael voor vijf ton. Ieder
een, enfin hetzelfde. Wat
een plezier hebben we van
hen gehad en van Rinus
nog. Ik weet wel een oor
zaak waarom veel clubs
sinds 1954 kapot zijn ge
gaan. Ze hebben hun veld
aan de gemeente ver
kocht. Dat is in Nederland
een normale zaak. Dan
ben je geen baas meer in
eigen huis".
Couwenberg: „Er moet
een bewuste opbouw zijn.
Als je vriendschappelijke
wedstrijden speelt, haal
dan de beste tegenstan
ders die je kunt krijgen
en vraag populaire prij
zen. Wel meer dan in de
competitie want de extra-
kosten moeten er tenslotte
uitkomen, maar niet te
gek. Er zijn clubs die de
prijzen verhogen als wij
in de competitie tegen hen
komen spelen. De vent die
een paar gulden meer
moet betalen, heeft toch
de" pest in".
Meer concurrentie
Feyenoord heeft bewust
ook altijd gebouwd aan
een image. Van club in
Rotterdam werd het een
Nederlandse club, die in
het gehele land fanclubs
heeft. Meer dan de helft
van de donateurs woont
buiten Rotterdam. Het zou
Feyenoord wat waard zijn
als er meer concurrentie
was, als er constant het
hoogste moest worden ge
geven omdat er nog drie,
vier clubs waren die om
de toppositie strijden.
De ontwikkeling van thans
ziet Feyenoord niet graag.
Couwenberg: „Als het niet
gaat, moet je stoppen.
Wat is er op tegen om als
amateur tegen een voetbal
te schoppen? Alle ama
teurclubs maken het goed.
Waar gaat het om? Toch
om de sportbeoefening.
Hoeveel clubs kunnen het
in feite niet bolwerken?
Jawel, ik weet het. Als je
die lijn doortrekt, blijven
er misschien twee of drie
of vier betalende clubs
over. Nou, wat dan nog.
Dan gaan we toch weer
lekker amateurvoetbal
spelen. In die amateurtijd
kwamen de mensen ook
naar ons kijken".
Guus Brox, beamend:
„Natuurlijk, als er zo wei
nig profclubs zouden over
blijven, is het afgelopen,
uit. Maar als we doorgaan
zoals nu, gaat het dezelfde
kant op. Je bereikt pre
cies hetzelfde als je alles
doet om aan geld te ko
men en je publiek het niet
meer kan of wil opbren
gen".
Herman van Bergem
DEN HAAG Wat velen
weten, dat Feyenoord een
unieke plaats in het Ne
derlandse voetbal in
neemt, Is het niet alleen.
Er is meer, dat aan de
Feyenoord-image van on-
aantastbaarzijn meehelpt.
Eindeloze mogelijkheden
bijvoorbeeld, die het resul
taat zijn van een jarenlan
ge visie, in alles. Nog
steeds staat Feyenoord
daarom op een uitzonder
lijk voetstuk.
FC Den Haag-manager
Eddy Hartmann wil er
niet jaloers op zijn, omdat
dat andere, die enerveren
de uitdaging om het ooit
ook zover te schoppen,
eveneens zijn charme kent.
Toch complimenteert hij
de club daarmee: „On
danks alle kritiek op
Feyenoord van de laatste
tijd geloof ik dat het be
stuur erg verstandig za
ken doet. Men neemt wel
risico's, als dat moet,
maar geen onverantwoor
de. Dat is onder de druk
van kritiek vaak erg
moeilijk".
Het geven van schouder
klopjes aan de club, waar
aan hij FC Den Haag
vaak spiegelt, kenmerkt
de „realist" Eddy Hart
mann. Hij weet hoe Feyen
oord zijn „unieke positie"
heeft verworven. Hij weet
ook hoe moeilijk het is de
zaken te regelen zoals
Rotterdam het doet. Ver
der weet hij dat met deze
ontwikkeling erg veel ge
duld is gemoeid. Dat alles
maakt zijn bewondering
groter. „We moeten reëel
zijn. De unieke plaats van
Feyenoord in het Neder
landse voetbal is de ver
dienste van een jarenlang
constructief beleid. Steen
voor steen werd op elkaar
gestapeld voor het monu
ment er stond".
Dat een uiterst comforta
bel stadion een vereiste
voor een club is, staat bij
manager Hartmann voor
op. Vergelijkingsmateriaal
diept hij uit het buiten
land op. „Neem Spanje.
De clubs met de grootste
en beste mogelijkheden
Atletico, Barcelona en
Real maken de dienst
uit'. Kijk ook maar naar
Frankrijk. Marseille heeft
een stadion van Europees
formaat en Parijs tegen
woordig ook. In Zweden
idem dito. Malmö beschikt
over een uiterst moderne
accommodatie". Deze
voorbeelden tonen aan dat
een visie op langere ter
mijn van essentieel belang
is. Een club staat of valt
ermee. Het miljoenenkapi
taal. dat Feyenoord bo
vendien nog achter de
hand houdt, maakt zijn
positie vrijwel onaantast
baar.
„Daarom", constateert
Eddy Hartmann, „rede
neert Feyenoord anders.
