KUNST
'CIÉShD
I De Zevensprong staat open
voor heel Leiden-Noord
Archeologische lezingen
trekken veel luisteraars
De foto
als kunst-
prod u kt
Belangstelling
voor de oudheid
sterk stijgend
SHOE POST
Koffieconcert op
zondagochtend in
Stadsgehoorzaal
Expositie
over
Pieters
kerk in
Ar chief-
gebouw
Leiden-
Noord
standigheid
van de
jeugd staat
Voorop
ATERDAG 30 SEPTEMBER 1972
LEIDSE COURANT
8
00, zo. 7^LEIDEN In het LAK aan
i het Xevendaal wordt momen-
teel een tentoonstelling ge-
Z°' 1 houden van foto's, die door
Leidse studenten in de kunst-
mw geschiedenis zijn gemaakt.
Dat deze categorie van stu
denten zich bezig houdt met
de mechanische vervaardi-
t ging van picturale beelden,
doet de vraag rijzen in hoe
verre de foto als artistiek ob-
uur ds ject kan worden beschouwd.
Immers, de foto registreert
een bestaande situatie zon-
medewj der meer, zonder dat de ma-
van Oef} ker door inbreng van een ei-
van gen emotie de door het ob
ject gesuggereerde stemming
door eigen poëtische inbreng
Streefkf, Qm kan buigen naar eigen
gevoelen. Immers, de foto
grafische prent, langs tech-
nisch-chemische weg ver
vaardigd, registreert het ge
kozen object koel en zake
lijk. De technische bewerking
kan de prent alleen als foto
grafisch object aantrekkelijk
maken.
Ruit^Maar als we dan spreken van
kunstfotografie? Dan bete
kent dat, dat de maker aan
dacht moet besteden aan de
compositie van zijn object
aan de te maken prent.
Waar een natuurlijke stem
ming als herfst, winter, bloei
en vergaan automatisch wor
den geregistreerd als directe
waarneming van de natuur,
i is het aan de maker wan
neer hij een bepaalde stem
ming wil Verduidelijken of
activeren met het beeld
op het witte vlak te gaan
manipuleren d.w.z. het ge
heel zo te componeren, dat
de beeldwerking wordt geac
tiveerd en daardoor de stem
ming, die men het geheel wil
laten oproepen, te verhevi
gen. Vooral in zwart-wit is
de compositie dus van pri
mair belang voor de „bevor
dering" van een foto tot
kunstproduct.
Op de tentoonstelling in het
LAK is een en ander goed
waar te nemen. Niet bij alle
prenten, hoe technisch en fo
tografisch juist ze ook zijn,
maar toch wel bij vele. Ik
wijs dan graag op enkele
voorbeelden van naar mijn
smaak voortreffelijk geslaag"-
de „kunst"foto's. Dat zijn
onder meer „Beijzeeld raam
met stilleven", „Grafkruis
met omgevallen vaas",
..Trappenhuis met beeld",
„Man in steeg", „Witte ka-
«el" (waarschijnlijk in
:"horn opgenomen), „Ontbla
derde boom", „Kruisberg in
winterlandschap" en tenslot
te een fraaie surrealistische
prent.
WILLEM PRINS
Fokken:
Cantemui
ds. S.
roorber. i
Vennepe
a.l. Dj
is Yogi
0. zo V
2S
inde: Stei
La, „Zeil
uitwikkel,
LEIDEN De belangstelling
voor de oudheidkunde neemt
toe. Het gaat met schokjes.
Maar voor de staf van het Rijks
museum van Oudheden is de
groeiene belangstelling toch
duidelijk waarneembaar. Bij
voorbeeld door de toeloop naar
de serie „Archeologische Lezin
gen", die al jaren achtereen
in het winterseizoen in dit
museum gehouden wordt.
De najaarslezingen1972 beginnen
op 10 oktober a.s. met een voor
dracht (in het Frans) door prof.
Charles Maystre van de univer
siteit van Genève, die het vorig
jaar opgravingen verrichtte in
Akasha en Tabo, in Soedan.
Het Rijksmuseum van Oudheden
te Leiden, hoewel een instelling
van internationale faam, hoort
niet tot de toeristische topsuc-
cessen zoals het Rijksmuseum
te Amsterdam, het Maurits huis
in Den Haag of het Openlucht
museum in Arnhem, die jaar
lijks elk meer dan 100.000 bezoe
kers trekken.
Tot voor enige jaren trok het
Leidse museum jaarlijks onge
veer 30.000 bezoekers. Onder
invloed van de reddingsactie
rond het tempelcomplex van
Aboe Simbel in de Nijlvallei
liep het totaalaantal bezoekers
in 1970 op tot 41.000. Na de
vondst van de Nehallennia-alta-
ren in de Oosterschelde, de TV-
uitzendingen in de series „Open
baar Kunstbezit" en Graven
naar het verleden" steeg het be
zoekerstal in 1971 tot 52.000.
„We besteden veel aandacht aan
het educatieve werk", vertelt
dr. P. J. J. Stuart, staflid van
het museum. „Maar het is niet
het belangrijkste: We hebben
hier drie afdelingen: De Egypti
sche, de Klassieke Grieks en
Romeins en de Nederlandse
tot de Karolingische tijd. We
hebben de tentoonstellingszalen
voor het grote publiek waar een
deel van het bezit ruim en aan
trekkelijk in vitrines geplaatst
is maar daarnaast zijn er de
studiezalen die toegankelijk zijn
voor degenen die uit hoofde van
hun studie belangstelling hebben
voor bepaalde voorwerpen. Ten
slotte is er de derde fase, dat
zijn de depöts".
Tot het educatieve werk behoren
ook de lezingenseries. En ook
daaruit spreekt een toenemende
belangstelling voor de oudheid
kunde. Tot 1969 werden ze be
zocht door gemiddeld zestig toe
hoorders per avond maar in dat
jaar liep het gemiddelde op tot
106. Aanleiding daartoe was
mede de lezing over Aboe Sim
bel door prof. A. Klasens, direc
teur van het museum, die als
lid van de top-organisatie van
de UNESCO rechtstreeks be
trokken was bij de reddirg van
het tempelcomplex. Het verslag
dat hij in de lezingenserie uit
bracht, trok meer dan 200 luis
teraars.
Het verslag over de vondst van
de Nehallennia-altaren in de
Oosterschelde joeg het gemid
delde aantal belangstellenden
voor de Archeologische Lezin
gen in 1970 op tot 127: op die
avond waren er meer dan 300
luisteraars, zodat de lezing in
het Academiegebouw gehouden
moest worden.
In 1971 liep het gemiddelde aan
tal belangstellenden voor de le
zingenserie weer terug tot 81.
„Maar dat is voor dit soort bij
eenkomsten nog altijd uitzonder
lijk hoog", zegt dr. Stuart. „Dat
ligt ook wel aan de formule
die we voor de lezingen gevon-
den hebben. Ze duren hoogstens
vijf kwartier en we houden geen
discussie erna. Je weet: ik kom
om acht uur en om kwart over
negen sta ik weer op straat.
Dan heb ik ook nog wat aan
m'n avond. Men vindt dat blijk
baar prettig".
De nieuwe lezingenserie begint
met een verslag over de opgra
vingen (in 1971—'72) door het
centrum voor Oosterse studies
van de Geneefse universiteit in
Sodanees Nubië. Het verslag
wordt uitgebracht door profes
sor Charles Maystre, die bij de
opgravingen betrokken was. Het
werk staat in verband met dat
rond Aboe Simbel doordat beide
projecten bedreigd werden door
het achter de Assoeandam stij-1
gende water. Bij opgravingen in j
Akasha werden 60 cm onder de
resten van een nederzetting uit
de nieuwe steentijd sporen ge
vonden van een nederzetting uit
de oude steentijd. Op grond
daarvan kan een voortdurende j
bewoning van het gebied bewe
zen worden. Op het eiland Tabo j
zijn de vondsten van jonger da
tum: het gaat hier om een tem-1
pel, enkele obelisken graven en
van een merkwaardig paleis. j
00-17.001
Imw
altijd voordeliger
>-17.00
Dond.
LEIDEN Morgenochtend om 11 uur staat de koffie klaar In de
Stadsgehoorzaal. Om half twaalf kunt u voor een „prikje" een mooi
concert horen. Ook in de Stadsgehoorzaal. Maar dan wel in de
foyer, want anders staat u tussen de katten en dat is weer andere
muziek Het is het eerste „koffieconcert op de zondagochtend", dat
K. en O. van dit seizoen organiseert.
En het belooft de moeite waard te worden. Naar wij menen voor het
eerst in Leiden zal het Amati-kwartet optreden met Jacques Holt-
man (viool), Richard Kilmer (viool), Ton Wilmes (altviool) en Ben
de Ligt (cello). Zij zullen uitvoeren: het 2e Strijkkwartet van Bar-
tok, de Italienische Serenade van Hugo Wolf en het Strijkkwartet op
54 nr. 2 van Haydn. Vooral de Italienische Serenade van Hugo Wolf
zult u weinig horen; Hij schreef twee strijkkwartetten, waarvan
deze serenade een bewerking is van de eerste versie in 1893, die
voor kamerorkest was gecomponeerd.