Het kan mensen met een
royale internationale erva
ring wegkopen. Zie de
laatste transferperiode
maar. Kristensen is een
speler, die er al is. Ressel
ook en De Jong in zekere
zin eveneens. Als zodanig
heeft Feyenoord altijd een
voordeel". Hoewel het
kunnen kopen van wat
men w;l natuurlijk nooit
een waarborg voor succes
is. „Het mooiste voorbeeld
vind ik nog steeds Didi,
de beste man van het we
reldkampioenschap in
Stockholm. Hij kwam
naar Madrid en iedereen
veronderstelde: nou is
Real er. Hij lag Di Stifano
echter niet en er kwam
van hem. niets terecht.
Zelfs de vraag of iemand
de lucht in een bepaalde
stad kan verdragen, kan
beslissen of een transfer
succesvol is of niet".
Verplicht
Feyenoord moet echter
het beste van het beste
aantrekken. Dat is het
aan zijn stand verplicht.
Het publiek heeft de club
de mogelijkheid gegeven
risico's te nemen en te
dragen. Maar zelfs dan
ben je er nog niet. „Het is
gewoon ongelooflijk moei
lijk een spitsspeler met
klasse te krijgen. Zij zijn
namelijk met een lan
taarntje te zoeken".
De geperfectioneerde sy
stemen maken de moei
lijkheid, ook voor een ver
eniging met geld, nog gro
ter. „Maar als je zo'n
man hebt, is ie goud
waard. Kijk maar naar
Gerd Mliller. Hij schopt
er bijna elke wedstrijd
een of twee in". De moei
lijkheid is dezelfde als in
de economie: wat schaars
is, is duur. „Het verkrij
gen van zo'n kerel vergt
tegenwoordig dan ook der
mate grote financiële of
fers, dat zelfs Feyenoord
tekort schiet. De zaak-
MUller heeft dat onlangs
geleerd".
Zó denken over voetbal is
voor de rest van voetbal
lend Nederland een luxe.
„Toch", zegt Hartmann,
„ben ik niet jaloers. Je
wordt soms wel moede
loos. Als je na heel veel
moeite spelers, zoals Vos
en Schoenmaker, hebt op
geleid en ze vertrekken,
dan doet het je wel wat.
Maar teleurstellingen in
de sport duren nooit
lang".
Reëel
Het gevaar is reëel, dat
de clubs de risico's opvoe
ren om maar te kunnen
concurreren. Daardoor
kan de situatie ontstaan
dat de clubs zich in de
schulden gaan steken.
Zoals in het buitenland
vaak gebeurt.
Of men moet op een an
dere manier aan geld zien
te komen. Door middel
van een fusie, zoals FC
Den Haag deed, of door
wie weet welke middelen
er nog meer bestaan. „FC
Brugge heeft de grond
van het stadion voor mil
joenen verkocht en dat
geld steekt het nu in spe
lers. Daarnaast treedt de
fabrikant van Salami
worsten als sponser op.
Daardoor leeft FC Brugge
nu in feite op eenzelfde
vulkaan als bijvoorbeeld
Ajax, dat Europa-Cups
successen nodig heeft om
quitte te spelen", zegt de
heer Hartmann. die deze'
ontwikkeling enorm ang
stig vindt. „Temeer",
gaat hij verder, „omdat
de recettes in ons land
dalen. De verklaring
daarvoor bestaat uit ade
enorme invloed van de te
levisie, b/ het gedragspa
troon van het gezinsleven
dat ook andere vormen
van recreatie leert ken
nen, en c/ de ontvolking
van .de grote steden. Het
worat naar mijn mening
dan ook hoog tijd dat over
dit onderwerp een studie
wordt gemaakt".
Geheim
Tegen Feyenoord kijkt de
rest van de Nederlandse
ere-dlvisieclubs dan ook
op met de wetenschap dat
het verschil nog groter is
dan de ranglijst al aan
geeft. Het geheim daar
van is het bezit van een
stadion met zijn eindeloos
vele mogelijkheden.
Dat komt door zijn unieke
ligging, zijn gezellig aan
zien met al die stoeltjes
en het feit dat je vlak bij
het veld zit. Dat zijn stre-
pen-vóór, waardoor
Feyenoord kan rekenen op
een stroom toeschouwers,
die zijn weerga niet kent.
„De trouw van het Rotter
damse publiek is ook zo'n
punt, waardoor de club
zich onderscheidt. Je hebt
het aan het vorig seizoen
gezien. Of het nu slecht
gaat of niet, er komen al
tijd meer bezoekers dan
andere clubs op topdagen
verwelkomen".
„Er zal", zegt FC Den
Haag-manager Eddy Hart
mann tenslotte „door de
rest dan ook bijzonder
hard geknokt moeten wor
den om de omstandighe
den te verbeteren". Ajax
heeft beween dat het
kan. „Voetbal is een
kwestie van Ieren. Teen
Ajax klop kreeg van Mi
laan is het omgeschakeld
en heeft het voortdurend
geleerd". De wereldbeker
kwam toen uiteindelijk
langzaam binnen bereik.
HANS DE BRUYN
Angstig perspectief voor rest van de clubs
FC Den Haag wordt voorlopig nog geremd door minder mogelijkheden dan Feyenoord heeft. Maar manager Eddie Hart
mann houdt zich er wel aan vast.