Wolf is vooral beroemd geworden door zijn omvangrijk vocaal oeu
vre. Zijn instrumentale werken, waarvan bekend is dat hij die
moeizaam schreef, zijn gering in aantal en zijn ook wat in de ver
drukking gekomen. Zijn leven is tragisch geweest. Hij was een
moeilijk onevenwichtig man. Zijn grote kwestbaarheid verborg hij
achter sarcasme en grofheden, die hem allesbehalve bemind hebben
gemaakt. Conflicten met zijn vrienden en met zijn uitgevers bleven
dan ook niet uit. Dezelfde onevenwichtigheid uitte zich ook in zijn
scheppingsdrang. Perioden van groot scheppend vermogen werden
onderbroken door tijden van hopeloze leegten, die hem wanhopig
maakten. Hij heeft maatschappelijk een ontstellende armoede ge
kend en toen men eindelijk zijn grootheid erkende, was het te laat.
Hij eindigde in een krankzinnigengesticht.
De Italienische Serenade was het eerste werk dat hij scheef na een
langdurige inzinking. Het is een kort, vurig werk, bijna geheel in
drie-achtste maat met gescandeerde ritmen en met de voor Wolf ty
perende harmonische rijkdom.Laat u zich vooral deze gelegenheid
niet ontgaan het te horen, want het wordt zelden uitgevoerd.
Gezien de schaarse kamermuziekconcerten, zal ook Bartok's 2e
Strijkkwartet voor onze stad tot de zeldzaamheden behoren. Het
concert zal in zijn geheel ongeveer een uur duren.
WASSENAAR. Vanaf volgende week zaterdag exposeren Dolf van Leggelo en Jan van Stolk in
Kunstzaal Heuff aan de Hof laan. Van Leggelo exposeert aquarellen (zie boven) en tekeningen. Jan
van Stolk keramiek (zie onder). Kunstzaal Heuff is iedere werkdag van tien tot vijf uur geopend, op
de dinsdagavonden van acht tot tien uur en 's zondags na afspraak.
Op koopavond
Beiaardconcert
van Rien Ritter
LEIDEN Stadsbeiaardier Rien
Ritter zal vandaag zijn nieuwste
compositie In premiere brengen
tijdens de pauze van het inter
nationaal beiaardconcours
1972 in Dordrecht. Hij maakte
dit werk in opdracht van het
ministerie van CRM.
Tijdens de koopavond op 5 okto
ber zal de Leidse bevolking
kunnen kennis maken met deze
compositie, aanvang kwart over
zeven.
Het muziekstuk is getiteld „Shehe-
razade" en is gebaseerd op the
ma's uit het gelijknamige or
kestwerk van Rimsky Korsa
koff. Het bestaat uit twee delen:
Capriccio en Fuga.
LEIDEN Van 9 tot en met 27
oktober wordt In het gemeente
lijk archiefgebouw, Bolsotknde
2a, een tentoonstelling gehou
den over de Pieterskerk. De ex
positie is gratis toegankelijk op
werkdagen van 9 tot 12 en van
14 tot 17 uur. Op zaterdag kan
men er van 9 tot 12 uur terecht
en op donderdagavond ook van
19.30 tot 22 uur.
De tentoonstelling bestaat uit te
keningen, foto's en andere ar
chiefstukken uit eigen bezit, als
mede voorwerpen en stukken
uit het bezit van de Lakenhal en
de Hervormde Kerkvoogdij.
De aanleiding tot deze tentoonstel
ling is het feit, dat de Hervorm
de Gemeente dit jaar de ecuwen-
oude kerk heeft moeten over
dragen aan het Rijk. omdat de
kosten van onderhoud niet meer
te betalen waren voor de Ge
meente. De Pieterskerk dateert
uit de twaalfde eeuw. In 1572
nam de Nederduits Gerefor
meerde Kerk het gebouw in be
heer.
Van Laar
heeft
harmonisch
kleurgevoel
LEIDEN In het Duivenhuys
aan het Rapenburg Is mo
menteel een expositie inge
richt van schilderijen door de
Haagse schilder Theo van
Laar, alsmede van tekenin
gen en grafiek van de Lelde-
naar Leon v.d. Eykel. Van
de laatste bespraken wij
reeds een thans gaunde ten
toonstelling in De Lakenhal
en mogen daar wei naar ver-
wijzer.. Nieuwe gezichtspun
ten komen hier niet aun het
licht.
Theo va Laar heeft in het
Duivenhuys een aantal iet
wat surrealistische doeken
hangen, die opvallen door
kunstzinnigheid, gepaard aan
een opvallend fraai picturaal
vermogen. Zijn palet is over
het algemeen wel wat don
ker, maar getuigt toch van
een harmonisch kleurgevoel.
De sujetten zijn volkomen
realistisch. Van Laar geeft
zijn surrealisme weer in bij
komstigheden, die hij wel
verbindt met het hoofdmo
tief, doch die los daarvan in
het vlak zijn gezet. Zijn
..Stoel met pop", een der
mooiste doeken van deze ten
toonstelling is opgevraagd
voor de voorselectie van de
Willink van Collemprijs.
Naar mijn smaak is het fraai
ste doek van deze tentoonstel
ling „Wachten", een vrou
wenfiguur. die uitkijkt van
achter licht-geopende gordij
nen. Fabuleus is hierin ook
de stofuitdrukking en de
dieptewerking van het op
zich wat vlakke gegeven
door de lichte weerspiegeling
van huizen in het venster
glas. Fraai is ook de teke
ning „Oksie", een invalide
man in een driewieler.
Het portret „Man met das"
doet op het eerste gezicht
wat aan Dick Ket denken,
maar bij nader beschouwen
is net toch iets geheel an
ders. „Poppen", een viertal
houten „naakte" poppen in
danspose is eveneens een
aantrekkelijk doek.
Het zkjn dikwijls van die heel
eenvOLligc zaken, die Van
Laar op de korre! neemt.
Zoals versleten houten stoe
len, een groep strandstoelen
onder een dreigend donkere
lucl.t, „Fanfare" (een lego
muziektent). Het trugischc
„Sanering", twee oude man
nen, berustend zittend tegen
een muur, en tenslotte „De
roos", een jonge man in een
oude officiersjas met uls at
tributen een gebroken fles.
een occarino en een verwelk
te roos.
i meen dat Van Laar gerekend
mag worden tot een der aan
dacht verdienende goede jon
ge vertegenwoordigers van
het surrcalistisch-rcalisme in
de huidige schilderkunst.
WILLEM PRINS
Zoeklicht op:
een
cs i
0-194
InsdM-IDEN Al vele jaren kan de
v jeugd van LeidenNoord te-
recht bij de verschillende club
huizen, die door de wijk ver
spreid staan. Deze clubhuizen
werden beheerd door afzonder-
lijke stichtingen. In april van
I dat jaar gingen die clubhuizen
j een fusie aan, die geresulteerd
i heeft in stichting „De Zeven-
i sprong".
Het enige dat we op het moment
nog missen is een teamleider",
vinden stafleden Henk Oude-
man, Piet Molenaar, Frederique
I Stellwag en André Backx.
"e vroegere directeur van de
..Zevensprong" zou oorspronke
lijk teamleider worden, maar
I hij overleed onlangs. „Het is
I voor ons zonder teamleider ont-
j zettend moeilijk om tot een goe-
I de taakverdeling en een vast
beleid te komen. Wij zijn alle
maal uit de verschillende stich
tingen met eigen geloofsovertui-
i Leiden-Noord aan het tekenen onder leiding van Fréderique Stellwag
gingen voortgekomen. Daardoor
is het voor ons moerlijk om
onze draai te vinden als team".
Volgens de stafleden heeft de fu
sie overigens alleen maar voor
delen gehad. „Het grootste
voordeel is eigenlijk wel, dat we
wat meer naar buiten toe op
kunnen treden" aldus Henk Ou
deman. Dat houdt nou niet be
paald in dat „De Zevensprong"
voorop loopt bij acties van de
bewoners. „Maar we staan er
wel achter. Bovendien kan de
hele wijk gebruik maken van
onze spullen".
Zo legt het wijkcomité wanneer
nodig, beslag op de stencilma
chine van „De Zevensprong"
Er worden door bewoners vaak
bijeenkomsten gehouden in het
clubhuis.
Hoe de leiders zelf betrokken zijn
bij het wel en wee van Leiden
Noord blijkt overigens wel uit
het feit dat Henk Oudeman in
het wijkcomité zit en dat Piet
Molenaar altijd bereid is met
andere instanties uit de wijk
rond de tafel te gaan zitten om
tot enige vorm van samenwer
king te komen.
Piet Molenaar: „Vroeger deden
we alles op ons eigen houtje.
Als we van plan waren om va
kantieactiviteiten te ontplooien,
deden we dat gewoon voor ons
eigen groepje. Dit jaar ben ik
naar de speeltuinverenigingen
toegestapt en heb gevraagd wat
zij op het programma hadden
staan. Het bleek dat ze naar de
bioscopen en naar de Stadsge
hoorzaal zouden gaan. Toen heb
ik mijn diensten aangeboden.
Het heeft toch geen zin om dub
bele activiteiten te gaan organi
seren?"
Deze samenwerking heeft zich
voortgezet in de Leidatospelen,
waar Piet Molenaar en be
stuursleden van Groenoord en
Noorderkwartier organisatoren
waren. „De Zevensprong wil de
indruk vermijden dat ze zich
overal in wil dringen. „Wij bie
den onze diensten aan. maar
wanneer we merken dat de
mensen er niet van gediend
zijn, trekken we ons onmiddel
lijk terug", zegt Henk Oude
man. Piet Molenaar voegt er
aan toe: „Dat laatste hebben
we echter nooit gemerkt, maar
we hebben ons eigenlijk nooit
echt bemoeid met de zaken van
de andere verenigingen hier in
de wijk".
Zo blijft „De Zevensprong" zich
op de allereerste plaats richten
op de jeugd die in het gebouw
komt. „Dan is het voor ons he
lemaal niet het belangrijkste
dat ze van straat worden gehou
den. Er moet hier iets met ze
gebeuren".
Het team van „De Zevensprong
tracht dit te bereiken door de
jeugd zoveel mogelijk aan te
zetten tot zelfstandigheid. „En
kele voorbeelden zijn dat de kas
beheerd wordt door enkele le
den van de kerngroep, die de
discoavonden bezoekt. Of ge
woon het botte feit dat de „dis
co-klantjes" het in hun hoofd
hadden gezet om bier te willen
drinken. Ik had tegen ze gezegd
dat dat alleen maar kon wan
neer zij ervoor konden zorgen
dat er niet teveel gedronken
werd. Ze kwamen met een op
lossing: de prijs zo hoog maken
dat de bezoekers niet eens veel
konden drinken bij gebrek aan
geld".
De consequentie van het bevorde
ren van de zelfstandigheid voor
de stafleden is wel dat ze ten al
len tijde bereid zijn de jeugd
van Leiden Noord bij te staan
in hun activiteiten. „De jongens
van de disco-avond wilden de
ruimte wat opvrolijken. Dan
moet je niet te beroerd zijn om
bijvoorbeeld spijkers te gaan
halen."
Urenlang kan Piet Molenaar dis
cussiëren met zijn „jongens".
„Voorwaarde hiervoor is wel
dat de muziek keihard staat an
ders durven ze niet". Dat laat
ste is ook de reden waarom er
nooit specifieke discussie-groep
jes op gang zijn gekomen. „Dan
komen ze niet. Je moet gewoon
altijd de mogelijkheid tot een
gesprek open houden. Zo heb ik
eens met een groep acht keer
achter elkaar over sex gepraat.
We kwamen er op doordot ie
mand uit de groep vroeg wat
venerische ziekten waren. Al
pratend kwamen we op andere
seksuele problemen".
Het zijn overigens niet alleen de
jongeren die met hun proble
men in „De Zevensprong" te
recht kunnen. Voor hun ouders
is er iedere dinsdag en donder
dag een informatie-avond waar
op zij inlichtingen kunnen krij
gen over belastingen, huursubsi
dies en dergelijke zaken. „Wij
willen de bewoners zoveel mo
gelijk met hun neus op hun
rechten duwen. Vaak weten de
mensen namelijk niet welke
weg zij moeten bewandelen om
iets van de gemeente gedaan te
krijgen.
Het grootste probleem voor club
huis „De Zevensprong" is op dit
moment om communicatie te
krijgen met zoveel mogelijk Lei
denNoordbewoners. „We stu
ren wel altijd stencils huisaan
huis maar meestal verdwijnen
de reclamefolders in de prullen
bak. Daar hadden we al lasl
van toen we nog in verschillen1
de stichtingen werkten. Moge
lijk wordt dat beter nu we meel
naar buiten treden met onl
werk.
